Stanisław Szpinalski
Stanisław Szpinalski przed 1939 | |
Data i miejsce urodzenia |
15 listopada 1901 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
12 czerwca 1957 |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Wydawnictwo | |
Odznaczenia | |
Stanisław Leopold Szpinalski (ur. 15 listopada 1901 w Jekaterinodarze, zm. 12 czerwca 1957 w Paryżu) – polski pianista i pedagog, laureat II nagrody na I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Młodość i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Na fortepianie zaczął grać w wieku kilku lat pod kierunkiem ojca Franciszka[1], organisty[2]. Uczył się w Szkole Muzycznej w Rostowie nad Donem[3], następnie latach 1911–1918 studiował w Konserwatorium Moskiewskim w klasie fortepianu Karola Kippa[2]. Po zakończeniu I wojny światowej powrócił z rodziną do Polski i rozpoczął studia w Konserwatorium Warszawskim pod kierunkiem Józefa Turczyńskiego[2]. W 1924 po otrzymaniu dyplomu z wyróżnieniem wyjechał do Paryża, by w latach 1925–1926 pogłębić swe umiejętności w zakresie gry fortepianowej, teorii i kompozycji[4]. W latach 1928–1932 dodatkowe nauki pobierał u Ignacego Jana Paderewskiego[5].
Kariera pianistyczna[edytuj | edytuj kod]
W 1927 wystąpił na I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina, gdzie zdobył II nagrodę. Cały Konkurs wygrał Rosjanin Lew Oborin[6]. Sukces na Konkursie pozwolił Szpinalskiemu rozwinąć karierę. Do czasu wybuchu II wojny światowej wystąpił w Szwajcarii, Anglii, Niemczech, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Hiszpanii, Belgii, Holandii i we Francji. W 1934 został profesorem, a od 1935 także dyrektorem w Konserwatorium im. Mieczysława Karłowicza w Wilnie[7][3].
W czasie II wojny światowej mieszkał w Wilnie. Po wojnie prowadził zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi i Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu[5]. W latach 1951–1957 był rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie[7]. Do jego uczniów należeli m.in. Andrzej Czajkowski i Jerzy Godziszewski[5]. W 1949[8] i 1955[9] był zapraszany do grona jurorów Konkursów Chopinowskich.
Zmarł w Paryżu, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Aleja Zasłużonych-1-72)[10].
Repertuar[edytuj | edytuj kod]
Dysponował bogatym repertuarem, w którym znajdowały się utwory wielu polskich i zagranicznych kompozytorów. W trakcie swej kariery nagrał tylko trzy płyty (dla wytwórni Polskie Nagrania „Muza” i HMV)[11].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Sztandaru Pracy I klasy (28 kwietnia 1955)[12]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (16 lipca 1954)[1]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1951)[13]
- Złoty Krzyż Zasługi (1937)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[14]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Wykaz literatury uzupełniającej:
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b M.P. z 1954 r. nr 105, poz. 1377 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ a b c Bolesław Bieniasz. Stanisław Szpinalski wielki polski pianista (1901–1957). „Wiadomości Polskie”. Nr 3 (36), s. 12–13, 2012. Krasnodar: Krasnodarska Organizacja Regionalna, Polskie Centrum Narodowo-Kulturalne „Jedność”. [dostęp 2023-11-30].
- ↑ a b Polskie Centrum Informacji Muzycznej [online], www.polmic.pl [dostęp 2023-11-30] .
- ↑ Dybowski 2005 ↓, s. 37.
- ↑ a b c Małgorzata Kosińska: Stanisław Szpinalski. culture.pl, listopad 2007. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
- ↑ Wysocki 1987 ↓, s. 21.
- ↑ a b Dybowski 2005 ↓, s. 39.
- ↑ Wysocki 1987 ↓, s. 57.
- ↑ Wysocki 1987 ↓, s. 63.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Stanisław Szpinalski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .
- ↑ Dybowski 2005 ↓, s. 40.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 64, poz. 762 „za wybitne osiągnięcia artystyczne i zasługi w zorganizowaniu V Międzynarodowego Konkursu im. Fryderyka Chopina”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 990 „za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Wysocki: Wokół Konkursów Chopinowskich. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987. ISBN 83-212-0443-0.
- Stanisław Dybowski: Laureaci Konkursów Chopinowskich w Warszawie. Warszawa: Selene, 2005, s. 37–40. ISBN 83-910515-1-X.
- Absolwenci Konserwatorium Moskiewskiego
- Laureaci Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina
- Ludzie urodzeni w Krasnodarze
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pochowani w alei zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy jurorzy Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina
- Polscy pedagodzy muzyczni
- Polscy pianiści klasyczni
- Rektorzy Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina
- Urodzeni w 1901
- Zmarli w 1957