Bazylika kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku

Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku

nr rej. A-76 z dnia 20 stycznia 1959
bazylika mniejsza, kolegiata kościół parafialny
widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Pułtusk
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Mateusza w Pułtusku
Wezwanie	Zwiastowania NMP
Położenie na mapie Polski Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku
Położenie na mapie gminy Pułtusk Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku
Położenie na mapie Pułtuska Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku
52°42′26,676″N 21°05′18,383″E
Strona internetowa

Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP w Pułtusku została ufundowana przez biskupa płockiego Pawła Giżyckiego w 1449. Od tego czasu jest drugą w hierarchii świątynią w diecezji płockiej po katedrze płockiej.

Historia i architektura

Początkowo świątynia była jednonawowa, obecnie trzynawowa. Największe zmiany w kościele zaszły w XVI wieku po 1546 r. za sprawą Jana Baptysty z Wenecji, który zbudował m.in. sklepienie zdobione polichromią, kaplicę grobową fundatora przebudowy biskupa Andrzeja Noskowskiego (obecnie kaplica Najświętszego Sakramentu). Odkryte w 1994 renesansowe polichromie na sklepieniu podniosły rangę bazyliki jako zabytku, a hasło sklepienie pułtuskie weszło do historii sztuki.

W bazylice znajduje się ołtarz główny pw. Zwiastowania NMP z XVII wieku, 14 ołtarzy bocznych i posoborowy stół eucharystyczny. W kaplicy Najświętszego Sakramentu znajduje się cenny obraz Opłakiwanie z 1559 na podstawie Piety Michała Anioła.

Do najstarszych zabytków złotnictwa znajdujących się w kolegiacie można zaliczyć: monstrancję wieżyczkową i relikwiarz Krzyża Świętego z ok. 1450, kielichy gotyckie, z których najstarszy datowany jest na 1470–1480.

Ponadto obejrzeć tam można renesansowy nagrobek biskupa Noskowskiego z 1561 zapewne projektu Jana Marii Padovano, oraz płyty nagrobne innych biskupów z XV i XVI wieku, m.in. fundatora kolegiaty Pawła Giżyckiego z 1463.

W 1975 papież Paweł VI nadał kolegiacie tytuł bazyliki mniejszej.

W 2018 r. bazylika pułtuska została wpisana na listę pomników historii w ramach akcji "100 Pomników Historii na stulecie odzyskania niepodległości".

Galeria

• 
  Nawa główna bazyliki
• 
  Sklepienie
• 
  Kościół na litografii z ok. 1827–1830

Bibliografia

• Oficjalna strona bazyliki pułtuskiej

Linki zewnętrzne

• Artykuł w Internetowym Przewodniku Turystycznym
• Kollegjata pułtuska na tle kościelnego budownictwa mazowieckiego XV i XVI wieku (1936) w bibliotece Polona