Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2017/03

Aktualnie na stronie głównej Język Adamowy – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich uniwersalny prajęzyk. Osadzony w mormońskich pismach świętych, wypowiedziach pierwszych przywódców Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich oraz z późniejszej tradycji. Określany jako czysty i niesplugawiony, wykorzystywany miał być do prowadzenia księgi pamięci. Stanowi obiekt spekulacji teologicznych. Język Adamowy był częścią obrzędów świątynnych, praktyk stanowiących kulminację życia religijnego świętych w dniach ostatnich. Wszelkie mające przynależeć doń sylaby zostały usunięte z obrzędu obdarowania na skutek reformy z 1990 roku. Mimo to, język jedt utrwalony w mormońskiej tradycji. W początkach mormońskiej historii niektóre słowa pochodzące z tej mowy mogły zostać objawione Josephowi Smithowi oraz Brighamowi Youngowi. Tradycja zalicza do nich chociażby nazwę Adam-ondi-Ahman, czy też imię Ahman. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 marca[edytuj kod]

155 mm haubica mle 1917 Schneider – francuska haubica kalibru 155 mm skonstruowana w czasie I wojny światowej. Haubica mle 1917 została zaprojektowana w 1917 roku jako ulepszona wersja haubicy wz. 1909 kal. 152 mm. Haubica polowa mle 1917 była działem kalibru 155 mm o długim odrzucie lufy. Przeznaczona była do prowadzenia ognia zagłębiającego. Jej maksymalna donośność wynosiła 11 200 metrów. Do haubic mle 1917 używano dwóch rodzajów pocisków: szrapneli oraz granatów. Lufa składała się z rury rdzeniowej, obsady i przeciwwagi. Długość lufy wynosiła 2332 mm (15 kalibrów), posiadała 48 gwintów. Było to działo tak skuteczne i nowoczesne, że wykorzystywane było przez armię francuską aż do 1940 roku. Ponadto wyeksportowano je do wielu państw, a w Stanach Zjednoczonych i Polsce podjęto produkcję licencyjną. W Finlandii niektóre odmiany haubicy mle 1917 pozostały w użyciu aż do lat 80. XX wieku.

2 marca[edytuj kod]

Paraceratherium – wymarły rodzaj bezrogiego nosorożca, a właściwie przedstawiciel rodziny Hyracodontidae z podrodziny Indricotheriinae; jeden z największych ssaków lądowych w historii. Żył od wczesnej do późnej epoki oligoceńskiej (34–23 miliony lat temu). Jego szczątki znaleziono w Eurazji od Chin do terenów byłej Jugosławii. Nazwa Paraceratherium oznacza „obok bezrogiej bestii”, odnosi się do Aceratherium, rodzaju uznawanego niegdyś za podobny. Dokładna wielkość Paraceratherium pozostaje nieznana z powodu niekompletności znalezisk. Masę ciała zwierzęcia szacuje się na 15-20 ton. Trybem życia Paraceratherium mogło przypominać współczesne wielkie ssaki, jak słoniowate czy przetrwałe do dziś nosorożcowate. Z uwagi na rozmiary groziło mu niewielu drapieżników, natomiast rozmnażanie następowało wolno. Zwierzęta te zasiedlały zróżnicowane habitaty – od suchych pustyń porosłych nielicznymi drzewami, aż do podzwrotnikowych lasów. Przyczyny wyginięcia tych zwierząt nie są znane.

3 marca[edytuj kod]

American Horror Story: Roanoke – szósty sezon amerykańskiego serialu telewizyjnego American Horror Story. Składa się z dziesięciu odcinków, wyemitowanych przez stację FX między 14 września a 16 listopada 2016 roku. Polska premiera każdego odcinka odbywała się na antenie Fox dzień po pierwszej emisji w FX. Zgodnie z antologiczną formą serialu, Roanoke stanowi odrębny miniserial, niezależny od pozostałych sezonów. Wydarzenia opierają się na legendzie zaginionej w tajemniczych okolicznościach XVI-wiecznej kolonii Roanoke. Duchy osadników nie chcą wyrazić zgody na zasiedlenie terenów Roanoke, dlatego prześladują każdego, kto zamieszkuje w stojącym tam domu. Seria jest podzielona na dwie części, realizowane w formie dwóch programów dokumentalnych. American Horror Story: Roanoke zdobył głównie pozytywne recenzje krytyków. Według serwisu Rotten Tomatoes, 78% recenzji była pozytywna. Na stronie Metacritic Roanoke zdobył 72 punkty (na 100), co jest najwyższym wynikiem ze wszystkich sezonów serialu.

4 marca[edytuj kod]

Metro Warszawskie – przedsiębiorstwo komunikacyjne, którego głównym zadaniem jest realizacja przewozów metrem w Warszawie oraz utrzymywanie jego infrastruktury. Powstało w 1995 roku z przekształcenia Generalnej Dyrekcji Budowy Metra w zakład budżetowy, a w 2003 roku stało się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością należącą do miasta. Spółka wykorzystuje i odpowiada za utrzymanie udostępnionej przez miasto infrastruktury metra, na którą składają się stacje i tunele. Jest stołecznym operatorem transportu miejskiego działającym w ramach Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie, od którego za działalność eksploatacyjną otrzymuje wynagrodzenie obliczane na podstawie ustalonej stawki za wozokilometr. Dodatkowym źródłem utrzymania spółki jest działalność handlowa oraz inwestycyjna. Przedsiębiorstwo otrzymuje wynagrodzenie z tytułu zastępstwa inwestycyjnego oraz nadzór nad pracami budowlanymi przy rozbudowie sieci metra, które jest ustaloną częścią podpisywanych kontraktów.

5 marca[edytuj kod]

Barrakka Lift – nieistniejąca winda w stolicy Malty, Valletcie, łącząca Wielki Port z górnymi ogrodami Barrakka, działająca w latach 1905–1973. Po zamknięciu windy w 1973 roku, jej konstrukcja przetrwała aż do roku 1983, kiedy to dokonano jej rozbiórki. W 2012 roku w tym samym miejscu zbudowano nową windę. Wieża windy wykonana była ze stali o łącznej wadze około 75 ton i miała 60 metrów wysokości. Ze względu na pochyłość bastionu i w celu zmniejszenia długości pomostu koniecznego u szczytu windy, wieża przy podstawie umieszczona była w wycięciu wykonanym w ścianie. U góry dla zapewnienia stabilności przymocowana była do ściany stalowymi dźwigarami. Na dole szybów znajdowały się hydrauliczne bufory mające hamować windę. Mogące pomieścić 12 pasażerów kabiny zawieszone były na 4 linach. Kabina numer 1 znajdowała się od strony Wielkiego Portu, natomiast numer 2 po stronie przeciwnej. Pokonywały one 51 metrów wysokości. W budce na szczycie wieży znajdowały się dwa silniki zasilane prądem o napięciu 500 V, które pozwalały na osiągnięcie maksymalnej prędkości 1,3 m/s.

6 marca[edytuj kod]

Iwan Antanowicz – radziecki, białoruski i rosyjski językoznawca, filozof, wykładowca i polityk, w latach 1995–1997 zastępca ministra, a w latach 1997–1998 minister spraw zagranicznych Republiki Białorusi. Posiada obywatelstwo Białorusi i Rosji, oceniany jako polityk powiązany z Federacją Rosyjską. Doktor nauk filozoficznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora habilitowanego), profesor; zajmuje się badaniem historii filozofii społecznej, socjologii, teorii polityki. Iwan Antanowicz określa się mianem komunisty i podkreśla, że nigdy nie należał do żadnej innej partii politycznej. Według Antanowicza aneksja Krymu przez Federację Rosyjską była aktem zemsty na Zachodzie za oderwanie Kosowa od Serbii. Wojnę na Donbasie ocenia z kolei jako rezultat „ucisku rasowo-etnicznego” dokonywanego na miejscowej ludności. Antanowicz ocenia, że Ukraina i Rosja znalazłyby wyjście z kryzysu, ale nie chcą do tego dopuścić Stany Zjednoczone.

7 marca[edytuj kod]

SM UC-12 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, dwunasty w kolejności okręt podwodny typu UC I. Zwodowany w kwietniu 1915 roku w stoczni AG Weser w Bremie, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine na początku maja 1915 roku, a jego dowódcą mianowany został por. mar. Cäsar Bauer. Przewieziony w częściach nad Adriatyk, został nominalnie wcielony w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine pod nazwą U-24. W czasie służby operacyjnej okręt odbył 7 patroli bojowych, podczas których postawił zagrody minowe, na których zatonęło 6 statków o łącznej pojemności BRT. Został zatopiony 16 marca 1916 roku, zniszczony przez wybuch własnej miny w okolicy Tarentu. Wydobyty i wyremontowany przez Włochów, służył w Regia Marina jako X 1 do 1919 roku, a następnie został złomowany.

8 marca[edytuj kod]

USS Chicago (CA-29) – amerykański krążownik ciężki z okresu II wojny światowej, jeden z sześciu okrętów typu Northampton. Drugi okręt United States Navy noszący tę nazwę. Budowę rozpoczęto we wrześniu 1928 roku, a wodowanie odbyło się w kwietniu 1930 roku. Trzy z nowych krążowników, w tym Chicago, zostały przystosowane do pełnienia funkcji okrętów flagowych dowódców flot, w związku z czym otrzymały przedłużony pokład dziobówki i dodatkowe pomieszczenia dla członków sztabu. Do służby wszedł w marcu 1933 roku, jako ostatni z szóstki siostrzanych krążowników. Operował w składzie Scouting Force na oceanach Atlantyckim i Spokojnym. Wziął udział w działaniach wojennych na Pacyfiku, uczestniczył między innymi w bitwach na Morzu Koralowym oraz koło Savo. Uszkodzony podczas tej ostatniej, po remoncie powrócił w rejon Guadalcanalu. Został zatopiony przez japońskie lotnictwo 30 stycznia 1943 roku w bitwie koło wyspy Rennell. Zginęło 62 członków jego załogi. W trakcie swej służby okręt otrzymał trzy odznaczenia bojowe.

9 marca[edytuj kod]

Monaster Nowy Neamț – prawosławny klasztor męski w Chițcani w Mołdawii, faktycznie na terenie kontrolowanym przez władze nieuznawanego międzynarodowo Naddniestrza, w jurysdykcji eparchii kiszyniowskiej Mołdawskiego Kościoła Prawosławnego. Monaster powstał w 1864 roku po tym, gdy część mnichów klasztoru Neamț opuściła wspólnotę z powodu konfliktu z władzami świeckimi; jego przyczyną była konfiskata dóbr monasterskich oraz odgórne wprowadzenie do nabożeństw języka rumuńskiego w miejsce cerkiewnosłowiańskiego. Duchowni udali się do rosyjskiej guberni besarabskiej i za zgodą Świątobliwego Synodu Rządzącego utworzyli monaster, w którym miała obowiązywać ta sama reguła modlitewna, co w macierzystej wspólnocie. Początkowo mnisi żyli przy cerkwi św. Mikołaja w Kickanach, następnie w jej sąsiedztwie wzniesiono rozbudowany kompleks zabudowań klasztornych z soborem Wniebowstąpienia Pańskiego, cerkwiami Podwyższenia Krzyża Pańskiego i Zaśnięcia Matki Bożej, nadbramną dzwonnicą oraz obiektami mieszkalnymi i użytkowymi.

10 marca[edytuj kod]

Škoda 77E – dwuczłonowa normalnotorowa towarowa lokomotywa elektryczna wyprodukowana w liczbie 60 sztuk specjalnie dla Polskich Kolei Państwowych w latach 1975–1978 przez czechosłowackie zakłady Škoda w Pilznie. Lokomotywy serii ET40 przydzielono do lokomotywowni Bydgoszcz Wschód i wykorzystywano na magistrali węglowej do prowadzenia ciężkich pociągów towarowych. W latach 1990–1993 jeden egzemplarz był przebudowany na pasażerską serię EP40 stacjonującą w lokomotywowni Warszawa Olszynka Grochowska i obsługującą pociągi ekspresowe. W okresie od 2000 do 2002 roku kilka egzemplarzy było delegowanych do Wrocławia w celu obsługi linii górskich. Na początku 2009 roku cała seria licząca wówczas 45 sztuk została przeniesiona do rezerwy długoterminowej, a od końca 2012 do połowy 2014 roku zezłomowano 22 egzemplarze. Pozostałe 23 lokomotywy istnieją nadal, a wśród nich pierwszy wyprodukowany egzemplarz, który ma zostać zachowany jako eksponat historyczny. Ponadto 5 sztuk zostało zakupionych przez prywatnego przewoźnika i w lutym 2017 roku pierwsza z nich po remoncie powróciła na tory.

11 marca[edytuj kod]

Księżyc – jedyny naturalny satelita Ziemi. Jest piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. Przeciętna odległość od środka Ziemi do środka Księżyca to 384 399 km, co stanowi mniej więcej trzydziestokrotność średnicy ziemskiej. Przyspieszenie grawitacyjne na jego powierzchni jest blisko 6 razy słabsze niż na Ziemi. Księżyc wykonuje pełny obieg wokół Ziemi w ciągu 27,3 dnia, a okresowe zmiany w geometrii układu Ziemia–Księżyc–Słońce powodują występowanie powtarzających się w cyklu 29,53-dniowym faz Księżyca. Księżyc to jedyne ciało niebieskie, do którego podróżowali i na którym wylądowali ludzie. Do tej pory na księżycowym globie stanęło 12 osób. Pierwszym sztucznym obiektem w historii, który przeleciał blisko Księżyca, była wystrzelona przez Związek Radziecki sonda kosmiczna Łuna 1; Łuna 2 jako pierwszy statek osiągnęła powierzchnię ziemskiego satelity, zaś Łuna 3 jeszcze w tym samym roku, co poprzedniczki – 1959 – wykonała pierwsze zdjęcia niewidocznej z Ziemi strony Księżyca. Amerykański program Apollo obejmował misje załogowe, zakończone 6 lądowaniami w latach 1969–1972. Eksploracja powierzchni Księżyca przez ludzi została przerwana wraz z zakończeniem lotów Apollo.

12 marca[edytuj kod]

Menora – w judaizmie nazwa świętego, złotego, siedmioramiennego świecznika, ustawionego w Pierwszym Przybytku, a także używanego później w Świątyni Jerozolimskiej. Formą odstępstwa jest używanie tej nazwy także dla chanukiji, czyli świecznika chanukowego. Menora jest jednym z najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych symboli używanych w żydowskiej sztuce kultowej. Według niektórych interpretacji, jej kształt ma stanowić symboliczne nawiązanie do rajskiego Drzewa Życia, którego owoce miały zapewniać nieśmiertelność, biblijnych siedmiu dni stworzenia świata (sześć dni i Szabat), siedmiu dni tygodnia, siedmiu kontynentów, krzewu gorejącego, lub Bożego Natchnienia. Jest także traktowana jako symbol judaizmu, a jej wizerunek jest używany w herbie państwa Izrael. W Talmudzie zawarte są trzy zakazy dokładnego odtwarzania Świątyni i jej sprzętów – złotego stołu i menory – bez względu na użyty materiał. Dla społeczności Żydowskiej namiastką i wspomnieniem stała się chanukija (menora chanukowa), a obecność boskiego światła w synagogach ma symbolizować wieszana nad aron ha-kodesz lampka ner tamid.

13 marca[edytuj kod]

Hurtnica pospolita – gatunek błonkówki z rodziny mrówkowatych. Pierwotnie palearktyczny, ale zawleczony do Nearktyki. W Europie często spotykany. Należy do myrmekofauny miast. Królowa osiąga długość do 9 mm. Robotnice długości około od 3,5 do 5 mm. Loty godowe odbywają się od czerwca do sierpnia. Podczas pierwszej rójki można zauważyć na ścieżkach wiele królowych bez skrzydeł, które zostały odrzucone po locie godowym, szukających miejsca do założenia kolonii. Hurtnica zwyczajna zakłada gniazdo w sposób klasztorny, składając jaja i wychowując pierwsze mrówki bez konieczności pożywiania się poza gniazdem. Hurtnica zwyczajna uważana jest za gatunek szkodliwy z punktu widzenia człowieka, gdyż mrówki te przeszkadzają innym owadom zapylać kwiaty w sadach i powodują rozmnażanie się pluskwiaków równoskrzydłych. Nieraz też dostają się do mieszkań, gdzie czynią szkody w ludzkich spiżarniach, oraz do uli, skąd wybierają miód.

14 marca[edytuj kod]

Mark 27 Cutie – amerykańska elektryczna torpeda samonaprowadzająca kalibru 483 mm z pasywnym naprowadzaniem akustycznym z czasów II wojny światowej, skonstruowana do zwalczania nawodnych okrętów eskorty. Mark 27 opracowana została w latach 1943–1944 przez Bell Labs na bazie lotniczej torpedy przeciwpodwodnej Mark 24 „Fido”. Około 1100 torped Mark 27 Mod 0, które pozostawały w służbie w latach 1944–1946, zostało wyprodukowanych przez Western Electric, jako odpalane z okrętów podwodnych torpedy do samoobrony przed okrętami ZOP. W trakcie wojny podwodnej na Pacyfiku wystrzelono ogółem 106 torped tego typu przeciwko japońskim okrętom eskorty, z których 33 trafiły w cel zatapiając 24 jednostki oraz uszkadzając 9 kolejnych. Po zakończeniu działań wojennych na Pacyfiku, Ordnance Research Laboratory uniwersytetu stanowego Pensylwanii opracowało modyfikację Mod 4 przeznaczoną do zwalczania zanurzonych okrętów podwodnych, która w liczbie około 3000 sztuk pozostawała w służbie w latach 1949–1960.

15 marca[edytuj kod]

Nocardia – rodzaj tlenowych katalazo-dodatnich bakterii Gram-dodatnich. Tworzą rozgałęzione, nitkowate struktury, rosną na podłożach nieselektywnych. Występują powszechnie w glebie na całym świecie. Są bakteriami glebowymi, biorącymi udział w biodegradacji i użyźnianiu. Rozkładają szczątki roślinne oraz inne substancje organiczne. Wywołują nokardiozy płucne oraz skórne. W leczeniu infekcji stosuje się antybiotyki oraz zabiegi chirurgiczne np. drenaż ropnia. W przypadku zakażeń miejscowych najczęściej stosowanym lekiem jest trimetoprim z sulfametoksazolem. Z powodu możliwości rozprzestrzenienia się zakażenia i powstania infekcji rozsianej, antybiotykoterapia powinna trwać co najmniej 6 tygodni. Leczenie zakażeń miejscowych zazwyczaj jest skuteczne, natomiast w zakażeniu o ciężkim przebiegu rokowanie jest niepomyślne. Większość nokardii jest zazwyczaj oporna na wankomycynę, chloramfenikol, erytromycynę oraz klindamycynę. Swoją nazwę zawdzięczają Edmondowi Nocardowi, który odkrył i jako pierwszy opisał te bakterie.

16 marca[edytuj kod]

South Park: Kijek Prawdy – komputerowa gra fabularna stworzona na podstawie serialu animowanego Miasteczko South Park przez Obsidian Entertainment przy współpracy z South Park Digital Studios w 2014 roku. Akcja gry osadzona jest w fikcyjnym miasteczku South Park położonym w Górach Skalistych w Kolorado. Głównym bohaterem jest Nowy – milczący protagonista, który wraz z rodzicami przeprowadził się do South Parku. Zaprzyjaźniając się z miejscowymi chłopcami, zostaje wciągnięty w grę fabularną, w której wojownicy i czarodzieje walczą o zdobycie „Kijka Prawdy”, dającego nieograniczoną władzę dzierżącej go osobie. Kijek Prawdy jest dwuipółwymiarową grą fabularną z perspektywą trzeciej osoby. Gracz sprawuje kontrolę nad Nowym, niewystępującym w serialu awatarem gracza, stworzonym na początku gry. W miarę postępów w głównym wątku fabularnym kolejne miejsca stają się dostępne do eksploracji. South Park: Kijek Prawdy spotkał się z pozytywnym przyjęciem ze strony krytyków. Produkcja uznana została za udaną adaptację licencjonowanego materiału, opisywaną przez recenzentów jako najwierniejsza adaptacja, jaka kiedykolwiek powstała.

17 marca[edytuj kod]

Kolumbia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ kolumbijskiej reprezentacji olimpijskiej podczas zimowych igrzysk w Vancouver w 2010 roku. Reprezentacja składała się z jednej zawodniczki – była nią Cynthia Denzler, która pełniła rolę chorążej podczas ceremonii otwarcia i zamknięcia igrzysk. W dniu otwarcia igrzysk miała 26 lat i 289 dni. W Vancouver wystąpiła w dwóch konkurencjach alpejskich – w slalomie zajęła 51. miejsce, a w slalomie gigancie pominęła jedną z bramek w trakcie pierwszego przejazdu i nie została sklasyfikowana. W skład delegacji olimpijskiej, poza Cynthią Denzler, weszli: jej ojciec – Hanspeter Denzler oraz jej brat – Fabian Denzler. Obaj pełnili rolę trenerów zawodniczki. Był to debiut Kolumbii w zimowych igrzyskach olimpijskich. Wcześniej, w latach 1932–2008, kraj ten wystawiał swoją reprezentację olimpijską tylko na letnie edycje igrzysk.

18 marca[edytuj kod]

Aviatik C.I – niemiecki samolot rozpoznawczy z okresu I wojny światowej produkowany od 1915 roku w zakładach Automobil und Aviatik i Hannover. Dwumiejscowy jednosilnikowy dwupłat o konstrukcji drewnianej. Należał do pierwszej generacji niemieckich samolotów rozpoznawczych i był jednym z pierwszych ich typów na froncie. Wyróżniał się uzbrojeniem w karabin maszynowy zamontowany w przedniej kabinie, strzelający na boki. Samoloty Aviatik C.I pojawiły się po raz pierwszy na froncie w kwietniu 1915 roku, równolegle z samolotami Albatros C.I, jako pierwsze niemieckie samoloty klasy C. Były używane przez lotnictwo niemieckie do rozpoznania fotograficznego, korygowania ognia artylerii i jako lekkie bombowce. Używane też były w składzie eskadr 3-6 samolotów do eskorty nieuzbrojonych samolotów rozpoznawczych. Pozostawały w użyciu na froncie do początku 1917 roku. Łącznie powstało 548 sztuk samolotu.

19 marca[edytuj kod]

Strzał precyzyjny – w pétanque konkurencja polegająca na kolejnym wybijaniu określonych celów z czterech odległości (6, 7, 8 i 9 metrów) w pięciu różnych ustawieniach. W petance wyróżnia się dwa podstawowe typy rzutów: puentowanie i strzelanie. Konkurs strzału precyzyjnego pozwala ocenić umiejętności wybijającego i jego aktualną formę. W tej chwili nie istnieje podobny konkurs puentowania, który byłby rozgrywany na turniejach rangi mistrzowskiej. W konkursie może brać udział tylko 1 reprezentant każdego państwa, z wyjątkiem obrońcy tytułu mistrza świata, który może przystępować do konkursu osobno. Strzał precyzyjny istnieje także w bocce i bulach lyońskich – obok strzału progresywnego. W bocce konkurs strzału precyzyjnego ma inną formę niż w petance. Cele i przeszkody umieszczone są w 6 prostokątach, do których podbiegają zawodnicy, a następnie wykonują rzut.

20 marca[edytuj kod]

Hurtnica pospolita – gatunek błonkówki z rodziny mrówkowatych. Pierwotnie palearktyczny, ale zawleczony do Nearktyki. W Europie często spotykany. Należy do myrmekofauny miast. Królowa osiąga długość do 9 mm. Robotnice długości około od 3,5 do 5 mm. Loty godowe odbywają się od czerwca do sierpnia. Podczas pierwszej rójki można zauważyć na ścieżkach wiele królowych bez skrzydeł, które zostały odrzucone po locie godowym, szukających miejsca do założenia kolonii. Hurtnica zwyczajna zakłada gniazdo w sposób klasztorny, składając jaja i wychowując pierwsze mrówki bez konieczności pożywiania się poza gniazdem. Hurtnica zwyczajna uważana jest za gatunek szkodliwy z punktu widzenia człowieka, gdyż mrówki te przeszkadzają innym owadom zapylać kwiaty w sadach i powodują rozmnażanie się pluskwiaków równoskrzydłych. Nieraz też dostają się do mieszkań, gdzie czynią szkody w ludzkich spiżarniach, oraz do uli, skąd wybierają miód.

21 marca[edytuj kod]

Mark 27 Cutie – amerykańska elektryczna torpeda samonaprowadzająca kalibru 483 mm z pasywnym naprowadzaniem akustycznym z czasów II wojny światowej, skonstruowana do zwalczania nawodnych okrętów eskorty. Mark 27 opracowana została w latach 1943–1944 przez Bell Labs na bazie lotniczej torpedy przeciwpodwodnej Mark 24 „Fido”. Około 1100 torped Mark 27 Mod 0, które pozostawały w służbie w latach 1944–1946, zostało wyprodukowanych przez Western Electric, jako odpalane z okrętów podwodnych torpedy do samoobrony przed okrętami ZOP. W trakcie wojny podwodnej na Pacyfiku wystrzelono ogółem 106 torped tego typu przeciwko japońskim okrętom eskorty, z których 33 trafiły w cel zatapiając 24 jednostki oraz uszkadzając 9 kolejnych. Po zakończeniu działań wojennych na Pacyfiku, Ordnance Research Laboratory uniwersytetu stanowego Pensylwanii opracowało modyfikację Mod 4 przeznaczoną do zwalczania zanurzonych okrętów podwodnych, która w liczbie około 3000 sztuk pozostawała w służbie w latach 1949–1960.

22 marca[edytuj kod]

Nocardia – rodzaj tlenowych katalazo-dodatnich bakterii Gram-dodatnich. Tworzą rozgałęzione, nitkowate struktury, rosną na podłożach nieselektywnych. Występują powszechnie w glebie na całym świecie. Są bakteriami glebowymi, biorącymi udział w biodegradacji i użyźnianiu. Rozkładają szczątki roślinne oraz inne substancje organiczne. Wywołują nokardiozy płucne oraz skórne. W leczeniu infekcji stosuje się antybiotyki oraz zabiegi chirurgiczne np. drenaż ropnia. W przypadku zakażeń miejscowych najczęściej stosowanym lekiem jest trimetoprim z sulfametoksazolem. Z powodu możliwości rozprzestrzenienia się zakażenia i powstania infekcji rozsianej, antybiotykoterapia powinna trwać co najmniej 6 tygodni. Leczenie zakażeń miejscowych zazwyczaj jest skuteczne, natomiast w zakażeniu o ciężkim przebiegu rokowanie jest niepomyślne. Większość nokardii jest zazwyczaj oporna na wankomycynę, chloramfenikol, erytromycynę oraz klindamycynę. Swoją nazwę zawdzięczają Edmondowi Nocardowi, który odkrył i jako pierwszy opisał te bakterie.

23 marca[edytuj kod]

South Park: Kijek Prawdy – komputerowa gra fabularna stworzona na podstawie serialu animowanego Miasteczko South Park przez Obsidian Entertainment przy współpracy z South Park Digital Studios w 2014 roku. Akcja gry osadzona jest w fikcyjnym miasteczku South Park położonym w Górach Skalistych w Kolorado. Głównym bohaterem jest Nowy – milczący protagonista, który wraz z rodzicami przeprowadził się do South Parku. Zaprzyjaźniając się z miejscowymi chłopcami, zostaje wciągnięty w grę fabularną, w której wojownicy i czarodzieje walczą o zdobycie „Kijka Prawdy”, dającego nieograniczoną władzę dzierżącej go osobie. Kijek Prawdy jest dwuipółwymiarową grą fabularną z perspektywą trzeciej osoby. Gracz sprawuje kontrolę nad Nowym, niewystępującym w serialu awatarem gracza, stworzonym na początku gry. W miarę postępów w głównym wątku fabularnym kolejne miejsca stają się dostępne do eksploracji. South Park: Kijek Prawdy spotkał się z pozytywnym przyjęciem ze strony krytyków. Produkcja uznana została za udaną adaptację licencjonowanego materiału, opisywaną przez recenzentów jako najwierniejsza adaptacja, jaka kiedykolwiek powstała.

24 marca[edytuj kod]

Kolumbia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ kolumbijskiej reprezentacji olimpijskiej podczas zimowych igrzysk w Vancouver w 2010 roku. Reprezentacja składała się z jednej zawodniczki – była nią Cynthia Denzler, która pełniła rolę chorążej podczas ceremonii otwarcia i zamknięcia igrzysk. W dniu otwarcia igrzysk miała 26 lat i 289 dni. W Vancouver wystąpiła w dwóch konkurencjach alpejskich – w slalomie zajęła 51. miejsce, a w slalomie gigancie pominęła jedną z bramek w trakcie pierwszego przejazdu i nie została sklasyfikowana. W skład delegacji olimpijskiej, poza Cynthią Denzler, weszli: jej ojciec – Hanspeter Denzler oraz jej brat – Fabian Denzler. Obaj pełnili rolę trenerów zawodniczki. Był to debiut Kolumbii w zimowych igrzyskach olimpijskich. Wcześniej, w latach 1932–2008, kraj ten wystawiał swoją reprezentację olimpijską tylko na letnie edycje igrzysk.

25 marca[edytuj kod]

Aviatik C.I – niemiecki samolot rozpoznawczy z okresu I wojny światowej produkowany od 1915 roku w zakładach Automobil und Aviatik i Hannover. Dwumiejscowy jednosilnikowy dwupłat o konstrukcji drewnianej. Należał do pierwszej generacji niemieckich samolotów rozpoznawczych i był jednym z pierwszych ich typów na froncie. Wyróżniał się uzbrojeniem w karabin maszynowy zamontowany w przedniej kabinie, strzelający na boki. Samoloty Aviatik C.I pojawiły się po raz pierwszy na froncie w kwietniu 1915 roku, równolegle z samolotami Albatros C.I, jako pierwsze niemieckie samoloty klasy C. Były używane przez lotnictwo niemieckie do rozpoznania fotograficznego, korygowania ognia artylerii i jako lekkie bombowce. Używane też były w składzie eskadr 3-6 samolotów do eskorty nieuzbrojonych samolotów rozpoznawczych. Pozostawały w użyciu na froncie do początku 1917 roku. Łącznie powstało 548 sztuk samolotu.

26 marca[edytuj kod]

Strzał precyzyjny – w pétanque konkurencja polegająca na kolejnym wybijaniu określonych celów z czterech odległości (6, 7, 8 i 9 metrów) w pięciu różnych ustawieniach. W petance wyróżnia się dwa podstawowe typy rzutów: puentowanie i strzelanie. Konkurs strzału precyzyjnego pozwala ocenić umiejętności wybijającego i jego aktualną formę. W tej chwili nie istnieje podobny konkurs puentowania, który byłby rozgrywany na turniejach rangi mistrzowskiej. W konkursie może brać udział tylko 1 reprezentant każdego państwa, z wyjątkiem obrońcy tytułu mistrza świata, który może przystępować do konkursu osobno. Strzał precyzyjny istnieje także w bocce i bulach lyońskich – obok strzału progresywnego. W bocce konkurs strzału precyzyjnego ma inną formę niż w petance. Cele i przeszkody umieszczone są w 6 prostokątach, do których podbiegają zawodnicy, a następnie wykonują rzut.

27 marca[edytuj kod]

Hurtnica pospolita – gatunek błonkówki z rodziny mrówkowatych. Pierwotnie palearktyczny, ale zawleczony do Nearktyki. W Europie często spotykany. Należy do myrmekofauny miast. Królowa osiąga długość do 9 mm. Robotnice długości około od 3,5 do 5 mm. Loty godowe odbywają się od czerwca do sierpnia. Podczas pierwszej rójki można zauważyć na ścieżkach wiele królowych bez skrzydeł, które zostały odrzucone po locie godowym, szukających miejsca do założenia kolonii. Hurtnica zwyczajna zakłada gniazdo w sposób klasztorny, składając jaja i wychowując pierwsze mrówki bez konieczności pożywiania się poza gniazdem. Hurtnica zwyczajna uważana jest za gatunek szkodliwy z punktu widzenia człowieka, gdyż mrówki te przeszkadzają innym owadom zapylać kwiaty w sadach i powodują rozmnażanie się pluskwiaków równoskrzydłych. Nieraz też dostają się do mieszkań, gdzie czynią szkody w ludzkich spiżarniach, oraz do uli, skąd wybierają miód.

28 marca[edytuj kod]

Mark 27 Cutie – amerykańska elektryczna torpeda samonaprowadzająca kalibru 483 mm z pasywnym naprowadzaniem akustycznym z czasów II wojny światowej, skonstruowana do zwalczania nawodnych okrętów eskorty. Mark 27 opracowana została w latach 1943–1944 przez Bell Labs na bazie lotniczej torpedy przeciwpodwodnej Mark 24 „Fido”. Około 1100 torped Mark 27 Mod 0, które pozostawały w służbie w latach 1944–1946, zostało wyprodukowanych przez Western Electric, jako odpalane z okrętów podwodnych torpedy do samoobrony przed okrętami ZOP. W trakcie wojny podwodnej na Pacyfiku wystrzelono ogółem 106 torped tego typu przeciwko japońskim okrętom eskorty, z których 33 trafiły w cel zatapiając 24 jednostki oraz uszkadzając 9 kolejnych. Po zakończeniu działań wojennych na Pacyfiku, Ordnance Research Laboratory uniwersytetu stanowego Pensylwanii opracowało modyfikację Mod 4 przeznaczoną do zwalczania zanurzonych okrętów podwodnych, która w liczbie około 3000 sztuk pozostawała w służbie w latach 1949–1960.

29 marca[edytuj kod]

Dušan Oršula – słowacki skoczek narciarski, reprezentant kraju na arenie międzynarodowej w latach 1993–2003, uczestnik mistrzostw świata w lotach narciarskich w 2002 roku i mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w 2003 roku, siedmiokrotny medalista mistrzostw Słowacji w skokach narciarskich w latach 1999–2003, reprezentant klubu LKS Dukla Bańska Bystrzyca. W swojej karierze najczęściej startował w zawodach Pucharu Kontynentalnego, w których przez cztery sezony zdobywał punkty do klasyfikacji. Najwyższe miejsce w zawodach tej rangi osiągnął 20 lutego 1999 roku w Westby, gdzie zajął siódmą pozycję. W lutym 2003 roku wziął udział w kwalifikacjach do obu konkursów indywidualnych w ramach mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Val di Fiemme. W obu seriach kwalifikacyjnych zajął jednak odległe 54. miejsce i nie wystąpił w konkursie głównym

30 marca[edytuj kod]

Bój pod Huciskiem – starcie pomiędzy Oddziałem Wydzielonym Wojska Polskiego majora „Hubala” a 51. batalionem niemieckiej policji porządkowej, stoczone 30 marca 1940 roku w pobliżu wsi Hucisko na Kielecczyźnie. Bój trwał ponad dwie godziny. Mimo liczebnej i technicznej przewagi przeciwnika polscy żołnierze zmusili Niemców do odwrotu i zadali im ciężkie straty. Starcie pod Huciskiem było pierwszym dużym zwycięstwem „hubalczyków”, a zarazem pierwszą poważną walką partyzancką stoczoną w czasie II wojny światowej. Po zakończeniu walki „Hubal” w uznaniu zasług awansował kilku żołnierzy, w tym Franciszka Głowacza do stopnia plutonowego, a Mariannę Cel do stopnia starszego ułana. W odwecie za poniesioną porażkę Niemcy dwukrotnie spacyfikowali Hucisko oraz dokonali licznych zbrodni w sąsiednich wsiach.

31 marca[edytuj kod]

SM UC-7 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, siódmy w kolejności okręt podwodny typu UC I. Zwodowany w lipcu 1915 roku w stoczni AG Vulcan Stettin w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 9 lipca 1915 roku. W czasie służby operacyjnej SM UC-7 odbył 34 patrole bojowe, podczas których postawił zagrody minowe, na których zatonęło 31 statków o łącznej pojemności 45 734 BRT i jeden okręt o wyporności 3520 ton, zaś dwa statki o łącznej pojemności 6151 BRT zostały uszkodzone. SM UC-7 został zatopiony 5 lipca 1916 roku, prawdopodobnie po wejściu na minę na północ od Zeebrugge. Inne opracowania podają natomiast, że UC-7 został zniszczony 6 lipca 1916 roku przez łódź motorową Salmon bombami głębinowymi.