AMZ Tur

Tur
	; Prototyp Tur w 2007
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	AMZ-Kutno Sp. z o.o.
Typ pojazdu	samochód opancerzony
Trakcja	kołowa
Załoga	1 + 5
	Historia
Prototypy	2007
Egzemplarze	5 prototypów
	Dane techniczne
Silnik	1 silnik wysokoprężny z turbodoładowaniem, 4-cylindrowy Iveco Aifo o mocy 129,4 kW (176 KM); pojemność skokowa: 2998 cm³; moment obrotowy: 380 Nm
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	220 l; ok. 20 l/100 km (spalanie)
Pancerz	spawany z płyt walcowanych
Długość	4,80 m
Szerokość	1,98 m; 1,7 m (rozstaw kół)
Wysokość	2,50 m (do stropu)
Rozstaw osi	2,85 m
Prześwit	0,285 m
Masa	6200 kg (maksymalna); 1000 kg (ładowność)
	Osiągi
Zasięg	ok. 600 km
	Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	0,70 m
	Dane operacyjne
	Wyposażenie
	patrz tekst
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tur – polski pojazd opancerzony klasy LMV, interwencyjno-patrolowy, opracowany przez zakłady AMZ-Kutno, przeznaczony do transportu osób w warunkach niebezpiecznych. Proponowany dla Wojska Polskiego, opracowany w 2007 roku, pozostał na etapie prototypu. Przestrzeń pasażerska mieści 5 żołnierzy wraz z ekwipunkiem i wyposażeniem. Według specyfikacji producenta jest to pojazd przeznaczony do realizacji zadań porządkowo-interwencyjnych (patrolowych). Dalszymi konstrukcjami rodziny Tur były odmienne modele Tur II, Tur III, Tur IV, Tur V, Tur VI i Tur VII.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Konstrukcja pojazdu Tur powstała jako odpowiedź na rosnące skargi żołnierzy polskiej armii na brak dostatecznego zabezpieczenia przed minami i atakami w trakcie patroli na misjach w Afganistanie i Iraku. Używane dotychczas w polskiej armii samochody patrolowe HMMWV nie zapewniały dostatecznej ochrony przeciw atakom rakietowym i wybuchom min i improwizowanych ładunków wybuchowych. W 2005 roku powstał pierwszy projekt samochodu Tur konstrukcji spółki AMZ-Kutno, we współpracy z Wojskowym Instytutem Techniki Pancernej i Samochodowej (WITPiS) w Sulejówku^[1]. W odróżnieniu od wcześniejszej konstrukcji AMZ Dzik, nacisk położono na odporność przeciw wybuchom min i po raz pierwszy w Polsce zastosowano wydzieloną kapsułę załogową mocowaną elastycznie do ramy^[1]. Prototyp powstał w 2006 roku, po czym zbudowano dwa dalsze do prób jezdnych i dwa do prób niszczących^[1]. Pierwsze jazdy poligonowe odbyły się na terenie Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej (WITPiS) w Sulejówku 27 marca 2007 roku. Samochód miał wziąć udział w ogłoszonym w sierpniu 2007 roku przez Wojsko Polskie konkursie na Lekki Opancerzony Samochód Patrolowy (LOSP), jakich wojsko zamierzało kupić 120^[1]. Ostatecznie jednak AMZ nie złożyła swojej oferty z powodu ryzyka przekroczenia wymaganej dopuszczalnej masy całkowitej 7500 kg, a sam konkurs został zamknięty w 2008 roku bez wyboru oferty^[1]. Pomimo zapotrzebowania wojska, wiążącego się z misjami zagranicznymi, i deklaracji o przyspieszonym wyborze lekkich samochodów patrolowych, konkurs na wybór samochodu tego rodzaju nie został w kolejnych latach rozstrzygnięty.

AMZ-Kutno opracowały następnie powiększony samochód o tej samej nazwie AMZ Tur II, będący jednak zupełnie inną konstrukcją. Natomiast z konstrukcji pierwszego Tura wywodził się Tur IV, zbudowany w jednym egzemplarzu dla Gwardii Narodowej Tunezji^[1].

Prototypy[edytuj | edytuj kod]

Zbudowano ogółem 5 prototypów pierwszego Tura, z tego 2 zostały zniszczone w próbach odporności^[1]. Pierwsze egzemplarze, dla obniżenia kosztów i przyśpieszenia prac konstrukcyjnych, zostały wykonane w oparciu o mocno przebudowane podwozia prototypów nowych samochodów użytkowych SCAM (firmy przejętej później przez IVECO). Podwozia te zostały przebudowane i ukształtowane zgodnie z nowymi wymaganiami do tego stopnia, że z oryginalnych rozwiązań pozostały praktycznie mosty i koła. Konstruktorzy zamierzali docelowo stosować całkowicie własne podwozie oraz koła o większej średnicy. Również z IVECO pochodzi silnik i układy przeniesienia napędu oraz część wyposażenia, w rodzaju deski rozdzielczej^[2]. Ostatni piąty prototyp wprowadził zmieniony wygląd przedniej części i inne drobne ulepszenia^[2].

Prototyp był uzbrojony w wkm kalibru 12,7 mm na otwartej obrotnicy na dachu, który mógł być zastąpiony przez inne bronie, w tym granatnik automatyczny. Następnie prototyp otrzymał zdalnie sterowane prototypowe stanowisko ZSMU-1276A konstrukcji OBR SM Tarnów, z wkm kalibru 12,7 mm WKM-B^[1].

Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]

Napęd[edytuj | edytuj kod]

silnik wysokoprężny z turbodoładowaniem, 4-cylindrowy IVECO Aifo F1C Euro 3 o mocy 129,4 kW (176 KM) przy 3600 obr./min^[1]; 16 zaworów (4 na cylinder); wyposażony w turbodoładowanie z chłodnicą powietrza doładowującego; układ Common Rail; pojemność skokowa: 2998 cm³; maksymalny moment obrotowy: 380 Nm
Skrzynia biegów: firmy ZF, manualna, 6-biegowa zsynchronizowana + bieg wsteczny^[1]
Sprzęgło: hydrauliczne, suche, jednotarczowe
Przekładnia redukcyjna oraz skrzynia rozdzielcza umożliwiająca wykorzystanie łącznie 24 przełożeń: 12 do jazdy po drogach utwardzonych oraz 12 do jazdy terenowej^[1]
Stały napęd na 4 koła

Opancerzenie[edytuj | edytuj kod]

Prototyp Tur w 2008 ze stanowiskiem ZSMU-1276A

Tur posiada modułowy pancerz, spełniający standardy opancerzenia STANAG 4569 na poziomie 2 z możliwością rozszerzenia do 3, chroniące go przed ostrzałem z broni maszynowej kalibru 7,62×51 i 7,62×54. Kabina zapewnia załodze ochronę przed pociskami przeciwpancernymi kalibru 7,62 mm. Opancerzone są też newralgiczne elementy pojazdu, takie jak zbiornik paliwa i silnik. Specjalnie profilowana podłoga, ukształtowana tak, by rozpraszała impet wybuchu, jest w stanie wytrzymać sześć kilogramów materiału wybuchowego TNT eksplodującego centralnie pod nim. Na życzenie montowane jest opancerzenie z systemem z komponentów ceramicznych.

Ochrona balistyczna pojazdu[edytuj | edytuj kod]

ochrona przed pociskami przeciwpancernymi kalibru 7,62×51 mm lub 7,62x54R B32 API (poziom 3 według STANAG 4569)^[1],
ochronę przed skutkami wybuchu ładunku TNT o masie 6 kg, centralnie pod pojazdem (poziom 2a według STANAG 4569)^[1],
silnik opancerzony płytami bocznymi w klasie FB6.

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze w całości wykończone z miękkiego obicia, doskonałe wyciszenie wnętrza.

dodatkowy ekran dla kierowcy do obserwacji drogi (przód i tył) w nocy za pomocą kamer FLIR na podczerwień,
interkom przy każdym fotelu (zestaw słuchawek z mikrofonem),
filtrowentylacja,
klimatyzacja,
fotele dla całej załogi wyposażone w trzypunktowe pasy bezpieczeństwa,
odbiornik GPS,
Fonet-BMS,
możliwość instalacji modułu uzbrojenia,
uchwyty na broń strzelecką przewożonych żołnierzy,
rozkładana wieżyczka strzelecka,
system gaśniczy w komorze silnikowej,
wyrzutnie granatów dymnych.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Tomasz Wachowski. Rodzina Turów z AMZ-Kutno. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2022, s. 68-74, wrzesień 2022. Warszawa.
↑ ^a ^b Mateusz J. Multarzyński, Tur gotów do udziału w programie LOSP w: nowa Technika Wojskowa, Czerwiec 2008, s. 22.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

AMZ Tur w serwisie producenta
Film demonstrujący możliwości Tura. tvn24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-09)].
Artykuł „TUR – samochód opancerzony”
Galeria zdjęć Dzika III i Tura w terenie
AMZ Tur

[wit22-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Tomasz Wachowski. Rodzina Turów z AMZ-Kutno. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2022, s. 68-74, wrzesień 2022. Warszawa.

[ntw-2] Mateusz J. Multarzyński, Tur gotów do udziału w programie LOSP w: nowa Technika Wojskowa, Czerwiec 2008, s. 22.

[:1-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw Produkcji polskiej.

[1]

[2]

[A]

Czołgi	T-34-85^[A] IS-2 IS-3 T-54^[A] T-55^[A] T-55AM Merida^[A] T-70 PT-76 T-72^[A] PT-91 Twardy^[A] Leopard 2 Leopard 2PL M1 Abrams K2 Black Panther
Działa pancerne i samobieżne	2S1 Goździk^[A] 2S7 Pion Krab^[A] Loara^[A] M17 SU-57 SU-76 SU-85 SU-100 SU-152 ASU-85 ISU-122 ISU-152 ZSU-23-4 ZSU-23-4MP Biała^[A] ZSU-57-2 wz. 77 Dana Hibneryt^[A] M120 Rak K9 Thunder
Bojowe wozy piechoty i transportery opancerzone	BWP-1 BMP-2 BWR-1D BWR-1S Half-track KTO Rosomak^[A] KTO Ryś^[A] BTR-60 SKOT^[A] BTR-152 BTR-40 TOPAS MT-LB^[A] Łowcza-3 Opal^[A] M113/M557 Cougar H MaxxPro LPG^[A]
Samochody pancerne	BA-64 BRDM-1 BRDM-2 BRDM-2 Żbik/Szakal^[A] FUG Dzik^[A] Żubr^[A] Łoś^[A] Oshkosh M-ATV
Pojazdy techniczne	WZT-1^[A] WZT-2^[A] WZT-3^[A] WPT Mors^[A] Bergepanzer 2
Pojazdy saperskie	BAT SUM-Kalina^[A] Keiler Bożena^[A] BLG-67^[A] Leopard Biber Daglezja^[A] PTS MID/MID-M^[A] TRI^[A]
Ciągniki artyleryjskie	Komintern Woroszyłowiec Mazur D-350^[A]
Samochody terenowe	UAZ 469B Honker^[A] UAZ-452 GAZ-46 MAW GAZ-67 GAZ-69 Mercedes G Daewoo Musso Mitsubishi Pajero Toyota Hilux Toyota Land Cruiser Land Rover Defender HMMWV (potocznie Humvee) Skorpion-3^[A] Willys MB Ford Ranger PWA Aero LPU-1 Wirus
Motocykle i quady	M-72 Yamaha FZ6 Yamaha XT 660 Honda TRX-300 FW Honda TRX 400 4x4 Polaris Sportsman Arctic Cat 400
Samochody ciężarowe	Star 266^[A] Star 660^[A] Star 744^[A] Star 944^[A] Star 1466^[A] Studebaker US-6 KrAZ-255 GAZ-66 Ural-375D Ural-4320 BAW SLT 50 Elefant ZiŁ-130 ZiŁ-131 ZiŁ-157 SCAM Unimog Iveco EuroTrakker Iveco Eurocargo Mercedes Atego Mercedes Actros Mercedes 1017A Tatra 148 Tatra 815 Scania R480 AMZ SCAM^[A] Volvo FM Volvo FL Star 266M2^[A] Jelcz 800^[A] Jelcz C642 C662^[A] Jelcz 442.32 Jelcz P662
Samochody inne	Fiat Ducato^[A] Ford Transit Autosan A1112T^[A] Autosan A1012T^[A] Autosan A1010T^[A] Solbus C 10,5^[A] Volkswagen Transporter Volkswagen Crafter MAN TGE
Polskie konstrukcje prototypowe^[A]	LPT Anders BWP-2000 BWP-40 BWP-1M „Puma” PT-94 PT-97 Goryl PT-2001 CV90 PL Jenot Huzar Tur Tur 2 Tur 3 Lewiatan Świstak PMC-90 MTS-360 Hipopotam PL-01 Concept AHS Kryl BWP Borsuk AMZ Bóbr-3