Lipsk
51°20′N 12°22′E/51,333333 12,366667
 Panorama Lipska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||
| Data założenia |
VII-IX wiek | ||||
| Prawa miejskie |
1165 | ||||
| Zarządzający |
Burkhard Jung↗ | ||||
| Powierzchnia |
297,36 km² | ||||
| Populacja (31.12.2015) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
0341, 034297 | ||||
| Kod pocztowy |
04003-04358 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
L | ||||
.svg)
| |||||
Położenie na mapie Saksonii  | |||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||
| 51°20′N 12°22′E/51,333333 12,366667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Lipsk (niem. Leipzig; górnołuż. Lipsk; czes. Lipsko; łac. Lipsia) – miasto na prawach powiatu, najliczniejszy ośrodek Saksonii i drugi po Berlinie w Niemczech wschodnich. Miasto należy do aglomeracji Lipsk-Halle, która liczy ok. 996 100 mieszkańców (2009). Lipsk położony jest nad Białą Elsterą.
Lipsk to duży ośrodek przemysłowy, jedno z ważniejszych centrów handlu (Targi Lipskie), ośrodek kultury i nauki z kilkusetletnią tradycją. Najmniej zniszczone w czasie II wojny światowej spośród wielkich metropolii niemieckich posiada najlepiej w całym kraju zachowany zespół dzielnic XIX- i XX-wiecznych.
Toponimia
Po raz pierwszy nazwa miasta zanotowana została po łacinie w 1015 w kronice Thietmara jako „Libzi”. Później w latach 1165/70 Lipz, 1190/96 Lipz, Lipzk, 1216 Johannes miles de Lipzc, 1240 Lipzik, 1292 Lipzic, 1350 Lipzcik. Językoznawcy wywodzą nazwę bezpośrednio od słowiańskiego określenia *Li´pc (*Lipъcъ) oznaczającej drzewo liściaste lipę[2]. Niemiecka nazwa Leipzig jest zgermanizowaną formą górnołużyckiej nazwy Lipsk.
Historia
Słowiańskie początki i średniowieczne miasto
Od wczesnego średniowiecza obszar osadnictwa słowiańskiego. Według kronikarza Fredegara w VII w. region zamieszkiwali Chutycy. W VIII w. słowiańskimi osadami były dzisiejsze osiedla Lößnig, Dölitz, Connewitz, Gohlis i Liebertwolkwitz. W X w. Lipsk był małą osadą słowiańską. Na początku XI w. okolic Lipska prawdopodobnie sięgało władztwo Bolesława I Chrobrego[3]. W 1082 Lipsk został splądrowany przez księcia czeskiego Wratysława II[4][5]. W 1165 margrabia Miśni Otto Bogaty nadał Lipskowi prawa miejskie oraz przywileje handlowe. W drugiej połowie XII wieku powstała w Lipsku mennica, która biła monety do 1370 roku. W Lipsku krzyżowały się drogi Via Imperii i Via Regia. Lipsk z czasem stał się ważnym punktem dla intensywnego handlu Wolnego Miasta Norymbergi z Polską[6]. W XIII w. powstał tu zamek Pleissenburg. W 1212 augustianie założyli w Lipsku Szkołę św. Tomasza. W 1229 do miasta przybyli dominikanie, w latach 1231-1240 wznieśli kościół św. Pawła[7]. W 1409 w mieście otwarto uniwersytet[5][8][9][10], jeden z pierwszych na terenie dzisiejszych Niemiec. Po wielokrotnych zmianach przynależności politycznej, w 1417 miasto znalazło się w granicach Marchii Miśnieńskiej, sześć lat przed włączeniem marchii do Elektoratu Saksonii[7]. W 1420 miasto ucierpiało z powodu pożaru. Spłonęło 400 domów[7].
W granicach Elektoratu Saksonii
W 1451 r. ponownie otwarto mennicę. W 1485 r. w Lipsku podpisano traktat, który dzielił posiadłości Wettynów pomiędzy braci Albrechta i Ernesta, rozpoczynając trwały podział rodu na linie albertyńską i ernestyńską. Lipsk przypadł Albrechtowi. W latach 1482–1496 wzniesiono w Lipsku kościół św. Tomasza. W 1496 miał miejsce w Lipsku ślub polskiej królewny Barbary Jagiellonki z księciem Jerzym Brodatym[11]. W 1497 Lipsk otrzymał przywilej organizowania targów[8][12]. W 1547 w ramach I wojny szmalkaldzkiej miasto oblegał książę elektor Jan Fryderyk I[9]. Zniszczone zostały wówczas przedmieścia[9]. W połowie XVI wieku miasto przyjęło reformację. Za panowania elektora Augusta Wettyna do osadnictwa w mieście zachęcano mieszkańców Niderlandów[9]. W XVII w. Lipsk ucierpiał znacznie w wyniku działań wojny trzydziestoletniej. W latach 1631 i 1642 Szwedzi dwukrotnie odnieśli zwycięstwo nad siłami Świętego Cesarstwa Rzymskiego w bitwach pod Breitenfeld, które od 1999 jest dzielnicą Lipska. W pierwszej połowie XVII w. miasto odwiedził późniejszy król Polski, Jan Sobieski. W latach 1680–1681 z powodu epidemii zmarło ok. 3000 mieszkańców miasta[5]. W 1683 Lipsk połączono traktem pocztowym z Wolnym Miastem Norymbergą. W 1693 został oddany do użytku gmach opery.
Pod panowaniem królów Polski
W latach 1697–1706 i 1709-1763 Lipsk leżał w granicach unijnego państwa polsko-saskiego. W mieście kwitł wówczas handel polskimi towarami[13]. W 1697 wznowiono odprawianie nabożeństw katolickich w Lipsku. W 1698 w lipskiej mennicy rozpoczęto bicie tymfów i szóstaków[14]. Za panowania królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa bito tu polskie srebrne monety[15], a w 1749 wybito tu także partię miedzianych szelągów, po czym ich produkcję przeniesiono do Gubina[14]. W 1700 miasto przeszło z kalendarza juliańskiego na gregoriański[16]. Także w 1700 powstała w Lipsku wspólnota francuskich hugenotów, a wspólnota katolicka rozpoczęła starania o utworzenie kaplicy[17]. W 1701 miasto uzyskało oświetlenie uliczne, obejmujące 700 lamp. W 1701 lub 1702 założono Collegium Musicum. W czasie III wojny północnej w twierdzy Pleissenburg był więziony królewicz Konstanty Władysław Sobieski. W 1706 gościł w Lipsku król Stanisław Leszczyński[18]. W 1710 na polecenie króla Augusta II Mocnego w twierdzy Pleissenburg zorganizowano kaplicę katolicką, a opiekę nad gminą katolicką powierzono jezuitom[17]. W tym samym roku na Targach Lipskich August II po raz pierwszy zaprezentował porcelanę miśnieńską[19]. W Lipsku w 1711 po raz pierwszy w całości wydano Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza 231 lat po jego śmierci[20]. W 1714 miasto uzyskało połączenie pocztowe z Wrocławiem[21]. W 1723 kantorem w kościele św. Tomasza został Jan Sebastian Bach. W 1724 i 1729 w Lipsku miały premierę Pasja według św. Jana i Pasja według św. Mateusza Bacha. Wiosną 1727 w mieście gościł król August II Mocny[22]. W 1753 mennicę ulokowano w twierdzy Pleissenburg.
W 1745 po raz pierwszy Lipsk znalazł się pod okupacją Królestwa Prus[5]. W 1753 okupanci posłużyli się skradzionymi stąd stemplami w celu fałszowania polskich monet[23]. W 1756 miasto ponownie znalazło się pod okupacją pruską. W 1760 król Prus Fryderyk II Wielki nałożył na okupowane miasto kontrybucję w wysokości miliona talarów. Berliński kupiec polskiego pochodzenia Johann Ernst Gotzkowsky wynegocjował obniżenie tej kwoty do 800 tysięcy talarów.
Wydawano tu polskie pismo Acta litteraria Regni Poloniae et Magni Ducatus Lithuaniae.
Elektorat oraz Królestwo Saksonii
W 1765 roku zakończyła działalność mennica lipska. W 1768 r. zostało założone w Lipsku Towarzystwo Naukowe Jabłonowskich[10]. Założyciel, Józef Aleksander Jabłonowski, zmarł w Lipsku w 1777. W 1780 odsłonięto ufundowany przez Jabłonowskiego pomnik Fryderyka Augusta I[24]. W 1781 działalność rozpoczęła Orkiestra Gewandhaus w Lipsku. W drugiej połowie XVIII wieku Lipsk był jednym z ośrodków konfederatów barskich i przeciwników konfederacji targowickiej. Od 1792 w Lipsku przygotowywano insurekcję kościuszkowską. W mieście przebywał m.in. Tadeusz Kościuszko.
Od 1806 Lipsk stanowił część Królestwa Saksonii, połączonego w latach 1807–1815 unią z Księstwem Warszawskim.
16-19 października 1813 nieopodal miasta rozegrała się „Bitwa Narodów”, zakończona klęską wojsk Napoleona i śmiercią jednego z wodzów – ks. Józefa Poniatowskiego[25]. „Bitwę Narodów” upamiętnia monumentalny pomnik, wysokości 91 m, wzniesiony w stulecie wydarzeń z 1813. Józef Poniatowski został upamiętniony oddzielnym pomnikiem, stojacym dziś na skwerze jego imienia. W latach 1861–1864 kosztem lipskiego pisarza Theodora Apla w mieście i okolicach postawiono 44 ponumerowane pomniki, upamiętniające wydarzenia i uczestników bitwy – tzw. Kamienie Apla (Apelsteine)[26]. Wśród nich są po dwa kamienie upamiętniające ks. Józefa Poniatowskiego (nr 11 i 33) i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (nr 21 i 37).
W 1828 w domu, w którym zamieszkiwał w 1706 król Stanisław Leszczyński, założono Hôtel de Pologne[18]. W 1846 miał miejsce pożar obiektu, po którym w latach 1847–1848 wzniesiono nowy Hôtel de Pologne, który z 130 pokojami był największym hotelem miasta[18].
Po porażce powstania listopadowego, Lipsk stał się jednym z ośrodków polskiej emigracji. Wjazdowi Polaków do Lipska towarzyszyła asysta honorowa wojska saskiego i gwardii mieszkańskiej. Od listopada 1831 działał w Lipsku Związek dla Wsparcia Potrzebujących Pomocy Polaków[27], przy materialnym wsparciu infantki Marii Augusty Wettyn. W 1832 w Lipsku gen. Józef Bem organizował punkty etapowe dla polskich żołnierzy i powstańców uciekających po powstaniu do zachodniej Europy. W 1835 i 1836 w Lipsku gościł m.in. Fryderyk Chopin[28][29].
W 1839 otwarto linię kolejową łączącą Lipsk z Dreznem. W 1866 miasto znalazło się po raz kolejny pod okupacją pruską[30].
W granicach Niemiec
W 1871 r. Lipsk stał się częścią zjednoczonych Niemiec. 12 maja 1884 w Lipsku ruszył proces Józefa Ignacego Kraszewskiego, w wyniku którego został on skazany na trzy i pół roku więzienia w twierdzy w Magdeburgu za szpiegostwo na rzecz Francji[31]. W latach 1890-1892 znacząco poszerzono granice miasta poprzez przyłączenie kilkunastu wsi, m.in. Lößnig, Plagwitz, Connewitz, Kleinzschocher, Gohlis, Eutritzsch i Lindenau. Pod koniec XIX w. rozebrano twierdzę Pleissenburg, po czym w jej miejscu wzniesiono Nowy Ratusz.
W 1900 Lipsk był czwartym największym miastem Niemiec (za Berlinem, Hamburgiem i Monachium). W 1923 w Lipsku został otwarty Konsulat Polski. W latach 1927-1929 powstały dwa pierwsze wysokościowce miasta: Krochhochhaus oraz Europahaus. W 1933 rada miasta zniosła historyczną nazwę ulicy i mostu im. ks. Józefa Poniatowskiego[32].
Pod koniec II wojny światowej miasto było bombardowane przez wojska alianckie. Szczęśliwie jednak zniszczenia były, w porównaniu z innymi miastami niemieckimi, niewielkie. Straty poniosło głównie Stare Miasto (Altstadt), które zostało tylko częściowo odbudowane. Uratowały się jednak pozostałe dzielnice, dzięki czemu Lipsk ma dziś najlepiej zachowany zespół architektury z wieku XIX i początku XX wieku. W latach 1949–1990 należał do NRD. Był drugim największym miastem NRD po Berlinie Wschodnim. W 1968 wysadzono w powietrze kościół uniwersytecki św. Pawła. W latach 1968–1972 wzniesiony został wieżowiec City-Hochhaus, który z uwzględnieniem anteny do 1973 był najwyższym budynkiem na terenie obu państw niemieckich.
Od 1990 Lipsk leży w granicach odtworzonego Wolnego Kraju Saksonia Republiki Federalnej Niemiec. W 1999 dokonano ostatniego znacznego poszerzenia granic miasta, przyłączając 30 okolicznych wsi.
Podział administracyjny
| Okręg administracyjny | Populacja (2016)[33] |
Powierzchnia (km²) |
Gęstość zaludnienia (os./km²) |
|---|---|---|---|
| Mitte | 62 648 | 13,88 | 4 510 |
| Nordost | 46 452 | 26,29 | 1 766 |
| Ost | 81 998 | 40,74 | 2 013 |
| Südost | 59 147 | 34,65 | 1 706 |
| Süd | 65 507 | 16,92 | 3 871 |
| Südwest | 53 830 | 46,67 | 1 153 |
| West | 52 460 | 14,69 | 3 571 |
| Alt-West | 56 877 | 26,09 | 2 180 |
| Nordwest | 31 812 | 39,09 | 814 |
| Nord | 68 791 | 38,35 | 1 794 |
Otoczenie
Lipsk graniczy z miastami Markkleeberg, Zwenkau, Pegau, Markranstädt, Schkeuditz, Taucha, Brandis i Naunhof. Najbliższe porównywalne rozmiarem lub większe miasta to Drezno i Berlin.
Zabytki
- Zabytki przy Rynku:
- [[{{{1}}}|Stary Ratusz]], wybudowany w latach 1556–1557 w stylu renesansowym w ciągu zaledwie dziewięciu miesięcy, stojący w pierzei wschodniej, obecnie siedziba Muzeum Historii Miasta
- [[{{{1}}}|Kamienica Królewska]] (Königshaus) w pierzei południowej, wzniesiona w stylu renesansowym, przebudowana w stylu barokowym w latach 1706–1707. W kamienicy podczas pobytów w Lipsku zamieszkiwał król Polski August II Mocny.
- kamienice przy pierzei zachodniej:
- kamienica klasycystyczna pod adresem Markt 10, wzniesiona w latach 1845–1846[34] – siedziba Instytutu Polskiego
- Dwór Barthela (Barthels Hof) – barokowa kamienica z lat 1747–1750
- Dom Króla Alberta – kamienica z lat 1912–1913
- pierzeja północna – jedyna w pełni zabytkowa pierzeja Rynku:
- [[{{{1}}}|Stara Waga]] – kamienica renesansowa z 1555, fasada zrekonstruowana po wojnie
- kamienice pod adresami Markt 5, 6, 7
- Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego na Skwerze Poniatowskiego
- Stara Giełda (Handelsbörse) z XVII w. na Naschmarkt (targ łakoci), barokowa
- Pomnik Goethego na Naschmarkt
- Fontanna z Lwem (Löwenbrunnen) na Naschmarkt
- Kościół św. Tomasza – gotycko-renesansowa świątynia, mieszcząca grób Johanna Sebastiana Bacha, który w latach 1723–1750 pracował tu jako kantor. Przed kościołem, w miejscu, gdzie kiedyś stała szkoła św. Tomasza, w której kompozytor mieszkał i tworzył aż do śmierci, stoi jego pomnik.
- Kościół św. Mikołaja – późnogotycka świątynia halowa z początku XVI w.
- Kamienice barokowe, w tym:
- Kamienica Romanusa (Romanushaus) – jedna z najbardziej reprezentacyjnych kamienic Lipska, wzniesiona w latach 1701–1704
- Kamienica Bosego (Bosehaus) – kamienica wzniesiona w XVI w., przebudowana w stylu barokowym; gościł tu wielokrotnie Jan Sebastian Bach, współcześnie siedziba Muzeum Bacha i [[{{{1}}}|{{{1}}}]]
- Kamienica pod Grenlandczykiem (Zum Grönländer) z lat 1749–1751
- Mädlerpassage, w tym Piwnica Auerbacha (Auerbachs Keller) upamiętniona w dramacie „Faust” Goethego
- Hôtel de Pologne – neorenesansowa kamienica wzniesiona w latach 1847–1848 w miejscu domu, w którym w 1706 zamieszkiwał król Polski Stanisław Leszczyński[18]
- [[{{{1}}}|Nowy Ratusz]] – okazały budynek z wieżą o wysokości 108 m, wybudowany w latach 1899–1905 na miejscu dawnej warowni Pleissenburg
- Pałac Królewski – w stylu klasycystycznym z 1860/1861, współcześnie siedziba rektoratu Uniwersytetu w Lipsku
- [[{{{1}}}|Kościół św. Piotra]] – luterański, neogotycki, z lat 80. XIX w., najwyższy kościół Lipska
- [[{{{1}}}|{{{1}}}]] – rokokowy, z lat 50. XVIII w.
- Pomnik Fryderyka Augusta I, ufundowany przez Józefa Aleksandra Jabłonowskiego, odsłonięty w 1780, przeniesiony w 1937 z dawnego Placu Królewskiego w centrum miasta do ogrodu przy pałacyku w Gohlis[24]
- Pomnik Bitwy Narodów z 1913
- Gmach Federalnego Sądu Administracyjnego z lat 1888–1895
- Gmach Opery
- Kamienie Apla (Apelsteine) z lat 1861–1864, upamiętniające wydarzenia i uczestników bitwy narodów, w tym dwa kamienie upamięniające Jana Henryka Dąbrowskiego i jeden upamiętniający Józefa Poniatowskiego
- Willa Ury z 1909 r. – dawna siedziba Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej, z tablicą pamiątkową w językach polskim i niemieckim
- [[{{{1}}}|{{{1}}}]] z XVII w., z tablicą upamiętniającą Józefa Poniatowskiego w językach polskim i niemieckim
- Pasaż handlowy Dresdner Hof (Dwór Drezdeński) z 1913
- Krochhochhaus – najstarszy wysokościowiec miasta, wzniesiony w latach 1927-1928
Poza obrębem Starego Miasta możemy podziwiać nie zniszczone wojną wielkomiejskie XIX-wieczne dzielnice, z zabudową reprezentującą przede wszystkim style historyzmu. Na szczególną uwagę zasługuje położona na zachodzie miasta dzielnica Lindenau, będąca do 1891 r. osobnym miastem.
-
Kamienica Romanusa -
Hôtel de Pologne -
-
Nowy Ratusz -
.jpg)
Muzea
- Muzeum Bacha (Bachmuseum) w kamienicy przy kościele św. Tomasza – życie i twórczość Johanna Sebastiana Bacha
- Muzeum Pamięci Narodowej w „Okrągłym Narożniku” (Museum in der „Runden Ecke”) mieszczące się w niegdysiejszej siedzibie służb specjalnych NRD – Stasi, które dokumentuje działalność tej instytucji
- Muzeum Historii Miasta (Stadtgeschichtliches Museum) w budynku Starego Ratusza (Altes Rathaus). W jego skład wchodzi także:
- Pomnik Bitwy Narodów (Völkerschlachtdenkmal)
- muzeum poświęcone tej bitwie (FORUM 1813)
- Muzeum Kawy (Das Museum zum Arabischen Coffe Baum)
- Dom Schillera (Schillerhaus)
- Muzeum Sportu (Sportmuseum)
- Archiwum Ruchu Obywatelskiego Lipsk (Archiv Bürgerbewegung Leipzig e.V)
- Muzeum Sztuk Pięknych (Museum der bildenden Künste) z kolekcją 2700 obrazów, 750 rzeźb i ponad 55 tys. rysunków, grafik i druków, w tym z bogatą kolekcją dzieł Lucasa Cranacha Starszego
- Muzeum Starożytności Uniwersytetu w Lipsku
- Muzeum Etnograficzne w Lipsku
Inne atrakcje turystyczne
- Ogród Zoologiczny jest jednym ze starszych obiektów tego typu na świecie – został założony w 1878. Na powierzchni 22,5 ha prezentowane jest tu ok. 900 gatunków zwierząt. Jedną z głównych atrakcji lipskiego ZOO jest Pongoland – kraina małp, gdzie na bardzo rozbudowanych wybiegach można obserwować m.in. orangutany i szympansy. Pongoland został ukończony w 2001 jako pierwszy etap projektu „Zoo przyszłości” (Zoo der Zukunft)[35].
Demografia
Zmiany populacji Lipska od 1600 do 2011 roku:
Najwyższą populację miasto osiągnęło w 1930 – 718 200 mieszkańców.
Najliczniejsze środowiska imigranckie Lipska w 2014 według kraju pochodzenia: Rosja (7382), Polska (3542), Ukraina (3196), Wietnam (3029), Rumunia (2106), Kazachstan (2026).
Gospodarka
Ważny ośrodek przemysłu: maszynowego, środków transportu (m.in. fabryki Porsche i BMW), elektroniczny, chemiczny, poligraficzny i odzieżowy. Lipsk też jest dużym ośrodkiem handlowym.
Znajduje się tu centrum wystawienniczo-kongresowe. Ważny ośrodek handlu międzynarodowego, od XV wieku – Targi Lipskie. Międzynarodowe targi książki od 1594 r.
Transport
Lipsk stanowi duży węzeł komunikacyjny.
Kolej
Lipsk jest jednym z najstarszych węzłów kolejowych w Europie. W 1839 otwarto pierwszą na terytorium niemieckim stałą linię kolejową na trasie Lipsk-Drezno. W 1842 wybudowano dworzec Bawarski (Bayrischer Bahnhof) w celu obsługi ruchu kolejowego z Saksonii i do Bawarii. Dworzec został otwarty w 1844 i jest najstarszym dworcem czołowym na świecie. W latach 1902–1915 zbudowano największy dworzec czołowy w Europie – Leipzig Hauptbahnhof[36]. W latach 2003-2013 zbudowano tunel średnicowy w Lipsku. W grudniu 2013 otwarto stację kolejową Leipzig Markt pod Rynkiem.
Lotnictwo
Sport
- Handball-Club Leipzig – klub piłki ręcznej kobiet
- Leipziger BC 1893 – klub piłkarski
- 1. FC Lokomotive Leipzig – klub piłkarski (dawniej VfB Leipzig)
- FC Sachsen Leipzig – klub piłkarski
- RB Leipzig – klub piłkarski
- Red Bull Arena – stadion piłkarski, arena Mistrzostw Świata 2006
Osoby
Urodzeni w Lipsku
- Johann Christoph Friedrich Bach – kompozytor
- Johann Christian Bach – kompozytor
- Fredrik Barth – norweski antropolog społeczny
- Jacob Born starszy – królewsko-polski i elektorsko-saski rzeczywisty tajny radca, burmistrz Lipska
- Erich Frost – niemiecki muzyk, nadzorca Biura Oddziału Towarzystwa Strażnica w Niemczech
- Marja Grólmusec – serbołużycka publicystka i socjalistka
- Paul Kalkbrenner – niemiecki twórca muzyki elektronicznej
- Bernard Katz – angielski elektrofizjolog
- Till Lindemann – niemiecki muzyk, wokalista zespołu Rammstein
- Hans Hartung – niemiecko-francuski malarz i grafik współczesny
- Krzysztof Hegendorfer – teolog luterański, humanista
- Bill Kaulitz – niemiecki muzyk, wokalista zespołu Tokio Hotel
- Tom Kaulitz – niemiecki muzyk, gitarzysta zespołu Tokio Hotel
- Gottfried Wilhelm Leibniz – niemiecki filozof, matematyk, prawnik, inżynier–mechanik, fizyk i dyplomata
- Johann Burckhardt Mencke – królewsko-polski historiograf, królewsko-polski i elektorsko-saski radca dworu, wykładowca Uniwersytetu w Lipsku
- Neo Rauch – niemiecki malarz
- Walter Ulbricht – działacz komunistyczny, współzałożyciel Związku Spartakusa, inicjator powstania NRD, czołowy polityk niemieckiej partii komunistycznej, przewodniczący rady państwa.
- Richard Wagner – niemiecki kompozytor
- Moritz Georg Weidmann – królewsko-polski i elektorsko-saski radca dworu, księgarz i wydawca
Związani z miastem
- Johann Sebastian Bach – kompozytor, królewsko-polski i elektorsko-saski kapelmistrz i kompozytor dworski, w latach 1723–1750 kantor w kościele św. Tomasza
- August Bebel – jeden z założycieli niemieckiej socjaldemokracji
- Johann Alexander Christ – królewsko-polski i elektorsko-saski radca, burmistrz Lipska
- Otto Ludwig Hölder – matematyk
- Samuel Linde – polski leksykograf, językoznawca, tłumacz, student i wykładowca Uniwersytetu w Lipsku, autor pierwszego słownika języka polskiego
- Józef Aleksander Jabłonowski – polski urzędnik, historyk, bibliograf, mecenas sztuki
- Felix Mendelssohn-Bartholdy – kompozytor, był dyrektorem orkiestry w tutejszym domu cechowym (Gewandhausorchester)
- Frank Rost – niemiecki piłkarz
- Stanisław Schwann – polski historyk medycyny i wykładowca Uniwersytetu w Lipsku
- Friedrich Schiller – poeta, przebywał w Lipsku latem 1785, tu napisał Odę do radości
- Carl Friedrich Trier – królewsko-polski i elektorsko-saski radca dworu, burmistrz Lipska
Współpraca międzynarodowa
Miejscowości partnerskie[37]:
Etiopia: Addis Abeba
Anglia: Birmingham
Włochy: Bolonia
Czechy: Brno
Hesja: Frankfurt nad Menem- Dolna Saksonia: Hanower
Izrael: Herclijja
Stany Zjednoczone: Houston
Ukraina: Kijów
Polska: Kraków
Francja: Lyon- Badenia-Wirtembergia: March (kontakty utrzymuje dzielnica Holzhausen)
Chiny: Nankin
Bośnia i Hercegowina: Travnik
Grecja: Saloniki
Zobacz też
- Leipzig
- Wave Gotik Treffen – największy w Europie festiwal muzyki rocka gotyckiego, metalu gotyckiego, industrialu, neofolku, darkwave, itp
Przypisy
- ↑ [1].
- ↑ „Leipzig ortsname” w niemieckim czasopiśmie językowym „Onomastik”.
- ↑ Wacław Sobieski, Bolesław Chrobry, Wydawnictwo Towarzystwa Szkoły Ludowej, Kraków 1925, s. 17.
- ↑ Leipzig [online], www.cosmovisions.com [dostęp 2017-11-18].
- ↑ a b c d A manual of dates: a dictionary of reference to the most important events in the history of mankind to be found in authentic records [online], www.archive.org [dostęp 2017-11-18].
- ↑ The Encyclopaedia Britannica : a dictionary of arts, sciences, literature and general information [online], archive.org [dostęp 2017-11-25].
- ↑ a b c Chronik der Stadt Leipzig (bis 1600) [online], www.leipzig-lexikon.de [dostęp 2018-01-09] (niem.).
- ↑ a b Historia. Sachsen.de. [dostęp 2016-03-14].
- ↑ a b c d The Encyclopaedia Britannica : a dictionary of arts, sciences, literature and general information [online], archive.org [dostęp 2017-11-18].
- ↑ a b Pokój, muzyka i handel. Mówią Wieki. [dostęp 2016-04-19].
- ↑ SOCIETAS JABLONOVIANA – czyli nieco Polski w Lipsku - Polonia VIVA [online], polonia-viva.eu [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Lipsk - TMGS [online], www.sachsen-tourismus.de [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Andrzej Jezierski, Cecylia Leszczyńska, Historia gospodarcza Polski, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 2003, s. 89–90. ISBN 83-87251-71-2.
- ↑ a b Polskie monety z obcych mennic. e-Numizmatyka.pl. [dostęp 2016-04-13].
- ↑ [2].
- ↑ Chronik der Stadt Leipzig (1601-1700) [online], www.leipzig-lexikon.de [dostęp 2018-01-09] (niem.).
- ↑ a b http://research.uni-leipzig.de/agintern/uni600/ug126.htm
- ↑ a b c d Hôtel de Pologne [online], www.leipzig-lexikon.de [dostęp 2018-01-07] (niem.).
- ↑ Startseite - Stadtgeschichtliches Museum Leipzig [online], www.stadtgeschichtliches-museum-leipzig.de [dostęp 2017-11-18].
- ↑ Jerzy Krasuski, Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Ossolineum, Wrocław 2009, s. 91. ISBN 978-83-04-04985-7.
- ↑ Szkice z historii poczty / usługi pocztowe [online], www.pocztowokurierski.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Jacek Staszewski, August III Sas, Ossolineum, Wrocław 1989, s. 123. ISBN 83-04-02887-5.
- ↑ Andrzej Jezierski, Cecylia Leszczyńska, Historia gospodarcza Polski, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 2003, s. 97. ISBN 83-87251-71-2.
- ↑ a b Königsdenkmal [online], www.leipzig-lexikon.de [dostęp 2018-01-09].
- ↑ Jerzy Krasuski, Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Ossolineum, Wrocław 2009, s. 143. ISBN 978-83-04-04985-7.
- ↑ [3].
- ↑ [4].
- ↑ Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Felix Mendelssohn - Biogram [online], pl.chopin.nifc.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
- ↑ Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Felix Mendelssohn - Biogram [online], pl.chopin.nifc.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ The Encyclopaedia Britannica : a dictionary of arts, sciences, literature and general information [online], archive.org [dostęp 2017-11-25].
- ↑ W tym samym roku [online], www.historia-polski.com [dostęp 2018-03-19].
- ↑ W tym samym roku [online], www.historia-polski.com [dostęp 2018-03-19].
- ↑ [5]
- ↑ Kaufhalle | Leipzig entdecken [online], www.leipzigentdecken.de [dostęp 2018-01-07] (niem.).
- ↑ Zoo Leipzig.
- ↑ Stadt Leipzig Mit Cityguide. Monachium: ADAC Verlag GmbH, 2006. ISBN 978-3-8264-0698-0.
- ↑ Współpraca.
Bibliografia
- Adam Bajcar: Niemcy: przewodnik turystyczny. Tarnowskie Góry: Cobratrans, 1991, s. 150–152. ISBN 83-05-12566-1.
- Statistisches Landesamt des Freistaates Sachsen, Kamenz, 2009
Linki zewnętrzne
- Siedziba kraju związkowego: Drezno (Dresden)
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Powiaty ziemskie |
|
.svg){kind=small}