Juda Tadeusz Apostoł

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Święty
Juda Tadeusz
Jehudah
brat Pański
apostoł
męczennik
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

I połowa I wieku
Galilea

Data i miejsce śmierci

ok. 80 rok
Persja

Czczony przez

kościoły chrześcijańskie

Wspomnienie

28 października[a]
2 i 13 lipca[b]

Atrybuty

m.in.: kamienie, krzyż, księga, laska i zwój

Patron

Armenii i spraw trudnych

Święty Apostoł - Juda Tadeusz
na obrazie Georges’a de La Toura

Juda Tadeusz Apostoł (Juda od hebr. יהודה, jehudah „chwała Jahwe”[1]; Tadeusz od aram. tadda – pierś; godny czci, odważny), zwany również Juda(sz), brat Jakuba[2] albo Tadeusz (Lebeusz)[3], czasem nazywa się go Judą Jakubowym (zm. ok. 80) – jeden z dwunastu apostołów, według tradycji brat Jakuba, brat Pański i autor Listu Judy (por. Jud 1,1). Zaliczany do grona męczenników, święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego.

Dzieje[edytuj | edytuj kod]

Męczeństwo świętych Szymona i Judy Tadeusza na obrazie Stefana Lochnera

Widnieje na listach Dwunastu Apostołów w Łk 6,16 oraz Dz 1,13 jako Juda Jakubowy. A Ewangelia Jana określa go słowami Juda, ale nie Iskariota. Chociaż określenie Jakubowy może znaczyć syn Jakuba, tradycja, przynajmniej zachodnia, utożsamia go z Judą, bratem Jakuba (por. Jud 1,1), który był synem Kleofasa. Juda był jednym z braci Pańskich i autorem nowotestamentalnego Listu Judy[4]. Inne teksty biblijne wskazujące pokrewieństwo z Jezusem, to Mk 6,3; Ga 1,19; Mt 10,3[5]. Przypis do Mt 12,46 w Biblii Tysiąclecia (wydanie trzecie) podaje natomiast, że byli stryjecznymi lub ciotecznymi braćmi Jezusa Chrystusa (z punktu widzenia rzymskokatolickiego Jezus nie miał biologicznych braci).

W apokryfach Juda Tadeusz i Jakub Sprawiedliwy bywają przedstawiani jako synowie Józefa Sprawiedliwego[1] z pierwszego małżeństwa m.in. w Opowiadaniu o Józefie cieśli.

W czasie Ostatniej Wieczerzy to on skierował pytanie do Mistrza:

Panie, cóż się stało, że nam się masz objawić, a nie światu?[6]

Po Zesłaniu Ducha Świętego według św. Hieronima głosił naukę chrześcijańską w okolicach Edessy, według św. Paulina z Noli na terenie Libii, a według św. Wenancjusza Fortunata w Mezopotamii i Persji, gdzie poniósł męczeńską śmierć wraz ze św. Szymonem[1]. Apokryf Passio Simonis et Iudae opisuje śmierć Judy i Szymona poprzez obicie kijami w Persji w mieście Suanir[7].

Relikwie Judy znajdują się w bazylice św. Piotra w Rzymie.

List Judy[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: List Judy.

Św. Atanazy i św. Augustyn przypisują mu autorstwo Listu Judy zaliczanego do ksiąg Nowego Testamentu. Okazją do jego powstania (ok. 67) było pojawienie się błędnych nauk. Apostoł uważał za swój obowiązek utwierdzić czytelników w prawdziwej wierze i zachęcić do rzetelnego życia w społeczności i wierze Kościoła[1].

Patronat[edytuj | edytuj kod]

Święty Juda Tadeusz jest patronem spraw trudnych i beznadziejnych

Juda Apostoł jest patronem Armenii, diecezji siedleckiej oraz spraw trudnych i beznadziejnych[8].

Dzień obchodów[edytuj | edytuj kod]

Juda Tadeusz na obrazie Francisca de Zurbarána

W Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim jego święto liturgiczne obchodzone jest 28 października, razem ze św. Szymonem.

Kościoły Wschodu, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają apostoła Judę, w zależności od Kościoła:

Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, który posiada własny kalendarz podzielony na 13 miesięcy, wspomina Apostoła odpowiednio do 26 czerwca i 23 lipca (przeniesienie relikwii z Syrii do Konstantynopola przez cesarza Konstantyna)[10].

Ikonografia[edytuj | edytuj kod]

Juda Tadeusz na obrazie El Greca

W ikonografii zachodniej przedstawiany jest z pałką lub włócznią w ręku, na pamiątkę swojej śmierci (został zabity pałkami lub włócznią) w czerwonej szacie lub w brązowo-czarnym płaszczu z obrazem przedstawiającym Jezusa (mandylionem)[11].

Atrybutami świętego są: kamienie, krzyż, księga, laska, łódź rybacka, maczuga, miecz, pałki, i topór[11].

W sztuce wschodniej, na ikonach, apostoł ubrany jest w długie, czerwone, szaty. Ma długie ciemne włosy i niedługą, przyprószoną siwizną brodę. W dłoni (lub obu) trzyma zwinięty lub rozwinięty zwój[1].

Juda Tadeusz jest często przedstawiany w towarzystwie św. Szymona

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. liturgia katolicka
  2. prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f ap. Juda, brat Pański na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
  2. Łk 6,16 w przekładach Biblii.
  3. Mt 10,3 w przekładach Biblii.
  4. Juda Św.. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. 5. s. 1063-64.
  5. Mk 6,3 w przekładach Biblii., Ga 1,19 w przekładach Biblii., Łk 6,16 w przekładach Biblii., Mt 10,3 w przekładach Biblii.
  6. BT (J 14, 22)
  7. Lorenzo Bianchi: Ne scelse dodici. Dove sono sepolti gli Apostoli di Gesù e alcuni loro amici. Rzym: Trenta Giorni Società Cooperativa, 2007, s. 58-59. (wł.).
  8. Patroni Diecezji. diecezja.siedlce.pl. [dostęp 2023-09-29].
  9. podwójne datowanie
  10. a b c d Judas Thaddäus (Andaraos, Addai)Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.)
  11. a b Święci Apostołowie Szymon i Juda Tadeusz. [dostęp 2009-06-18]. na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 22.09.2010]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jakub zw. Mniejszym, Jakub Młodszy. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. Gadacz, B. Milerski (red. naukowa). T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 129. ISBN 83-01-13812-2.
  • Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1998, s. 368/369. ISBN 83-7097-464-3.
  • Biblia Tysiąclecia, wyd. III. Poznań-Warszawa: Pallotinum, 1980.