Cmentarz wojenny nr 4 – Grab
| ||
 nr rej. A-295 z dnia 13 lipca 1993[1]
| ||
.jpg) Widok ogólny | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Grab | |
| Typ cmentarza | wojenny | |
| Stan cmentarza | nieczynny | |
| Powierzchnia cmentarza | 1809 m² | |
| Liczba pochówków | 143 | |
| Liczba grobów | 53 | |
| Liczba kwater cmentarnych | 31 | |
| Architekt | Dušan Jurkovič Adolf Kašpar | |
Położenie na mapie gminy Krempna  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | ||
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | ||
 49°25′37,7″N 21°26′40,1″E/49,427139 21,444472
| ||
Cmentarz wojenny nr 4 – Grab – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča i Adolfa Kašpara, znajdujący się w miejscowości Grab w gminie Krempna w powiecie jasielskim. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Należy do I Okręgu Cmentarnego Nowy Żmigród.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz położony na wzgórzu, po zachodniej stronie drogi z Ożennej do granicy państwowej ze Słowacją. Rozplanowany na planie czworoliścia rozdzielonego małymi trójkątnymi wypustkami. Naprzeciw wejścia głównego zbudowanego z ciosanego kamienia znajduje się rekonstrukcja pierwotnego pomnika w kształcie wieży kościoła łemkowskiego. Obecny pomnik jest mniejszy i uproszczony, został postawiony w czasie rekonstrukcji w 1995. Zachowała się oryginalna tablica z napisami wyrytymi w piaskowcu[2]:
Dołóżcie jeszcze odrodzoną duszę narodu,
a szala i tak uniesie się lekko do góry”
oraz
Wznosi się ponad cierpienie.
Boże, zlituj się nad naszą ofiarą
I pozwól potomnym
Wznieść się tym zwycięstwem ponad groby”
oraz pamiątkowa tablica z okresu rekonstrukcji:
„Ten cmentarz żołnierski nr 4 odnowiony został w latach 1992–1995 przy współpracy polsko-austriackiej, w szczególności z udziałem gminy Krempna i żołnierzy 54 Pułku Obrony Kraju ze Styrii”.
Cmentarz jest otoczony zniszczonym murem kamiennym. Łączna jego powierzchnia zajmuje ponad 1800 m². Zachowany w dobrym stanie i zadbany.
Widok na pomnik główny
Tablica z 1995
Fragment cmentarza z bramą
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Na cmentarzu pochowano w 53 grobach pojedynczych oraz 31 mogiłach zbiorowych 143 żołnierzy:
- 106 Austriaków z 18 Pułku Piechoty, 27 Pułku Piechoty, 36 Pułk Piechoty, 43 Pułk Piechoty, 5 Pułk Piechoty k.k. Landwehry, 11 Pułk Piechoty k.k. Landwehry,
- 37 Rosjan, z których jednego przynależność pułkowa jest znana: 191 (191-й пехотный Ларго-Кагульский полк) pułku piechoty,
poległych w listopadzie i grudniu 1914 oraz w pierwszych miesiącach 1915[2].
Cmentarz jest obiektem Szlaku Frontu Wschodniego I Wojny Światowej na obszarze województwa podkarpackiego[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie. 2020-09-30. [dostęp 2018-04-30].
- ↑ a b Oktawian Duda: Cmentarze I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej 1914–1918 – Studia i materiały. Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa 1995, s. 109.
- ↑ Grab – strona szlaku. [dostęp 2015-10-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914–1915 (1918). Wykazy poległych, zmarłych i pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie tom I, 1999, s. 210. ISBN 83-85988-26-2.
- Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne, tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa – Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 1995, s. 31–32. ISBN 83-85557-20-2.