Śmierć i pogrzeb Elżbiety II

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Śmierć i pogrzeb Elżbiety II
Death and state funeral of Elizabeth II
ilustracja
Państwo

 Wielka Brytania

Data

8 września 2022
(śmierć)
19 września 2022
(pogrzeb)

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Śmierć i pogrzeb Elżbiety II – śmierć i ceremonia pogrzebowa królowej Elżbiety II z dynastii Windsorów.

Elżbieta II, królowa Wielkiej Brytanii i innych królestw Wspólnoty Narodów, jedna z najdłużej żyjących i najdłużej panująca brytyjska monarchini, zmarła 8 września 2022 w wieku 96 lat na zamku Balmoral w Szkocji[1][2]. Oficjalne ogłoszenie jej śmierci nastąpiło o 18:30 czasu brytyjskiego[3].

Po podaniu tego faktu do publicznej wiadomości rozpoczęto dwie operacje: operację London Bridge – ogólny plan działań przewidzianych do realizacji po śmierci monarchini[4][5][6][7], oraz operację Jednorożec – podobny plan na wypadek, gdyby królowa zmarła w Szkocji[8][9]. Ogłoszono również 10-dniowy okres żałoby narodowej[10]. Uroczystości pogrzebowe Elżbiety II mające charakter państwowy odbyły się w Opactwie Westminsterskim 19 września 2022 o godzinie 11:00 czasu lokalnego[10]. Po nabożeństwie żałobnym królowa została pochowana w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze[11]. Śmierć Elżbiety II spotkała się z licznymi reakcjami przywódców i organizacji na całym świecie[12].

Jej następcą został najstarszy syn władczyni, książę Karol, który przybrał imię Karol III[13].

Tło[edytuj | edytuj kod]

Elżbieta II (2021)

Królowa przeważnie żyła w dobrym zdrowiu przez większość czasu swojego panowania, choć zdarzało jej się cierpieć na mniej lub bardziej dolegliwe schorzenia[14]. W październiku 2021 brytyjskie media poinformowały, że królowa zaczęła używać laski podczas publicznych wystąpień[15]. W tym samym miesiącu spędziła noc w szpitalu[15], w wyniku czego jej wizyty w Irlandii Północnej oraz na szczycie klimatycznym w Glasgow zostały odwołane[16][17]. W listopadzie tego samego roku królowa cierpiała z powodu urazu pleców, co uniemożliwiło jej uczestniczenie w obchodach Niedzieli Pamięci[18][19][20].

W lutym 2022, podczas pandemii koronawirusa w Wielkiej Brytanii, królowa była jedną z kilku osób przebywających w zamku w Windsorze, które uzyskały pozytywny wynik testu na obecność COVID-19[21][22]. Jej objawy zostały opisane jako łagodne, podobne do przeziębienia[23], a królowa później skomentowała, że choroba sprawiła, iż czuła się „zmęczona i wyczerpana”[24]. Biorąc pod uwagę znane skutki zdrowotne przebytego zakażenia COVID-19 u osób starszych[25][26], w obawie o stan zdrowia, poradzono jej ograniczenie wszelkich aktywności[27][28]. Królowa prawdopodobnie jednak czuła się na tyle dobrze, by móc wznowić wykonywanie swoich obowiązków od 1 marca[28][29]. Królowa była obecna na nabożeństwie odprawionym w intencji zmarłego księcia Filipa w Opactwie Westminsterskim (29 marca)[30], ale nie mogła z kolei uczestniczyć w dorocznym nabożeństwie z okazji Dnia Wspólnoty Narodów[31], ani w Nabożeństwie Królewskim (zwanym Royal Maundy Service) miesiąc później[32][33]. W maju królowa po raz pierwszy od 59 lat nie wzięła udziału w uroczystej ceremonii otwarcia nowej sesji parlamentu brytyjskiego (w 1959 i 1963 nie wzięła w niej udziału, ponieważ była w ciąży odpowiednio z Andrzejem, księciem Yorku i Edwardem, hrabią Wesseksu)[34][35]. Pod jej nieobecność sesja parlamentu została otwarta przez księcia Walii, Karola, oraz Wilhelma[36]. Z czasem następca tronu musiał wykonywać coraz więcej oficjalnych obowiązków w zastępstwie królowej[37]. W czerwcu królowa nie była w stanie brać udziału w Nabożeństwie Dziękczynnym z powodu złego samopoczucia podczas obchodów swojego platynowego jubileuszu; oficjalne źródła wspomniały o jej „dyskomforcie” i problemach z poruszaniem się w czasie parady wojskowej z okazji urodzin monarchini w pierwszym dniu obchodów[38][39]. Podczas trwania innych uroczystości znajdujących się w oficjalnym programie wydarzenia, królowa w dużej mierze ograniczała się do przebywania na balkonie Pałacu Buckingam[40].

Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

Kondukt żałobny z trumną królowej opuszcza Pałac Holyrood i wyrusza do katedry św. Idziego w Edynburgu
Procesja z trumną królowej z Pałacu Buckingham do Westminster Hall

6 września, dwa dni przed śmiercią, królowa przyjęła rezygnację Borisa Johnsona z funkcji premiera Wielkiej Brytanii i mianowała Liz Truss jego następczynią. Zrobiła to w zamku Balmoral (królowa przebywała tu na wakacjach); zerwała tym samym z tradycją, ponieważ robiono to zwykle w Pałacu Buckingham[41].

7 września miała wziąć udział w internetowym spotkaniu Tajnej Rady Wielkiej Brytanii, aby zaprzysiąc nowych ministrów w rządzie Truss, ale ogłoszono, że spotkanie zostało odwołane po tym, jak lekarze zalecili jej odpoczynek[42]. Tego dnia królowa wydała jeszcze publiczne oświadczenie, w którym przekazała kondolencje rodzinom ofiar serii ataków nożowników w Saskatchewan[43].

8 września 2022 przed południem Pałac Buckingham poinformował, że lekarze są zaniepokojeni stanem zdrowia Elżbiety. Królowa przebywała wówczas w rezydencji w Balmoral. O powadze sytuacji świadczyło również to, że najbliższa rodzina królowej porzuciła tego dnia swoje obowiązki i udała się do miejsca jej pobytu. Brytyjska królowa zmarła w otoczeniu rodziny w Balmoral. O godz. 16:30 czasu lokalnego (17:30 czasu polskiego) o śmierci królowej poinformowana została premier Liz Truss, o 18:30 (19:30 czasu polskiego) zaś informację tę podał kanał BBC[44]. Informacja wywołała poruszenie wśród zgromadzonych przed pałacem Buckingham[45].

Na znak żałoby po śmierci monarchini, m.in. w Bahrajnie[46], Ghanie[47], Omanie[48], Seszelach[49], Singapurze[50], Tajlandii[51], ZEA[52], Trynidadzie i Tobago[53] oraz Stanach Zjednoczonych[54] flagi opuszczono do połowy masztu, w Brazylii[55], Dominice[56], Indiach[57][58], Bangladeszu[59][60], Nepalu[61], Sri Lance[62], Bhutanie[63], Wyspach Salomona[64], Pakistanie[65][66], Kubie[67], Jamajce[68][69], Mauritiusie[70][71], Kenii[72][73], Jordanii[74][75], Libanie[76][77], Saint Lucia[78], Tanzanii[79], Saint Vincent i Grenadynach[80], Belize[81], Kajmanach[82], Gujanie[83], Malediwach[84], Kuwejcie[85], Zambii[86], Rwandzie[87], Malawi[87] i Portugalii[88][89] zaś ogłoszono żałobę narodową, a oprócz żałoby narodowej ogłoszono także dzień wolny od pracy w Wielkiej Brytanii[90][91], Kanadzie[92][93], Australii[94][95][96], Nowej Zelandii[97][98][99] i Jersey[100][101].

9 września 2022 w londyńskiej katedrze św. Pawła odbyło się pierwsze nabożeństwo po śmierci królowej[102]. Tego dnia w południe zabiły dzwony kościelne, między innymi te w Opactwie Westminsterskim i w Windsorze. Z kilku miejsc, w tym z londyńskiego Hyde Parku, oddano 96 salw armatnich, po jednej na każdy rok życia Elżbiety II. Odbyło się również posiedzenie połączonych izb brytyjskiego parlamentu, Izby Lordów oraz Izby Gmin[103]. Po raz pierwszy publicznie odśpiewano też hymn brytyjski w zmienionej wersji, „God Save the King”[104]. Później Karol wygłosił pierwsze orędzie do narodu[105].

10 września 2022 odbyło się zebranie Rady Akcesyjnej, która oficjalnie proklamowała Karola królem[106]. Deklaracja proklamacyjna została odczytana z balkonu pałacu św. Jakuba, a następnie podpisana przez księcia Williama[107]. Kolejne odczytanie dokumentu miało miejsce w starej siedzibie londyńskiej giełdy[108]. Poinformowano też o dacie pogrzebu królowej i potwierdzono, że dzień ten (19 września) będzie dniem wolnym od pracy[109].

11 września 2022 odczytano deklarację proklamacyjną w pozostałych państwach wchodzących w skład Zjednoczonego Królestwa[108]. Później przewieziono trumnę z ciałem królowej w kilkugodzinnym kondukcie z zamku Balmoral do Edynburga, a następnie została ona wniesiona do Pałacu Holyrood. Podczas ceremonii były obecne dzieci królowej: księżniczka Anna, książę Andrzej i książę Edward[110].

12 września 2022 nastąpiła ceremonia przeniesienia w kondukcie żałobnym trumny z Pałacu Holyrood do katedry św. Idziego w Edynburgu, gdzie w obecności króla Karola III, jego małżonki i rodzeństwa odbyło się nabożeństwo żałobne[111].

13 września 2022 trumna z ciałem monarchini z edynburskiej katedry wyruszyła na lotnisko w stolicy Szkocji i stamtąd odleciała do bazy RAF Northolt w zachodnim Londynie i w kondukcie żałobnym wyruszyła do pałacu Buckingham[112]. Tego samego dnia nowo wybrany monarcha odwiedził Irlandię Północną, gdzie przyjął kondolencje od Zgromadzenia Irlandii Północnej i wziął udział w nabożeństwie upamiętniającym Elżbietę II[113]. Ubolewanie z powodu śmierci królowej wyraził również jeden z byłych członków IRA[114].

14 września 2022 trumna królowej, ozdobiona cesarską koroną państwową oraz wieńcem z białych róż, białych dalii, sosny (z Balmoral), lawendy i rozmarynu (z Windsoru), niesiona na wozie artyleryjskim King’s Troop Royal Horse Artillery (wcześniej użytym do przewożenia trumien jej rodziców), została przewieziona z Pałacu Buckingham do Westminster Hall w wojskowej procesji, w której wzięli udział król, księżniczka królewska, książę Yorku, hrabia Wessex, książę Walii, książę Sussex, sir Timothy Laurence, Peter Phillips, hrabia Snowdon i książę Gloucester[115][116]. Jako niepracujący królewicze, książę Yorku i książę Sussex nie założyli na tę okazję mundurów wojskowych[115]. Królowa Małżonka, księżniczka Walii, hrabina Wessex i księżna Sussex podążały za procesją w dwóch osobnych samochodach[117][118]. Orkiestry wojskowe grały utwory Beethovena, Mendelssohna i Chopina, a uderzenia bębnów towarzyszyły marszowi w tempie 75 kroków na minutę[115]. Podczas trwania procesji Big Ben dzwonił co minutę[115]. Procesja przeprowadziła trumnę przez Ogrody Królowej, The Mall, Horse Guards Parade i Horse Guards Arch, Whitehall, Parliament Street, Parliament Square i New Palace Yard[119]. Członkowie trzech rodzajów sił zbrojnych utworzyli wartę honorową, aby przyjąć trumnę na Parliament Square. Po przybyciu trumny arcybiskup Canterbury i dziekan Westminsteru odprawili nabożeństwo w obecności króla i członków rodziny królewskiej[120]. Podczas krótkiego nabożeństwa odśpiewano "O Panie, Ty mnie odszukałeś i poznałeś", po czym żołnierze z Grenadier Guards umieścili trumnę na katafalku[115]. O godzinie 17:00 królowa spoczęła w Westminster Hall i przebywała tam do 6:30 rano w dniu pogrzebu[121]. Przez cały ten czas, w dzień i w nocy, ludność mogła składać osobiście zmarłej królowej wyrazy szacunku. Oprócz korony na trumnie zostało umieszczone królewskie berło i jabłko[122]. Kanał telewizyjny BBC transmitował to wydarzenie przez internet na żywo dla wszystkich tych, którzy z różnych przyczyn nie mogli odwiedzić Westminster Hall osobiście[123][124].

15 września od wczesnych godzin porannych ludzie oczekiwali w wielokilometrowej kolejce, by oddać hołd zmarłej monarchini[125]. Trasa kolejki wiodła od parku w Southwark, południowym nabrzeżem Tamizy, następnie przez Lambeth Bridge i Victoria Tower Gardens w kierunku Westminsteru. Przed przekroczeniem bramy wejściowej wszystkie osoby w kolejce musiały okazać kolorową opaskę na nadgarstku, którą otrzymywali w momencie dołączenia do kolejki po drugiej stronie rzeki[125].

16 września król Karol z żoną Camillą odbyli podróż do Walii[120][126]. Najpierw wzięli udział w nabożeństwie poświęconym pamięci Elżbiety II, które odbyło się w katedrze w Llandaff w Cardiff, następnie przybyli do siedziby walijskiego parlamentu, a także dotarli na zamek w Cardiff i spotkali się z szefem rządu, Markiem Drakefordem[127][128]. Po powrocie do Anglii nowy monarcha przyjął na audiencji w Pałacu Buckingham przywódców różnych wyznań religijnych[129]. O 20:30 wraz z rodzeństwem wziął udział w czuwaniu przy trumnie królowej[129].

17 września w pałacu Buckingham król Karol III przyjął szefów sztabu obrony, w tym Pierwszego Lorda Morskiego, Szefa Sztabu Lotniczego, Szefa Sztabu Generalnego, Szefa Sztabu Obrony, Wiceszefa Sztabu Obrony oraz Dowódcę Dowództwa Strategicznego Zjednoczonego Królestwa[130]. Następnie spotkał się z pracownikami służb ratunkowych w sali operacji specjalnych Metropolitan Police w Lambeth, do których należała koordynacja działań związanych z bezpieczną organizacją pogrzebu państwowego królowej[130]. Król i Książę Walii odwiedzili następnie kolejkę do Westminster Hall, aby porozmawiać z jej uczestnikami[131]. Earl i hrabina Wessex spotkali się z tłumami przed Pałacem Buckingham[132]. Gubernatorzy generalni królestw królestwa wspólnotowego wzięli udział w przyjęciu i lunchu w Pałacu Buckingham, którego gospodarzami byli król, królowa małżonka, książę i księżniczka Walii, Earl i hrabina Wessex, księżniczka Anna, książę i księżna Gloucester, książę Kentu i księżniczka Aleksandra[130]. Król przyjął na audiencji także premierów Kanady, Australii, Bahamów, Jamajki i Nowej Zelandii[130].

Ośmioro wnuków królowej: książę Walii, książę Sussex, księżniczka Beatrycze, księżniczka Eugenie, Ludwika Windsor, Jakub wicehrabia Severn, Peter Phillips i Zara Phillips, pełniło wartę przy katafalku w Westminster Hall[133]. Na życzenie króla zarówno książę Walii, jak i książę Sussex założyli mundury wojskowe[134][135].

Spodziewany był również przyjazd pierwszych gości zaproszonych na ceremonię pogrzebową[136].

18 września o godzinie 20:00, na prośbę rządu brytyjskiego, Brytyjczycy uczcili królową minutą ciszy[137].

Oficjalne delegacje[edytuj | edytuj kod]

Państwa, których oficjalne delegacje zapowiedziały udział w pogrzebie królowej Elżbiety II

12 września 2022 poinformowano, że ze względów logistycznych na ceremonii pogrzebowej każde państwo będzie mógł reprezentować jedynie jego przywódca w towarzystwie małżonki lub małżonka, czy partnerki lub partnera[138]. Wystosowano również prośbę, by goście przybyli na pogrzeb samolotami rejsowymi, a nie prywatnymi maszynami. Zalecono też, by zaproszeni liderzy przybyli do Opactwa Westminsterskiego autobusami[138].

Agencja Reuters, powołując się na źródło w brytyjskim rządzie, podała informację, iż wśród około 500 zagranicznych dygnitarzy, którym rozesłano zaproszenia na pogrzeb królowej, zabrakło przedstawicieli Rosji, Białorusi i Birmy. Iran był z kolei reprezentowany przez ambasadora[139], podobnie jak Korea Północna i Nikaragua[140]. Listę krajów niezaproszonych uzupełniono później o Wenezuelę, Syrię i Afganistan[141].

Swój udział w uroczystości potwierdzili między innymi[141][142]:

Generalni gubernatorzy:

Szefowie państw i rządów Wspólnoty Narodów:

Szefowie państw i rządów:

Ministrowie spraw zagranicznych:

Koronowane głowy:

Inni krajowi przedstawiciele:

Organizacje ponadnarodowe:

Pogrzeb i pochówek[edytuj | edytuj kod]

Akt zgonu Elżbiety II

O godzinie 6:30 czasu brytyjskiego (7:30 czasu polskiego) zakończyło się wystawienie na widok publiczny trumny z ciałem monarchini[158]. Następnie w uroczystym kondukcie, na lawecie armatniej przeniesiono ją z Westminster Hall do Opactwa Westminsterskiego. Ceremonia pogrzebowa rozpoczęła się 19 września 2022 o godzinie 11:00 czasu brytyjskiego (12:00 czasu polskiego)[159][160]. Nabożeństwo żałobne odprawił dziekan opactwa David Hoyle, kazanie wygłosił zaś zwierzchnik Kościoła Anglii, arcybiskup Canterbury Justin Welby[161]. Podczas trwania uroczystości, a także po jej zakończeniu znacząco ograniczono ruch lotniczy na lotnisku Heathrow[162]. Osobom korzystającym z metra w ten dzień zasugerowano omijanie stacji zlokalizowanych w pobliżu Pałacu Buckingham[163]. Po godzinie 13:00 trumnę z ciałem królowej ponownie przeniesiono. Kondukt podążał wzdłuż Pałacu Westminsterskiego, rządową aleją Whitehall, następnie wszedł na plac Horse Guards Parade i w aleję The Mall. Minął Pałac Buckingham i skierował się w stronę Wellington Arch[161]. Następnie trumnę umieszczono w karawanie, który w kondukcie pogrzebowym dotarł do zamku Windsor. Tam dołączyli do niego członkowie rodziny królewskiej i razem odprowadzili trumnę do kaplicy świętego Jerzego, gdzie odbyła się druga część ceremonii. O godzinie 17:00 odprawiono nabożeństwo żałobne, w którym uczestniczyło około 800 osób. Następnie trumnę z ciałem monarchini opuszczono do królewskiej krypty w podziemiach świątyni[161]. Wieczorem, jedynie w obecności członków rodziny, trumna z ciałem Elżbiety II została złożona w grobie w kaplicy św. Jerzego, gdzie pochowani są jej rodzice oraz młodsza siostra. W tym samym czasie przeniesiono tam też trumnę z ciałem męża królowej, księcia Filipa, zmarłego w 2021 roku. Tego samego dnia (19 września) na terenie Wielkiej Brytanii zakończyła się żałoba narodowa[164]. W związku z tym 20 września flagi państwowe zostały podniesione do pełnej wysokości masztu. Jednak żałoba w rodzinie królewskiej trwała do 26 września[164].

29 września 2022 Narodowy Rejestr Szkocji (National Records of Scotland) opublikował akt zgonu Elżbiety II[165][166]. Według tego dokumentu przyczyną śmierci królowej była „starość”[167]. Wcześniej Pałac Buckingham opublikował pierwsze zdjęcie miejsca spoczynku monarchini[168].

Goście[edytuj | edytuj kod]

Potomkowie zmarłej królowej[edytuj | edytuj kod]

Inni potomkowie króla Jerzego VI[edytuj | edytuj kod]

  • Hrabia Snowdon, siostrzeniec zmarłej królowej
    • Wicehrabia Linley, pra-bratanek zmarłej królowej
    • Lady Margarita Armstrong-Jones, pra-siostrzenica zmarłej królowej
  • Lady Sarah i Daniel Chatto, siostrzenica i siostrzeniec zmarłej królowej
    • Samuel Chatto, pra-bratanek zmarłej królowej
    • Arthur Chatto, pra-bratanek zmarłej królowej

Inni potomkowie króla Jerzego V[edytuj | edytuj kod]

  • Książę i Księżna Gloucester, pierwszy kuzyn zmarłej królowej i jego żona
    • Hrabia i hrabina Ulsteru, pierwszy kuzyn zmarłej królowej, oraz jego żona
      • Lord Culloden, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
      • Lady Cosima Windsor, kuzynka zmarłej królowej
    • Lady Davina Windsor, kuzynka zmarłej królowej
      • Senna Lewis, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
    • Lady Rose i George Gilman, pierwsza kuzynka zmarłej królowej, oraz jej mąż
      • Lyla Gilman, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
  • Książę Kentu, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
    • Hrabia i hrabina St Andrews, pierwszy kuzyn zmarłej królowej, oraz jego żona
      • Lord Downpatrick, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
      • Lady Marina Windsor, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
      • Lady Amelia Windsor, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
    • Lady Helen i Timothy Taylor, pierwsza kuzynka zmarłej królowej, oraz jej mąż
      • Columbus Taylor, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
      • Cassius Taylor, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
      • Eloise Taylor, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
      • Estella Taylor, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
    • Lord Nicholas Windsor, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
      • Albert Windsor, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
      • Leopold Windsor, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
  • Księżniczka Aleksandra, Hon. Lady Ogilvy, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
    • James i Julia Ogilvy, pierwszy kuzyn zmarłej królowej, oraz jego żona
      • Flora i Timothy Vesterberg, pierwsza kuzynka zmarłej królowej i jej mąż
      • Alexander Ogilvy, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
    • Marina Ogilvy, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
      • Zenouska Mowatt, pierwsza kuzynka zmarłej królowej
      • Christian Mowatt, pierwszy kuzyn zmarłej królowej
  • Książę i księżna Michael z Kentu, pierwszy kuzyn zmarłej królowej i jego żona
    • Lord i Lady Frederick Windsor, pierwszy kuzyn zmarłej królowej, oraz jego żona
    • Lady Gabriella i Thomas Kingston, pierwsza kuzynka zmarłej królowej, oraz jej mąż
  • Hrabia i hrabina Harewood, pierwszy kuzyn zmarłej królowej, oraz jego żona

Inni potomkowie króla Edwarda VII[edytuj | edytuj kod]

  • Książę i księżna Fife, drugi kuzyn zmarłej królowej, oraz jego żona
  • Lady Alexandra i Mark Etherington, druga kuzynka zmarłej królowej, oraz jej mąż

Inni potomkowie królowej Wiktorii[edytuj | edytuj kod]

  • Księżna i książę Wellington, trzecia kuzynka zmarłej królowej i piąty kuzyn zmarłej królowej
  • Hrabina Mountbatten of Burma, żona trzeciego kuzyna zmarłej królowej
    • Lady Alexandra i Thomas Hooper, trzecia kuzynka zmarłej królowej i jej mąż
    • Michael-John Knatchbull, trzeci kuzyn zmarłej królowej
    • Lady Joanna Zuckerman, trzecia kuzynka zmarłej królowej
    • Lady Amanda Ellingworth, trzecia kuzynka zmarłej królowej
    • Philip Knatchbull, trzeci kuzyn zmarłej królowej
    • Timothy Knatchbull, trzeci kuzyn zmarłej królowej
  • Lady Pamela Hicks, trzecia kuzynka zmarłej królowej
    • Edwina Brudenell, trzecia kuzynka zmarłej królowej
      • Maddison Modupe-Ojo, trzecia kuzynka zmarłej królowej
    • India Flint Wood, trzecia kuzynka zmarłej królowej
  • Ian Liddell-Grainger, trzeci kuzyn zmarłej królowej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Queen Elizabeth II has died, „BBC News”, 8 września 2022 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  2. ↑ Obituary: Queen Elizabeth II, „BBC News”, 8 września 2022 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  3. ↑ FTS 08-09 18:30 Buckingham Palace announced the death of Queen Elizabeth II. YouTube [dostęp 2022-09-12].
  4. ↑ Sam Knight, 'London Bridge is down': the secret plan for the days after the Queen’s death [online], The Guardian, 17 marca 2017 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  5. ↑ What happens when the Queen dies - ‘Operation London Bridge’ explained [online], The Independent, 12 września 2022 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  6. ↑ 5 Things We've Learned About 'London Bridge' - The Queen’s Death Protocol [online], HuffPost UK, 16 marca 2017 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  7. ↑ Toby Meyjes, There’s a secret code word for when the Queen dies [online], Metro, 16 marca 2017 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  8. ↑ Elżbieta II. Co po śmierci królowej. Operacja Jednorożec. Dziś się zaczyna, na czym polega - TVN24 [online], TVN24 [dostęp 2022-09-12].
  9. ↑ Operacja "London Bridge". Procedura na wypadek śmierci królowej od lat gotowa [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2022-09-12] (pol.).
  10. ↑ a b Queen Elizabeth II is dead: Here are the plans for 10 days of mourning [online], NBC News [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  11. ↑ Queen Elizabeth II's state funeral: What to expect [online], CNN [dostęp 2022-09-12].
  12. ↑ How World Leaders Are Reacting to Queen Elizabeth II’s Death [online], Time [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  13. ↑ King Charles III, the new monarch, „BBC News”, 9 września 2022 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  14. ↑ Królowa Elżbieta II nie żyje. Na co chorowała? "Najbardziej znana zagadka świata" [online], medonet.pl [dostęp 2022-09-12] (pol.).
  15. ↑ a b Queen seen using walking stick for first time in 20 years [online], The Guardian, 31 marca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-31].
  16. ↑ The Queen spent night in hospital after cancelling Northern Ireland visit [online], The Guardian, 25 lutego 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-02-25].
  17. ↑ Queen will not attend COP26 climate change summit [online], BBC News, 1 lutego 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-02-01].
  18. ↑ W. Brytania: Królowa jednak nie weźmie udziału w obchodach Niedzieli Pamięci [online], wnp.pl [dostęp 2022-09-12] (pol.).
  19. ↑ Queen Elizabeth sprains back, is forced to miss remembrance service [online], NPR, 8 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-08].
  20. ↑ Queen misses Remembrance Sunday service after back sprain [online], BBC News, 9 marca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-09].
  21. ↑ Queen tests positive for Covid [online], BBC News, 20 lutego 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-02-20].
  22. ↑ Britain's Queen Elizabeth catches 'mild' Covid-19 [online], France24, 5 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-05].
  23. ↑ Królowa Elżbieta II ma COVID-19. Co wiemy o stanie zdrowia 95-letniej monarchini? [online], medonet.pl [dostęp 2022-09-12] (pol.).
  24. ↑ Queen reveals Covid left her 'very tired and exhausted' [online], BBC News, 28 lipca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-28].
  25. ↑ Ken Cohen i inni, Risk of persistent and new clinical sequelae among adults aged 65 years and older during the post-acute phase of SARS-CoV-2 infection: retrospective cohort study, „British Medical Journal”, 376, 2022, e068414, DOI: 10.1136/bmj-2021-068414, ISSN 1756-1833, PMID: 35140117 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  26. ↑ Ellen J. Thompson i inni, Long COVID burden and risk factors in 10 UK longitudinal studies and electronic health records, „Nature Communications”, 13 (1), 2022, s. 3528, DOI: 10.1038/s41467-022-30836-0, ISSN 2041-1723 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  27. ↑ Who would take over from the Queen if she could not perform her duties after COVID scare?, „ABC News”, 12 lutego 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-18] (ang.).
  28. ↑ a b Queen Elizabeth Resumes Work After Coronavirus Scare [online], The New York Times, 2 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-02].
  29. ↑ Queen Elizabeth Recovers From COVID and Spends Some Time With Her Grandchildren [online], Vanity Fair, 3 marca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-03].
  30. ↑ Queen attends Prince Philip memorial service at Westminster Abbey [online], BBC News, 6 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-06].
  31. ↑ Queen Elizabeth II Misses 2022 Commonwealth Day Service [online], US Magazine, 14 marca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-14].
  32. ↑ Prince Charles stands in for Queen at Maundy Service [online], BBC News, 6 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-06].
  33. ↑ Royal Maundy 2022 [online], Oficjalna strona księcia Walii [dostęp 2022-09-12] (ang.).
  34. ↑ Queen to miss State Opening of Parliament - Prince of Wales to read speech instead [online], Sky News, 11 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-11].
  35. ↑ Queen Elizabeth to Miss Opening of Parliament [online], The New York Times, 7 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-07].
  36. ↑ Why Prince William attended the State Opening of Parliament [online], The Telegraph, 12 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-12].
  37. ↑ Queen’s official duties trimmed down as power shifts to Prince Charles [online], iNews, 3 lipca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-03].
  38. ↑ Queen Elizabeth will skip Friday’s church service after ‘discomfort’ during the jubilee’s first day. [online], The New York Times, 7 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-07].
  39. ↑ Queen Elizabeth II makes surprise appearance on palace balcony to cap off jubilee [online], CNN [dostęp 2022-09-18].
  40. ↑ The Queen to miss service of thanksgiving after suffering discomfort [online], The Telegraph, 27 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-27].
  41. ↑ Why Liz Truss is Meeting Queen Elizabeth at Balmoral [online], The New York Times, 7 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-07].
  42. ↑ Queen postpones senior ministers meeting to rest [online], BBC News, 8 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-08].
  43. ↑ In last public statement, Queen Elizabeth extended condolences following Saskatchewan stabbing rampage [online], The Star Phoenix, 8 września 2022 [dostęp 2022-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-08].
  44. ↑ Sylwia Bagińska, Oni dowiedzieli się wcześniej o śmierci królowej Elżbiety II. Podano godzinę [online], wiadomosci.wp.pl, 9 września 2022 [dostęp 2022-09-12] (pol.).
  45. ↑ Lucy Williamson, Crowds crying outside Buckingham Palace after Queen’s death announced [online], MyLondon, 8 września 2022 [dostęp 2022-09-17] (ang.).
  46. ↑ "World lost a great symbol of humanity with passing of Queen Elizbeth II: Bahrain King". newsofbahrain.com. [dostęp 2022-09-11].
  47. ↑ Akufo-Addo directs official flags to fly at half-mast following Queen Elizabeth’s death. myjoyonline.com, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  48. ↑ His Majesty offers condolences on the death of Queen Elizabeth II. timesofoman.com, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  49. ↑ Passing of Her Majesty Queen Elizabeth II: All flags to fly half-mast in the Republic of Seychelles. statehouse.gov.sc, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  50. ↑ Passing of Her Majesty Queen Elizabeth II. pmo.gov.sg, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  51. ↑ รัฐบาลแสดงความเสียใจ สมเด็จพระราชินีนาถ เอลิซาเบธที่ 2 เสด็จสวรรคต. thairath.co.th, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  52. ↑ UAE declares three-day mourning period after death of Queen Elizabeth II. thenationalnews.com. [dostęp 2022-09-11].
  53. ↑ T&T flags to fly at half mast over death of Queen - Trinidad Guardian [online], co.tt [dostęp 2024-04-26] (ang.).
  54. ↑ Biden Orders Flags at Half-Staff as World Reels From Death of Queen Elizabeth II. msn.com. [dostęp 2022-09-11].
  55. ↑ Brazil's government declares three days of mourning to honor Queen Elizabeth II. reuters.com, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  56. ↑ Dominica declares two days of national mourning on demise of Queen Elizabeth II. associatestimes.com, 10 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  57. ↑ India declares one-day state mourning on September 11 for Queen Elizabeth II. deccanherald.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  58. ↑ India to observe state mourning on Sunday in respect of Queen Elizabeth. hindustantimes.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  59. ↑ Bangladesh declares 3 days of mourning for Queen. unb.com.bd, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  60. ↑ Bangladesh declares three days of mourning for Queen Elizabeth. thefinancialexpress.com.bd, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  61. ↑ Nepal to Observe Three Days of National Mourning over the Demise of Queen Elizabeth ... - Latest Tweet by ANI. latestly.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  62. ↑ September 19 declared day of mourning in Sri Lanka. colombogazette.com. [dostęp 2022-09-13].
  63. ↑ Press Release. mfa.gov.b, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  64. ↑ THREE DAYS OF MOURNING IN HONOR OF THE DEMISE OF HER MAJESTY. solomonstarnews.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  65. ↑ Pakistan Observes National Mourning Day for Death of Queen of the UK. khaama.com, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  66. ↑ Pakistan to observe a day of ‘mourning’ over Queen Elizabeth’s death. dailytimes.com.pk, 11 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  67. ↑ Cuba declara día de luto oficial por muerte de la reina Isabel II. semana.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  68. ↑ Jamaica observes period of mourning to mark death of Queen Elizabeth II. caribbeannationalweekly.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  69. ↑ Period of mourning in Jamaica to mark death of Queen Elizabeth II. jamaica.loopnews.com, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  70. ↑ Mauritius to observe a day of national mourning following death of Queen Elizabeth II. panapress.com. [dostęp 2022-09-13].
  71. ↑ A day of national mourning will be observed in Mauritius on the day of Queen Elizabeth II’s funeral. mauritiushindinews.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  72. ↑ President Kenyatta declares three days of national mourning for Queen Elizabeth II. ntvkenya.co.ke, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  73. ↑ Uhuru Declares Three Days Of National Mourning In Honour Of Queen Elizabeth. citizen.digital, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  74. ↑ PM declares three days of mourning over Queen Elizabeth II's passing. jordannews.jo, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  75. ↑ Jordan declares official mourning, flags at half-mast for 3 days after death of Queen Elizabeth II. en.royanews.tv, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  76. ↑ Lebanon announces four days of mourning over the death of Queen Elizabeth II. today.lorientlejour.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  77. ↑ Lebanon Announces 3 Days Of Mourning To Honor Queen Elizabeth II. beirut.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  78. ↑ Gun salute, 10 days of mourning for Queen Elizabeth in St Lucia. stlucia.loopnews.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  79. ↑ Queen Elizabeth II death: Tanzania declares five days of mourning. thecitizen.co.tz, 10 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  80. ↑ 10 days of mourning by SVG police on death of Queen Elizabeth II. stvincenttimes.com, 11 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  81. ↑ Office of the Prime Minister Announces Period of Mourning for Her Majesty the Queen. pressoffice.gov.bz, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  82. ↑ Cayman observes 10 days of mourning for the Queen. caymannewsservice.com, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  83. ↑ President declares Sept. 19 day of mourning for Queen Elizabeth II. newsroom.gy, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  84. ↑ The President declares three days of national mourning following the passing of Queen Elizabeth II. presidency.gov.mv, 8 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  85. ↑ The death of Queen Elizabeth II of England made Arab countries very sad! Mourning declared in Jordan, Kuwait, UAE and Lebanon. turkey.postsen.com. [dostęp 2022-09-18].
  86. ↑ HH declares day of national mourning for Queen Elizabeth. diggers.new, 10 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  87. ↑ a b Kenya, Malawi, and Rwanda declare days of mourning for Queen Elizabeth II. news24.com, 10 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  88. ↑ Queen Elizabeth II: Portugal declares three days of mourning. theportugalnews.com, 15 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  89. ↑ Portuguese government declares three days of national mourning in honour of late Queen. portugalresident.com, 15 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  90. ↑ UK declares period of national mourning for Queen Elizabeth. reuters.com. [dostęp 2022-09-13].
  91. ↑ Bank holiday announced for Her Majesty Queen Elizabeth II’s State Funeral on Monday 19 September. gov.uk. [dostęp 2022-09-13].
  92. ↑ National Day of Mourning in Canada to honour Her Majesty Queen Elizabeth II. pm.gc.ca, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  93. ↑ Trudeau declares federal holiday for Queen’s funeral – but most Canadians will have to work. theguardian.com, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-18].
  94. ↑ AUSTRALIAN NATIONAL FLAG TO FLY AT HALF-MAST. pmc.gov.au, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  95. ↑ Australia declares a bank holiday for national day of mourning for Queen. itv.com, 11 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  96. ↑ Australian public holiday announced to mourn the death of Queen Elizabeth II. 9news.com.au, 11 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  97. ↑ 'Our hearts are heavy': Pacific mourns Queen’s death. stuff.co.nz, 9 września 2022. [dostęp 2022-09-11].
  98. ↑ Cabinet announces one-off public holiday to mark death of Queen Elizabeth II. rnz.co.nz, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  99. ↑ Public Holiday on 26 September to mark passing of Queen Elizabeth II. beehive.govt.nz, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  100. ↑ NEWS GUIDANCE FOR SPORTS FOLLOWING THE DEATH OF HER MAJESTY THE QUEEN. jerseysport.je, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  101. ↑ Jersey confirms bank holiday for Queen’s funeral. bbc.com, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-13].
  102. ↑ "Boże, chroń króla" zabrzmiało po raz pierwszy. W Londynie odbyło się nabożeństwo upamiętniające Elżbietę II. polskiradio24.pl. [dostęp 2022-09-10].
  103. ↑ Elżbieta II nie żyje. Dzwony w hołdzie królowej, salwy armatnie, specjalne posiedzenie w Izbie Gmin [online], TVN24 [dostęp 2022-09-13].
  104. ↑ "God save the king". Nabożeństwo w londyńskiej katedrze [ZAPIS RELACJI] [online], RMF24.pl [dostęp 2022-09-16] (pol.).
  105. ↑ Pierwsze orędzie króla Karola III: Będę służył z lojalnością, szacunkiem i miłością [online], gazetaprawna.pl, 9 września 2022 [dostęp 2022-09-17] (pol.).
  106. ↑ Czym jest Rada Akcesyjna i w jaki sposób proklamuje nowego monarchę [online], gazetaprawna.pl [dostęp 2022-09-17].
  107. ↑ Nowy monarcha. Nowa epoka Wielkiej Brytanii [online], gazetaprawna.pl [dostęp 2022-09-17].
  108. ↑ a b Oficjalnie: Wiadomo, kiedy Karol III zostanie formalnie ogłoszony królem Wielkiej Brytanii [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-09-17] (pol.).
  109. ↑ Elżbieta II nie żyje. Data pogrzebu - 19 września - podał Pałac Buckingham [online], TVN24 [dostęp 2022-09-14].
  110. ↑ Trumna z ciałem królowej Elżbiety II dotarła do Edynburga. tvn24.pl. [dostęp 2022-09-11].
  111. ↑ Szkocja żegna Elżbietę II. Trumna z ciałem królowej odprowadzona do katedry, król na spotkaniu z parlamentarzystami. tvn24.pl. [dostęp 2022-09-12].
  112. ↑ Smutny londyński powrót. Trumna z ciałem Elżbiety II dotarła do Pałacu Buckingham. tvn24.pl, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-14].
  113. ↑ Król Karol III składa wizytę w Irlandii Północnej [online], gazetaprawna.pl [dostęp 2022-09-14].
  114. ↑ Karol III odwiedził Irlandię Północną. Kondolencje złożył mu były członek IRA [online], polskieradio24.pl [dostęp 2022-09-14].
  115. ↑ a b c d e William and Harry side by side behind Queen’s coffin. bbc.com. [dostęp 2022-09-14].
  116. ↑ King Charles and Princes William and Harry walk behind Queen Elizabeth's coffin. bbc.com. [dostęp 2022-09-14].
  117. ↑ William and Harry to walk behind Queen’s coffin to Westminster Hall. bbc.com. [dostęp 2022-09-14].
  118. ↑ Watch: Queen Consort and Princess of Wales follow procession by car. bbc.com. [dostęp 2022-09-14].
  119. ↑ Queen Elizabeth’s funeral will be held on Monday 19 September. theguardian.com. [dostęp 2022-09-14].
  120. ↑ a b Queen Elizabeth II: A day-by-day guide from now to the funeral. bbc.com. [dostęp 2022-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  121. ↑ The Queen to lie in state in London: everything you need to know [online], The Guardian [dostęp 2022-09-14].
  122. ↑ Arrangements for the Funeral of Her Majesty The Queen. royal.uk, 10 września 2022. [dostęp 2022-09-14].
  123. ↑ BBC streaming Queen Elizabeth II lying in state. bbc.com. [dostęp 2022-09-14].
  124. ↑ Watch: Queen Elizabeth II's lying-in-state [online], BBC News [dostęp 2022-09-14] (ang.).
  125. ↑ a b Elżbieta II nie żyje. Długa kolejka osób do Pałacu Westminsterskiego, gdzie wystawiono trumnę królowej [online], TVN24 [dostęp 2022-09-15].
  126. ↑ King Charles III: Llandaff prepares for Royal couple's first visit, „BBC News”, 13 września 2022 [dostęp 2022-09-14] (ang.).
  127. ↑ Królowa Elżbieta II nie żyje, Karol III nowym monarchą. 8. dzień uroczystości żałobnych - program [online], TVN24.pl [dostęp 2022-09-16].
  128. ↑ Niespodziewany gest Karola III podczas wizyty w Walii [online], wiadomosci.dziennik.pl [dostęp 2022-09-16].
  129. ↑ a b Pożegnanie Elżbiety II. Nowy król będzie dziś czuwał z rodzeństwem przy trumnie [online], polskieradio24.pl [dostęp 2022-09-16].
  130. ↑ a b c d Saturday 17 September. royal.uk, 17 września 2022. [dostęp 2022-09-17].
  131. ↑ King Charles and Prince William meet people in lying-in-state queue. bbc.com. [dostęp 2022-09-17].
  132. ↑ Prince Edward and Sophie Wessex greet crowds at Buckingham Palace. hellomagazine.com. [dostęp 2022-09-17].
  133. ↑ Queen Elizabeth II's grandchildren to observe lying-in-state vigil. bbc.com. [dostęp 2022-09-17].
  134. ↑ Queen’s grandchildren to stand vigil beside coffin on Saturday. theguardian.com. [dostęp 2022-09-17].
  135. ↑ William and Harry lead historic coffin vigil. bbc.com. [dostęp 2022-09-17].
  136. ↑ Wielka Brytania. Królowa Elżbieta nie żyje. 9. dzień uroczystości pogrzebowych. Harmonogram wydarzeń w sobotę - TVN24 [online], TVN24 [dostęp 2022-09-17].
  137. ↑ UK to hold minute's silence for the Queen on Sunday in shared national moment of reflection [online], Sky News [dostęp 2022-09-14] (ang.).
  138. ↑ a b Pogrzeb królowej Elżbiety II. Przywódcy państw będą wożeni autobusami. Poproszono, by przybyli samolotami rejsowymi [online], TVN24 [dostęp 2022-09-13].
  139. ↑ Elżbieta II - pogrzeb królowej. Reuters: przedstawiciele trzech krajów bez zaproszeń rządu w Londynie [online], TVN24 [dostęp 2022-09-13].
  140. ↑ Who's invited to the Queen’s funeral - and who's not? [online], BBC News, 13 września 2022 [dostęp 2022-09-16] (ang.).
  141. ↑ a b Factbox: World leaders to attend Queen Elizabeth's funeral. Reuters. [dostęp 2022-09-16]. (ang.).
  142. ↑ Monarchowie, prezydenci, premierzy. Kto pojawi się na pogrzebie królowej Elżbiety II [online], TVN24 [dostęp 2022-09-15] (pol.).
  143. ↑ Queen’s funeral: Joe Biden caught officials off guard with plan to attend. thetimes.co.uk, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-17].
  144. ↑ Canadians who will be at the Queen’s funeral: list of delegates released. ctvnews.ca. [dostęp 2022-09-17].
  145. ↑ a b c d Prime Minister announces Canadian delegation to the State Funeral of Her Majesty Queen Elizabeth II. pm.gc.ca. [dostęp 2022-09-17].
  146. ↑ Πρόεδροι, πρωθυπουργοί, βασιλείς για την κηδεία Πηγή: Protagon.gr. protagon.gr, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-17].
  147. ↑ Para prezydencka pojedzie na pogrzeb Elżbiety II. Kumoch zdradził szczegóły [online], polskieradio24.pl [dostęp 2022-09-13].
  148. ↑ Prezidentka Čaputová ide na pohreb kráľovnej Alžbety II.. startitup.sk, 12 września 2022. [dostęp 2022-09-16].
  149. ↑ President Pahor to attend funeral of Queen Elizabeth II. sta.si, 14 września 2022. [dostęp 2022-09-16].
  150. ↑ Biden will not travel with a delegation to Queen Elizabeth's funeral [online], CNN [dostęp 2022-09-13] (ang.).
  151. ↑ Swiss president to attend Queen Elizabeth II’s funeral. swissinfo.ch, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-16].
  152. ↑ Queen Elizabeth II's state funeral: New details confirmed [online], cbsnews.com [dostęp 2022-09-16] (ang.).
  153. ↑ President Novák to attend Queen Elizabeth II funeral. abouthungary.hu, 13 września 2022. [dostęp 2022-09-17].
  154. ↑ Vatican says Pope will not attend Queen’s funeral [online], The Independent, 16 września 2022 [dostęp 2022-09-16] (ang.).
  155. ↑ Koning, Koningin Máxima en Prinses Beatrix bij uitvaart Koningin Elizabeth II. koninklijkhuis.nl. [dostęp 2022-09-15].
  156. ↑ Ołena Zełenska przyjedzie na pogrzeb Elżbiety II. "To wyraz przyjaźni. onet.pl. [dostęp 2022-09-16].
  157. ↑ NATO Secretary General to attend the State Funeral Service of Her Majesty Queen Elizabeth II. nato.int, 15 września 2022. [dostęp 2022-09-16].
  158. ↑ Trumna Elżbiety II w krypcie królewskiej. Akt ostatecznego pożegnania [online], rmf24.pl [dostęp 2022-09-20] (pol.).
  159. ↑ Przedstawiono szczegóły harmonogramu pogrzebu Elżbiety II [online], TVN24 [dostęp 2022-09-17] (pol.).
  160. ↑ Queen’s funeral plans: What will happen on the day, „BBC News”, 16 września 2022 [dostęp 2022-09-17] (ang.).
  161. ↑ a b c Mateusz Czmiel, Wielka Brytania pożegnała swoją królową. Elżbieta II spoczęła w Windsorze [online], wiadomosci.wp.pl, 19 września 2022 [dostęp 2022-09-20] (pol.).
  162. ↑ Pogrzeb Elżbiety II. Lotnisko Heathrow wprowadza zmiany w rozkładzie [online], TVN24 Biznes [dostęp 2022-09-20] (pol.).
  163. ↑ Pogrzeb królowej Elżbiety II. Laweta armatnia, zamknięte lotnisko i "święto bankowe" [online], TVN24 [dostęp 2022-09-20].
  164. ↑ a b Wielka Brytania. Zakończyła się żałoba narodowa po śmierci królowej Elżbiety II [online], TVN24 [dostęp 2022-09-20].
  165. ↑ Queen Elizabeth II died of old age, death certificate says [online], NBC News [dostęp 2022-10-04] (ang.).
  166. ↑ Według aktu zgonu powodem śmierci Elżbiety II była starość [online], Bankier.pl [dostęp 2022-10-04] (pol.).
  167. ↑ Podano przyczynę śmierci królowej Elżbiety II [online], TVN24 [dostęp 2022-10-27] (pol.).
  168. ↑ Grób królowej Elżbiety II. Pałac Buckingham opublikował pierwsze zdjęcie [online], TVN24 [dostęp 2022-10-27] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Śmierć_i_pogrzeb_Elżbiety_II&oldid=73625559”