Port lotniczy Rzeszów-Jasionka
50°06′36″N 22°01′08″E/50,110000 22,018889
 Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||
| Typ |
cywilno-wojskowe | ||
| Właściciel |
Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o. | ||
| Zarządca |
Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o. | ||
| Data otwarcia |
1941 | ||
| Kod IATA |
RZE | ||
| Kod ICAO |
EPRZ | ||
| Strefa czasowa |
UTC +1 | ||
| Wysokość |
211,3 m n.p.m. | ||
| Statystyki ruchu (2024) | |||
| Liczba pasażerów |
1 070 574[1] | ||
| Cargo |
38 991,60 ton [2] | ||
| Liczba operacji |
19 161 | ||
| Drogi startowe | |||
| |||
Położenie na mapie gminy Trzebownisko  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego  | |||
| 50°06′36″N 22°01′08″E/50,110000 22,018889
| |||
| Strona internetowa | |||
Port lotniczy Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów (ang. Rzeszów International Airport, kod IATA: RZE, kod ICAO: EPRZ) – międzynarodowy port lotniczy położony w województwie podkarpackim, 14 km od centrum Rzeszowa we wsi Jasionka. W 2017 roku z lotniska skorzystało 694 tys. pasażerów, co dało mu 7. miejsce w Polsce pod względem liczby obsłużonych pasażerów. Wśród lotnisk cywilnych w Polsce port w Jasionce posiada drugą co do długości drogę startową (ex aequo z MPL Katowice) po Lotnisku im. F.Chopina w Warszawie, o wymiarach 3200 × 65 m. Pole wzlotów oraz lotnisko w Jasionce powstały w roku 1941, tuż przed agresją Niemiec na ZSRR.
Lotnisko otrzymało tytuł Mały Port Lotniczy Roku 2022 przyznany przez międzynarodową organizację branżową CAPA-Centre for Aviation podczas gali w Gibraltarze za niezwykle istotną rolę w działaniach wspierających Ukrainę zaatakowaną przez Rosję, zarówno jeśli chodzi o pomoc napływającą z całego świata, jak również ewakuację uchodźców[4].
Położenie i transport
[edytuj | edytuj kod]Lotnisko leży we wsi Jasionka około 14 km od centrum Rzeszowa. W jego pobliżu przebiegają: droga krajowa nr 9, autostrada A4 oraz droga ekspresowa S19. Port lotniczy leży przy drodze wojewódzkiej nr 869 łączącej drogę krajową nr 9 (Rudna Mała) z drogą ekspresową S19 (Jasionka). Między miastem a portem lotniczym kursują autobusy MPK Rzeszów. Przystanek autobusowy znajduje się przy terminalu pasażerskim, natomiast przystanek w centrum miasta usytuowany jest w sąsiedztwie dworców PKP Rzeszów Główny i PKS Rzeszów przy ulicy Bardowskiego oraz przy placu Wolności.
Parking dla samochodów osobowych oraz autobusów, liczący 950 miejsc, jest monitorowany.
Jasionka jest korzystnie usytuowana pod względem geograficznym (największa w kraju liczba dni lotnych) i ukształtowania terenu (płaskie podejścia i brak przeszkód naturalnych).
Na terenie lotniska znajduje się jeden z ośmiu w Polsce radarów meteorologicznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej[5].
Dzieje najnowsze
[edytuj | edytuj kod].jpg)
W 1999 nastąpiło trwałe wygaśnięcie zarządu MON nad lotniskiem w Jasionce (W roku 2016 Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz podpisał ustawę dotyczącą powstania wojskowej bazy dla średnich i ciężkich samolotów i śmigłowców transportowych). Do 30 czerwca 2009 należało do Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” (PPL). Od lipca 2006 do 20 grudnia 2012 przechodziło ono reorganizację na spółkę prawa handlowego z udziałem woj. podkarpackiego. Od 1 lipca 2013 zarządzanie lotniskiem przejęła spółka Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka”, w której udziały mają województwo podkarpackie (52%) oraz PPL (48%). Kapitał zakładowy spółki 22 marca 2024 wynosił 603,3 mln zł[6]. Jako jedno z niewielu lotnisk w Polsce posiada w całości uregulowany stan formalno-prawny. W 2004 rozpoczęto remont pasa startowego, który zakończył się w czerwcu 2008. W kwietniu i maju 2005 irlandzka linia lotnicza Ryanair poinformowała o planach otwarcia jesienią dwóch połączeń lotniczych. Od października 2005 z Jasionki latały samoloty do Londynu, a od listopada do Frankfurtu Hahn. Druga z tras została zlikwidowana w lutym 2006. Natomiast w styczniu 2007 Ryanair uruchomił trasę do Dublina. W czerwcu 2007 PLL LOT rozpoczęły sezonowy (letni) ruch na trasach do dwóch lotnisk Nowego Jorku: Portu lotniczego Nowy Jork-JFK i Portu lotniczego Newark-Liberty. Loty odbywały się w czwartki i niedziele. W 2010 PLL LOT zawiesił oba połączenia do USA. 8 listopada 2007 Ryanair rozpoczął obsługę trasy do Bristolu. W kwietniu 2012 linia lotnicza OLT Express zapowiedziała założenie bazy – na rzeszowskim lotnisku miał stacjonować jeden samolot Airbus A320, jednak linia upadła, a plan nie został zrealizowany. Jesienią 2013 Eurolot uruchomił długo oczekiwane połączenia do Paryża (Beauvais) i Rzymu (Fiumicino). Loty odbywały się we wtorki i soboty ze względu zakończenia istnienia firmy z dniem 1 kwietnia 2015 roku. 12 marca 2015 na lotnisku Rzeszów-Jasionka otwarty został punkt odpraw fitosanitarnych umożliwiający przewożenie roślin i produktów pochodzenia roślinnego. Oprócz Jasionki taki punkt w Polsce posiada jeszcze tylko lotnisko Chopina w Warszawie. W Jasionce pięciokrotnie lądował największy samolot świata An-225 Mrija[7]. Wielokrotnie lądowały tam również takie samoloty jak An-124 Rusłan, Boeing C-17 Globemaster III[8][9], Boeing 747-JumboJet, Lockheed C-130 Hercules czy też samolot pionowego startu i lądowania armii amerykańskiej Bell-Boeing V-22 Osprey[10].
Nowego znaczenia port lotniczy Rzeszów-Jasionka nabrał po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022, stając się ważnym węzłem komunikacyjnym umożliwiającym dostarczanie międzynarodowej pomocy wojskowej Ukrainie, w związku z zamknięciem przestrzeni powietrznej nad Ukrainą[11]. Od początku marca dla ochrony lotniska rozlokowano amerykańskie baterie rakiet przeciwlotniczych MIM-104 Patriot[12]. Lotnisko zaczęło odgrywać również istotną rolę dla wizyt na wysokim szczeblu w związku z wojną. 5 marca 2022 w Rzeszowie-Jasionce lądował samolot rządu USA z Sekretarzem Stanu Antonym Blinkenem, który z Jasionki udał się na przejście graniczne w Korczowej, by wraz z szefem polskiego MSZ Zbigniewem Rauem odwiedzić uchodźców z Ukrainy zgromadzonych w polskim punkcie recepcyjnym. Po ukraińskiej stronie odbyło się wówczas komentowane na świecie spotkanie Blinkena z ukraińskim szefem MSZ Dymytrem Kułebą. Była to pierwsza oficjalna wizyta polityka USA w Ukrainie podczas rosyjskiej inwazji[13][14]. 25 marca 2022 na lotnisku w Jasionce wylądował samolot Air Force One z prezydentem USA Joe Bidenem na pokładzie, który spotkał się w Rzeszowie z prezydentem RP Andrzejem Dudą i z amerykańskimi żołnierzami stacjonującymi na Podkarpaciu. Po spotkaniu odleciał do Warszawy[15][16]. 19 lutego 2023 prezydent USA Joe Biden ponownie wylądował na lotnisku w Jasionce, skąd udał się do Kijowa. 20 lutego 2023 po powrocie z Kijowa odleciał z rzeszowskiego lotniska do Warszawy[17]. 22 marca 2023 do Jasionki przyleciał brytyjski następca tronu książę William, który spotkał się z brytyjskimi i polskimi żołnierzami stacjonującymi w okolicy rzeszowskiego lotniska, a także z Ministrem Obrony Narodowej Mariuszem Błaszczakiem, wojewodą podkarpacką i prezydentem Rzeszowa[18].
24 marca 2024 Port lotniczy Rzeszów-Jasionka otrzymał imię Rodziny Ulmów[19][20].
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Teren lotniska zajmuje ponad 650 ha. Port dysponuje drugim najdłuższym pasem startowym w Polsce. Ma on długość 3200 metrów i szerokość 65 m. Aparatura nawigacyjna i oświetleniowa (system podejścia precyzyjnego kategorii III – układ ALPA-ATA i wizualny wskaźnik ścieżki schodzenia PAPI IV; oraz system precyzyjnego podejścia ILS) pozwalają na przyjmowanie odpowiednio wyposażonych samolotów przy trudnych warunkach atmosferycznych. Droga startowa jest połączona trzema drogami kołowania z płytami postojowymi o łącznej powierzchni 21 000 m². W 2017 roku rozpocznie się budowa kolejnych dwóch dróg kołowania. Stary niewielki terminal pasażerski ograniczał możliwości rozwoju lotniska i był przepełniony, obecnie przeznaczony jest dla pasażerów samolotów i śmigłowców biznesowych. Prace inwestycyjne nad nowym terminalem rozpoczęły się we wrześniu 2006. Latem w 2007 oddano do użytku tymczasową halę przylotów.
Prace budowlane nowego terminala zostały rozpoczęte w październiku 2010, zakończyły się w grudniu 2011 roku. Nowy terminal został oficjalnie otwarty 17 kwietnia 2013. Pierwsi pasażerowie zostali odprawieni 8 maja 2013.
Na lotnisku, kosztem 24 mln zł, wybudowano Ośrodek Kontroli Ruchu Lotniczego. Inwestycję zrealizowała Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Budowa wieży kontroli ruchu lotniczego została oficjalnie ukończona 2 sierpnia 2014. Wieża została wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt do kontroli ruchu lotniczego i rozpoczęła funkcjonowanie w dniu 20 września 2014.
We wrześniu 2023 zakończyła się budowa linii kolejowej do portu lotniczego Rzeszów-Jasionka oraz do pobliskiej strefy przemysłowej. Z dworca kolejowego Rzeszów Główny do portu lotniczego w Jasionce przejazd pociągiem trwa 14 minut[21].
Statystyki ruchu
[edytuj | edytuj kod]Ruch pasażerski
[edytuj | edytuj kod]- Lata 2010–2024[22]
| Rok | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
| Wartość | 454 203 | 491 328 | 564 992 | 589 920 | 601 070 | 645 214 | 664 068 | 693 564 | 771 287 | 772 238 | 235 190 | 255 795 | 731 141 | 1 020 189 | 1 070 574 |
Operacje lotnicze
[edytuj | edytuj kod]- Lata 2010–2024[23]
| Rok | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
| Wartość | 10919 | 12357 | 12355 | 13508 | 10656 | 13723 | 12629 | 14274 | 18164 | 18806 | 12918 | 13470 | 14876 | 20947 | 19161 |
Inwestycje powiązane z lotniskiem
[edytuj | edytuj kod]W bezpośrednim sąsiedztwie portu lotniczego działa centrum logistyczne Rogoźnica. W tym celu w grudniu 2001 miasto zakupiło działkę o powierzchni 30 ha. Obok lotniska działa także Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis oraz Centrum Wystawienniczo-Kongresowe G2A Arena[24]. Przy lotnisku znajduje się Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz[25]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ruch pasażerski na lotnisku w Rzeszowie
- ↑ Statystyki cargo w polskich portach lotniczych - Urząd Lotnictwa Cywilnego.
- ↑ An-225 Mrija na lotnisku Rzeszów-Jasionka [online], www.rmf24.pl [dostęp 2021-11-15] (pol.).
- ↑ Lotnisko w Jasionce z międzynarodową nagrodą Small Airport of the Year 2022!. 6 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-07].
- ↑ www.twojapogoda.pl. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-17)].
- ↑ Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów w Krajowym Rejestrze Sądowym
- ↑ An-225 po raz piąty w Rzeszowie
- ↑ An-124 Rusłan i An-225 Mrija w jednym czasie na lotnisku w Jasionce
- ↑ Kolejny C-17 Globemaster z US Air Force w Rzeszowie
- ↑ Nietypowy samolot US Army w Jasionce
- ↑ Andrij Charuk. Wielka Wojna. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr specjalny 15, s. 19, luty 2023. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- ↑ Vice President Harris says Patriot anti-missile systems shifted from Germany are now on the ground in Poland. marketwatch.com, 10 marca 2022. (ang.).
- ↑ Blinken na Podkarpaciu o ważnym momencie wspólnej historii Polski i USA [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ Antony Blinken enters Ukraine after meeting foreign minister Dmytro Kuleba. [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Joe Biden w Rzeszowie. Zjadł pizzę z amerykańskimi żołnierzami, a potem spotkał się z prezydentem Dudą [online], Fakt, 25 marca 2022 [dostęp 2024-09-11] (pol.).
- ↑ Polsat News, "To jest godzina próby" [online], polsatnews.pl [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Joe Biden podróżował samolotem, pociągiem, w tajemnicy, z poparciem dla Ukrainy [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-09-11] (pol.).
- ↑ Niespodziewana wizyta księcia Williama w Polsce. Odwiedził Rzeszów [online], www.rmf24.pl [dostęp 2024-09-11] (pol.).
- ↑ Zmiany na lotnisku w Rzeszowie. W uroczystości brał udział prezydent [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2024-03-24] (pol.).
- ↑ Lotnisku w Jasionce nadano imię Rodziny Ulmów [online], www.rzeszowairport.pl [dostęp 2024-03-24] (pol.).
- ↑ Linia kolejowa na lotnisko Rzeszów Jasionka otwarta [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-09-11] (pol.).
- ↑ Statystyki ruchu portu Rzeszów-Jasionka
- ↑ Operacje lotnicze w porcie EPRZ - statystyki
- ↑ G2A Arena w Jasionce
- ↑ Budowa Podkarpackiego Centrum Nauki "Łukasiewicz" zakończona
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona portu lotniczego Rzeszów-Jasionka
- Internetowy portal lotniczy – Lotnisko Rzeszów-Jasionka
- Galeria zdjęć lotniska Rzeszów-Jasionka
- Port lotniczy Rzeszów-Jasionka w serwisie Flightradar24.com
- Kamera internetowa w porcie lotniczym Rzeszów-Jasionka
