Cmentarz wojenny nr 121 – Biesna
49°43′02″N 21°00′14″E/49,717222 21,003889 nr rej. A-561 z 29 czerwca 1988[1]
| |
.jpg) Widok od strony drogi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
994[2] |
| Liczba pochówków |
137 |
| Liczba grobów |
15 + 34 |
| Data ostatniego pochówku | |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Łużna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
| 49°43′02″N 21°00′14″E/49,717222 21,003889
| |
Cmentarz wojenny nr 121 w Biesnej – austriacki cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w Biesnej w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Łużna. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W IV okręgu Łużna cmentarzy tych jest 27[3].
Opis cmentarza
[edytuj | edytuj kod]Znajduje się on na skraju lasu przy drodze wojewódzkiej nr 977 obok przystanku autobusowego[4].
Cmentarz zaprojektował kierownik artystyczny okręgu IV Jan Szczepkowski. Zbudowany jest na planie prostokąta. Od frontu i od tyłu ogrodzony jest kamiennymi słupami połączonymi parą metalowych rur i kamienną podmurówką, a z boków kamiennym murem. Wejście stanowi dwuskrzydłowa metalowa furtka[5].
Naprzeciw wejścia, w tylnej części ogrodzenia jest ściana pomnikowa z górującym nad nią krzyżem łacińskim. W zagłębieniu ściany umiejscowiona jest tablica z inskrypcją w języku niemieckim następującej treści[6]:
KOMMT NICHT MIT KRÄNZEN,
KOMMT MIT OFFNEN SINNEN,
UM AUFZUNEHMEN UND IN
TREUEN HERZEN
HINWEGZUTRAGEN DIESER
STÄTTE MAHNUNG:
SEID EINIG, SELBSTLOS,
MUTIG UND GETREU!
Można to przetłumaczyć następująco:[6]:
NIE PRZYCHODŹCIE Z WIEŃCAMI,
PRZYCHODŹCIE Z OTWARTYMI UMYSŁAMI
BY PRZYJĄĆ I W CZYSTYCH SERCACH
ZACHOWAĆ PRZESTROGĘ TEGO MIEJSCA:
BĄDŹCIE ZGODNI, OFIARNI, ODWAŻNI I WIERNI!
Mogiły ułożone są równolegle przodem do wejścia. Nagrobki mają formę małych betonowych stel z odlanym krzyżem lub dużych betonowych stel z wysuniętą, położoną ukośnie i łamaną ścianą środkową z górującym krzyżem[5].
Pochowani
[edytuj | edytuj kod]Na cmentarzu w 15 grobach zbiorowych i 34 pojedynczych pochowanych jest 137 żołnierzy Armii Austro-Węgierskiej, głównie Węgrów. Walczyli w 9, 10, 11 i 16 Pułku Piechoty Honwedów oraz 5 Batalionie Saperów. Zginęli w 1915 roku podczas bitwy pod Gorlicami[5].
Losy cmentarza
[edytuj | edytuj kod]Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność[3]. Ogrodzenie i ściana pomnikowa utrzymały się w dobrym stanie. Wiele elementów cmentarza nr 121 uległo jednak bezpowrotnemu zniszczeniu. Pola grobowe zatarły się, krzyże i stele uległy zniszczeniu. Tabliczki imienne zniknęły, lub napisy na nich uległy zatarciu. Zachowała się jednak dokumentacja cmentarza[5]. Na jej podstawie w 2016 r. staraniem wojewody małopolskiego oraz ministra obrony Węgier wykonano remont cmentarza[7].
Galeria zdjęć
[edytuj | edytuj kod]-
Cmentarz przed remontem -
Ściana pomnikowa -
Wejście -
Odnowione stele
.jpg)
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 24 [dostęp 2018-06-29].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2017-04-08].
- ↑ a b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne, tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa: Rewasz, 1995, s. 72. ISBN 83-85557-20-2.
- ↑ Pogórze Ciężkowickie i Strzyżowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005. ISBN 978-83-7605-211-3.
- ↑ a b c d Cmentarz wojenny nr 121. [dostęp 2017-05-24].
- ↑ a b Cmentarze I wojny światowej. [dostęp 2017-05-24].
- ↑ Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej na murze cmentarza