Antwerpia

Antwerpia
Herb	Flaga
Państwo	Belgia
Region	Flamandzki
Prowincja	Antwerpia
Dystrykt	Antwerpia
Burmistrz	Bart de Wever
Powierzchnia	204,51 km²
Populacja (2014); • liczba ludności; • gęstość	; 510 610; 2496 os./km²
Nr kierunkowy	03
Kod pocztowy	2000
	Położenie na mapie prowincji Antwerpia Antwerpia
	Położenie na mapie Belgii Antwerpia
	51°13′N 4°23′E/51,216667 4,383333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 12 mar 2018, była oparta na tej wersji.

Antwerpia (nider.: Antwerpen, wym. [ˈ ɑ n t ˌ ʋ ɛ r p ə (n )]; fr.: Anvers, wym. [ɑ̃v ɛ ʁ s]) – miasto w północnej Belgii, w Regionie Flamandzkim, w dystrykcie Antwerpia, położone nad Skaldą.

Wraz z miastami: Berchem, Berendrecht-Zandvliet-Lillo, Borgerhout, Deurne, Ekeren, Hoboken, Merksem, Wilrijk tworzy aglomerację.

W 2011 roku otrzymało tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży^[1].

Dane ogólne

Centrum przemysłowe, handlowe, finansowe i naukowe, m.in. uniwersytetu (w 2003 roku połączyły się trzy niezależne instytucje o randze uniwersyteckiej), Akademia Sztuk Pięknych, Konserwatorium Królewskie, Instytut Medycyny Tropikalnej, Akademia Morska. Siedziba 40 banków, wielu towarzystw ubezpieczeniowych, spółek akcyjnych, giełdy. W mieście działa polski konsulat honorowy.

Historia

pierwsze dane o Antwerpii z VIII wieku
prawa miejskie od 1291
w XVI wieku najważniejsze i najbogatsze handlowe miasto Europy
rok 1531 – założenie pierwszej na świecie giełdy
rok 1605 (XVII w.) – pierwsze czasopismo tygodniowe z nowinkami polityczno-handlowymi
Akademia Sztuk Pięknych zał. w 1663 r.
od połowy XVII wieku do roku 1870 walki religijne
regres rozwoju miasta i jego ponowny rozwój po pogłębieniu Skaldy i utworzeniu połączenia z Mozą za pomocą Kanału Alberta
w XIX wieku wybudowano port wojenny i twierdzę
w 1920 roku w mieście odbyły się Letnie Igrzyska Olimpijskie.
4 września 1944 miasto zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej. W ostatnich miesiącach wojny port w Antwerpii odegrał kluczową rolę w transporcie zaopatrzenia dla sił alianckich w Europie Zachodniej. Z tego powodu był celem dla niemieckich pocisków V-1 i V-2.

Do XV wieku

Dzięki wykopaliskom wiadomo, że zakole rzeki tak jak wiele miast flamandzkich było zamieszkiwane już w czasach romańskich czyli w II i III wieku. Antwerpia wyrosła z dwóch osad: aanwerp i Caloes, położonych 500 metrów na południe. Fortyfikacja została zbudowana w VII wieku. W tym samym czasie rozpoczęła się też chrystianizacja tego obszaru. W IX wieku Antwerpia została częścią Lotaryngii.

Pod koniec X wieku Antwerpia została margrabiostwem (prowincją graniczną) Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Granicą była rzeka Skalda. Hrabstwo Flandrii leżało po drugiej stronie rzeki. W XII wieku Święty Norbert ufundował opactwo świętego Michała w Caloes. Kanonicy z małego kościoła, który znajdował się w Caloes przenieśli się na północ i utworzyli nową parafię w kaplicy Naszej Pani, która z czasem została przekształcona w katedrę.

Miasto, które należało wówczas do księstwa Brabancji rozwijało się dość szybko. W XIV wieku Antwerpia stała się najważniejszym centrum handlowym i finansowym zachodniej Europy – zyskała ona tę reputację głównie dzięki portowi morskiemu i wełnie.

W 1356 roku miasto zostało włączone do hrabstwa Flandrii i przez to straciło wiele przywilejów, przeważnie na korzyść Brugii. Pięćdziesiąt lat później fortuna się odwróciła i rozpoczęła się złota era dla Antwerpii – stała się ona ważnym centrum ówczesnego świata. Miasto było centrum handlowym i kulturalnym. najbardziej znane osobistości tej epoki to malarze Quinten Metsys i Pieter Bruegel, drukarz Christophe Plantin, humaniści i naukowcy: Justus Lipsius, Merkator, Rembert Dodoens i Abraham Ortelius.

XVI-XXI wiek

Jednakże druga połowa XVI wieku to polityczno-religijno walka pomiędzy protestantami z północy i katolicką Hiszpanią. Mamy wtedy do czynienia z ikonoklazmem (1566), Hiszpańską Furią (1576) i ostatecznie upadkiem Antwerpii (1585). Po upadku miasta, znalazło się ono ponownie pod rządami Filipa II i północne Niderlandy zamknęły rzekę Skaldę. Z ekonomicznego punktu widzenia była to klęska. Co więcej nie tylko protestanci opuścili miasto, ale także handlarze i elita intelektualna. Miasto, które w 1570 liczyło 100000 mieszkańców, w 1590 miało ich tylko 40000.

Jednakże miasto rozwijało się kulturalnie do połowy XVII wieku, dzięki malarzom taki jak Rubens, Antoon van Dyck, Jacob Jordaens i Dawid Teniers, rzeźbiarskim rodzinom Quellinów i Verbrugghenów, drukarzom takim jak Jan Moretus, itd.

Niewiele działo się pomiędzy rokiem 1650 i XIX stuleciem – rzeka Skalda pozostawała ciągle zamknięta i Antwerpia stała się prowincjonalnym miasteczkiem. Pod rządami Austrii (1715-1792) Józef II próbował siłą uwolnić rzekę, ale plan się nie powiódł. W 1795, pod okupacją francuską, udało się uwolnić rzekę, ale statki natknęły się na angielską blokadę, ponieważ Napoleon Bonaparte uważał port w Antwerpii za pistolet wymierzony w serce Anglii. Choć prawdą było że w tym okresie miasto posiadało dość nowoczesny jak na tamte czasy port, w tym samym czasie kulturalne dziedzictwo było rozgrabiane i niszczone jak nigdy przedtem. Planowano nawet zburzyć katedrę.

Po porażce Napoleona pod Waterloo (1815), Antwerpia na krótko została przyłączona do Północnych Niderlandów i cieszyła się dobrą passą aż do rewolucji belgijskiej w (1830) roku i ponownego zamknięcia Skaldy. Ostatecznie rzeka została otwarta w 1863 roku. Wtedy rozpoczął się trzeci dobry okres dla miasta. Ponowny rozwój ekonomiczny spowodował także rozwój kulturalny i wzrost międzynarodowego znaczenia miasta. W 1993 roku Antwerpia została wybrana Europejską Stolicą Kultury.

Podczas II wojny światowej Antwerpia została wyzwolona 4 września 1944 przez oddziały brytyjskie. Wraz z miastem został zdobyty wielki port w nieuszkodzonym stanie. Po wyparciu oddziałów niemieckich z ujścia Skaldy i otwarciu drogi do portu, miasto stało się ważnym centrum zaopatrzeniowym dla sił alianckich w Europie Zachodniej. Jako takie było celem ataków rakiet V-2 (w miasto trafiło ponad 1600 tych rakiet, około 50% z wszystkich wystrzelonych które dotarły do celów) i pocisków V-1. Miasto było również celem nieudanej niemieckiej ofensywy w Ardenach w grudniu 1944.

Zabytki i turystyka

gotycka katedra NMP (Onze-Lieve-Vrouwekatedraal) z XIV-XVI wieku,
kościół św. Pawła z XVI wieku,
kościół Karola Boromeusza,
Grote Markt – renesansowy ratusz i XVI-wieczne kamienice oraz rzeźba Brabo,
forteca Steen, nad Skaldą z XII wieku,
Torengebouw – zabytkowy drapacz chmur,
Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten) dzieła między innymi Rubensa, Van Dycka, Frans Halsa i Jana Breugela (st.),
Museum Mayer van den Bergh,
Muzeum Morskie (Nationaal Scheepvaartmuseum),
Muzeum Rubensa,
Zoo (założone w 1843 roku), mające pod opieką 6000 zwierząt^{[potrzebny przypis]}.
oceanarium Aquatopia
Antwerpia Centralna – dworzec kolejowy zbudowany w 1905 roku, zaprojektowany przez Louisa Delanceserie^{[potrzebny przypis]}.

Demografia

Ewolucja ludności Antwerpii^[2]
Rok	Ludność
1699	67 000
1755	42 000
2006	461 496

Gospodarka

Jest to największe miasto portowe tego kraju i drugie po Rotterdamie miasto portowe Europy z łącznym przeładunkiem 110 mln ton rocznie, gł. ropa naftowa i rudy metali; kompleks rafinerii, hut. Antwerpia jest największym na świecie ośrodkiem szlifierstwa diamentów (np. na Pelikaanstraat). Ważny ośrodek przemysłowy m.in. do 2010 istniały zakłady General Motors (produkcja m.in. modelu Opel Astra) i Forda, produkcja silników okrętowych, nawozów sztucznych, maszyn, hutnictwo miedzi.

Transport

Wielki węzeł drogowy (A1, A12, A13, A14), kolejowy, morski (należy – jako wiodący – do ESPO) i lotniczy (międzynarodowy port lotniczy). Sześciopasmowa obwodnica otacza większość centrum miasta i przebiega przez mieszkalne dzielnice Antwerpii.