Marcin V

Marcin V
Martinus Quintus
	Oddone Colonna
	Papież; Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	1369 ; Genazzano
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1431 ; Rzym
Miejsce pochówku	bazylika św. Jana na Lateranie, ?↗
	Papież
Okres sprawowania	11 listopada 1417–20 lutego 1431
	Administrator diecezji Palestrina
Okres sprawowania	15 grudnia 1401–12 czerwca 1405;; 18 lipca – 23 września 1412
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	13 listopada 1417
Nominacja biskupia	11 listopada 1417
Sakra biskupia	14 listopada 1417
Kreacja kardynalska	12 czerwca 1405; Innocenty VII
Kościół tytularny	San Giorgio in Velabro
Pontyfikat	11 listopada 1417
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Marcin V (łac. Martinus V, właśc. Oddone Colonna; ur. między 26 stycznia a 20 lutego 1369^[a] w Genazzano, zm. 20 lutego 1431 w Rzymie^[2]) – papież w okresie od 11 listopada 1417 do 20 lutego 1431^[3].

Błąd w imieniu

W związku z faktem, że w średniowieczu wiele katalogów przekręcało imię papieży Maryna I (na „Marcin II”) i Maryna II (na „Marcin III”), kolejni papieże, którzy przyjęli imię Marcin zachowywali błędną numerację (Marcin IV powinien w rzeczywistości nazywać się Marcinem II, a Marcin V Marcinem III^[3]).

Życiorys

Pochodził z rzymskiego rodu arystokratycznego Colonnów^[3]. Studiował prawo w Perugii^[2]. Papież Urban VI nadał mu tytuł protonotariusza, Bonifacy IX powierzył mu urząd administratora wakującej diecezji suburbikarnej Palestrina (1401), a Innocenty VII mianował kardynałem diakonem San Giorgio in Velabro^[2]^[4]. Uczestniczył w konklawe 1406 i został współpracownikiem wybranego wówczas papieża Grzegorza XII, który mianował go protektorem zakonu serwitów, ale w maju 1408 wypowiedział mu posłuszeństwo i dołączył do organizatorów Soboru w Pizie^[2]^[4]. Brał czynny udział w soborach w Pizie i w Konstancji^[2], gdzie stał po stronie pizańskiego antypapieża Jana XXIII, do czasu jego ucieczki^[2]. Z nominacji tego antypapieża pełnił urząd wikariusza generalnego w Umbrii (1411), archiprezbitera bazyliki laterańskiej (1412) i przez krótki czas ponownie administratora diecezji Palestriny (1412)^[4]^[5].

Wybór na papieża

Osobny artykuł: Konklawe 1417.

W 1417 został obrany papieżem podczas konklawe na soborze w Konstancji, po odsunięciu od rządów trzech papieży – antypapieża Jana XXIII, antypapieża Benedykta XIII i Grzegorza XII; tym samym zakończono trwającą od kilkudziesięciu lat wielką schizmę zachodnią^[2]. W wyborze papieża, który przyjął imię Marcina V (ze względu na elekcję dokonaną w dniu św. Marcina), brał udział arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba^[3]. Wkrótce potem nowy papież ustanowił abp. Trąbę pierwszym prymasem Polski^[3].

Pontyfikat

22 kwietnia 1418 Marcin V zakończył obrady soboru w Konstancji, nie uznając zasady wyższości soboru nad papieżem^[3]. Liczbę kardynałów obiecał ograniczyć do dwudziestu kilku^[3]. Podpisał pięcioletnie konkordaty z Niemcami, Włochami, Hiszpanią i Francją^[2]. Po opuszczeniu Konstancji przebywał w Mantui i Florencji, do Rzymu przyjechał pod koniec września 1420^[2]. Początkowym problemem był dla papieża kondotier Braccio da Montone^[2]. Początkowo Marcin przeciągnął go na swoją stronę, mianując go władcą Perugii, potem pokonał go w bitwie pod L’Aquilą 2 czerwca 1424^[2]. W konsekwencji zbuntowała się Bolonia, a wraz z nią północne Włochy. Papież stłumił zbrojnie powstanie w 1429^[2].

Dokonał rekonstrukcji Kurii Rzymskiej, zatrudniając także dawnych urzędników obediencji awiniońskiej^[6]. Pracował nad odbudową znaczenia papiestwa, zwalczał koncyliaryzm wśród kardynałów^[6]. 22 września 1423 zwołał sobór do Pawii, przeniesiony następnie – ze względu na epidemię – do Sieny^[2]. Widząc żądania reform, docelowo osłabiających rolę papieża w Kościele, Marcin V rozwiązał sobór i zapowiedział zwołanie kolejnego na 1431 w Bazylei^[3]. 16 maja 1425 papież ogłosił konstytucję reformatorską o sposobie sprawowania władzy przez kurię i zasadach rezydowania biskupów^[2].

Wzywał do krucjat przeciwko husytom w Czechach, czym zapoczątkował w 1420 roku wojny husyckie. W korespondencji z królem Polski Władysławem Jagiełłą jawnie nawoływał do fizycznej eksterminacji husytów^[7]^[8]. W 1427 wprowadził kult Imienia Jezus, postulowany przez reformatora franciszkańskiego Bernardyna ze Sieny, którego przyjął na audiencji^[2]^[6]. W kazaniach ostro występował przeciwko Żydom, przyczyniając się do ich pogromów w 1422 i 1427^[6].

Przeprowadził renowację bazylik św. Pawła i św. Jana na Lateranie, odnowił akwedukty i ulice, nakazał rozebrać pozostałości dawnych obwarowań rezydencji rodów magnackich. Przywrócił świetność Ogrodom Watykańskim. Zmarł na udar mózgu w wieku 62 lat i został pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie^[2].

Przez historyków jest określany mianem „trzeciego twórcy państwa kościelnego”^[3].

Uwagi

↑
Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób:
- w dokumencie Bonifacego IX z 25 stycznia 1391 podane jest, że był on wówczas w 22. roku swego życia (Martino V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).)
- piętnastowieczny historyk i kierownik Biblioteki Watykańskiej Bartolomeo Platina podał, że umarł on w 63. roku swego życia (zob. Bartolomeo Platina: The lives of the Popes. Londyn: 1888, s. 212.)
Od XVII wieku rok 1368 podawany jest powszechnie jako rok urodzenia Marcina V (po raz pierwszy A. Ciacconius, Vitae & Gestae Summorum Pontificum, Rzym 1601, s. 871). Jednakże zgodnie ze stosowanym dawniej w Kurii Rzymskiej kalendarzem florenckim rok rozpoczynał się dopiero 25 marca, a nie 1 stycznia. Jeśli więc Marcin V urodził się między 26 stycznia a 20 lutego 1369 według datacji współczesnej, to zgodnie z kalendarzem florenckim było to jeszcze w roku 1368.

Przypisy

↑ „Poczet papieży” Michał Gryczyński
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 333-336. ISBN 83-06-02633-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 118-120. ISBN 83-7006-437-X.
↑ ^a ^b ^c MARTINO V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).
↑ Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913, s. 37.
↑ ^a ^b ^c ^d Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallotinum, 1996, s. 268-270. ISBN 83-7014-248-6.
↑ Hussites. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
↑ Ludwik Cormenin: The public and private history of the popes of Rome. T. II. Filadelfia: M. W. Dodd, 1847, s. 116-117. (ang.).

Bibliografia

Paweł Janowski, Marcin V, Oddone Colonna, 1386-1431, papież od 11 listopada 1417, [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 2006, t. XI, kol. 1239-1240.
Colonna, Oddone. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
Pope Martin V. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
MARTINO V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).

Linki zewnętrzne

Bulle Marcina V. dziedzictwo.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-11)].
Marcin V – dokumenty w bibliotece Polona

[2] Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób:
w dokumencie Bonifacego IX z 25 stycznia 1391 podane jest, że był on wówczas w 22. roku swego życia (Martino V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).)

piętnastowieczny historyk i kierownik Biblioteki Watykańskiej Bartolomeo Platina podał, że umarł on w 63. roku swego życia (zob. Bartolomeo Platina: The lives of the Popes. Londyn: 1888, s. 212.)
Od XVII wieku rok 1368 podawany jest powszechnie jako rok urodzenia Marcina V (po raz pierwszy A. Ciacconius, Vitae & Gestae Summorum Pontificum, Rzym 1601, s. 871). Jednakże zgodnie ze stosowanym dawniej w Kurii Rzymskiej kalendarzem florenckim rok rozpoczynał się dopiero 25 marca, a nie 1 stycznia. Jeśli więc Marcin V urodził się między 26 stycznia a 20 lutego 1369 według datacji współczesnej, to zgodnie z kalendarzem florenckim było to jeszcze w roku 1368.

[2] w dokumencie Bonifacego IX z 25 stycznia 1391 podane jest, że był on wówczas w 22. roku swego życia (Martino V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).)

[3] ętnastowieczny historyk i kierownik Biblioteki Watykańskiej Bartolomeo Platina podał, że umarł on w 63. roku swego życia (zob. Bartolomeo Platina: The lives of the Popes. Londyn: 1888, s. 212.)

[Poczet_papieży_Michał_Gryczyński-1] „Poczet papieży” Michał Gryczyński

[Kelly-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 333-336. ISBN 83-06-02633-0.

[Wollpert-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 118-120. ISBN 83-7006-437-X.

[DBI-5] MARTINO V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).

[Konrad_Eubel_Hierarchia_Catholica-6] Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913, s. 37.

[Dopierała-7] Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallotinum, 1996, s. 268-270. ISBN 83-7014-248-6.

[CE-8] Hussites. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).

[Cormenin-9] Ludwik Cormenin: The public and private history of the popes of Rome. T. II. Filadelfia: M. W. Dodd, 1847, s. 116-117. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]