Metro w Helsinkach
| metro | |
 Logo metra w Helsinkach | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator | |
| Liczba linii |
2 |
| Lata funkcjonowania |
od 1982 |
| Roczna liczba pasażerów |
63,5 mln (2013) |
| Infrastruktura | |
 Schemat metra w Helsinkach (2017) | |
| Długość sieci |
43 km |
| Rozstaw szyn |
1 524 mm |
| Napięcie zasilania |
750 V |
| Liczba stacji |
30 |
| Strona internetowa | |
Portal  Transport szynowy
| |
Metro helsińskie (fin. Helsingin metro, szw. Helsingfors metro) – system kolei podziemnej w Helsinkach - stolicy Finlandii. Jest to jedyne metro w Finlandii, a także najbardziej na północ wysunięty system kolei podziemnej na świecie[1]. System składa się z jednej rozwidlonej linii o długości 21 km z 25 stacjami (16 podziemnymi i 9 naziemnymi). Pociągi kursują od stacji Matinkylä (Mattby) do Mellunmäki (Mellungsbacka) lub od Tapiola (Hagalund) do Vuosaari (Nordsjö), a tory rozwidlają się w Itäkeskus (Östra Centrum). Nazwy stacji podawane są w języku fińskim i szwedzkim.
Metro zostało otwarte w 1982 roku. Zarządza nim Helsingin kaupungin liikennelaitos (HKL - Helsińskie przedsiębiorstwo transportu miejskiego).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze plany budowy nowego systemu transportu szynowego w Helsinkach pojawiły się we wrześniu 1955 roku. Powołano wówczas Komitet Transportu Podmiejskiego (fiń. esikaupunkiliikennekomitea) pod kierownictwem Reino Castréna. Po czterech latach prac komitet zaprezentował wyniki radzie miejskiej. Po raz pierwszy padło wtedy słowo "metro", choć nie było jednoznacznego wskazania, czy ma chodzić rzeczywiście o kolej podziemną, tramwaje czy trolejbusy - wszystkie opcje były brane pod uwagę. Raport Komitetu został przyjęty raczej negatywnie, a kilku radnych przyznało w prasie, że niewiele z prezentacji Castrena zrozumieli[potrzebny przypis].
Mimo tego oraz mimo niewielkich środków przyznanych na dalsze badania, Komitet kontynuował pracę. W 1963 zaprezentował projekt szybkiego tramwaju z odcinkami podziemnymi na głębokości do 14 metrów (obecnie tunele metra znajdują się na 30 metrach poniżej gruntu) oraz stosunkowo gęstym rozmieszczeniu przystanków. System miał powstać w pięciu fazach - pierwsza miała zostać zakończona w 1969 roku, natomiast ostatnia w 2000. Sieć miała mieć wtedy łączną długość 86,5 km i posiadać 108 przystanków. Projekt jednak został odrzucony.
W 1964 miasto powołało ekspertów z Hamburga, Sztokholmu i Kopenhagi w celu oceny sytuacji i projektu. Ich werdykt głosił, że metro jest potrzebne, a pierwszy odcinek powinien zostać otwarty w 1970 roku.
W 1967 roku Castrén wyjechał na pół roku do Kalkuty, gdzie został zaproszony jako ekspert w dziedzinie transportu publicznego. Pod jego nieobecność Komitetem miał kierować Unto Valtonen, jednak nim Castrén wrócił, Valtonen uzyskał stanowisko na stałe i ogłosił, że plany jego poprzednika są przestarzałe. Zaproponował też zwykłe metro jeżdżące w tunelach wykutych w podłożu skalnym. Po dwóch latach przedstawił swój projekt radzie miasta, gdzie został on zaakceptowany. Pierwszy odcinek miał powstać do 1977 roku.
Konstrukcję testowego odcinka z zajezdni w Roihupelto do Herttoniemi (2,8 km długości) rozpoczęto w 1969 i zakończono w 1970. Pierwsze dwa testowe składy, M1 i M2, przybyły z fabryki Valmet w Tampere 10 listopada 1971 roku. Następnego roku dostarczono kolejne cztery składy (M3 - M6). 27 stycznia 1973 roku M1 spłonął w zajezdni[2].
Kucie tuneli rozpoczęto w czerwcu 1971 i zakończono w większości w 1976. Wyjątkiem był rejon Kluuvi, gdzie natrafiono na pokład gliny. Aby poradzić sobie z tym problemem, zastosowano nietypowy sposób: w glinę wbito rury z Freonem 22, który zamroził glinę. Po jej usunięciu położono żelazne tunele, by zapewnić trwałość konstrukcji. Konstrukcję stacji rozpoczęto w 1974. Stacja w Kulosaari została ukończona jako pierwsza w 1976.
W 1977 sprowadzono prototypy pociągów M100 (M1 do tego czasu stały się przestarzałe), które zamiast czerpać prąd z szyn, wyposażono w silniki asynchroniczne. M100 były pierwszymi maszynami wyposażonymi w tę technologię na świecie[potrzebny przypis].
Testy publiczne rozpoczęto 1 czerwca 1982 roku - pociągi woziły pasażerów na odcinku Itäkeskus - Hakaniemi w porannym i popołudniowym szczycie. Oficjalne otwarcie, z udziałem prezydenta Mauno Koivisto nastąpiło 2 sierpnia. W roku następnym oddano odcinek Rautatientori – Kamppi. W 1989 przedłużono linię do Mellunmäki, a w 1998 oddano odgałęzienie do Vuosaari.
Lista stacji[edytuj | edytuj kod]
Matinkylä - Itäkeskus:
- Matinkylä (Mattby)
- Niittykumpu (Ängskulla)
- Urheilupuisto (Idrottsparken)
- Tapiola (Hagalund)
- Aalto-yliopisto (Aalto-univerisitetet)
- Keilaniemi (Kägeludden)
- Koivusaari (Björkholmen)
- Lauttasaari (Drumsö)
- Ruoholahti (Gräsviken)
- Kamppi (Kampen)
- Dworzec główny kolejowy (Rautatientori / Järnvägstorget)
- Kaisaniemi (Kajsaniemi)
- Hakaniemi (Hagnäs)
- Sörnäinen (Sörnäs)
- Kalasatama (Fiskhamnen)
- Kulosaari (Brändö)
- Herttoniemi (Hertonäs)
- Siilitie (Igelkottsvägen)
- Itäkeskus (Östra centrum)
Itäkeskus - Mellunmäki: (odgałęzienie północne)
- Itäkeskus (Östra centrum)
- Myllypuro (Kvarnbäcken)
- Kontula (Gårdsbacka)
- Mellunmäki (Mellungsbacka)
Itäkeskus - Vuosaari: (odgałęzienie południowe)
Länsimetro[edytuj | edytuj kod]
Budowę metra zachodniego (Länsimetro), mającego połączyć stolicę z Espoo, planowano od 2006 roku. Pierwsze prace w rejonie Ruoholahti rozpoczęły się w listopadzie 2009[3]. Prace na Lauttasaari i w Espoo rozpoczęto w maju 2010[3]. Otwarcie nowego odcinka odbyło się 18 listopada 2017 roku[4]. Aktualnie trwają prace nad przedłużeniem linii do osiedla Kivenlahti, składającego się z 5 stacji. Ich ukończenie planuje się na 2022 rok[5].
Lista otwartych stacji[edytuj | edytuj kod]
W kierunku od Ruoholahti
- Lauttasaari
- Koivusaari
- Keilaniemi
- Aalto-yliopisto
- Tapiola
- Urheilupuisto
- Matinkylä
Lista stacji w budowie[edytuj | edytuj kod]
W kierunku do Kivenlahti
- Suomenoja
- Kaitaa
- Soukka
- Espoonlahti
- Kivenlahti
Tabor[edytuj | edytuj kod]
Obecnie wykorzystywane są dwa typy pociągów.
Wagony serii M100 wyprodukowane zostały przez fińskie firmy Strömberg oraz Valmet. Pierwsze sztuki wyprodukowano w 1977 roku, ostatnie w 1984. Obecnie w Helsinkach są 42 pary tych wagonów. Każda z nich mieści 287 pasażerów, w tym 130 na miejscach siedzących. Para ma 44,2 m długości, 3,2 m szerokości oraz 3,7 m wysokości. Zasilane są ośmioma silnikami Strömberg HXUR/E 50562 o łącznej mocy 1000 kW. z wyjątkiem pierwszych sześciu testowych sztuk, wszystkie przeszły gruntowną renowację w latach 2004-2009 i planowane jest korzystanie z nich przez kolejne 20 lat[6]
Wagony serii M200 wyprodukowała w Niemczech firma Bombardier Transportation w latach 2000-2001. Używane są od roku 2002. Są o 10 cm dłuższe i mają o 7 miejsc siedzących na parę mniej, w porównaniu do M100. Wykorzystywane w nich są silniki Alstom Traxis firmy Alstom o mocy 920 kW. Helsinki posiadają 12 par tych wagonów[6].
W związku z budową metra zachodniego zostaną prawdopodobnie zamówione wagony serii M300.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Maailman pohjoisin metro viettää syntymäpäiväänsä, mtv.fi, 2007-08-02 (fiń.)
- ↑ M1 – M6 – Suomen Raitiotieseura ry, www.raitio.org [dostęp 2021-10-25].
- ↑ a b The construction work begins, lansimetro.fi (ang.)
- ↑ Länsimetron avajaiset kiinnostivat – Espoon Matinkylässä jonotettiin jo aamuvarhaisella, Ilta-Sanomat, 18 listopada 2017 [dostęp 2020-09-08] (fiń.).
- ↑ Harri Repo, Metrosta odotetaan huimaa nostetta espoolaislähiölle: Kivenlahden asukasmäärä kolminkertaistuu, Tekniikkatalous [dostęp 2020-09-08] (fiń.).
- ↑ a b Helsinki’s metro trains (ang.)