Cmentarz wojenny nr 291 – Domosławice
49°52′00″N 20°43′43″E/49,866667 20,728611 nr rej. A-1391/M z 20.01.2014[1]
| |
 Ogólny widok cmentarza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
206 |
| Liczba pochówków |
53 |
| Data otwarcia |
1915 |
| Architekt |
Robert Motka |
Położenie na mapie gminy Czchów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzeskiego  | |
| 49°52′00″N 20°43′43″E/49,866667 20,728611
| |
Cmentarz wojenny nr 291 – Domosławice – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Domosławice w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Czchów. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VIII okręgu brzeskim cmentarzy tych jest 52[2].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz wojenny znajduje się na cmentarzu parafialnym w Domosławicach i stanowi oddzielną kwaterę. Zlokalizowany jest na niezabudowanym wzgórzu, dzięki czemu roztaczają się z niego szerokie widoki, zwłaszcza na południową stronę na dolinę Dunajca i Pogórze Rożnowskie[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pochowano tutaj wspólnie żołnierzy armii austriackiej i rosyjskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach w 1914 oraz na początku 1915. Front przechodził tędy dwukrotnie; w listopadzie 1914 armia rosyjska zajęła te tereny, w 1915 natomiast, po zwycięstwie połączonych sił austriackich i niemieckich w bitwie pod Krakowem i bitwie pod Limanową wojska rosyjskie wycofywały się na północ i wschód, broniąc linii kolejowej Przemyśl – Bochnia[4].
Ogółem na cmentarzu pochowano 43 [[[Armia Austro-Węgier|żołnierzy armii austro-węgierskiej]] i 4 żołnierzy armii rosyjskiej. Polegli żołnierze armii austriackiej służyli w 5, 15, 30, 55, 58, 60, 65, 81, 88, 95 pułku piechoty, oraz 36 pułku Landwery, 30 batalionu strzelców polowych, II i III pułków Strzelców Cesarskich. Są też artylerzyści z 11 pułku haubic polowych i 15 dywizjonu ciężkich haubic. Polegli w czasie walk w listopadzie 1914, lub na początku 1915, niektórzy zmarli z ran w szpitalach polowych. Z nazwiska znanych jest 37 żołnierzy. Żołnierze rosyjscy polegli 3 stycznia 1915, nie zostali zidentyfikowani[5]. Wśród poległych żołnierzy armii austro-węgierskiej są Polacy[6]
Opis cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Zaprojektowany przez Roberta Motke cmentarz ma kształt prostokąta. Obecne ogrodzenie tworzą masywne słupki murowane z betonowych elementów i żelazne sztachetki. Wejście przez dwie niskie żelazne furtki osadzone na betonowych słupkach. Większy betonowy słupek znajdujący się między furtkami zwieńczony jest dużym betonowym krzyżem. Głównym elementem ozdobnym jest znajdująca się po drugiej stronie ogrodzenia ściana pomnikowa, w której górną część wmontowano niewielki betonowy krzyż z wiszącym na nim Chrystusem, poniżej jest tablica inskrypcyjna z napisem w języku niemieckim. Napis ten można przetłumaczyć tak:
Od Boga na ziemię, z domów pod broń,
Przez zwycięstwo i śmierć do Boga znów
Obramowane betonowymi obrzeżami ścieżki na cmentarzu mają postać krzyża. Nagrobki żołnierzy mają postać betonowych cokołów zwieńczonych krzyżami. Są trzy rodzaje krzyży:
- 7 żeliwnych, ażurowych krzyży łacińskich,
- 1 żeliwny, ażurowy krzyż lotaryński
- kilka mniejszych krzyży maltańskich
Cmentarz jest odnowiony i jest w bardzo dobrym stanie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2014-08-09].
- ↑ Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
- ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914-1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.
- ↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2005.
- ↑ Spis poległych na cmentarzu nr 291 w Domosławicach. [dostęp 2014-05-20].