Bój pod Emilianowem
| II wojna światowa, kampania wrześniowa | |||
| Czas |
16 września 1939 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa niemiecka 1939 | ||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
.svg)
Bój pod Emilianowem[a] – wrześniowe walki polskiej 14 Dywizji Piechoty z wojskami III Rzeszy; epizod bitwy nad Bzurą (III faza).
Sytuacja ogólna[edytuj | edytuj kod]
W dniach 13–15 września Armia „Pomorze” przeprowadziła natarcie na Skierniewice i Łowicz, a pod jego osłoną w kierunku Warszawy przegrupowały się pozostałe siły Grupy Armii gen. Tadeusza Kutrzeby. Fiasko polskiego natarcia i odwrót całości Armii „Pomorze" na lewy brzeg Bzury spowodowały zacieśnianie się wokół zgrupowania polskich armii pierścienia okrążenia realizowanego przez siedemnaście niemieckich dywizji. 16 września Polacy rozpoczęli przebijanie się z powstałego kotła[2].
Przebieg działań[edytuj | edytuj kod]
16 września maszerujące ku dolnej Bzurze oddziały 14 Dywizji Piechoty gen. Franciszka Włada natknęły się pod Emilianowem na niemiecką 19 Dywizję Piechoty. Bataliony III i II/57 pułku piechoty uderzyły na miejscowość bronioną przez niemiecki III/74 pułku piechoty mjr. Wilhelma Germerdonka[b] i początkowo uchwyciły przedmieścia Emilianowa. Powstrzymane zostały jednak gęstym ogniem artylerii i karabinów maszynowych. Kiedy przygotowywano kolejny atak, około 10.30 na pozycje polskie uderzyły czołgi II/1 pułku pancernego z 1 Dywizji Pancernej, które przeprawiły się przez Bzurę w okolicach Kozłowa Szlacheckiego i Biskupiego. Na prawo uderzyła 5 kompania kapitana Franza Vecernika, natomiast 7 kompania kapitana Ernsta Bolbrinkera na lewo. Atak niemiecki trafił w lukę pomiędzy 55 pułkiem piechoty a 57 pułkiem piechoty, zmiótł lewe skrzydło idącego do natarcia na Emilianów 57 pułku piechoty i rozbił III/57 pp mjr. Józefa Kępińskiego. Następnie czołgi niemieckie przejechały przez stanowiska ogniowe II/14 pułku artylerii lekkiej i 14 dywizjonu artylerii ciężkiej. Skuteczny opór stawiała tylko 9 kompania i II/57 pułku piechoty, które wspólnie z nadciągającym 58 pułkiem piechoty odparły część atakujących czołgów[1].
Gros niemieckiego batalionu pancernego kontynuowała natarcie. Dołączyła do niego 2/2 pułku pancernego oraz 4/1 batalionu motocyklistów. Pod Kiernozią grupa ta, pozbawiona wsparcia własnej piechoty, została powstrzymana, ponosząc znaczne straty. Pod Szwarocinem został zatrzymany niemiecki oddział rajdowy 2 pułku pancernego. Wysforowana do przodu 6 kompania kpt. Tiedego poniosła duże straty w walce z polskim II/55 pp mjr. Stanisława Sosienia i wspierającym go I/14 pal mjr. Jana Kowalskiego[1].
Po walkach jednostki polskie zatrzymały się pod dworem Jeziorko, a odizolowane od piechoty niemieckie zgrupowanie pancerne na okres nocy sformowało tzw. jeża i, ostrzeliwane przez polską artylerię, oczekiwało nadejścia dnia. Tymczasem oddziały polskie mogły kontynuować odwrót[1].
Wojska[edytuj | edytuj kod]
| Pułki | Dowódcy |
|---|---|
| 55 Poznański pułk piechoty | płk Władysław Wiecierzyński |
| 57 pułk Piechoty Wielkopolskiej | ppłk dypl. Tomasz Rybotycki |
| 58 pułk piechoty | ppłk Stanisław Tomiak |
| 14 Wielkopolski pułk artylerii lekkiej | |
| 14 dywizjon artylerii ciężkiej | mjr Eugeniusz Szary |
| Dywizje | Dowódcy[3] |
|---|---|
| 19 Dywizja Piechoty | gen. Günther Schwantes |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Głowiński, Igielski i Lebel 2019 ↓, s. 182.
- ↑ Głowiński, Igielski i Lebel 2019 ↓, s. 181.
- ↑ Zarzycki 2014 ↓, s. 114.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983. ISBN 83-210-0385-0.
- Tomasz Głowiński, Rafał Igielski, Mieczysław Lebel: Bitewnym szlakiem Września 1939 roku. Polskie bitwy i boje w obronie Rzeczypospolitej. Warszawa – Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2019. ISBN 978-83-8098-698-5.
- Marian Porwit: Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku. T. I, II, III. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1983. ISBN 83-11-06793-7.
- Waldemar Rezmer: Armia „Poznań” 1939. Warszawa: Bellona, 1992. ISBN 83-11-07753-3.
- Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Ordre de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.