WrestleMania

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
WWE WrestleMania
Ilustracja
Oficjalne logo WrestleManii
Przydomki

„The Grandest Stage of Them All”
„The Showcase of the Immortals”
„The Grand Daddy of Them All”
„The Show of Shows”

Pomysłodawca

Vince McMahon

Promocja

WWE

Brandy

Raw (2003–2011; od 2017)
SmackDown (2003–2011; od 2017)
ECW (2007–2009)

Pierwsza gala

WrestleMania I

Motyw gali

Najważniejsza seria gal federacji WWE

WrestleMania – cykl corocznych gal wrestlingu nadawanych poprzez system pay-per-view (PPV) i produkowanych pomiędzy końcówką marca, a początkiem kwietnia przez WWE, amerykańską federację wrestlingową z Connecticut. WrestleMania należy do cyklu gal „wielkiej piątki”, czyli uznawanych przez WWE jako pięć największych gal pay-per-view w roku (wraz z Royal Rumble, Money in the Bank, SummerSlam i Survivor Series).

Od czasu pierwszego wydarzenia z 1985 roku powstało trzydzieści dziewięć edycji. WWE określa WrestleManię za najważniejsze PPV w ich kalendarzu ze względu na bycie najbardziej opłacalną i mającą najdłuższą historię istnienia względem innych gal PPV, generując wielkie zyski dla federacji. Określa się ją jako Super Bowl wrestlingu. WrestleMania została stworzona przez właściciela WWE, Vince’a McMahona, lecz sama nazwa „WrestleMania” została wymyślona przez długoletniego spikera i WWE Hall of Famera Howarda Finkela w 1984[1].

Rozpowszechniony sukces WrestleManii pomógł wybić się na sam szczyt federację, przez co WWE stało się największą federacją pro-wrestlingu na świecie. Dzięki WrestleManii powstawały nowe główne gwiazdy federacji, przykładowo Shawn Michaels, mający przydomek „Mr. WrestleMania” przez serię wysoko ocenianych przez fanów meczów czy też The Undertaker, który był niepokonany na WrestleManii do 2014 roku. Celebryci tacy jak Aretha Franklin, Cyndi Lauper, Muhammad Ali, Mr. T, Alice Cooper, Lawrence Taylor, Pamela Anderson, Mike Tyson, Donald Trump, Floyd Mayweather, Pete Rose, Burt Reynolds, Mickey Rourke, Snoop Dogg, Sean Combs, Kid Rock, Fred Durst, Ozzy Osbourne, Ronda Rousey, Kid Ink i inni brali udział w edycjach gali.

WrestleMania napędza światowy komercjonalny sukces WWE przez media, handel towarem związanym z federacją i gale. Wszystkie gale prócz WrestleManii 13 zostały wyprzedane w krótkim czasie, przy czym ostatnie edycje gali zostały wyprzedane w kilka minut od rozpoczęcia sprzedaży biletów. Pierwsza WrestleMania odbyła się w Madison Square Garden w Nowym Jorku; dziesiąta i dwudziesta edycja również tam się odbyły. Frekwencja w hali podczas WrestleManii III wyniosła 93 173 osoby, co było rekordową liczbą osób w halach zamkniętych w Ameryce Północnej[2]. Rekord ten został pobity 14 lutego 2010 podczas meczu gwiazd NBA, gdzie frekwencja wyniosła 108 713 osób[3]. W 2016 WrestleMania 32 pobiła rekord WrestleManii III w największej liczbie fanów na stadionie, której liczba wyniosła 101 763 osób. Wszystkie edycje odbyły się w Północnej Ameryce, przy czym 36 z nich w Stanach Zjednoczonych i 2 w Kanadzie.

Organizacja[edytuj | edytuj kod]

Podczas gdy WrestleManie miały miejsce głównie w sportowych arenach w dużych miastach, kilka z nich odbywało się również na wielkich stadionach. Zalicza się do nich WrestleMania III (93 173 widzów) w Pontiac, WrestleMania VI (67 678) w Toronto, WrestleMania VIII (62 167) w Indianapolis, WrestleMania X-Seven (67 925) w Houston, WrestleMania X8 (68 237) również w Toronto, WrestleMania XIX (54 097) w Seattle, WrestleMania 23 (80 103) w Detroit, WrestleMania XXIV (74 635) w Orlando, WrestleMania XXV (72 744) również w Houston, WrestleMania XXVI (72 219) w Phoenix, WrestleMania XXVII (71 617) w Atlancie, WrestleMania XXVIII (78 363) w Miami, WrestleMania 29 (80 676) w East Rutherford, WrestleMania XXX (75 167) w Nowym Orleanie, WrestleMania 31 (76 976) w Santa Clara i WrestleMania 32 (101 763) w Arlington. WrestleMania również polepsza ekonomię miast, w których się odbywa[4][5][6][7].

WrestleMania skupia się na walkach wieczoru, głównie o WWE Championship (i w latach 2003–2013 o World Heavyweight Championship). Jednakże pojawiały się walki, w których brali udział celebryci, tacy jak Amerykański futbolista Lawrence Taylor, bokser Floyd Mayweather i sumo wrestler Akebono. W karcie walk znajdują się również walki wieńczące ważniejsze rywalizacje, z także pojedynki o inne tytuły federacji.

Od 1993 zwycięzca styczniowego Royal Rumble matchu ma gwarantowaną walkę o światowy tytuł na WrestleManii. Obecnie funkcjonującymi tytułami światowymi w WWE są WWE Universal Championship i WWE Championship. W przeszłości zwycięzcy mogli walczyć również o dezaktywowane World Heavyweight Championship oraz ECW Championship.

Od 2005 do 2010 podczas WrestleManii organizowano Money in the Bank ladder match. W walce brało udział od sześciu do dziesięciu wrestlerów i celem było wspięcie się na drabinę i zdjęcie walizki znajdującej się nad ringiem. Zwycięzca walizki mógł jej użyć w każdym momencie jakiejkolwiek gali (do okresu następnej WrestleManii) celem rozpoczęcia walki o WWE Championship lub World Heavyweight Championship. Ostatni Money in the Bank ladder match odbył się na WrestleManii XXVI. W 2010 postanowiono utworzyć osobne pay-per-view pod nazwą „Money in the Bank”. Od 2014 corocznie organizowany jest André the Giant Memorial Battle Royal, którego zwycięzca otrzymuje André the Giant Memorial Trophy.

Komentatorzy[edytuj | edytuj kod]

Poniżej znajduje się tabelka pokazująca okres komentowania gal z cyklu WrestleMania przez konkretne osobistości telewizyjne.

Historia[edytuj | edytuj kod]

1985–1989[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych
Położenia organizacji WrestleManii w latach 1985–1989

World Wrestling Federation (znane obecnie jako WWE/World Wrestling Entertainment) wystawiło pierwszą WrestleManię 31 marca 1985 w Madison Square Garden w Nowym Jorku. Walką wieczoru był tag-team match pomiędzy WWF Championem Hulkiem Hoganem i Mr. T, którym towarzyszył Jimmy Snuka przeciwko Roddy’emu Piperowi i Paulowi Orndorffowi, którym towarzyszył Cowboy Bob Orton. Finansowy sukces gali utwierdził status federacji za najlepszą promocję w Ameryce podczas rywalizacji z innymi federacjami takimi jak National Wrestling Alliance i American Wrestling Association. Wśród publiki byli biznesowi celebryci Sy Sperling i Tony D’Angelo. WrestleMania 2 miała miejsce rok później w trzech miastach: Uniondale, Rosemont i Los Angeles. W każdym z nich odbyły się po cztery walki, jednakże główną walką wieczoru było starcie zwycięskiego WWF Championa Hulka Hogana przeciwko King Kong Bundy’emu w Steel Cage matchu.

Rekord liczby fanów w hali zamkniętej został pobity podczas WrestleManii III – wynosił 93 173 osoby. Gala na dobre przypieczętowała pozycję federacji i wypromowała profesjonalny wrestling. Żeby wypełnić halę, federacja zadecydowała o wyłączeniu stanu Michigan z dostępu do pay-per-view, aby fani z tamtych okolic mieli możliwość obejrzenia gali tylko na żywo[8]. W walce wieczoru zmierzyli się WWF Champion Hulk Hogan oraz pretendent do pasa André the Giant. Drugą ważną walką w karcie był pojedynek pomiędzy Randym Savage’em a Rickym Steamboatem o WWF Intercontinental Championship. Jest ona określana nie tylko jako jedna z najlepszych walki w historii WrestleManii, ale również w historii wrestlingu i niektórzy (w tym Vince McMahon) uważają, że „skradła show”.

WrestleMania IV odbyła się w Atlantic City Convention Hall w Atlantic City. Podczas gali odbył się turniej który miał wyłonić nowego WWF Championa oraz cztery walki niebędące częścią turnieju. W drugiej rundzie zmierzyli się uczestnicy zeszłorocznej walki wieczoru, Hogan i André the Giant, natomiast w finale Randy Savage pokonał Teda DiBiasego, zostając nowym WWF Championem. Rok później federacja powróciła do tego samego miasta hostując Wrestlemanię V, na której Hulk Hogan pokonał Randy’ego Savage’a w walce wieczoru o WWF Championship. Do dzisiaj jest to jedyny przypadek, w którym rok po roku WrestleMania odbywa się w tym samym mieście.

1990–1999[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych
Położenia organizacji WrestleManii w latach 1990–1999

Po raz pierwszy WrestleMania odbyła się poza Ameryką podczas szóstej jej edycji, w SkyDome (obecnie znane jako Rogers Centre) w Toronto w Kanadzie. W walce wieczoru, The Ultimate Warrior zdobył WWF Championship pokonując ówczesnego mistrza, Hulka Hogana. Rok później WrestleMania wróciła do Ameryki, gdzie w Los Angeles Memorial Sports Arena w Los Angeles odbyła się WrestleMania VII. W walce wieczoru Hulk Hogan pokonał Sgt. Slaughtera wygrywając WWF Championship, natomiast The Undertaker odbył swoją pierwszą walkę na WrestleManii. Po tym, 'Taker był niepokonany przez kolejnych 20 meczów aż nie został pokonany przez Brocka Lesnara na WrestleManii XXX. Kolejna edycja, WrestleMania VIII, odbyła się w Hoosier Dome w Indianapolis, gdzie Randy Savage pokonał Rica Flaira o WWF Championship, a także Hulk Hogan pokonał Sida Justice poprzez dyskwalifikację.

The Undertaker posiadał rekord 21 wygranych z rzędu na WrestleManii.

WrestleMania IX była pierwszą, która odbyła się na odkrytym stadionie. Była to pierwsza i jedyne WrestleMania w historii gdzie WWF Championship zmieniał właściciela dwa razy. Yokozuna pokonał Breta Harta i zwyciężył tytuł, lecz przegrał go kilka minut później na rzecz Hulka Hogana. Dziesiąta edycja gali, WrestleMania X, odbyła się ponownie w Madison Square Garden. Podczas gali Owen Hart pokonał swego starszego brata Breta. Drugą z ważniejszych walk był ladder match o WWF Intercontinental Championship pomiędzy Razor Ramonem i Shawnem Michaelsem, który wygrał Ramon. W walce wieczoru Bret Hart zdobył WWF Championship pokonując Yokozunę. Bret jest jedynym wrestlerem, który podczas jednej nocy przegrał pierwszą walkę i później wygrał drugą zdobywając WWF Championship. WrestleMania XI odbyła się w Hartford Civic Center w Hartford, gdzie w walce wieczoru gwiazda futbolu Lawrence Taylor pokonała Bam Bam Bigelowa. Rok później odbyła się WrestleMania XII w Arrowhead Pond w Anaheim. W walce wieczoru, Shawn Michaels pokonał Breta Harta w 60-minutowym Iron Man matchu. Walkę tę uważa się za jedną najlepszych w historii federacji. Podczas gali powrócił The Ultimate Warrior który pokonał Hunter Hearst Helmsleya (znanego później jako Triple H). W następnym roku na WrestleManii 13, Bret Hart zmierzył się ze „Stone Cold” Steve’em Austinem w submission matchu. Walka została oceniona niesamowicie pozytywnie przez włodarzy federacji oraz fanów, zaś Dave Meltzer dał jej pięć gwiazdek (najwyższa nota). W walce wieczoru The Undertaker pokonał Sycho Sida (dawniej Sid Justice) zdobywając WWF Championship.

Na WrestleManii XIV, Steve Austin pokonał Shawna Michaelsa (któremu towarzyszył Mike Tyson) i został nowym WWF Championem. Mimo że Tyson był związany ze stajnią D-Generation X, okazało się, iż przez cały okres rywalizacji dwóch wrestlerów, Tyson był po stronie Austina. Podczas gali odbyła się również walka pomiędzy The Undertakerem i Kanem, gdzie to 'Taker wyszedł zwycięsko. Gala jest znana jako początek „The Attitude Ery”. Rok później na WrestleManii XV, Austin pokonał The Rocka ponownie zdobywając WWF Championship. To była pierwsza z trzech gal, na których był mecz pomiędzy tą dwójką, którzy byli głównymi gwiazdami Attitude Ery.

2000–2009[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych
Położenia organizacji WrestleManii w latach 2000–2009

Na WrestleManii 2000 mogliśmy po raz pierwszy ujrzeć Triangle Ladder match o WWF Tag Team Championship, w którym wzięli udział The Hardy Boyz, The Dudley Boyz oraz Edge i Christian. W walce wieczoru gali zmierzyli się WWF Champion Triple H, The Rock, Big Show oraz Mick Foley w Fatal 4-Way Elimination matchu, gdzie każdy członek rodziny McMahon odprowadzał innego uczestnika do ringu: Stephanie McMahon Triple H, Vince McMahon The Rocka, Shane McMahon Big Showa i Linda McMahon Micka Foleya.

Na WrestleManii X-Seven, Steve Austin pokonał The Rocka i zdobył WWF Champiobship. Podczas gali zmierzyli się ze sobą Vince i Shane McMahon w Street Fight matchu, a Edge i Christian zdobyli WWF Tag Team Championship przeciwko Hardy Boyz i Dudley Boyz w drugim w historii Tables, Ladders and Chairs matchu. Była to pierwsza WrestleMania, która odbyła się po zakończeniu Monday Night Wars i zakupieniu rywala federacji, World Championship Wrestling (WCW). Gala jest również uważana jako data, w której zakończyła się Attitude Era.

WrestleMania X8 była ostatnią WrestleManią wyprodukowaną przez WWF, która dwa miesiące po gali zmieniła nazwę na World Wrestling Entertainment (WWE). W walce wieczoru, Triple H pokonał Chrisa Jericho zdobywając Undisputed Championship. Podczas gali, Austin, The Rock i The Undertaker pokonali kolejno Scotta Halla (dawniej Razor Ramon), Hulka Hogana i Rica Flaira, którzy wrócili do federacji po pobycie w WCW.

Na WrestleManii XIX odbyła się ostatnia walka Steve’a Austina, gdzie przegrał z The Rockiem, kończąc ich długą rywalizację. Hulk Hogan pokonał Vince’a McMahona, a także Shawn Michaels uczestniczył w jego pierwszej walce na WrestleManii od pięciu lat, pokonując Chrisa Jericho. World Heavyweight Championship był broniony po raz pierwszy w historii WrestleManii, gdzie Triple H pokonał Bookera T. W walce wieczoru Brock Lesnar pokonał Kurta Angle wygrywając WWE Championship.

World Wrestling Entertainment celebrowało dwudziestą edycję WrestleManii w Madison Square Garden. Podczas gali The Undertaker (który powrócił do jego persony nieumarłego) pokonał Kane’a w ich drugim starciu. Eddie Guerrero pokonał Kurta Angle tym samym broniąc World Heavyweight Championship, zaś w walce wieczoru jego bliski przyjaciel Chris Benoit pokonał Triple H oraz Shawna Michaelsa w Triple Threat matchu zdobywając WWE World Heavyweight Championa.Na gali Rock ‘n’ Sock Connection (The Rock i Mick Foley) przegrali z Evolution (Batistą, Randym Ortonem i Rikiem Flairem) w 2-on-3 handicap matchu. Dzień przed galą powróciło WWE Hall of Fame, które odbywa się co roku dzień przed WrestleManią.

Shawn Michaels wrócił z emerytury w 2002 tworząc mecze kandydujące do tytułu „Match of the Year” – zyskując pseudonim „Mr. WrestleMania”.

Na WrestleManii 21 odbył się pierwszy w historii Money in the Bank ladder match, czyli sześcioosobowy ladder match z zawieszoną nad ringiem walizką, którą zwycięzca może użyć w dowolnym momencie (do kolejnej WrestleManii) dowolnej telewizyjnej gali celem rozpoczęcia walki o WWE Championship lub World Heavyweight Championship. Walkę wygrał Edge. W walkach wieczoru John Cena pokonał Johna „Bradshawa” Layfielda, zdobywając WWE Championship, a Batista pokonał Triple H, dzięki czemu wygrał World Heavyweight Championship. Na gali odbyła się ostatnia WrestleManiowa walka Eddiego Guerrero przeciwko Reyowi Mysterio, ponieważ pod koniec roku zmarł na zawał serca.

Na WrestleManii 22 ponownie odbył się Money in the Bank ladder match, gdzie zwyciężył Rob Van Dam. Podczas gali The Undertaker pokonał Marka Henry’ego, Rey Mysterio pokonał Randy’ego Ortona i Kurta Angle w Triple Threat matchu o World Heavyweight Championship, a w walce wieczoru John Cena pokonał Triple H poprzez submission tym samym broniąc WWE Championship.

Na WrestleManii 23, Money in the Bank ladder match powiększył się o dwie osoby dzięki utworzeniu trzeciego brandu w federacji, ECW. Walkę wygrał Mr. Kennedy. W walce wieczoru, John Cena pokonał Shawna Michaelsa broniąc WWE Championship. Niżej w karcie, The Undertaker pokonał Batistę zdobywając World Heavyweight Championship i powiększając swój rekord bycia niepokonanym. Reprezentowany przez Donalda Trumpa, ECW World Champion Bobby Lashley pokonał Umagę, który był reprezentowany przez Vince’a McMahona, w walce nazywanej jako „battle of the billionaires”, a sędzią specjalnym był Steve Austin. To była również ostatnia WrestleMania na której WWE Women’s Championship był broniony.

Na WrestleManii XXIV, Shawn Michaels pokonał Rica Flaira w bardzo wysoko ocenianym pojedynku, zaś w Money in the Bank ladder matchu występowało siedmiu wrestlerów z trzech brandów (RAW, SmackDown i ECW), a walkę wygrał CM Punk. Walizkę MitB zdobył również na przyszłorocznej edycji. ECW Championship był broniony po raz pierwszy i ostatni, gdzie Kane pokonał Chavo Guerrero w rekordowe 8 sekund. W jednej z walk wieczoru, Randy Orton pokonał Triple H i Johna Cenę broniąc WWE Championship, zaś The Undertaker pokonał Edge’a i ponownie zdobył World Heavyweight Championship. To była druga WrestleMania na odkrytym stadionie.

Podczas WrestleManii XXV, Chris Jericho pokonał WWE Hall of Famerów Roddy’ego Pipera, Jimmy’ego Snukę i Ricky’ego Steamboata. Shawn Michaels po raz pierwszy w historii WrestleManii próbował zatrzymać rekord Undertakera, przegrywając z nim podczas gali i rok później w rewanżu, tym razem ze stypulacją, iż jeżeli Michaels przegra, będzie musiał odejść na emeryturę. Obie walki są niesamowicie pozytywnie oceniane przez fanów i krytyków. Oprócz tego, John Cena pokonał Edge’a i Big Showa zdobywając World Heavyweight Championship, a w walce wieczoru Triple H obronił WWE Championship przeciwko Randy’emu Ortonowi.

2010–2020[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych
Położenia organizacji WrestleManii w latach 2010–2019

Na WrestleManii XXVI John Cena pokonał Batistę ponownie zostając WWE Championem. Dodatkowo, Chris Jericho obronił swój World Heavyweight Championship pokonując Edge’a. Tuż po powrocie Breta Harta do federacji po ponad dwunastu latach, pokonał on Vince’a McMahona w No Holds Barred matchu. Odbył się również ostatni Money in the Bank ladder match, w którym wzięło udział dziesięć gwiazd RAW i SmackDown (brand ECW zlikwidowano miesiąc wcześniej), a walkę wygrał Jack Swagger. Money in the Bank ladder match przeniesiono na oddzielne pay-per-view pod tą samą nazwą co walka.

The Rock jest jedynym wrestlerem, który pokonał Hulka Hogana, Stone Colda Steve’a Austina i Johna Cenę na WrestleManii.

Podczas WrestleManii XXVII powrócił The Rock po siedmioletniej przerwie, będąc hostem tej gali. Będący długoletnimi komentatorami, Michael Cole i Jerry Lawler wzięli udział w pojedynku przeciwko sobie ze Stone Cold Steve’em Austinem jako sędzią specjalnym. Triple H przegrał swoją drugą (poprzednia z WM X-Seven) walkę z Undertakerem. To była jedyna WrestleMania w historii, gdzie World Heavyweight Championship i WWE Championship nie zmieniły swojego właściciela. World Heavyweight Champion Edge pokonał Alberto Del Rio, co później się okazało ostatnią walką w karierze Edge’a przed odejściem na emeryturę 11 kwietnia. The Rock zamknął galę powodując przegraną Johna Ceny w walce wieczoru z The Mizem o WWE Championship, co doprowadziło do ogłoszenia dzień później na RAW walki wieczoru następnej WrestleManii.

WrestleMania XXVIII miała trzy „walki wieczoru”. W pierwszej The Undertaker po raz trzeci pokonał Triple H w Hell in a Cell matchu poprzez przypięcie, przy czym w klatce sędzią specjalnym był wieloletni przyjaciel Huntera, Shawn Michaels, powiększając swój rekord do 20 wygranych. W drugim, CM Punk obronił WWE Championship przeciwko Chrisowi Jericho poprzez poddanie[9]. Główna walka wieczoru to starcie pomiędzy The Rockiem, który pokonał Johna Cenę w „Once in a Lifetime” matchu, jednakże rewanż odbył się rok później.

W 2013 na WrestleManii 29 pojawiło się 80 676 fanów, co jest drugim w kolejności rekordem liczby osób w historii WrestleManii. Ponownie gala miała trzy „walki wieczoru”. W pierwszej, The Undertaker powiększył rekord do 21-0 pokonując CM Punka. Triple H wraz z pomocą Shawna Michaelsa pokonał Brocka Lesnara. W ostatniej, rewanżowej walce, John Cena pokonał The Rocka zdobywając od niego WWE Championship. Na gali po raz ostatni broniony był World Heavyweight Championship, gdzie Alberto Del Rio pokonał Jacka Swaggera. Tytuł został zunifikowany wraz z WWE Title, tworząc WWE World Heavyweight Championship.

WrestleMania XXX to trzydziesta edycja gali wyprodukowana przez WWE 6 kwietnia 2014 na stadionie Mercedes-Benz Superdome w Nowym Orleanie[10]. Na początku gali Daniel Bryan pokonał Triple H. Dzięki stypulacji, zagwarantował sobie miejsce w walce wieczoru, podczas której wygrał WWE World Heavyweight Championship, poddając Batistę. W walce również brał udział ówczesny mistrz, Randy Orton. Podczas gali ujrzeliśmy koniec rekordu liczby wygranych bez porażek Undertakera, który został zatrzymany przez Brocka Lesnara.

WrestleMania 31 miała miejsce w Levi’s Stadium w Santa Clara 29 marca 2015.[11] Brock Lesnar bronił WWE World Heavyweight Championship w walce wieczoru przeciwko Romanowi Reignsowi, jednakże podczas walki Seth Rollins użył swojej walizki Money in the Bank zamieniając walkę w Triple Threat match i wygrywając ją. Dodatkowo, Triple H pokonał Stinga w jego pierwszej walce dla federacji. Po rocznej przerwie powrócił również Undertaker i pokonał Braya Wyatta, odnosząc 22 zwycięstwo, Randy Orton pokonał Setha Rollinsa, a Rusev stracił United States Championship na rzecz Johna Ceny, który jako pierwszy czysto pokonał Ruseva. Inną ważną walką był 7-osobowy ladder match o WWE Intercontinental Championship, który wygrał Daniel Bryan.

WrestleMania 32 odbyła się na AT&T Stadium w Arlington w Teksasie 3 kwietnia 2016. Gala pobiła rekord obecnej publiki na stadionie, której liczba wyniosła 101 763, a ogłosił ją The Rock. W walce wieczoru, Roman Reigns pokonał Triple H, zdobywając WWE World Heavyweight Championship. W innych walkach, The Undertaker pokonał Shane’a McMahona w Hell in a Cell matchu ze stypulacją, iż gdyby Shane wygrał, zdobyłby kontrolę nad WWE Raw, lecz 'Taker utraciłby możliwość przyszłych występów na WrestleManii. Brock Lesnar pokonał Deana Ambrose’a w No Holds Barred Street Fight, Charlotte pokonała Becky Lynch i Sashę Banks stając się pierwszą posiadaczną nowo wprowadzonego WWE Women’s Championship, zaś The Rock pokonał Ericka Rowana w sześć sekund, pobijając rekord najkrótszej walki w historii WrestleManii. Dodatkowo, Baron Corbin wygrał trzeci coroczny André the Giant Memorial Battle Royal, eliminując jako ostatniego Kane’a.

WrestleMania 33 odbyła się 2 kwietnia 2017 w Camping World Stadium w Orlando na Florydzie. Była to pierwsza WrestleMania od 2013, na której zorganizowano dwa pojedynki o światowe tytuły federacji: WWE Championship, a także bronione po raz pierwszy WWE Universal Championship. W walce wieczoru Roman Reigns pokonał The Undertakera w No Holds Barred matchu, co było drugą porażką Undertakera w jego karierze na WrestleManii. Ponadto Brock Lesnar pokonał Goldberga i stał się nowym posiadaczem WWE Universal Championship, Randy Orton pokonał Braya Wyatta i zdobył WWE Championship, zaś Mojo Rawley wygrał czwarty coroczny André the Giant Memorial Battle Royal. Podczas gali bez zapowiedzi powrócili The Hardy Boyz, którzy zdobyli Raw Tag Team Championship.

WrestleMania 34 odbyła się 8 kwietnia 2018 w Mercedes-Benz Superdome w Nowym Orleanie w stanie Luizjana. W walce wieczoru, Brock Lesnar obronił WWE Universal Championship przeciwko Romanowi Reignsowi. W kolejnej walce promowanej jako walka wieczoru, AJ Styles obronił WWE Championship przeciwko Shinsuke Nakamurze. W kolejnych wielkich walkach Kurt Angle i Ronda Rousey pokonali Triple H i Stephanie McMahon w mixed tag team match, co było debiutanckim starciem Rondy w WWE, i Daniel Bryan powrócił do ringu po trzech latach, łącząc siły z Shane’em McMahonem aby pokonać Kevina Owensa oraz Samiego Zayna. Także, The Undertaker pokonał Johna Cene w niezapowiedzianej wlce. W kolejnej znaczącej walce, Charlotte Flair obroniła WWE SmackDown Women’s Championship przeciwko Asuce, kończąc jej dwuletnią serię bycia niepokonaną. 10-letni fan został najmłodszym mistrzem w WWE po tym jak połączył siły z Braun Strowman aby pokonać Cesaro oraz Sheamusa i zdobyć WWE Raw Tag Team Championship, WWE SmackDown Tag Team Championship również było bronione po raz pierwszy na WrestleManii, gdzie The Bludgeon Brothers pokonali The Usos oraz The New Day aby zdobyć mistrzostwo, Matt Hardy wyeliminował ostatniego Barona Corbina, aby wygrać piątą edycję Andre the Giant memorial battle royal. Miał również miejsce pierwszy w historii WrestleMania Women’s Battle Royal, który wygrała Naomi eliminując jako ostatnią Bayley.

WrestleMania 35 odbyła się 7 kwietnia 2019 w MetLife Stadium w East Rutherford w New Jersey[12]. W walce wieczoru Becky Lynch pokonała Raw Women’s Champion Rondę Rousey i SmackDown Women’s Champion Charlotte Flair, aby zdobyć oba mistrzostwa, po tym jak kontrowersyjnie przypięła Rousey (barki Rondy nie były położone podczas „przypięcia”, a wręcz odstawały od ziemi). Finn Balor pokonał Bobby’ego Lashleya, aby odzyskać Intercontinental Championship, a Baron Corbin pokonał Kurt Angle w Angle’s Farewell Matchu. Triple H pokonał Batistę w No Holds barred matchu. Samoa Joe pokonał Reya Mysterio, aby zachować United States Championship, a Kofi Kingston pokonał Daniela Bryana, aby po raz pierwszy w karierze wygrać WWE Championship, tym samym stając się Grand Slam Championem. The IIconics pokonały WWE Women’s Tag Team Champions The Hug ‘n’ Boss Connection (Bayley i Sashę Banks), Beth Phoenix i Natalyę oraz Nię Jax i Taminę, aby wygrać WWE Women’s Tag Team Championship. Seth Rollins pokonał Brocka Lesnara, aby wygrać WWE Universal Championship, a Carmella i Braun Strowman wygrali swoje WrestleMania Women’s Battle Royal i Andre the Giant memorial battle royal[13].

2020–obecnie[edytuj | edytuj kod]

WrestleMania 36 została rozbita na dwie noce (stąd motto gali „Za duża na jedną noc”), a emitowana została 4 i 5 kwietnia 2020 (nagrano 25 i 26 marca 2020). Z powodu pandemii COVID-19 gala odbyła się bez publiczności i odbyła się w WWE Performance Center w Orlando w stanie Floryda.

Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych
Położenia organizacji WrestleManii w latach 2020-obecnie

17 stycznia 2021, ogłoszono nowe informacje na temat 37 edycji gali, ale i również na temat dwóch następnych, czyli 38 i 39. Potwierdzono miejsca (37-Tampa, 38-Arlington, 39-Inglewood) oraz daty (37-10 i 11 kwietnia, 38–3 kwietnia 2022, 39–2 kwietnia 2023) i hale na których mają się odbyć następujące wydarzenia[15]. 25 października 2021 roku ujawniono, że podobnie jak poprzednie dwie galę WrestleManii, WrestleMania 38 została rozszerzona na dwie noce: sobotę 2 kwietnia i niedzielę 3 kwietnia 2022 roku[16], a podczas WrestleManii 38 ujawniono, że WrestleMania 39 została rozszerzona do dwudniowego wydarzenia, zaplanowanego na sobotę 1 kwietnia i niedzielę 2 kwietnia[17].

WrestleMania 37 to kolejna gala, która odbyła się, w dwie noce, 10 i 11 kwietnia 2021, w Raymond James Stadium w Tampie w stanie Floryda. Początkowo miała odbyć się w Hollywood, 28 marca 2021, ale pandemia COVID-19 utrudniła te plany[18][19]. Była to również pierwsza gala organizowana przez WWE, z udziałem publiczności. Na stadionie bowiem znalazło się ponad 25000 osób, co stanowi około 36% miejsc całego obiektu.

WrestleMania 38 odbyła się 2 i 3 kwietnia 2022, w AT&T Stadium w Arlington w stanie Teksas.

WrestleMania 39 odbyła się 1 i 2 kwietnia 2023, w SoFi Stadium w Inglewood w stanie Kalifornia.

Zaangażowanie celebrytów[edytuj | edytuj kod]

Przez lata na WrestleManiach pojawiało się sporo celebrytów z różnych dziedzin. W walce wieczoru pierwszej WrestleManii Billy Martin zapowiadał wrestlerów, Liberace wystąpił jako chronometrażysta, a Muhammad Ali był jednym z sędziów. Mr. T brał udział w walce jako tag team partner Hulka Hogana. Na WrestleManii 2 odbył się 20-osobowy battle royal, w którym brali udział wrestlerzy oraz gracze NFL. Na WrestleManii XI w walce wieczoru zmierzyli się Lawrence Taylor i Bam Bam Bigelow. Mike Tyson pojawił się na WrestleManii XIV jako specjalny sędzia w walce pomiędzy Shawnem Michaelsem i Steve’em Austinem, natomiast profesjonalny bokser Butterbean walczył w boxing matchu przeciwko Bartowi Gunnowi na WrestleManii XV. Na WrestleManii XIV, XV i 2000, Pete Rose brał udział w krótkiej komicznej rywalizacji z Kanem, gdzie ich spotkanie zawsze kończyło się wymierzeniem Tombstone piledrivera lub chokeslamu dla gwiazdy. Big Show walczył z sumo wrestlerem Akebono w sumo matchu na WrestleManii 21 i trzy lata później z Floydem Mayweatherem w boxing matchu na WrestleManii XXIV. Gwiazda Ekipy z New Jersey, Nicole „Snooki” Polizzi brała udział w 6-osobowym tag team matchu w drużynie z Trish Stratus i Johnem Morrisonem przeciwko LayCool (Layli i Michelle McCool) i Dolphowi Zigglerowi. Na WrestleManii XXVIII, Maria Menounos wraz z Kelly Kelly pokonały Beth Phoenix i Eve Torres w tag-team matchu.

Podczas show występowali również muzyczni celebryci tacy jak Ray Charles, Aretha Franklin, Gladys Knight, Willie Nelson, Reba McEntire, Little Richard, Boyz II Men, Ashanti, Boys Choir of Harlem, Michelle Williams, John Legend, Nicole Scherzinger, Fantasia Barrino, Keri Hilson Robert Goulet, Motörhead, Limp Bizkit, Saliva, Run-D.M.C., Salt-n-Pepa, Living Colour, Ice-T, Drowning Pool, Flo Rida, P.O.D., Machine Gun Kelly, Rev Theory, Mark Crozer i Kid Rock.

WrestleMania Axxess[edytuj | edytuj kod]

W 1988, wraz z The Trump Organization, WWF przygotowało mały festiwal celebrujący WrestleManię IV, na którym można było zdobyć autograf, zjeść przekąskę i wziąć udział w 5-kilometrowym maratonie. To samo przygotowano rok później. W 1992, festiwal zorganizowano w dzień WrestleManii VIII, gdzie można było przebrać się za swojego ulubionego wrestlera i wziąć udział w turnieju w grze WWF WrestleFest na automatach. W 1993, WWF przygotowało „WrestleMania Brunch” w dzień WrestleManii IX, podczas którego Lex Luger zaatakował Breta Harta. W 1994, WWF zaoferowało fanom „Fan Fest” na weekend podczas którego odbywała się WrestleMania X. Fani mogli wejść do ringu, wziąć udział w grach, poznać gwiazdy i kupić towar. Powtórzono to samo rok później przed WrestleManią XI. W 1999, WWF zorganizowało pierwszy sobotni pre-WrestleMenia event dzień przed WrestleManią XV. WrestleMania Rage Party było emitowane na żywo na USA Network[26][27].

Rok później federacja zorganizowała pierwszy WrestleMania Axxess w Anaheim Convention Center zastępując WrestleMania Rage Party. Można było wziąć autograf i pamiątkę związaną z wprowadzanym WWE Hall of Famerem. Były również aktywności, gdzie fani mogli wejść do ringu i ze sobą zawalczyć[28]. W 2001, WrestleMania Axxess miało miejsce w Reliant Hall i było jeszcze większym wydarzeniem z większą liczbą możliwych aktywności. Fani mogli przejrzeć specjalne produkcyjne ciężarówki federacji[29]. W 2002, WrestleMania Axxess zostało rozszerzone do trzech dni (14–16 marca). W latach 2004–2008, WrestleMania Axxess miało miejsce w różnych miastach Ameryki i Kanady z mniejszą liczbą gwiazd i atrakcji. W 2009, WrestleMania Axxess wróciło i jest kontynuowane co roku jako czterodniowe wydarzenie mające miejsce w tym samym miejscu, gdzie odbywa się WrestleMania.

Lista gal[edytuj | edytuj kod]

Gala Lokalizacja Arena Widownia Główne walki Odniesienia
WrestleMania
31 marca 1985
Nowy Jork Madison Square Garden 19 121 Hulk Hogan i Mr. T vs. Roddy Piper i Paul Orndorff
Tag Team match
[30]
WrestleMania 2
7 kwietnia 1986
Uniondale, Nowy Jork Nassau Veterans Memorial Coliseum 16 585 Mr.T vs. Roddy Piper
Boxing match
[31]
Rosemont, Illinois Rosemont Horizon 9000 Greg Valentine i Brutus Beefcake (c) vs. The British Bulldogs (Davey Boy Smith i Dynamite Kid)
Tag Team match o WWF Tag Team Championship
Los Angeles, Kalifornia Los Angeles Memorial Sports Arena 14 500 Hulk Hogan (c) vs. King Kong Bundy
Steel Cage match o WWF World Heavyweight Championship
WrestleMania III
29 marca 1987
Pontiac, Michigan Silverdome 93 173 Hulk Hogan (c) vs. André the Giant
Singles match o WWF World Heavyweight Championship
[32]
WrestleMania IV
27 marca 1988
Atlantic City, New Jersey Atlantic City Convention Hall 18 165 Randy Savage vs. Ted DiBiase
Singles match o zwakowany WWF World Heavyweight Championship
[33]
WrestleMania V
2 kwietnia 1989
18 946 Randy Savage (c) vs. Hulk Hogan
Singles match o WWF World Heavyweight Championship
[34]
WrestleMania VI
1 kwietnia 1990
Toronto, Ontario, Kanada Skydome 67 678 Hulk Hogan (WWF Champion) vs. The Ultimate Warrior (Intercontinental Champion)
Winner Takes All Singles match o WWF Championship i WWF Intercontinental Championship
[35]
WrestleMania VII
24 marca 1991
Los Angeles, Kalifornia Los Angeles Memorial Sports Arena 16 158 Sgt. Slaughter (c) vs. Hulk Hogan
Singles match o WWF Championship
[36]
WrestleMania VIII
5 kwietnia 1992
Indianapolis, Indiana Hoosier Dome 62 167 Hulk Hogan vs. Sid Justice
Singles match
[37]
WrestleMania IX
4 kwietnia 1993
Paradise, Nevada Caesars Palace 16 891 Yokozuna (c) vs. Hulk Hogan
Singles match o WWF Championship
[38]
WrestleMania X
20 marca 1994
Nowy Jork Madison Square Garden 18 065 Yokozuna (c) vs. Bret Hart
Singles match o WWF Championship
[39]
WrestleMania XI
2 kwietnia 1995
Hartford, Connecticut Hartford Civic Center 16 305 Lawrence Taylor vs. Bam Bam Bigelow
Singles match
[40]
WrestleMania XII
31 marca 1996
Anaheim, Kalifornia Arrowhead Pond 18 853 Bret Hart (c) vs. Shawn Michaels
60-minutowy Iron Man match o WWF Championship
[41]
WrestleMania 13
23 marca 1997
Rosemont, Illinois Rosemont Horizon 18 197 Sycho Sid (c) vs. The Undertaker
No Disqualification match o WWF Championship
[42]
WrestleMania XIV
29 marca 1998
Boston, Massachusetts FleetCenter 19 028 Shawn Michaels (c) vs. Stone Cold Steve Austin
Singles match o WWF Championship
[43]
WrestleMania XV
28 marca 1999
Filadelfia, Pensylwania First Union Center 20 276 The Rock (c) vs. Stone Cold Steve Austin
No Disqualification match o WWF Championship
[44]
WrestleMania 2000
2 kwietnia 2000
Anaheim, Kalifornia Arrowhead Pond 18 034 Triple H (c) vs. The Rock vs. Big Show vs. Mick Foley
Fatal Four-Way Elimination match o WWF Championship
[45]
WrestleMania X-Seven
1 kwietnia 2001
Houston, Teksas Reliant Astrodome 67 925 The Rock (c) vs. Stone Cold Steve Austin
No Disqualification match o WWF Championship
[46]
WrestleMania X8
17 marca 2002
Toronto, Ontario, Kanada Skydome 68 237 Chris Jericho (c) vs. Triple H
Singles match o Undisputed WWF Championship
[47]
WrestleMania XIX
30 marca 2003
Seattle, Waszyngton Safeco Field 54 097 Kurt Angle (c) vs. Brock Lesnar
Singles match o WWE Championship
[48]
WrestleMania XX
14 marca 2004
Nowy Jork Madison Square Garden 18 000 Triple H (c) vs. Chris Benoit vs. Shawn Michaels
Triple Threat match o World Heavyweight Championship
[49]
WrestleMania 21
3 kwietnia 2005
Los Angeles, Kalifornia Staples Center 20 193 Triple H (c) vs. Batista
Singles match o World Heavyweight Championship
[50]
WrestleMania 22
2 kwietnia 2006
Rosemont, Illinois Rosemont Horizon 17 159 John Cena (c) vs. Triple H
Singles match o WWE Championship
[51]
WrestleMania 23
1 kwietnia 2007
Detroit, Michigan Ford Field 80 103 John Cena (c) vs. Shawn Michaels
Singles match o WWE Championship
[52]
WrestleMania XXIV
30 marca 2008
Orlando, Floryda Citrus Bowl 74 635 Edge (c) vs. The Undertaker
Singles match o World Heavyweight Championship
[53]
WrestleMania 25
5 kwietnia 2009
Houston, Teksas Reliant Stadium 72 744 Triple H (c) vs. Randy Orton
Singles match o WWE Championship
[54]
WrestleMania XXVI
28 marca 2010
Glendale, Arizona University of Phoenix Stadium 72 219 The Undertaker vs. Shawn Michaels
No Disqualification "Streak vs. Carrer" match
[55]
WrestleMania XXVII
3 kwietnia 2011
Atlanta, Georgia Georgia Dome 71 617 The Miz (c) vs. John Cena
Singles match o WWE Championship
[56]
WrestleMania XXVIII
1 kwietnia 2012
Miami Gardens, Floryda Sun Life Stadium 78 363 The Rock vs. John Cena
Singles match
[57]
WrestleMania 29
7 kwietnia 2013
East Rutherford, New Jersey MetLife Stadium 80 676 The Rock (c) vs. John Cena
Singles match o WWE Championship
[58]
WrestleMania XXX
6 kwietnia 2014
Nowy Orlean, Luizjana Mercedes-Benz Superdome 75 167 Randy Orton (c) vs. Batista vs. Daniel Bryan
Triple Threat match o WWE World Heavyweight Championship
[59]
WrestleMania 31
29 marca 2015
Santa Clara, Kalifornia Levi’s Stadium 76 976 Brock Lesnar (c) vs. Roman Reigns vs. Seth Rollins
Triple Threat match o WWE World Heavyweight Championship
[60]
WrestleMania 32
3 kwietnia 2016
Arlington, Teksas AT&T Stadium 101 763 Triple H (c) vs. Roman Reigns
Singles match o WWE World Heavyweight Championship
[61]
WrestleMania 33
2 kwietnia 2017
Orlando, Floryda Camping World Stadium 75 245 The Undertaker vs. Roman Reigns
No Holds Barred match
[62]
WrestleMania 34
8 kwietnia 2018
Nowy Orlean, Luizjana Mercedes-Benz Superdome 78 133 Brock Lesnar (c) vs. Roman Reigns
Singles match o WWE Universal Championship
[63]
WrestleMania 35
7 kwietnia 2019
East Rutherford, New Jersey MetLife Stadium 82 265 Ronda Rousey (c, Raw) vs. Charlotte Flair (c, SmackDown) vs. Becky Lynch
Winner Takes All Triple Threat Match o WWE Raw Women’s Championship i WWE SmackDown Women’s Championship
[64]
WrestleMania 36
4 i 5 kwietnia 2020
(Nagrano 25 i 26 marca 2020)
Orlando, Floryda WWE Preformance Center 0 Część 1: The Undertaker vs. AJ Styles
Boneyard match
Część 2: Brock Lesnar (c) vs. Drew McIntyre
Singles match o WWE Championship
[14]
WrestleMania 37
10 i 11 kwietnia 2021
Tampa, Floryda Raymond James Stadium Noc 1: 25 675
Noc 2: 25 675
Noc 1: Sasha Banks (c) vs. Bianca Belair
Singles match o WWE SmackDown Women’s Championship
Noc 2: Roman Reigns (c) vs. Edge vs. Daniel Bryan
Triple Threat match o WWE Universal Championship
[20]
WrestleMania 38
2 i 3 kwietnia 2022
Arlington, Teksas AT&T Stadium Noc 1: 77 899
Noc 2: 78 453
Noc 1: Kevin Owens vs. Stone Cold Steve Austin
No Holds Barred match
Noc 2: Brock Lesnar (WWE Champion) vs. Roman Reigns (Universal Champion)
Winner Takes All match o WWE Championship i WWE Universal Championship
[15]
WrestleMania 39
1 i 2 kwietnia 2023
Inglewood, Kalifornia SoFi Stadium Noc 1: 80 497
Noc 2: 81 395
Noc 1: The Usos (Jey Uso i Jimmy Uso) (c) vs. Kevin Owens i Sami Zayn
Tag Team match o Undisputed WWE Tag Team Championship
Noc 2: Roman Reigns (c) vs. Cody Rhodes
Singles match o Undisputed WWE Universal Championship
WrestleMania XL
6 i 7 kwietnia 2024
Filadelfia, Pensylwania Lincoln Financial Field Noc 1: –
Noc 2: –
Noc 1: –
Noc 2: –
[65]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Howard Finkel – R.A.W. March 28, 2011. [dostęp 2015-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (lipca 29, 2012)].
  2. Slam.canoe.ca. slam.canoe.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-16)]..
  3. ESPN.com.
  4. James Caldwell, Houston Chronicle homepage features cover-story on WrestleMania 25 and impact on local economy, [w:] Pro Wrestling Torch [online], 1 kwietnia 2009 [dostęp 2015-02-08].
  5. Douglas Hanks, WWE says Wrestlemania brought $103 million to South Florida, [w:] Miami Herald [online], 15 października 2012 [dostęp 2015-02-08].
  6. Alicia Jessop, WrestleMania Brings 70,000 Fans And Multi-Million Dollar Economic Impact To The New York Metropolitan Area, [w:] Forbes [online], 7 kwietnia 2013 [dostęp 2015-02-08].
  7. Marc Graser, ‘WrestleMania’ Celebrates 30 Years as WWE Pins Down Big Deals, Bright Future, [w:] Variety [online], 3 kwietnia 2014 [dostęp 2015-02-08].
  8. WrestleMania III remembered. [dostęp 2007-03-08].
  9. Dale Plummer: Highs Taker-HHH, Cena-Rock and Punk-Jericho overcome plenty of lows at WrestleMania XXVIII. Canadian Online Explorer, 2012-03-09. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].
  10. New Orleans to host WrestleMania XXX. Shreveport Times, 2013-02-18. [dostęp 2013-02-18].
  11. Bobby Melok: WrestleMania 31 to take place at Levi’s Stadium in Santa Clara, Calif. on March 29, 2015. WWE, 2013-12-10. [dostęp 2015-01-10].
  12. WrestleMania 35 coming to MetLife Stadium April 2019. [dostęp 2018-03-16].
  13. Full WrestleMania 35 results, WWE [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  14. a b WrestleMania 36 results: Drew McIntyre conquers The Beast to claim the WWE Title, WWE [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  15. a b WrestleMania set for Tampa Bay in 2021; Dallas in 2022; Los Angeles in 2023, WWE [dostęp 2021-01-18] (ang.).
  16. WWE announces WrestleMania 38 at AT&T Stadium will take place over two nights, The Dallas Morning News [dostęp 2021-10-25] (ang.).
  17. WWE WrestleMania 39 Officially Set To Be Held Across Two Nights In April 2023, Fightful [dostęp 2022-04-02] (ang.).
  18. Published 11th October 2020 at 6:25pm, Update On Plans For WrestleMania 37 & WrestleMania 38, WrestleTalk, 11 października 2020 [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  19. Photos: WWE announces that WrestleMania 37 is coming to Hollywood, WWE [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  20. a b WrestleMania 37 Night results: Bianca Belair proves herself The B-E-S-T of WWE at the first night of WrestleMania, WWE [dostęp 2021-04-11] (ang.).
  21. Full WrestleMania 37 Nights 1 and 2 results, WWE [dostęp 2021-04-13] (ang.).
  22. Jason Powell: WrestleMania 38 results: Powell’s live review of night one with Steve Austin on The KO Show, Charlotte Flair vs. Ronda Rousey for the Smackdown Women’s Title, Becky Lynch vs. Bianca Belair for the Raw Women’s Title, Seth Rollins vs. an opponent of Vince McMahon’s choosing. Pro Wrestling Dot Net. [dostęp 2022-04-02].
  23. Jason Powell: WrestleMania 38 results: Powell’s live review of night two with Roman Reigns vs. Brock Lesnar for the Unified WWE Championship, RK-Bro vs. The Street Profits vs. Alpha Academy for the Raw Tag Titles, Edge vs. AJ Styles, Johnny Knoxville vs. Sami Zayn in an Anything Goes match, Pat McAfee vs. Austin Theory, Bobby Lashley vs. Omos. Pro Wrestling Dot Net. [dostęp 2022-04-03].
  24. Jason Powell: WrestleMania 39 results: Powell’s live review of night one with Jimmy Uso and Jey Uso vs. Kevin Owens and Sami Zayn for the Undisputed WWE Tag Team Titles, Charlotte Flair vs. Rhea Ripley for the Smackdown Women’s Title, Austin Theory vs. John Cena for the U.S. Title, Rey Mysterio vs. Dominik Mysterio, Seth Rollins vs. Logan Paul. Pro Wrestling Dot Net. [dostęp 2023-04-01].
  25. Jason Powell: WrestleMania 39 results: Powell’s live review of night two with Roman Reigns vs. Cody Rhodes for the Undisputed WWE Universal Championship, Bianca Belair vs. Asuka for the Raw Women’s Title, Gunther vs. Drew McIntyre vs. Sheamus for the Intercontinental Title, Edge vs. Finn Balor in Hell in a Cell, Brock Lesnar vs. Omos. Pro Wrestling Dot Net. [dostęp 2023-04-02].
  26. WrestleMania Rage Party Kicks Off WrestleMania XV On Saturday, March 27 to be Televised Live From 10:00 p.m. to 11:00 p.m. On USA Network, WWE, Stamford, Connecticut, United States, 26 marca 1999 [dostęp 2010-11-06].
  27. WrestleMania XV Facts/Stats. WWE.com. [dostęp 2010-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-11-29)].
  28. Greg Oliver: Fans get Axxess to WWF stars. SLAM! Wrestling, 2000-04-01. [dostęp 2010-11-06].
  29. Greg Oliver: Access improved at WWF Fan Axxcess. SLAM! Wrestling, 2001-03-31. [dostęp 2010-11-06].
  30. Wrestlemania I – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  31. Wrestlemania 2 – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  32. Wrestlemania III – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  33. Wrestlemania IV – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  34. Wrestlemania V – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  35. Wrestlemania VI – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  36. Wrestlemania VII – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  37. Wrestlemania VIII – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  38. WrestleMania IX – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  39. Wrestlemania X – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  40. Wrestlemania XI – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  41. Wrestlemania XII – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  42. Wrestlemania 13 – Walka wieczoru. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  43. Wrestlemania XIV – wyniki. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  44. Wrestlemania XV – wyniki. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  45. Wrestlemania 2000 – wyniki. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  46. Wrestlemania X-Seven – wyniki. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  47. Wrestlemania X8 – wyniki. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  48. Wrestlemania XIX – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  49. Wrestlemania XX – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  50. Wrestlemania 21 – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  51. Wrestlemania 22 – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  52. Wrestlemania 23 – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  53. Wrestlemania XXIV – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  54. Wrestlemania XXV – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  55. Arizona Hosts WrestleMania XXVI. WWE Corporate, 2009-02-24. [dostęp 2016-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-09)].
  56. Wrestlemania XXVII – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  57. WrestleMania is Miami-bound in 2012.
  58. Wrestlemania 29 – strona o gali. WWE. [dostęp 2014-01-23].
  59. New Orleans to host WrestleMania XXX. Shreveport Times, 2013-02-18. [dostęp 2013-12-10].
  60. Bobby Melok: WrestleMania 31 to take place at Levi’s Stadium in Santa Clara, Calif. on March 29, 2015. WWE. [dostęp 2015-02-23].
  61. AT&T Stadium to host WrestleMania 32. WWE. [dostęp 2015-02-23].
  62. The Orlando Citrus Bowl to host WrestleMania 33, „WWE” [dostęp 2017-07-08] (ang.).
  63. WrestleMania returns to New Orleans in 2018. WWE. [dostęp 2017-01-09].
  64. WrestleMania is coming back to MetLife Stadium. New York Post. [dostęp 2018-03-15].
  65. Philadelphia to host WrestleMania 40, WWE [dostęp 2022-07-27] (ang.).