Bój pod Adamową Górą
| II wojna światowa, kampania wrześniowa | |||
| Czas |
16 września 1939 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa niemiecka 1939 | ||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
.svg)
Bój pod Adamową Górą[a] – wrześniowe walki polskiej 25 Dywizji Piechoty z wojskami III Rzeszy; epizod bitwy nad Bzurą (III faza).
Sytuacja ogólna[edytuj | edytuj kod]
W dniach 13–15 września Armia „Pomorze” przeprowadziła natarcie na Skierniewice i Łowicz, a pod jego osłoną w kierunku Warszawy przegrupowały się pozostałe siły Grupy Armii gen. Tadeusza Kutrzeby. Fiasko polskiego natarcia i odwrót całości Armii „Pomorze" na lewy brzeg Bzury spowodowały zacieśnianie się wokół zgrupowania polskich armii pierścienia okrążenia realizowanego przez siedemnaście niemieckich dywizji. 16 września Polacy rozpoczęli przebijanie się z powstałego kotła[2].
Przebieg działań[edytuj | edytuj kod]
Na cofające się oddziały polskie walczące nad Bzurą koncentrycznie uderzyły dwie niemieckie dywizje pancerne: od południa 1 Dywizja Pancerna, a od północy 4 Dywizja Pancerna generała Georga Reinhardta, wsparta zmotoryzowanym pułkiem piechoty SS LAH SS. Zamknięcie okrążenia Niemcy planowali w okolicach dworu Ruszki. Przerwana została słaba polska osłona koło folwarku Żuków, a niemieckie czołgi uderzyły na koncentrującą się 25 Dywizję Piechoty generała Franciszka Altera. Najbardziej zagrożonym kierunkiem był rejon Adamowej Góry i dworu Ruszki. Około 13.00 broniący się tu żołnierze III/56 pułku piechoty majora Władysława Grocholi cofnęli się do Folwarku Sokule. Obrońców skutecznie wspomogły jednak pododdziały 60 pp i 29 pp, które powstrzymały piechotę nieprzyjacielską, a wysunięte do przodu czołgi niemieckich 1 i 6 kompanii ppor. Gerharda Langego i Hansa von Cossela zatrzymał ogień 4 i 6 baterii z 17 pułku artylerii lekkiej, dowodzonych przez podporucznika Adama Czartoryskiego i kapitana Ludwika Głowackiego. Czołgi niemieckie wycofały się na całej szerokości pasa działania, rezygnując z połączenia się z 1 Dywizją Pancerną[1][3][4][5].
Powstrzymanie naporu atakujących wojsk niemieckich było niewątpliwym sukcesem 25 Dywizji Piechoty generała Franciszka Altera i artylerzystów z 17 pal. Niemniej jednak sukces ten nie mógł powstrzymać Niemców na całej szerokości trwającej wielkiej bitwy[1].
Wojska[edytuj | edytuj kod]
| Pułki | Dowódcy |
|---|---|
| 29 pułk Strzelców Kaniowskich | ppłk Florian Gryl |
| 56 pułk Piechoty Wielkopolskiej | płk Wojciech Jan Tyczyński |
| 60 pułk Piechoty Wielkopolskiej | ppłk Marian Frydrych |
| 17 pułk artylerii lekkiej | ppłk Stanisław Piwakowski |
| Dywizje | Dowódcy[6] |
|---|---|
| 1 Dywizja Pancerna | gen. Rudolf Schmidt |
| 4 Dywizja Pancerna | gen. Georg-Hans Reinhardt |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Głowiński, Igielski i Lebel 2019 ↓, s. 184.
- ↑ Głowiński, Igielski i Lebel 2019 ↓, s. 181.
- ↑ Rezmer 1992 ↓, s. 376.
- ↑ Bauer i Polak 1983 ↓, s. 401.
- ↑ Porwit 1983 ↓, s. III/303.
- ↑ Zarzycki 2014 ↓, s. 128 i 131.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983. ISBN 83-210-0385-0.
- Tomasz Głowiński, Rafał Igielski, Mieczysław Lebel: Bitewnym szlakiem Września 1939 roku. Polskie bitwy i boje w obronie Rzeczypospolitej. Warszawa – Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2019. ISBN 978-83-8098-698-5.
- Marian Porwit: Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku. T. I, II, III. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1983. ISBN 83-11-06793-7.
- Waldemar Rezmer: Armia „Poznań” 1939. Warszawa: Bellona, 1992. ISBN 83-11-07753-3.
- Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Ordre de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.