Poemat Boga-Człowieka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Poemat Boga-Człowieka
Il Poema dell’Uomo-Dio
Ilustracja
Maria Valtorta (1897-1961)
Autor

Maria Valtorta

Tematyka

życie Jezusa Chrystusa

Typ utworu

zbiór orędzi

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Włochy

Język

włoski

Data wydania

1956 (pierwsze wydanie)

Pierwsze wydanie polskie
Przekład

Anna Mintowt Czyż, Ewa Bromboszcz, Ks. Michał Kaszowski

Poemat Boga-Człowieka (. Il Poema dell’Uomo-Dio) – wielowątkowa seria opowieści na temat życia Jezusa Chrystusa autorstwa Marii Valtorty. Dzieło liczy siedem ksiąg w szesnastu tomach o objętości około czterech tysięcy stron. W nowszych wydaniach nosi również alternatywny tytuł: Ewangelia, jaka została mi objawiona (wł. L’Evangelo come mi è stato rivelato). Książka została opublikowana w języku włoskim w 1956. Oparta jest na ponad 15 tysiącach stron odręcznych zapisków Marii Valtorty z lat 19431947. W tym okresie miała doświadczyć wizji, w których objawiał się jej Jezus Chrystus i Maryja. Książka została przetłumaczona na 30 języków i jest dostępna na całym świecie w postaci druków, nagrań dźwiękowych, jako aplikacja na telefon i książki dla dzieci[1].

Tematyka[edytuj | edytuj kod]

Poemat Boga-Człowieka jest szczegółowym zapisem historii życia i działalności Jezusa, podyktowanym – według autorki – przez niego samego w celu uzupełnienia luk w Ewangeliach i jako wsparcie w walce z kwestionującymi naukę Kościoła[2]. Dzieło jest zbliżone tematyką do pism Nowego Testamentu. Zawiera wiele treści zgodnych z Objawieniem chrześcijańskim oraz informacji dotyczących religii żydowskiej, początków Kościoła, kultury i topografii starożytnej Palestyny. Ponadto zawiera nieobecne w tekstach kanonicznych wypowiedzi i zdarzenia z życia Chrystusa, Maryi oraz innych biblijnych postaci. Opisy często przeplatają się z wypowiedziami Jezusa lub Maryi, którzy komentują wizje mistyczki, aby wyjaśnić wątpliwości, zachęcić do zwrócenia uwagi na niektóre szczegóły albo pouczyć o prowadzeniu życia duchowego[3]. Wszystkie informacje opisane są chronologicznie w następującym układzie:

Spis rozdziałów
KSIĘGA I – Przygotowanie
1. «Maryja może być nazwana Drugorodną [Córką] Ojca»
2. Joachim i Anna składają ślub Panu
3. Anna modli się w Świątyni i zostaje wysłuchana
4. «Joachim poślubił Mądrość Bożą, zawartą w sercu sprawiedliwej niewiasty»
5. Anna pieśnią oznajmia, że jest matką
6. «[Będąc] bez skazy, nie została nigdy pozbawiona wspomnienia Boga»
7. Narodzenie się Maryi Dziewicy
8. «Jej Dusza ukazuje się piękna i nieskalana, jaką była w zamyśle Ojca»
9. «Za trzy lata będziesz tam, moja lilio»
10. «Oto doskonała Dziecina o gołębim sercu»
11. «Pociecho moja, skąd znasz te święte sprawy? Kto Ci o nich mówi?»
12. «Czy Syn nie mógł włożyć w usta Matki własnej Mądrości?»
13. Oddanie Maryi do Świątyni
14. «Odwieczna Dziewica miała tylko jedno pragnienie: zwracać Swe serce do Boga»
15. Śmierć Joachima i Anny
16. «Zostaniesz Matką Chrystusa»
17. «Widziała ponownie to, co Jej duch widział w Bogu»
18. «Bóg da Ci świętego małżonka, bo Mu zaufałaś. Wyjawisz mu Swe ślubowanie»
19. Józef zostaje wyznaczony na małżonka Dziewicy
20. Zaślubiny Dziewicy z Józefem
21. «Józef został postawiony jak „pieczęć na pieczęci”, jak Archanioł na progu Raju»
22. Małżonkowie przybywają do Nazaretu
23. Zwiastowanie
24. Nieposłuszeństwo pierwszej Ewy
25. «Nowa Ewa była we wszystkim posłuszna Bogu»
26. Jeszcze raz słowo wyjaśniające grzech pierworodny
27. Józef dowiaduje się, że Elżbieta jest brzemienna
28. «Powierz Mi zadanie usprawiedliwienia Cię przed małżonkiem»
29. Maryja i Józef udają się do Jerozolimy
30. Z Jerozolimy do domu Zachariasza
31. «Nie pozbawiajcie się nigdy obrony, jaką stanowi modlitwa»
32. Przybycie do domu Zachariasza
33. Maryja wyjawia imię Elżbiecie
34. Maryja opowiada o Swoim Dziecięciu
35. «Dar Boga powinien nas czynić coraz lepszymi»
36. Narodziny Chrzciciela
37. «Nadzieja rozkwita jak kwiat w tym, kto wspiera głowę na Moim macierzyńskim łonie»
38. Obrzezanie Chrzciciela
39. «Otwórzcie waszego ducha na przyjęcie światłości»
40. Ofiarowanie Chrzciciela w Śwątyni
41. «Gdyby Józef był mniej święty, Bóg nie udzieliłby mu Swojego światła»
42. Maryja z Nazaretu dochodzi do porozumienia z Józefem
43. «Pozostawcie Panu zatroszczenie się o ogłoszenie was Jego sługami»
44. Zarządzenie spisu ludności
45. «Kochać to zadowalać tego, kogo się kocha, ponad zmysłami i własną korzyścią»
46. Podróż do Betlejem
47. Narodziny Jezusa, naszego Pana
48. «Ja, Maryja, [miałam udział w] odkupieniu niewiasty dzięki Mojemu Boskiemu macierzyństwu»
49. Pokłon pasterzy
50. «W pasterzach są wszystkie cechy potrzebne, aby być czcicielem Słowa»
51. Odwiedziny Zachariasza
52. «Józef jest także opiekunem poświęconych [Bogu]»
53. Ofiarowanie Jezusa Bogu w Świątyni
54. Pouczenia wynikające z poprzedniej wizji
55. Kołysanka Dziewicy
56. Pokłon trzech Magów
57. Uwagi na temat wiary trzech Magów
58. Ucieczka do Egiptu
59. «Ból był ich wiernym przyjacielem i przybierał najrozmaitsze formy i imiona»
60. Święta Rodzina w Egipcie
61. «W tym domu szanuje się porządek»
62. Pierwsza lekcja pracy Jezusa
63. «Nie chciałem w sposób wywołujący rozgłos wyłamywać się spod praw wieku»
64. Maryja zostaje nauczycielką Jezusa, Judy i Jakuba
65. Przygotowanie stroju na pełnoletność Jezusa
66. Wymarsz z Nazaretu na egzamin pełnoletności Jezusa
67. Egzamin pełnoletności Jezusa w Świątyni
68. Rozmowa Jezusa z uczonymi w Świątyni
69. Cierpienie Maryi z powodu zgubienia się Jezusa
70. Śmierć świętego Józefa
71. «Maryja przy śmierci Józefa dotkliwie cierpiała»
72. Na zakończenie życia ukrytego
KSIĘGA II – Pierwszy rok życia publicznego
1. Pożegnanie Jezusa z Matką przed Jego odejściem z Nazaretu
2. «Płakała, bo była Współodkupicielką»
3. Chrzest Jezusa w Jordanie
4. «Jan nie potrzebował żadnego znaku»
5. Jezus kuszony przez diabła na pustyni
6. «Szatan zawsze ukazuje się w życzliwej powierzchowności»
7. Spotkanie z Janem i Jakubem
8. «Kochałem Jana ze względu na jego czystość»
9. Jan i Jakub mówią Piotrowi o Mesjaszu
10. Pierwsze spotkanie Piotra z Mesjaszem
11. «Jan był wielki także dzięki pokorze»
12. Jezus spotyka Filipa i Natanaela, w Betsaidzie w domu Piotra
13. Juda Tadeusz przybywa do Betsaidy, aby zaprosić Jezusa na wesele w Kanie
14. Jezus na weselu w Kanie
15. «Niewiasto, cóż nam odtąd do siebie?»
16. Jezus wyrzuca kupczących ze Świątyni
17. Spotkanie z Iskariotą i Tomaszem. Cud [uzdrowienia] Szymona Zeloty
18. Tomasz zostaje uczniem
19. Juda, syn Alfeusza, oraz Tomasz i Szymon przyjęci [do grona uczniów] nad brzegiem Jordanu
20. Powrót po zakończeniu Paschy do Nazaretu razem z sześcioma uczniami
21. Uzdrowienie niewidomego w Kafarnaum
22. Uzdrowienie w synagodze opętanego z Kafarnaum
23. Uzdrowienie teściowej Piotra
24. Jezus naucza i czyni cuda w domu Piotra
25. Jezus modli się w nocy
26. Uzdrowienie trędowatego niedaleko Korozain
27. Uzdrowienie paralityka w domu Piotra w Kafarnaum
28. Cudowny połów
29. Iskariota odnajduje Jezusa w Getsemani. Jezus przyjmuje go do [grona] uczniów
30. Jezus dokonuje cudu złamania ostrzy przy Bramie Rybnej
31. Jezus naucza w Świątyni
32. Jezus poucza Judasza Iskariotę
33. Jezus spotyka w Getsemani Jana, syna Zebedeusza
34. «Jan – doskonały wzór dla tych, którzy stają się hostią z miłości do Mnie»
35. Jezus i Iskariota spotykają się z Szymonem i Janem
36. Jezus, Jan, Szymon i Judasz idą do Betlejem
37. Jezus w Betlejem. W domu wieśniaka i w Grocie
38. Jezus w gospodzie w Betlejem. Nauka na ruinach domu Anny
39. Spotkanie Jezusa z pasterzami: Eliaszem, Lewim i Józefem
40. Jezus w Jutcie u pasterza Izaaka
41. Jezus w Hebronie. [Spotkanie z] Aglae w domu Zachariasza
42. Jezus w Kariocie. Śmierć starego Saula
43. Jezus w drodze powrotnej z pasterzami, blisko Hebronu
44. Jezus na Górze Postu i w Masywie Górskim Kuszenia
45. Bród na Jordanie. Spotkanie z pasterzami: Janem, Mateuszem i Symeonem
46. Iskariota sprzedaje Diomedesowi klejnoty Aglae
47. Jezus płacze z powodu Judasza, Szymon Zelota Go pociesza
48. «U was też dobrzy są w takiej samej proporcji [do złych], jaka była między dobrymi [uczniami] i Judaszem»
49. Spotkanie Jezusa z Łazarzem w Betanii
50. Jezus powraca do Jerozolimy. [Szymon] słucha Iskarioty w Świątyni
51. Jezus rozmawia z żołnierzem Aleksandrem przy Bramie Rybnej
52. Jezus i Izaak w okolicy Dok. Wymarsz do Ezdrelonu
53. Jezus u pasterza Jonasza na Równinie Ezdrelońskiej
54. Powrót do Nazaretu po spotkaniu z Jonaszem
55. Nazajutrz w nazaretańskim domu
56. Jezus naucza uczniów w zagajniku oliwnym
57. Jezus poucza uczniów w pobliżu domu
58. Pouczenie uczniów i Najświętszej Maryi w nazaretańskim ogrodzie
59. Uzdrowienie ‘Pięknej z Korozain’. Przemowa w synagodze w Kafarnaum
60. Jakub, syn Alfeusza, przyjęty do grona uczniów. Jezus naucza przy komorze celnej Mateusza
61. Jezus naucza tłum w Betsaidzie
62. Powołanie Mateusza do grona uczniów
63. Jezus na jeziorze w Tyberiadzie. Pouczenie uczniów w pobliżu miasta
64. Jezus szuka Jonatana w Tyberiadzie, w domu Chuzy
65. Jezus w domu Alfeusza i w Swoim domu
66. Jezus pyta Matkę o Swoich uczniów
67. «Ludzka natura apostołów – jakże ona ciążyła!»
68. Uzdrowienie Joanny, małżonki Chuzy, w pobliżu Kany
69. Jezus na Libanie w pasterzy Beniamina i Daniela
70. Jezus odbiera w miejscowości nadmorskiej listy dotyczące Jonasza
71. Jezus w domu Marii Alfeuszowej zawiera pokój z kuzynem Szymonem
72. «Łaska działa zawsze tam, gdzie się znajduje wola bycia sprawiedliwym»
73. Złe przyjęcie Jezusa w Nazarecie
74. Jezus ze Swoją Matką w domu Joanny, małżonki Chuzy
75. Jezus w czasie winobrania w domu Anny. Cud uzdrowienia sparaliżowanego dziecka
76. Jezus u Dorasa. Śmierć Jonasza
77. Jezus w domu wieśniaka Jakuba, w pobliżu jeziora
78. Powrót do brodu na Jordanie, w pobliżu Jerycha
79. Jezus w domu Łazarza. Marta mówi o Magdalenie
80. W domu Łazarza po Święcie Namiotów. Zaproszenie Józefa z Arymatei
81. Jezus spotyka Gamaliela na uczcie u Józefa z Arymatei
82. Uzdrowienie umierającego dziecka. Upomnienie Jezusa
83. Jezus rozmawia z Nikodemem w nocy w Getsemani
84. Jezus u Łazarza przed pójściem do Doliny „Pięknej Rzeki”
85. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. Początki życia wspólnego z uczniami
86. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Ja jestem Panem, twoim Bogiem»
87. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie»
88. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie będziesz brał Mojego Imienia nadaremnie»
89. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Czcij ojca swego i matkę swoją»
90. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie będziesz popełniał nieczystości»
91. Zasłonięta niewiasta z Doliny „Pięknej Rzeki”
92. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Święć dni święte»
93. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie zabijaj». Śmierć Dorasa
94. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. Trzech uczniów Chrzciciela. «Nie będziecie wystawiali na próbę Pana, Boga Waszego»
95. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie pożądaj żony bliźniego swego»
96. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. Uzdrawia szalonego Rzymianina i mówi do Rzymian
97. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie mów fałszywego świadectwa»
98. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. «Nie pożądaj rzeczy bliźniego»
99. Jezus w Dolinie „Pięknej Rzeki”. Zakończenie. Komentarz do Psalmu «Z głębokości» i «Zmiłuj się nade mną, Boże»
100. Jezus opuszcza Dolinę „Pięknej Rzeki” i idzie w kierunku Betanii
101. Uzdrowienie chorej na raka Jeruzy z Dok
102. W Betanii, w domu Szymona Zeloty
103. Dzień Poświęcenia Świątyni w domu Łazarza z pasterzami
104. Powrót do Doliny „Pięknej Rzeki”
105. Nowy uczeń. Wymarsz do Galilei
106. Na wzgórzach w pobliżu Emaus
107. W domu Kleofasa, przewodniczącego synagogi
KSIĘGA III – Drugi rok życia publicznego
1. Pouczenie uczniów w drodze do Arymatei
2. W drodze ku Samarii. Pouczenie Apostołów
3. Samarytanka Fotynaj
4. Z mieszkańcami Sychar
5. Głoszenie Dobrej Nowiny w Sychar
6. Pożegnanie z ludem w Sychar
7. Pouczenie Apostołów. Cud uzdrowienia Samarytanki
8. Jezus odwiedza Chrzciciela w pobliżu miasta Enon
9. Jezus poucza Apostołów
10. Jezus w Nazarecie: «Synu, pójdę z Tobą»
11. W Kanie, w domu Zuzanny. Urzędnik królewski
12. W domu Zebedeusza. Salome przyjęta jako uczennica
13. Jezus mówi do Swoich [uczniów] o apostolstwie kobiet
14. Jezus przemawia do galerników w Cezarei Nadmorskiej
15. Uzdrowienie małej Rzymianki w Cezarei
16. Annalia ślubuje dziewictwo
17. Pouczenia dla uczennic w Nazarecie
18. Jezus mówi na jeziorze do Joanny, małżonki Chuzy
19. Jezus w Gergesie. Uczniowie Jana
20. Z Neftalii do Giszali. Spotkanie z rabbim Gamalielem
21. Uzdrowienie wnuka faryzeusza Eliasza z Kafarnaum
22. Jezus w domu w Kafarnaum po cudzie uzdrowienia Elizeusza
23. Uczta w domu faryzeusza Eliasza, w Kafarnaum
24. Usunięcie się na górę przed wyborem Apostołów
25. Wybór dwunastu Apostołów
26. Pierwsze kazanie Szymona Zeloty i Jana
27. W domu Joanny, małżonki Chuzy. Jezus i Rzymianki
28. Aglae w domu Maryi, w Nazarecie
29. Kazanie na Górze. «Wy jesteście solą ziemi»
30. Kazanie na Górze (część pierwsza). Błogosławieństwa
31. Kazanie na Górze (część druga)
32. Kazanie na Górze (część trzecia)
33. Kazanie na Górze (część czwarta)
34. Kazanie na Górze (część piąta)
35. Uzdrowienie trędowatego u stóp góry
36. U stóp góry. Szabat po Kazaniu na Górze
37. Uzdrowienie sługi centuriona
38. «Pozostaw umarłym grzebanie umarłych»
39. Przypowieść o siewcy
40. Pouczenie w kuchni, w domu Piotra. Wiadomość o pojmaniu Chrzciciela
41. Przypowieść o dobrym ziarnie i o życicy
42. Jezus wdrodze do Magdali
43. Jezus w Magdali. Drugie spotkanie z Marią Magdaleną
44. W domu matki Beniamina w Magdali
45. Uciszenie burzy
46. «Nieszczęścia służą przekonaniu was o waszej nicości»
47. Opętani z Gergesy
48. Z Tarichei w kierunku Taboru. Początek drugiej podróży paschalnej
49. W Endor, w grocie wróżbiarki. Nawrócenie Feliksa nazwanego Janem
50. Wskrzeszenie syna wdowy z Nain
51. Przybycie do Ezdrelonu i pobyt w pobliżu [domu] Micheasza
52. Szabat w Ezdrelonie. Mały Jabes. Przypowieść o bogaczu i Łazarzu
53. Z Ezdrelonu do En-Gannim. Przejście przez Mageddo
54. Z En-Gannim do Sychem w ciągu dwóch dni
55. Z Sychem do Berot
56. Z Berot do Jerozolimy
57. Szabat w Getsemani
58. W Świątyni w godzinie składania ofiary
59. Spotkanie Jezusa z Matką w Betanii
60. Potęga słowa Maryi
61. Aglae u Nauczyciela
62. Egzamin Margcjama
63. Wigilia Paschy w Świątyni
64. Jezus uczy modlitwy „Ojcze nasz
65. Jezus i poganie w Betanii
66. Przypowieść o synu marnotrawnym
67. Przypowieść o dziesięciu pannach
68. Przypowieść o królu, który przygotował ucztę dla swego syna
69. W kierunku Betlejem z apostołami i uczniami
70. W drodze do Elizy z Betsur
71. W domu Elizy. „Niech wasze cierpienie przynosi owoce”
72. W kierunku Hebronu. Racje świata i racje Boże
73. Przyjęcie świąteczne w Hebronie
74. W Jutcie. Kazanie w domu Izaaka
75. W Kariocie. Przemówienie w synagodze
76. W domu Judasza z Kariotu
77. Opętana dziewczynka z Betginny
78. Na równinie, w drodze do Askalonu
79. Zatargi z faryzeuszami
80. Jezus i uczniowie w drodze do Askalonu
81. [Opowiadanie o] nauczaniu i cudzie w Askalonie
82. Jezus w Magdalgad. Zniszczenie pogańskiego bożka
83. Pouczenia apostołów w drodze do Jamni
84. Jezus i Jego uczniowie w drodze do Modin
85. Jezus przemawia do złoczyńców
86. Przybycie do Beter
87. Paralityk przy Sadzawce Betesda
88. W Betanii. «Nauczycielu, Maria wezwała Martę»
89. Margcjam powierzony Porfirei, małżonce Piotra
90. Jezus naucza w Betsaidzie
91. Chora na krwotok i córka Jaira
92. Jezus i Marta w Kafamaum
93. Uzdrowienie dwóch niewidomych i opętanego niemego
94. Przypowieść o zagubionej owieczce
95. «Po przypomnieniu Prawa kazałem śpiewać nadziei przebaczenia»
96. Jezus mówi do Marty: «Masz już w ręku twe zwycięstwo»
97. Magdalena w domu faryzeusza Szymona
98. «Wiele przebaczono temu, kto bardzo kocha»
99. Rozważania o nawróceniu Marii Magdaleny
100. «Warto stracić przyjaźń, aby zdobyć jedną duszę»
101. Magdalena idzie z Maryją do uczniów
102. Przypowieść o rybakach
103. Margcjam uczy Magdalenę modlitwy „Ojcze nasz”
104. Jezus do Filipa: «Ja jestem potężnym Miłującym». Przypowieść o znalezionej drachmie
105. Wiedza nie jest zepsuciem, kiedy jest religią
106. W domu w Kanie
107. Jan powtarza przemowę Jezusa [wygłoszoną] na Górze Tabor
108. Jezus w Nazarecie
109. Szabat w synagodze w Nazarecie
110. Matka poucza Marię z Magdali
111. W Betlejem Galilejskim
112. «Powołanie jest czymś więcej niż krew». W kierunku Szikaminon
113. Do uczniów z Szikaminon: «Spalić siebie»
114. W Tyrze. «Wytrwać – oto wielkie słowo»
115. Do uczniów z Szikaminon
116. Jezus do Magdaleny: «Będę pracował nad tobą ogniem i kowadłem»
117. Syntyka – grecka niewolnica
118. Pożegnanie z Martą, Magdaleną i Syntyką
119. Jezus mówi o nadziei
120. Jezus udaje się na Górę Karmel z Jakubem, synem Alfeusza
121. «Kochać doskonale, ażeby być świętym przywódcą»
122. «Nazwij synem tego, kto zada ci ból»
123. Piotr naucza w Ezdrelonie: «Miłość jest zbawieniem»
124. Jezus do wieśniaków Giokany: «Miłość jest posłuszeństwem»
125. Najświętsza Maryja: «Moja litość jest silniejsza niż wszystko»
126. «Wypełnienie dobra to modlitwa większa niż psalmy»
127. Dzień Iskarioty w Nazarecie
128. Pouczenia dla apostołów na początku [działalności] apostolskiej
129. «Czy Ty jesteś Mesjaszem?» – pytają wysłannicy Chrzciciela
130. Jezus pracuje jako stolarz dla wdowy w Korozain
131. «Miłość jest tajemnicą i przykazaniem chwały»
132. «Serce nie jest już obrzezane»
133. Śmierć Jana Chrzciciela
134. «Chodźmy do Tarichei»
135. Rozmowa z uczonym w Piśmie
136. Pierwsze rozmnożenie chleba
137. Jezus kroczy po wodzie
138. «Jeśli będziecie mieć wiarę, przyjdę i uchronię was przed niebezpieczeństwem»
139. Spotkanie z uczniami
140. Skąpstwo i bogaty głupiec
141. W ogrodzie Marii z Magdali
142. Jezus wysyła siedemdziesięciu dwóch, aby Go głosili
143. Spotkanie z Łazarzem w Obozie Galilejczyków
144. Siedemdziesięciu dwóch relacjonuje Jezusowi, co uczynili
145. W Świątyni podczas Święta Namiotów
146. Józef i Nikodem donoszą, że Świątynia jest powiadomiona o obecności Jana z Endor i Syntyki wśród uczniów
147. Syntyka mówi w domu Łazarza
148. Misja czterech apostołów w Judei
149. Jezus opuszcza Betanię i idzie do Zajordanii
150. Kupiec zza Eufratu
151. Z Ramot do Gerazy
152. Przemowa w Gerazie
153. Szabat w Gerazie
154. Odejście z Gerazy
155. W drodze do Bozry
156. W Bozrze
157. Mowa i cuda w Bozrze
158. Pożegnanie z uczennicami
159. W Arbeli
160. Idąc do Aery
161. Jezus przemawia w Aerze
162. Maria i Maciej
163. Przyjmowanie sakramentów jest daremne, jeśli brakuje miłości
164. Nie ma nędzy, której Jezus me mógłby przemienić w bogactwo
165. «Chciałbym, żeby sieroty miały matkę»
166. W Nain w domu wskrzeszonego Daniela
167. W owczarni w Endor
168. Z Endor do Magdali
169. Jezus w Nazarecie na święto Poświęcenia Świątyni
170. Jezus z Janem z Endor i z Syntyką w Nazarecie
171. Pouczenie udzielone Margcjamowi przez Jezusa
172. Szymon Zelota w Nazarecie
173. Wieczór w domu w Nazarecie
174. Jezus i Salome, małżonka kuzyna Szymona
175. Kuzyn Szymon wraca do Jezusa
176. Szymon Piotr w Nazarecie. Wspaniałomyślność Margcjama
177. «Nic się nie traci w świętej ekonomii powszechnej miłości»
178. «Janie z Endor, udasz się do Antiochii»
KSIĘGA IV – Trzeci rok życia publicznego
1. W Nazarecie. Pojednanie. Przygotowanie do odejścia
2. Odejście z Nazaretu
3. W kierunku Jiftach El
4. Pożegnanie Jezusa z dwojgiem uczniów
5. Ból, modlitwa, pokuta Jezusa
6. Z Ptolemaidy do Tyru
7. Odpłynięcie z Tyru na statku kreteńskim
8. Burza i cuda na statku
9. Przybicie i zejście na ląd w Seleucji
10. Z Seleucji do Antiochii
11. Droga do Antygonei
12. Pożegnanie z Antiochią
13. Powrót ośmiu apostołów do Akzib
14. Pobyt w Akzib z sześcioma apostołami
15. Ewangelizacja u granic Fenicji
16. Jezus w Aleksandroszenie
17. Nazajutrz w Aleksandroszenie
18. Pasterz Annasz prowadzi Jezusa w kierunku Akzib
19. Matka kananejska
20. Bartłomiej odkrywa przyczynę
21. W drodze powrotnej do Galilei
22. Spotkanie z Judaszem Iskariotą i z Tomaszem
23. Izmael ben Fabi
24. Jezus w Nazarecie ze Swoimi kuzynami, z Piotrem oraz z Tomaszem
25. Pochylona niewiasta z Korozain
26. Pozbawiony owoców figowiec. Drogą w kierunku Safad
27. W drodze do Meron
28. Na grobie Hillela w Giszali
29. Głuchoniemy uzdrowiony na granicy Fenicji
30. Jezus w Cedes
31. W drodze do Cezarei Filipowej
32. W Cezarei Filipowej
33. W zamku w Cezarei Paneadzie
34. Jezus po raz pierwszy zapowiada Swą mękę i gani Piotra
35. Proroctwo o Piotrze i Margcjamie. Niewidomy w Betsaidzie
36. Z Kafarnaum do Nazaretu, z Manaenem i uczennicami
37. Przemienienie. Uzdrowienie epileptyka
38. Pouczenia uczniów po przemienieniu
39. Podatek świątynny i stater w pyszczku ryby
40. Największy w Królestwie Niebieskim. Mały Beniamin z Kafarnaum
41. Beniamin był wiemy aż do śmierci
42. Drugie rozmnożenie chlebów
43. Duchowy cud rozmnożenia chleba
44. Chleb z Nieba
45. Nowy uczeń: Mikołaj z Antiochii
46. Jezus idzie w kierunku Gadary
47. Noc w Gadarze i odejście. Rozwód
48. Jezus w Pelli
49. Za Jabesz-Galaad, w domu Macieja
50. Uzdrowiona trędowata: Róża Jerychońska
51. Cud na wezbranym Jordanie
52. Na drugim brzegu. Spotkanie z Matką
53. W Rama. Liczba wybranych
54. Jezus w Świątyni. „Ojcze nasz” i przypowieść o synach
55. Jezus w Getsemani i w Betanii
56. Listy z Antiochii
57. Czwartek przed Paschą. Część pierwsza
58. Czwartek przed Paschą. Część druga: w Świątyni
59. Czwartek przed Paschą. Część trzecia: różne pouczenia
60. Czwartek przed Paschą. Część czwarta: w domu Joanny
61. Czwartek przed Paschą. Część piąta
62. Dzień Przygotowania. Część pierwsza: poranek
63. Dzień Przygotowania. Część druga: w Świątyni
64. Dzień Przygotowania. Część trzecia: na ulicach Jerozolimy
65. Dzień Przygotowania. Część czwarta: Uczta Paschalna z Łazarzem
66. Sobota Przaśników
67. «Marto, Marto, troszczysz się o wiele...»
68. Jezus przemawia w Betanii
69. W kierunku góry Adumin
70. Po skupieniu w Karit
71. Esseńczycy i faryzeusze, przypowieść o niewiernym zarządcy
72. W domu Nike
73. U brodu pomiędzy Jerychem i Batabarą
74. W domu Salomona
75. Nauczanie przy rozstaju dróg w wiosce Salomona
76. W kierunku zachodniego brzegu Jordanu
77. W Galgali
78. W kierunku Engaddi. Rozdzielenie się i pożegnanie Judasza oraz Szymona
79. Przybycie do Engaddi
80. Pouczenie i cud w Engaddi
81. Uzdrowienie trędowatego Elizeusza z Engaddi
82. W Masadzie
83. W wiejskim domu Marii, matki Judasza
84. Pożegnanie Kariotu
85. Anna i Maria z Kariotu. Pożegnanie z Matką Judasza
86. Pożegnanie z Juttą
87. Pożegnanie z Hebronem
88. Pożegnanie z Betsur
89. W Beter
90. Jezus z Piotrem i Bartłomiejem w Beter
91. Pożegnanie z Beter
92. Duchowa walka i zwycięstwo Szymona, syna Jony
93. Droga w kierunku Emaus na równinie
94. Przemowa w pobliżu Emaus na równinie
95. Jezus przemawia w Joppie do Judasza z Kariotu i do pogan
96. W posiadłości Nikodema
97. U Józefa z Arymatei
98. Szabat w domu Józefa z Arymatei. Jan – członek Sanhedrynu
99. Rozmowy Apostołów
100. Cud zebrania kłosów na równinie
101. Apostołowie w swoim gronie z Jezusem. Jezus i Piotr
102. W Jerozolimie na Pięćdziesiątnicę
103. Jezus na uczcie u członka Sanhedrynu i faryzeusza
104. W Betanii
105. Jezus i żebrak na drodze prowadzącej do Jerycha
106. Nawrócenie Zacheusza
107. «Zacheusz – celnik i grzesznik, ale nie ze złej woli»
108. «Błogosławieni ubodzy w duchu»
109. W wiosce Salomona
110. Jezus w wiosce Dekapolu
111. Opętany
112. Kwas faryzeuszów
113. «Powinniście mówić: jesteśmy bezużytecznymi sługami»
114. «Jeśli okaże skruchę siedem razy, przebacz mu siedem razy»
115. «Męczeństwem jest życie dla nauczania innych, kiedy się pragnie iść do Nieba»
116. W Cezarei Nadmorskiej
117. Mądrość – forma świętości – daje światło osądowi
118. «Religia to miłość i pragnienie pójścia do Tego, w kogo wierzymy»
119. Przypowieść o winnicy i wolnej woli
120. Idąc przez Równinę Ezdrelońską
121. Jezus i strącone gniazdo
122. Błogosławieni, którzy we wszystkim potrafią widzieć Boga
123. Dalsza droga przez Równinę Ezdrelońską
124. Z wieśniakami Giokany
125. W Nazarecie
126. Jezus przy pracy opowiada przypowieść o malowanym drewnie
127. Szabat w spokoju Nazaretu
128. «Najpierw jestem córką i służebnicą Boga, a potem – Matką»
129. Jezus rozmawia z Maryją
130. Maryja w Tyberiadzie
131. Trzeba z wdzięcznością dziękować temu, kto wyświadcza nam łaskę
132. Nowy szabat w Nazarecie
133. Odejście i wędrówka do Betlejem Galilejskiego
134. Judasz z Kariotu u Maryi z Nazaretu
135. Śmierć dziadka Margcjama
136. Jezus mówi do apostołów o miłości
137. Jezus w Tyberiadzie
138. Jezus przybywa do Kafarnaum
139. Nauczanie w okolicach jeziora. Kafarnaum
140. W Magdali
141. Wydarzenie w Kafarnaum. Jezus obrońcą dzieci
142. W osadzie przed Hippos
143. Poranne nauczanie w osadzie nad jeziorem
144. Mowa w pobliżu schronienia trędowatego
145. Jezus w Hipposie
146. W kierunku Gamali
147. W Gamali
148. Z Gamali do Afek
149. Przemowa w Afek
150. W Gergesie. Powrót do Kafarnaum
151. «Bądźcie roztropni jak węże, a prości jak gołębie»
152. Szabat w Kafarnaum
153. U Joanny, małżonki Chuzy. List z Antiochii
154. W termach Tyberiadzkiego Emmaus
155. W Tarichei
156. W wiejskim domu Chuzy, za Jordanem
157. Jezus mówi o umiłowanym
158. W Betsaidzie i w Kafarnaum. Udanie się w nową podróż
159. U Judy i Anny w pobliżu Jeziora Meron
160. Jezus opowiada przypowieść o podzieleniu wody
161. Nie mam lepszego wypoczynku niż powiedzieć: 'Ocaliłem kogoś, kto ginął’
162. «Wszelki upadek ma swe przygotowanie w czasie»
163. Pożegnanie z nielicznymi wiernymi z Korozain
164. Jezus mówi o obowiązkach teściowej i synowej
165. Jezus mówi o Swoim Królestwie i o Swoim Prawie
166. Osąd Jezusa
167. Jezus uzdrawia w Sydonie dziecko niewidome od urodzenia
168. «Wierność współmałżonkowi – pouczeniem tej wizji»
169. W drodze powrotnej z granic syrofenickich
170. W drodze do Seforii
171. Jezus u trędowatych grzeszników z Betlejem Galilejskiego
172. Jezus i Matka w lesie Matatiasza
173. Jezus rozmawia z Józefem, synem Alfeusza
174. W oczekiwaniu na wieśniaków Giokany w pobliżu wieży w Jizreel
175. W drodze do Engannim
176. Przybycie Jezusa i Jana do Engannim
177. Jezus i samarytański pasterz
178. Dziesięciu trędowatych w pobliżu Efraim
179. Jezus w Efraim. Przypowieść o owocu granatu
180. Jezus w Betanii na Święto Namiotów
181. Jezus w Świątyni na Święto Namiotów. «Królestwo Boże nie przyjdzie w zewnętrznym blasku»
182. W Świątyni. «Czy wiecie, kim jestem i skąd przychodzę?»
183. W Świątyni. «Jeszcze krótki czas będę z wami»
184. W Nobe. Cud uciszenia wiatru
185. Jezus w Obozie Galilejczyków ze Swymi kuzynami-apostołami
186. Ostatni wielki dzień Święta Namiotów. «Kto jest spragniony, niech przyjdzie do Mnie»
187. W Betanii. «Zabija się na wiele sposobów»
188. W pobliżu źródła En Rogel
189. Jezus, faryzeusze, jawnogrzesznica
190. «Winnej wskazuję drogę, którą ma podążać, aby się zbawić»
191. Pouczenia apostołów i uczniów
192. W wiosce i domu Salomona
193. Jezus i Szymon, syn Jony
194. Jezus do Tadeusza i Jakuba, syna Zebedeusza
195. Jezus i mężczyzna z Petry w pobliżu Cheszbonu
196. Schodząc z Nebo
197. «Ciemności nie chcą światła»
198. Jezus pociesza apostołów
199. Małżonka saduceusza wywołującego zmarłych
200. «Nie magiczna formuła, lecz modlitwa może was zjednoczyć z Bogiem»
201. «Ci, którzy Mnie kochają, odchodzą»
202. Przypowieść o niesprawiedliwym sędzim
203. «Ja jestem Światłością świata»
204. «Jesteśmy potomstwem Abrahama»
205. W domu Józefa z Seforii
206. Stary kapłan Natan
207. Uzdrowienie niewidomego od urodzenia
208. Jezus w Nobe. Judasz z Kariotu kłamie
209. Jezus w ruinach zniszczonej wioski
210. Jezus przemawia w Emaus górskim
211. W Beteronie
212. W kierunku Gabaonu
213. W Gabaonie
214. W drodze powrotnej do Jerozolimy
215. «Ja jestem dobrym Pasterzem»
216. Idąc w stronę Betanii do Łazarza
217. W drodze doTekoa. Stary Eliannasz
218. Jezus przemawia w Tekoa
219. W Jerychu
220. Przemowa w Jerychu. Przypowieść o faryzeuszu i celniku
221. W domu Zacheusza z nawróconymi
222. Jezus wypowiada się o Sabei z Betlei
223. W Betabara
224. W drodze powrotnej do Nobe
225. Judasz z Kariotu już nie jest posłuszny
226. W Nobe w następnych dniach
227. Jezus czeka na rozwiązłego Judasza z Kariotu
228. Jezus i Waleria. Cud uzdrowienia małego Lewiego w Nobe
229. Jezus i grzesznica wysłana po to, aby Go kusić
230. Jezus i Judasz z Kariotu idą do Jerozolimy
231. Jezus w synagodze rzymskich wyzwoleńców
232. Judasz i nieprzyjaciele Jezusa
233. Siedmioro uzdrowionych trędowatych. Jezus mówi do apostołów oraz do Marty i Marii
234. Jezus w czasie święta Poświęcenia Świątyni
235. Jezus idzie do Groty Narodzenia, aby się odosobnić
236. Jezus i Jan, syn Zebedeusza
237. Jezus, Jan i Manaen
KSIĘGA V – Przygotowanie do Męki
1. Przybycie żydów do Betanii
2. Żydzi u Marty i Marii
3. Marta wysyła sługę do Nauczyciela
4. Śmierć Łazarza
5. Przekazanie Jezusowi wiadomości o agonii Łazarza
6. Pogrzeb Łazarza
7. «Chodźmy spotkać się z naszym przyjacielem Łazarzem, który zasnął»
8. Wskrzeszenie Łazarza
9. Refleksja nad wskrzeszeniem Łazarza
10. Wydarzenia w Jerozolimie i w Świątyni po wskrzeszeniu Łazarza
11. Jezus w Betanii. Józef z Arymatei donosi o postanowieniu Sanhedrynu
12. W drodze do Efraim
13. Pierwszy dzień w Efraim
14. Wielkie jest prawo szabatu, lecz największe – przykazanie miłości
15. Judasz gani postępowanie Jezusa
16. Jezus poucza Piotra o ocenianiu wielkości winy oraz o wartości cierpienia
17. Kłótliwość Judasza w Efraim. Pouczenie Jezusa o prawdziwym kulcie Boga
18. Przybycie krewnych dzieci i mieszkańców Sychem
19. Pouczenie w drodze do Sychem
20. Manaen przybywa potajemnie do Jezusa
21. Józef z Arymatei oraz Nikodem powiadamiają Jezusa o wydarzeniach w Judei
22. Nawrócenie Samuela, ucznia Jonatana, syna Uzzjela
23. Alfeusz, syn Sary, broni Jezusa w Nazarecie
24. Fałszywi posłańcy w Sychem. Rozmowa Klaudii z Jezusem w Efraim
25. Jezus uzdrawia mężczyznę z Jamnii
26. Judasz nie wierzy w autentyczność cierpienia Chrystusa
27. Przybycie Matki i uczennic do Efraim
28. Judasz z Kariotu – złodziej
29. Wędrówka z Efraim do Szilo. Smutek Maryi
30. W Szilo. Przypowieść o złych radach
31. W Lebonie. Przypowieść o tych, którym źle doradzono
32. Judasz pyta, czy zadanie śmierci Jezusowi, jest czynem sprawiedliwym
33. Przypowieść o sprawiedliwości syna królewskiego i o udzielanych mu radach
34. Judasz oddziela się od uczniów
35. Ocalenie młodego Beniamina w Enon
36. «Judaszu, czy dla ciebie Moja śmierć ma być daremna?»
37. Spotkanie z bogatym młodzieńcem
38. Trzecia zapowiedź Męki. Synowie Zebedeusza i ich matka
39. W Jerychu. Przed udaniem się do Betanii
40. «Czy jesteście pewni, że ręka Samarytanina napisała to oskarżenie?»
41. Judasz dostarcza Sanhedrynowi oskarżenia przeciwko Jezusowi. Dwóch niewidomych z Jerycha
42. Jezus przybywa do Betanii
43. «Judaszu, daję ci środek ocalenia, a ty Mnie nienawidzisz?»
44. Piątek przed wejściem do Jerozolimy. Jezus i uczennice
45. Szabat przed wejściem do Jerozolimy. «Judaszu, nie czynię cudów dla pozyskania przyjaciół»
46. Szabat przed wejściem do Jerozolimy. Pielgrzymi i Żydzi w Betanii
47. Wieczerza w Betanii
KSIĘGA VI – Męka Jezusa Chrystusa
1. «Syn Boga i Niepokalanej stał się jak robak»
2. «Wystarczy mówić prawdę, by być znienawidzonym»
3. «Cierpiałem, widząc jak cierpi Moja Matka»
4. «Byłem i jestem Synem Boga, ale byłem też Synem Człowieczym»
5. «Nie zastanawiacie się nigdy nad tym, ile Mnie kosztowaliście»
6. Pożegnanie z Łazarzem
7. Judasz udaje się do przywódców Sanhedrynu
8. Z Betanii do Jerozolimy
9. Wjazd Jezusa do Jerozolimy
10. Wieczór Niedzieli Palmowej
11. Poniedziałek po wejściu do Jerozolimy. Część I: Dzień
12. Poniedziałek przed Paschą. Część II: Noc
13. Wtorek przed Paschą. Część I: Dzień
14. Wtorek przed Paschą. Część II: Noc
15. Środa przed Paschą. Część I: Dzień (cz. 1)
15a. Środa przed Paschą. Część I: Dzień (cz. 2)
16. Środa przed Paschą. Część II: Noc
17. Czwartek przed Paschą. Dzień
18. Opis wieczernika. Pożegnanie z Matką przed Ostatnią Wieczerzą
19. Ostatnia Wieczerza
20. Refleksja nad Ostatnią Wieczerzą
21. Konanie i pojmanie w Getsemani
22. Proces (cz. 1)
22a. Proces (cz. 2)
23. Rozważanie o postępowaniu Piłata względem Jezusa
24. Judasz z Kariotu po zdradzie
25. Gdyby Judasz rzucił się do stóp Matki, mówiąc: „Litości” – Litościwa przygarnęłaby go jak rannego
26. Maryja musi usunąć dzieło Ewy
27. Jan przychodzi po Matkę
28. Z Pretorium na Kalwarię
29. Ukrzyżowanie
30. Grób Józefa z Arymatei. Straszliwa udręka Maryi. Zabalsamowanie ciała Zbawiciela
31. Powrót do wieczernika
32. Noc Wielkiego Piątku
33. Lament Dziewicy
34. W dzień Wielkiej Soboty
35. Noc Wielkiej Soboty
KSIĘGA VII – Uwielbienie
1. Poranek Zmartwychwstania
2. Świt Wielkiej Nocy. Lamentacja. Modlitwa Maryi
3. Zmartwychwstanie
4. Jezus ukazuje się Matce
5. Pobożne niewiasty przy Grobie
6. W związku z poprzednią sceną
7. Jezus ukazuje się przyjaciołom. Ukazanie się Łazarzowi
8. Jezus ukazuje się Joannie
9. Jezus ukazuje się Nikodemowi, Józefowi i Manaenowi
10. Jezus ukazuje się pasterzom
11. Jezus ukazuje się uczniom z Emaus
12. Jezus ukazuje się innym przyjaciołom
13. Jezus ukazuje się Apostołom
14. Powrót Tomasza
15. Jezus ukazuje się Apostołom i Tomaszowi
16. Zmartwychwstały Jezus w Getsemani
17. Apostołowie idą na Golgotę. A potem...
18. Jezus w różnych miejscowościach potwierdza swoje zmartwychwstanie u tych, którzy weń wierzą (cz. 1)
18a. Jezus w różnych miejscowościach potwierdza swoje zmartwychwstanie u tych, którzy weń wierzą (cz. 2)
19. Jezus ukazuje się na brzegu jeziora
20. Jezus na Górze Tabor
21. Jezus do Apostołowi uczniów
22. Pascha uzupełniająca
23. Wniebowstąpienie Pańskie
24. Wybór Macieja na Apostoła
25. Zesłanie Ducha Świętego
26. Piotr nie jest już prostym rybakiem, ale Arcykapłanem
27. Maryja przyjmuje Łazarza i Józefa z Arymatei
28. Maryja i Jan na miejscach Męki
29. Maryja otrzymuje całun
30. Męczeństwo Szczepana
31. Zróżnicowane konsekwencje spotkań z Chrystusem
32. Złożenie świętego Szczepana do Grobu
33. Gamaliel zostaje chrześcijaninem
34. Rozmowa Piotra z Janem
35. Błogosławione przejście Maryi [do Nieba]
36. Wniebowzięcie
37. Rozważania i wyjaśnienia na temat Wniebowzięcia – przejścia Najświętszej Maryi [do Nieba]
38. Pożegnanie z Dziełem

Poemat Boga Człowieka a Stary Testament[edytuj | edytuj kod]

W dziele Marii Valtorty Jezus aż 1635[4] razy nawiązuje do Starego Testamentu. Mistyczka zanotowała wiele odniesień Chrystusa niezapisanych w Nowym Testamencie, gdzie takich cytatów jest 350[5][6]. Jezus nawiązuje również do ksiąg deuterokanonicznych, co do których Nowy Testament rzuca jedynie aluzje (np.: 1Kor 10:20 nawiązuje do Ba 4:7), lecz nie cytuje ich bezpośrednio. Zgodnie z indeksem, jaki opublikowało wydawnictwo Vox Domini w internetowej wersji Poematu[7], brakuje jedynie odniesień do Księgi Lamentacji (zwanej też Lamentacjami Jeremiasza albo Trenami Jeremiasza), a także do 4 ksiąg proroków mniejszych: Księgi Joela, Amosa, Abdiasza i Nahuma. Często wspomina się na przykład Judę Machabeusza[8][9][10][11], nie brakuje także odniesień do Mądrości Syracha[12][13][14][15] (zwanej też Eklezjastykiem lub Mądrością Syracydesa) czy też do Księgi Mądrości[16][17][18].

Proroctwa[edytuj | edytuj kod]

W Poemacie Boga-Człowieka podane jest proroctwo, że drugie przyjście Jezusa Chrystusa nastąpi wtedy, gdy „cały Izrael znajdzie się pod płaszczem Kościoła Chrystusowego”[19]. W części drugiej księgi trzeciej Chrystus zapowiada także ogłoszenie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny (Pius IX ogłosił ten dogmat wiary w 1854 roku)[20].

Historia dzieła i opinia Kościoła[edytuj | edytuj kod]

Valtorta spisała teksty odręcznie bez porządku chronologicznego. Początkowo była przeciwna publikacji, ale zgodziła się na nią w 1947 roku dzięki ingerencji jej spowiednika o. Romualdo Migliorini[21][1]. Notatki zostały przepisane w porządku chronologicznym i zbindowane przez teologów z Zakonu Serwitów Najświętszej Maryi Panny, o. Romualda Migliorini i o. Corrado Berti. Po kwietniu 1947 roku ks. Berti wręczył pierwszy egzemplarz dzieła papieżowi Piusowi XII. W czasie audiencji specjalnej udzielonej serwitom, opiekunom Marii Valtorty, 26 lutego 1948 roku[22] papież powiedział: „Opublikujcie to dzieło takie, jakie jest. Nie ma potrzeby wydawać opinii o jego pochodzeniu. Kto przeczyta, ten zrozumie”[21][23][24]. Był to wyraz dezaprobaty dla proponowanej przedmowy, która miała na celu wyjaśnienie natury dzieła[25]. Kardynał Edouard Gagnon, pisząc 31 października 1987 roku do Centrum Badawczego im. Marii Valtorty, mówił o rodzaju imprimatur udzielonego przez papieża[4][26].

Wydanie dzieła wymagało zezwolenia biskupa ordynariusza właściwego dla miejsca zamieszkania autorki lub ordynariusza miejsca wydania lub druku. Musiało być udzielone na piśmie[27]. Według biskupa Romana Danylaka wydawcy pierwszego wydania nie przedłożyli dzieła do wcześniejszej aprobaty kościelnej[28]. Zakładając, że miał ustną aprobatę papieską, ks. Berti przedstawił pracę do publikacji w Drukarni Watykańskiej. W 1949 roku Święte Oficjum wezwało kapłana i nakazało mu oddać wszystkie kopie dzieła oraz przyrzec, że go nie opublikuje. Berti przekazał kopie maszynopisu, ale oryginał zwrócił Marii Valtorcie[24]. W 1952 roku Valtorta podpisała kontrakt z wydawcą Michele Pisani, który w latach 1956–1959 wydrukował dzieło w czterech tomach[25]. Pominięto nazwisko pisarki, która za życia chciała pozostać nieznana[29].

Święte Oficjum, na podstawie dekretu papieża Jana XXIII z 16 grudnia 1959 roku, umieściło książkę na Indeksie Ksiąg Zakazanych[26][30]. Powodem było twierdzenie, że dzieło jest nadnaturalnego pochodzenia[31]. Krytykowano rozwlekłość dzieła, nieodpowiednie opisy kwestii trudnych (np. grzechów), domniemane błędy historyczne, geograficzne itp. (bez podania przykładów), pewne nieścisłości doktrynalne. Podkreślono „poważny akt nieposłuszeństwa” wobec zakazu publikacji wydanym zakonnikom dekadę wcześniej[25]. Dekret został opublikowany w „L'Osservatore Romano” z 6 stycznia 1960 roku[32]. Paweł VI, następca Jana XXIII, zniósł Indeks Ksiąg Zakazanych (przestał być prawem kościelnym, zachował wartość moralną)[25].

W 1985 roku kardynał Joseph Ratzinger, prefekt Kongregacji Doktryny Wiary, napisał w liście do kardynała Giuseppe Siri, arcybiskupa Genui: „Potwierdzam słuszność potępienia dzieła Marii Valtorty i uważam za niepożądane jego rozpowszechnianie dla uniknięcia szkód, jakie dzieło to mogłoby wywołać u prostych ludzi”[33]. Obrońcy dzieła podkreślają jednak, że kardynał Joseph Ratzinger nie analizował osobiście pism Marii Valtorty[34], ale podtrzymał werdykt kardynała Alfredo Ottavianiego, zdecydowanego przeciwnika dzieł Marii Valtorty i innych objawień prywatnych (przyczynił się do umieszczenia na Indeksie Ksiąg Zakazanych nie tylko Poematu Boga-Człowieka[35], ale także Dzienniczka siostry Faustyny[36]). Zwolennicy dzieła podkreślają, że kardynał Ratzinger był „daleki od negatywnego osądu” i uznał jedynie, że „rozpowszechnianie Poematu w tamtym czasie nie było uważane za stosowne” z powodu słabego przygotowania teologicznego wiernych, którzy mogliby „postawić wyżej objawienie prywatne nad objawienie publiczne”[34].

W 1992 roku sekretarz Konferencji Episkopatu Dionigi Tettamanzi oficjalnie zażądał od wydawcy włoskiego Emilio Pisaniego, aby na pierwszej stronie dzieła określono wyraźnie, że „wizje i dyktanda, jakie są zapisane, nie mogą być uznane za mające pochodzenie nadprzyrodzone, lecz powinny być uważane za formę literacką, jaką autorka posłużyła się dla opowiedzenia po swojemu o życiu Jezusa”[37]. Wydawca utrzymywał, że uznano, że ​​dzieło jest wolne od błędów doktrynalnych lub moralnych[38]. Podczas swojej pierwszej wizyty w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary w Watykanie Pisani dowiedział się, że kongregacja poprosiła o list w związku z decyzją o zezwoleniu wszystkim katolikom na czytanie dzieła Marii Valtorty na takich samych warunkach jak inne publikacje[25]. Od tej pory wzrasta poczytność dzieła i ilość pozytywnych świadectw na jego temat[39].

W Polsce dzieło Marii Valtorty wydało wydawnictwo Vox Domini. Opublikowano 7 ksiąg w 16 tomach (10 książek)[40]. Jest to przekład z języka francuskiego i włoskiego[41].

Opinie duchownych[edytuj | edytuj kod]

Kardynał Edouard Gagnon 31 października 1987 wydał oświadczenie: „Sąd wydany przez Ojca Świętego w roku 1948 stanowił oficjalne imprimatur nadane w obecności świadków”. Także papież Paweł VI, zgodnie z relacją prałata Pea qua Ia Macci – jego prywatnego sekretarza – przeczytał jedną z ksiąg Poematu Boga-Człowieka i oznajmił, że bardzo ceni dzieło. Polecił przesłać komplet Poematu do biblioteki seminarium diecezjalnego[42].

Włoski teolog ojciec Gabriel M. Roschini OSM, profesor mariologii, autor ponad 900 tytułów z tej dziedziny, uważał Poemat Boga-Człowieka za najważniejsze dzieło dla mariologii, dające najbardziej żywy i całościowy obraz Maryi[4]. „Kto chce poznać Najświętszą Dziewicę (Dziewicę, która jest w doskonałej harmonii z Magisterium Kościoła, zwłaszcza z Soborem Watykańskim II, z Pismem Świętym i Tradycją Kościoła), musi zagłębić się w mariologii valtortańskiej!” – pisał[43]. Arcybiskup Alfonso Carinci, Sekretarz Kongregacji ds. Liturgii, w 1946 roku uznał dzieło za w pełni zgodne z treścią Ewangelii jako przyczyniające się do „lepszego zrozumienia jej znaczenia”[42]. Także ojciec Augustin Bea, późniejszy kardynał, jezuita, rektor Papieskiego Instytutu Biblijnego i doradca Świętego Oficjum, w 1952 roku, po przeczytaniu maszynopisu wielu książek Marii Valtorty, nie znalazł błędów dotyczących egzegezy[44].

Gabriel Maria Allegra OFM, tłumacz Biblii na język chiński, w roku 1970 wypowiedział się w sposób przychylny dziełu, uznając jego charyzmatyczny charakter jako „palec Boży”[42]. Pisał: „Poemat w żadnym miejscu nie stoi w sprzeczności z Ewangelią, ale znakomicie uzupełnia ją, ożywia ją, nadaje jej mocy i wrażliwości (...). Dyskursy naszego Pana, nawet najtrudniejsze w ich zwięzłości, dają nam wyjaśnienia. Ten, kto czyta Poemat, oddycha atmosferą Ewangelii i prawie staje się jedną z osób w tym tłumie, który podąża za Mistrzem. (...) Ewangelia staje się żywa podczas tej lektury. To uświadamiamy sobie wszyscy, czytając”. W 1961 roku, opowiadając na krytykę wobec tej opinii, odpisał: „Po przeczytaniu całego Poematu lepiej rozumiemy Ewangelię. (...) Nadal nie wiem i prawdopodobnie nigdy się nie dowiem i nie będę umiał tego sobie wytłumaczyć, w jaki sposób Pan mógł pokazać swoje ziemskie życie duszy żyjącej w XX wieku, ale wierzę w Miłość, która potrafi wszystko”[4]. Dodał też: „To, co zadziwia mnie najbardziej, to fakt, że Valtorta nigdzie nie popełniła błędów teologicznych. Przeciwnie – oddaje ujawnione tajemnice w sposób łatwy w odbiorze dla czytelnika, przedstawiając je w przystępnym i nowoczesnym języku”[44]. Prałat Ugo Lattanzi, dziekan Wydziału Teologii Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego i doradca Świętego Oficjum, w 1951 roku oznajmił, że żaden pisarz nie mógłby zapisać takiej obfitości materiału, gdyby nie był pod wpływem siły nadprzyrodzonej. George H. Pearce, arcybiskup Suvy, w 1987 roku uznał, że jest dla niego „rzeczą niemożliwą, aby ten, kto czyta to ogromne dzieło z otwartym umysłem, nie przekonał się, że autorem jest Duch Święty”. Ks. André Richard, doktor teologii i założyciel katolickiego pisma „L’Homme Nouveau”, stwierdził: „Po dwudziestu latach badań i studiów nie znalazłem w dziele Valtorty nic, co byłoby sprzeczne z wiarą, z Ewangelią oraz z nauczaniem Kościoła”[45].

Również św. Ojciec Pio był zwolennikiem Poematu. Zgodnie z relacją duchowej córki Ojca Pio, Rosi Giordani, zakonnik nakazał jej czytanie dzieła Marii Valtorty[46]. Natomiast dla Matki Teresy z Kalkuty Poemat był najważniejszą, po Piśmie Świętym i Brewiarzu, lekturą duchową[47].

Ks. prof. Rene Laurentin, ceniony współcześnie badacz objawień, napisał: „Pomimo, że dzieło opublikowano, nie bez cichej zgody papieża Piusa XII, zostało ono potępione przez św. Oficjum. Poemat Boga­-Człowieka był ostatnim utworem wpisanym do katalogu Indeksu, który został usunięty w wyniku Soboru w 1966 roku. (…) Argumenty sformułowane przeciwko dziełu, a opublikowane w „Osservatore Romano” nie są poważne. (…) Wszystkie wydarzenia Ewangelii przesuwały się przed oczyma Marii Valtorty, jak w reportażu. Odróżniała ona osoby i dialogi we wzruszającym świetle. Jej opis jest fascynujący, zdumiewający w swym prawdopodobieństwie oraz uszanowaniu Ewangelii”[47].

Poemat Boga-Człowieka otrzymał przychylne opinie wielu biskupów katolickich[48]. Do dzieła Marii Valtorty odwoływali się także przedstawiciele chińskiego Kościoła, którzy wyrażali nadzieję na postęp prac w tłumaczeniu dzieła na język chiński. Ich zdaniem Poemat może „pomóc ludowi Bożemu docenić przesłanie Ewangelii”[49].

Opinie ekspertów w sprawie wiarygodności dzieła[edytuj | edytuj kod]

François-Paul Dreyfus, profesor teologii biblijnej we Francuskiej Szkole Biblijnej i Archeologicznej w Jerozolimie, stwierdził w roku 1986: „Zrobiło na mnie wielkie wrażenie znalezienie w dziele Marii Valtorty nazw przynajmniej 6 czy 7 miejscowości, których nie ma ani w Starym, ani w Nowym Testamencie. Te nazwy są znane ze źródeł niebiblijnych tylko kilku specjalistom. Skąd i jakim sposobem mogłaby ona znać te nazwy, jeśli nie z objawień, które – jak twierdzi – otrzymała”. Jean Aulagnier – specjalista w dziedzinie kalendarzy starożytnych, autor książki o pismach Marii Valtorty i o niej samej zatytułowanej Maria Valtorta, qui es-tu?, napisał w 1995 roku: „Mając ustaloną naukową chronologię wszystkich wydarzeń w pracy Marii Valtorty, stwierdzam, że nie można tego wytłumaczyć inaczej niż poprzez interwencję Bożą”[42].

Dr Vittorio Tredici, geolog i mineraolog, w 1952 roku podkreślał niewytłumaczalną precyzyjną wiedzę mistyczki na temat Palestyny w jej aspekcie panoramicznym, topograficznym, geologicznym i mineralogicznym. W tym samym roku profesor Nicola Pende, specjalista w dziedzinie patologii oraz endokrynologii, pisał: „Co wzbudziło we mnie, lekarzu, najwyższy podziw i autentyczne zaskoczenie, to mistrzostwo eksperta, z jakim Valtorta opisuje zjawisko, jakie niewielu doskonałych lekarzy potrafiłoby opisać: scenę agonii Jezusa na krzyżu. Ogromny ból skurczowy, jaki znosił Odkupiciel z powodu ran głowy, rąk i stóp, które podtrzymywały resztę ciała, co powoduje, w opisie Valtorty, skurcze całego ciała, zesztywnienie tężcowe piersi i członków, co wcale nie mąci ani umysłu, ani woli Pana, a wyraża najsilniejszy ból fizyczny, wywołany najgorszą z męczarni”. Gianfranco Nolli, biblista, dyrektor Muzeum Watykańskiego, pisał: „(...) Valtorta opisuje miejsca, zwyczaje, stroje z naprawdę dużą precyzją, którą rzadko można by spotkać nawet u kogoś, kto jest obeznany z tym wszystkim (...)”[50].

Badania Davida J. Webstera wykazały, że w Poemacie wymienionych jest 255 różnych miejsc geograficznych położonych na terenach historycznej Palestyny, z czego 79, tj. prawie jedna trzecia, nie pojawia się w indeksie atlasu dołączonego do wydanej w 1939 roku International Standard Bible Encyclopedia (ISBE), a 62 spośród nich nie ma także w Macmillan Bible Atlas (MBA) z 1968 roku. 52 to miejsca nieposiadające nawet odniesień w Biblii. Spośród tych 17 pominiętych przez atlas ISBE a wymienionych w MBA, 9 zostało potwierdzonych przez zewnętrzne źródła starożytne, a od tego czasu kolejne 20 zostało potwierdzonych w wydanym w 1989 roku Harper Collins Atlas of the Bible (HCAB)[51].

Lonnie Lee Van Zandt, profesor fizyki, opisał o dokładności licznych opisów nieba w Poemacie. Stwierdził, że układ ciał niebieskich, o jakich wspominała Valtorta, jest zgodny z wynikami badań astronomicznych, które przeprowadził za pomocą specjalistycznego programu komputerowego. Lee Van Zandt uznał, że Włoszka nie byłaby w stanie sama dokonać takich obserwacji i przychylił się do tezy mówiącej o nadprzyrodzoności objawień[52].

Mitchell Pacwa SJ, znający biegle biblijne języki, stwierdził, że „najlepsze, co można powiedzieć o Poemacie Boga-Człowieka, to to, że jest to zła powieść”. „Długie wypowiedzi Jezusa i Maryi wyraźnie kontrastują z ewangelistami, którzy przedstawiają Jezusa jako pokornego, powściągliwego; Jego dyskursy są szczupłe, wyraziste. Fikcyjna historia Valtorty sprawia, że Jezus brzmi jak gaduła, zawsze gotowa ogłosić się Mesjaszem i Synem Bożym lub uczyć teologii we współczesnych kategoriach. Matka Boska mówi jak „propagandysta” współczesnej teologii maryjnej[24]. Natomiast Hugo Lattanzi, profesor teologii fundamentalnej na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim, zachwalał formę literacką dzieła: „są to naprawdę wspaniałe strony, zarówno jeśli chodzi o myśl, jak i formę; opisy sytuacji psychologicznych godne Shakespeare’a, dialogi prowadzone w sposób godny Sokratesa czy Platona, a opisy natury i środowiska godne najbardziej pomysłowego pisarza”. Maurice Raffa, dyrektor Międzynarodowego Centrum Porównań i Syntezy, również podkreślał walory literackie Poematu: „aby napisać chociaż jeden z wielu tomów składających się na to Dzieło – potrzeba by Autora (który w dzisiejszych czasach nie istnieje), który byłby równocześnie wielkim poetą, zdolnym biblijnym uczonym, oddanym teologiem, ekspertem w dziedzinie archeologii i topografii i doświadczonym znawcą ludzkiej psychologii”. Gabriel Maria Allegra OFM pisał: „Niektóre rozmowy Pana Jezusa, których zasadniczy temat jest jedynie sugerowany w Ewangeliach, jest w tym Dziele rozwinięty z niezwykłą naturalnością, z łączeniem myśli tak logicznym, tak spontanicznym, tak połączonym z czasem, miejscem i okolicznościami, jakiej nigdy nie znalazłem u najsławniejszych egzegetów...”[50].

Kontrowersyjne fragmenty[edytuj | edytuj kod]

Jezus używający śrub[edytuj | edytuj kod]

Mitchell Pacwa SJ zarzucał Poematowi anachronizm, uważając, że Jezus nie mógł używać w swej pracy śrub[24][53]. Tymczasem jedną z pierwszych osób, które opisały i używały urządzeń opartych na śrubie, był Archytas z Tarentu (428–347 r. p.n.e.), a także bardziej znany Archimedes (287–212 r. p.n.e.)[54]. Znany jest także skomplikowany mechanizm z Antykithiry, datowany na lata 150–100 p.n.e.

Jezus rzekomo przyznający się do ulegania pokusie[edytuj | edytuj kod]

Ojciec Alain Bandelier postawił oskarżenie[55], że Poemat Boga-Człowieka zawiera herezję, odwołując się do zdania z 32 rozdziału Księgi II[56]:

[Judasz:] «Nigdy nie byłeś kuszony?»

[Jezus:]: «Judaszu, mam trzydzieści lat. Nie żyłem w grocie [ukrytej] w górach, lecz pośród ludzi. A nawet gdybym był w najbardziej samotnym miejscu na ziemi, czy sądzisz, że nie przyszłyby pokusy? Człowiek ma w sobie wszystko: dobro i zło.

Ojciec Bandelier interpretuje ten tekst następująco: Jezus przyznaje się do tego, że jest w nim grzech. „Oto w jaki sposób, mimo dobrych intencji głosi się czystą herezję: sam Syn Boży zamieszkiwany przez zło!” – pisze[55]. Bruno Perrinet, zdeklarowany zwolennik dzieła Marii Valtorty, broni tego fragmentu, uważając, że wątpliwości rozwiewają się po dokładnym przeanalizowaniu fragmentu i poprawieniu błędnego tłumaczenia, które powinno brzmieć: „Wszystko znajduje się dookoła nas: i dobro, i zło. Możemy przyjąć wszystko”[45]. Dodatkowo bezpośredni kontekst wskazuje, że Jezus nigdy nie stwierdził, że uległ pokusie. Tuż przed fragmentem, który cytuje ojciec Bandelier, Jezus oznajmia: „Nigdy nie przystałem na grzech. A to nie dlatego, że jestem Synem Ojca, ale dlatego, iż tego chciałem, by pokazać człowiekowi, że Syn Człowieczy nie zgrzeszył, ponieważ nie chciał zgrzeszyć, oraz że człowiek jeśli nie chce grzechu, może go także nie popełnić”. Bezpośrednio zaś po tym, Judasz pyta Jezusa: „Ale jeśli nigdy nie popełniłeś grzechu, to jak możesz sądzić grzeszników?”[56].

Używanie zwrotu „Trójca” i „Jahwe”[edytuj | edytuj kod]

Marcin Szkodziński w artykule Objawienia prywatne kreują teologię ludową[57] odniósł się krytycznie do dzieła Valtorty, stwierdzając, że: „To niemożliwe, aby którakolwiek postać nowotestamentalna użyła określenia Trójca. Greckie „trias” użył po raz pierwszy dopiero Teofil z Antiochii (ok. 180) i to jeszcze w innym rozumieniu niż podaje obecna teologia katolicka. Gdyby ewangeliści tak szafowali tym określeniem, jak u włoskiej „mistyczki”, nie byłoby np. konfliktu ariańskiego lub o subordynacjonizm”. Takie słowa Maria Valtorta wkłada w usta Jezusa:

Błogosławię was wszystkich w imię Boga Jedynego w Trójcy, i w imię Słowa, które wcieliło się po to, aby być zbawieniem dla ludzi dobrej woli.

Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, V,41

– Popełniacie błąd, bo oddajecie kult jednemu tylko, podczas gdy On jest cudowną Trójcą.

Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, III,87

– Nie unoście się. Zawołajcie ich, a powiedzą wam – jeśli jest prawdą, iż wiedzą – że Bóg jest Jeden w Trójcy: Ojciec, Syn i Duch Święty, i że Słowo, to znaczy Syn Myśli, przyszedł zgodnie z tym, co zostało przepowiedziane, ażeby wybawić Izraela i świat z grzechu. Ja jestem Słowem. Jestem przepowiedzianym Mesjaszem. Nie ma zatem żadnego świętokradztwa, jeśli nadaję Ojcu imię Ojca Mojego.

Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, III, 87

Szkodziński pisze: „Używają zwrotów, których nie mieli prawa znać (anachronizmy), a także, które nie miały swoich odpowiedników w języku greckim i hebrajskim. Jezus i jego otoczenie nie widzą problemu w używaniu imienia Jahwe, mimo że wszystko wskazuje na to, że nie wolno było tego czynić nikomu poza arcykapłanem, i to tylko raz w roku, w czasie święta Jom Kippur, gdy wchodził do sanktuarium Świętego Świętych w świątyni jerozolimskiej z krwią ofiarnych kozłów”[57].

Poemat w innych objawieniach prywatnych[edytuj | edytuj kod]

W orędziach ks. prałata Ottavio Micheliniego pt. Orędzia Pana Jezusa Chrystusa do kapłanów znaleźć możemy takie słowa, które ks. Michelini zapisuje jako słowa Jezusa: „Wśród tych kapłanów drogim mi jest X,., gdyż pragnie szczerze swej doskonałości i miłuje to cudowne dzieło, którego świat nie zna, pyszni odrzucają, pokorni kochają: jest to Poemat Boga-Człowieka. Jest to dzieło przeznaczone przez Opatrzność Bożą na wasze czasy. Jest to źródło wody żywej i czystej. To Ja Sam, Słowo żywe i wieczne, dałem się znowu na pokarm duszom, które miłuję. (...) Jeśli czytający Poemat Boga-Człowieka nie odczuje łaski Bożej, woni nadprzyrodzonej, świadczy to, że ma duszę zatłoczoną i zaciemnioną. Biskupi, kapłani, zakonnicy i zakonnice, którzy znowu powołują się na roztropność, stanie się ona dla nich przyczyną wielu nieroztropności. Otaczają się oni tą roztropnością, a nie wiedzą, że są w twierdzy szatana. Roztropność jest cnotą, a cnota nie obawia się rzeczy bożych. Do czegoście doszli? Niech ks. X. – wie, że za każdym razem, gdy odczytuje Poemat Boga-Człowieka sprawia Mi radość, której odmawiają Mi inni”[58].

W innym miejscu Chrystus miał powiedzieć: „Podyktowałem Marii Valtorcie, duszy ofiarnej, wspaniałe dzieło. Ja jestem autorem tego dzieła. Dobrze wiesz o tym, że wielu kapłanów znajduje się opozycji do tego dzieła. To również potwierdza synu, że ten, kto nie odkrył w tym Poemacie Bożego Zbawiciela, powiewu czegoś nadzwyczajnego, ma duszę zaciemnioną i obciążoną. Ja nie mówię „czytaj”, ale kontempluj, studiuj, a przyniesie to nieskończone dobro dla duszy. Jest to dzieło na nowe czasy, które pragnęła Mądrość i Boża Opatrzność. Jest to źródło żywej i czystej wody. To jestem Ja, Słowo Żywe i odwieczne, Który dałem ponownie Samego Siebie jako pożywienie dla dusz, które kocham. Ja, Ja Sam, jestem Światłem, a Światło nie może być niczym zagmatwane i przygaszone przez ciemność. Tam gdzie Ja jestem znajdywany, ciemność jest rozproszona, ażeby zrobić miejsce dla światła”[58].

Wzmianka o Poemacie Boga-Człowieka znajduje się w orędziu z 19 września 1975 roku: „Podyktowane Marii Valtorcie, duszy ofiarnej, przedziwne dzieło, zatytułowane Poemat Boga-Człowieka, którego Ja jestem Autorem. Zdałeś już sobie sprawę ze wściekłych reakcji szatana. Poznałeś opory wielu kapłanów, sprzeciwiających się temu dziełu. Lecz gdyby ono było nie tylko czytane, ale studiowane i rozważane, przyniosłoby olbrzymie dobro duszom. Dzieło to jest źródłem poważnej i solidnej kultury. Lecz nad to dzieło, które ma zapewnione wielkie powodzenie w Kościele odnowionym, przedkładają oni śmieci tylu pism i książek zarozumiałych teologów. Błogosławię cię jak zawsze. Kochaj Mnie[59].

W 2009 na Uniwersytecie Yale ukazał się raport opisujący związek między objawieniami z Medziugoria a pismami Marii Valtorty[60][61]. Wizjonerki z Medziugoria Marija Pavlovic i Vicka Ivankovic stwierdziły, że zapisy Marii Valtorty dotyczące jej rozmów z Jezusem są wiarygodne. Zgodnie z oświadczeniem Ivankovic złożonym 27 stycznia 1988 roku, w 1981 roku Maryja powiedziała jej w Medziugoriu: „Jeśli ktoś chce poznać Jezusa, powinien przeczytać Marię Valtortę. Ta księga jest prawdą”[62]. Jednak ks. Philip Pavich OFM, amerykańsko-chorwacki franciszkanin z Medziugorie, wysłał okólnik kwestionujący wizje Marii Valtorty i późniejszą książkę[28].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Życie Jezusa według Marii Valtorty, „Vox Domini” (2), 2018 [dostęp 2022-12-26] (pol.).
  2. Maria Valtorta, JEZUS WYJAŚNIA, DLACZEGO POWSTAŁ „POEMAT…” [online], 27 stycznia 2018 [dostęp 2022-12-26] (pol.).
  3. Michael Freze, Voices, visions, and apparitions, Huntington, Ind.: Our Sunday Visitor Pub. Division, 1993, ISBN 0-87973-454-X, OCLC 30626293 [dostęp 2022-12-26].
  4. a b c d John Haffert, Kim Był Jezus? Uznanie dla Poematu Boga-Człowieka Marii Valtorty, „Vox Domini” (2), 2011, s. 27–32, ISSN 1232-7492.
  5. Rajmund Pietkiewicz, Gdy otwierasz Biblię, Wrocław 1995, s. 67.
  6. Marcin Majewski, Jak przekłady zmieniają Biblię. O teorii i praktyce tłumaczenia Pisma Świętego, Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, 2013 [dostęp 2019-08-06].
  7. Stary Testament a „Poemat Boga-Człowieka” [online], poemat.mariavaltorta.pl [dostęp 2019-08-06].
  8. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, IV,84.
  9. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, III,70.
  10. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, III,84.
  11. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, IV,211.
  12. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, IV,73.
  13. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, IV,151.
  14. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, VII,34.
  15. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, V,10.
  16. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, IV,112.
  17. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, I,21.
  18. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, VII,25.
  19. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, tomy I-IV, Centro Editoriale Valtortiano, Wydawnictwo Michalineum, s. 480.
  20. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, księga trzecia, część druga, Vox Domini, Katowice 1997, s. 70.
  21. a b Peter M. Rookey, Shepherd of souls : Father Anthony M. Pucci, O.S.M., the little pastor of Viareggio : servite priest, pastor, saint, Chicago, Ill.: Order of Friar Servants of Mary, 2002, ISBN 1-891280-44-9, OCLC 642701143 [dostęp 2022-12-26].
  22. Nostre Informazioni, „L'Osservatore Romano”, 26 lutego 1948, s. 1.
  23. Maria Valtorta Documents | L'Osservatore Romano, Imprimaturs, Letter of Pope Pius VI, and Condemnation [online], www.maria-valtorta.net [dostęp 2022-12-26].
  24. a b c d Mitch Pacwa SJ, Is the Poem of the Man-God Simply a Bad Novel?, „Our Sunday Visitor, Inc.”, luty 1994 [zarchiwizowane z adresu 2018-05-31].
  25. a b c d e The Stages of Approval of Maria Valtorta's Work [online], web.archive.org, 4 lutego 2008 [dostęp 2022-12-26] [zarchiwizowane z adresu 2008-02-04].
  26. a b David Michael Lindsey, The woman and the dragon : apparitions of Mary, Gretna, La.: Pelican Pub, 2000, ISBN 1-56554-731-4, OCLC 42708133 [dostęp 2022-12-26].
  27. CIC 1917: text - IntraText CT [online], www.intratext.com [dostęp 2022-12-26].
  28. a b Roman Danyluk, Maria Valtorta, Her Life and Work [online], web.archive.org, 23 lutego 2015 [dostęp 2022-12-26] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-23].
  29. Ewa Bromboszcz, O AUTORSTWIE PISM M. VALTORTY [online], 28 stycznia 2018 [dostęp 2022-12-26] (pol.).
  30. ACTA SS. CONGREGATIONUM. SUPREMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICII, „Acta Apostolicae Sedis”, 52, 1960, s. 60.
  31. Chris Maunder, Our Lady of the Nations: Apparitions of Mary in Twentieth-century Catholic Europe, Oxford University Press, 2016, ISBN 978-0-19-871838-3 [dostęp 2022-12-26] (ang.).
  32. Library : A Badly Fictionalized Life of Jesus [online], www.catholicculture.org [dostęp 2022-12-26].
  33. Maria Valtorta: To tylko literatura [online], 30 października 2002 [dostęp 2019-08-02].
  34. a b Maria Valtorta The Authoritative Websites [online], 14 maja 2007 [dostęp 2019-08-03].
  35. A. Sporniak, Paradoksy objawień prywatnych, Tygodnik Powszechny 26.03.2009.
  36. Acta Apostolicae Sedis, tom 51 (1959), s. 271.
  37. DOCUMENTI DELLA CHIESA SULL [online], www.lettereadioealluomo.com [dostęp 2022-12-26].
  38. L'opera di Maria Valtorta e la Chiesa [online] [dostęp 2022-12-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-01-03].
  39. Aloysius Winter, Święty Józef według zapisków Marii Valtorty, „Vox Domini” (1), 2011, s. 45–50.
  40. Poemat Boga Człowieka Maria Valtorta - Księgarnia Lumen [online], ksiegarnialumen.pl [dostęp 2022-12-26].
  41. Poemat Boga-Człowieka w 7 Księgach - pisma mistyczne Marii Valtorty | MARIA VALTORTA I JEJ PISMA [online], 28 stycznia 2018 [dostęp 2022-12-26] (pol.).
  42. a b c d Maria Valtorta i jej pisma [online] [dostęp 2019-08-02] (pol.).
  43. Gabriel M. Roschini, The Virgin Mary in the Writings of Maria Valtorta, Kolbe’s Publications ISBN 2-920285-08-4.
  44. a b „Poemat Boga-Człowieka”? Tylko ten, kto przeczyta, zrozumie. W odpowiedzi siostrze Brunie od Maryi, „Vox Domini” (2), 2019, s. 46–59.
  45. a b Bruno Perrinet, O dziele Marii Valtorty, „Vox Domini” (1), 2009, ISSN 1232-7492.
  46. Dr. Emilio Pisani, Padre Pio and Maria Valtorta, Centro Editoriale Valtortiano, 1999, s. 68, ISBN 978-8879870719.
  47. a b Antonio Socci, Tomaszowi Terlikowskiemu ku refleksji. Słów kilka o dziełach spisanych przez Marię Valtortę, „Vox Domini” (2), 2013, s. 16–23.
  48. A Summa and Encyclopedia to Maria Valtorta’s Extraordinary Work [online], www.valtorta.org.au [dostęp 2019-08-03].
  49. XII Ordinary General Assembly – Lineamenta [online], www.vatican.va [dostęp 2019-08-03].
  50. a b Zbiór świadectw wybitnych czytelników „Poematu Boga-człowieka” | MARIA VALTORTA I JEJ PISMA [online], mariavaltorta.pl [dostęp 2019-08-03] (pol.).
  51. Aleksander Sztramski, Maria Valtorta i jej dzieło a współczesna geografia i archeologia biblijna, „Vox Domini” (1), 2014, s. 59–62.
  52. Astronomical dating of the Poem of the Man-God, [w:] Lonnie Lee Van Zandt, Lonnie Lee Van Zandt (1937–1995). Reminisces by Friends and Colleagues, Purdue University 1995.
  53. Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, I,62.
  54. Anderson K.J., The Manufacture of Screws, 1994.
  55. a b Famille Chretienne nr 1459, 31.12.2005, s. 64.
  56. a b Maria Valtorta, Poemat Boga-Człowieka, Vox Domini, II,32.
  57. a b Marcin Szkodziński, Objawienia prywatne kreują teologię ludową [online], salon24.pl, 28 kwietnia 2021 [dostęp 2022-06-24] (pol.).
  58. a b Ksiądz Don Ottavio Michelini, Orędzia Pana Jezusa do kapłanów, orędzie z 22.1.1976 r.
  59. Ksiądz Don Ottavio Michelini, Orędzia Pana Jezusa do kapłanów, orędzie z 19.09.1975 r.
  60. Daniel Klimek, The Gospels According to Christ? Combining the Study of the Historical Jesus with Modern Mysticism [online], www.valtorta-maria.com [dostęp 2022-12-26].
  61. Queen of Peace Newsletter [online], www.mariavaltortawebring.com [dostęp 2022-12-26].
  62. Words from heaven : messages of Our Lady from Medjugorje : a documented record of the messages and their meanings given by Our Lady in Medjugorje to the six visionaries and two inner locutionists, wyd. Rev. 7th ed, Sterrett, Ala.: Caritas of Birmingham, 1996, ISBN 1-878909-05-3, OCLC 36618517 [dostęp 2022-12-26].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]