Bazylika św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
aktualizacja danych |
m źródła/przypisy |
||
Linia 68: | Linia 68: | ||
}} |
}} |
||
'''Bazylika kolegiacka św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu''' – [[barok]]owy [[kościół parafialny]] w [[Mielec|Mielcu]], z przełomu XVII i XVIII wieku, od 2006 roku posiadający godność [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]. Od 25 grudnia 2017<ref>{{Cytuj |tytuł = Nowa kapituła i nowi kanonicy! |data dostępu = 2018-12-05 |opublikowany = tarnow.gosc.pl |url = https://tarnow.gosc.pl/doc/4401911.Nowa-kapitula-i-nowi-kanonicy}}</ref> pełni funkcję [[Kolegiata|kolegiaty]], przy której mieści się [[kapituła]]. |
'''Bazylika kolegiacka św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu''' – [[barok]]owy [[kościół parafialny]] w [[Mielec|Mielcu]], z przełomu XVII i XVIII wieku, od 2006 roku posiadający godność [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]. Od 25 grudnia 2017<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Nowa kapituła i nowi kanonicy! |data dostępu = 2018-12-05 |opublikowany = tarnow.gosc.pl |url = https://tarnow.gosc.pl/doc/4401911.Nowa-kapitula-i-nowi-kanonicy}}</ref> pełni funkcję [[Kolegiata|kolegiaty]], przy której mieści się [[kapituła]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Parafia w Mielcu powstała staraniem ówczesnych właścicieli miasta, rodu Mieleckich, w 2. połowie XIV wieku, a jej pierwszy, drewniany kościół wzmiankowany jest w 1470 . W ostatnich latach XVI wieku dobudowano do niego murowaną [[kaplica|kaplicę]] św. Anny. Obecny kościół parafialny powstał z fundacji [[Jerzy Zbigniew Ossoliński|Jerzego Zbigniewa Ossolińskiego]], kasztelana połanieckiego. Budowany był w latach 1678–1721. [[konsekracja kościoła|Konsekrował]] go w 1762 [[biskup sufragan]] przemyski [[Hieronim Wielogłowski]]. Częściową przebudowę, połączoną z dobudowaniem [[wieża|wieży]] i murowanego ogrodzenia przeszedł w latach 1792–1795, kolejne w latach 1877–1878 i w 1924 , kiedy podwyższono wieżę i dobudowano [[kruchta|kruchtę]] od strony południowej. Bullą papieża [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]] z dnia 1 sierpnia 2006 roku (ogłoszoną oficjalnie 21 września) kościół św. Mateusza otrzymał tytuł bazyliki mniejszej<ref>[[:Plik:PL - Mielec - bazylika św Mateusza - Kroton 005.jpg|Tablica pamiątkowa]]</ref><ref>[http://www.mateusz.mielec.diecezja.tarnow.pl/ Parafia św. Mateusza w Mielcu] [dostęp 4 maja 2010]</ref>. W Boże Narodzenie 25 grudnia 2017<ref |
Parafia w Mielcu powstała staraniem ówczesnych właścicieli miasta, rodu Mieleckich, w 2. połowie XIV wieku, a jej pierwszy, drewniany kościół wzmiankowany jest w 1470 . W ostatnich latach XVI wieku dobudowano do niego murowaną [[kaplica|kaplicę]] św. Anny. Obecny kościół parafialny powstał z fundacji [[Jerzy Zbigniew Ossoliński|Jerzego Zbigniewa Ossolińskiego]], kasztelana połanieckiego. Budowany był w latach 1678–1721. [[konsekracja kościoła|Konsekrował]] go w 1762 [[biskup sufragan]] przemyski [[Hieronim Wielogłowski]]. Częściową przebudowę, połączoną z dobudowaniem [[wieża|wieży]] i murowanego ogrodzenia przeszedł w latach 1792–1795, kolejne w latach 1877–1878 i w 1924 , kiedy podwyższono wieżę i dobudowano [[kruchta|kruchtę]] od strony południowej. Bullą papieża [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]] z dnia 1 sierpnia 2006 roku (ogłoszoną oficjalnie 21 września) kościół św. Mateusza otrzymał tytuł bazyliki mniejszej<ref>[[:Plik:PL - Mielec - bazylika św Mateusza - Kroton 005.jpg|Tablica pamiątkowa]]</ref><ref>[http://www.mateusz.mielec.diecezja.tarnow.pl/ Parafia św. Mateusza w Mielcu] [dostęp 4 maja 2010]</ref>. W Boże Narodzenie 25 grudnia 2017<ref name=":0" /> (oficjalnie 29 grudnia 2017 roku) biskup [[Andrzej Jeż]] erygował kapitułę kolegiacką pw. św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu – od tego czasu świątynia posiada tytuł bazyliki [[Kolegiata|kolegiackiej]]. |
||
== Architektura i wnętrze == |
== Architektura i wnętrze == |
Wersja z 18:28, 12 sie 2020
A-536 z dnia 17.09.1976 r.[1] | |||||||
bazylika mniejsza, kolegiata kościół parafialny | |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||
Wyznanie | |||||||
Kościół | |||||||
Parafia | |||||||
Kapituła kolegiacka • nadający tytuł |
od 25 grudnia 2017 | ||||||
Wezwanie | |||||||
Wspomnienie liturgiczne | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Mielca | |||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |||||||
Położenie na mapie powiatu mieleckiego | |||||||
50°17′05″N 21°25′14″E/50,284722 21,420556 | |||||||
Strona internetowa |
Bazylika kolegiacka św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu – barokowy kościół parafialny w Mielcu, z przełomu XVII i XVIII wieku, od 2006 roku posiadający godność bazyliki mniejszej. Od 25 grudnia 2017[2] pełni funkcję kolegiaty, przy której mieści się kapituła.
Historia
Parafia w Mielcu powstała staraniem ówczesnych właścicieli miasta, rodu Mieleckich, w 2. połowie XIV wieku, a jej pierwszy, drewniany kościół wzmiankowany jest w 1470 . W ostatnich latach XVI wieku dobudowano do niego murowaną kaplicę św. Anny. Obecny kościół parafialny powstał z fundacji Jerzego Zbigniewa Ossolińskiego, kasztelana połanieckiego. Budowany był w latach 1678–1721. Konsekrował go w 1762 biskup sufragan przemyski Hieronim Wielogłowski. Częściową przebudowę, połączoną z dobudowaniem wieży i murowanego ogrodzenia przeszedł w latach 1792–1795, kolejne w latach 1877–1878 i w 1924 , kiedy podwyższono wieżę i dobudowano kruchtę od strony południowej. Bullą papieża Benedykta XVI z dnia 1 sierpnia 2006 roku (ogłoszoną oficjalnie 21 września) kościół św. Mateusza otrzymał tytuł bazyliki mniejszej[3][4]. W Boże Narodzenie 25 grudnia 2017[2] (oficjalnie 29 grudnia 2017 roku) biskup Andrzej Jeż erygował kapitułę kolegiacką pw. św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Mielcu – od tego czasu świątynia posiada tytuł bazyliki kolegiackiej.
Architektura i wnętrze
Bazylika św. Mateusza jest jednonawowym orientowanym kościołem zbudowanym na planie krzyża, z bocznymi kaplicami w formie transeptu. Od strony zachodniej do nawy przylega dwukondygnacyjna wieża z kopulastym, łamanym hełmem, połączona spływami z fasadą, z kruchtą w przyziemiu. Główne wejście ujęte jest w barokowy portal z czarnego marmuru, z herbem Ossolińskich Topór. Dwuprzęsłowe, prostokątne prezbiterium zamknięte jest prostą ścianą. Od strony północnej przylega do niego zakrystia. Nawa nakryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, zaś prezbiterium i zakrystia sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi.
Większość wyposażenia wnętrza utrzymana jest w stylu rokokowym z 2. połowy XVIII wieku. Ołtarz główny ma wprawiony w polu głównym obraz Ukrzyżowania z XVII wieku, przypisywany Tomaszowi Dolabelli. Ponadto w bazylice znajdują się dwa rokokowe ołtarze boczne w nawie przy tęczy) i dwa barokowe ołtarze w kaplicach, rokokowa ambona, dwa konfesjonały i ławy oraz późnobarokowa chrzcielnica. Chór muzyczny z końca XVIII wieku wsparty jest na trzech arkadowych filarach. Organy o rokokowym prospekcie były przebudowywane w 2. połowie XX wieku.
Upamiętnienie
Przy bazylice w 1990 została ustanowiona ściana katyńska, honorująca ofiary zbrodni katyńskiej związane z ziemią mielecką; upamiętniony został m. in. mjr Kazimierz Dobrostański[5].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 74 [dostęp 2014-05-09] .
- ↑ a b Nowa kapituła i nowi kanonicy! [online], tarnow.gosc.pl [dostęp 2018-12-05] .
- ↑ Tablica pamiątkowa
- ↑ Parafia św. Mateusza w Mielcu [dostęp 4 maja 2010]
- ↑ Mielec - ściana katyńska. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 14 stycznia 2015].
Bibliografia
- Hanna Lawera , Artur Bata , Mielec i okolice, Krosno: „Roksana”, 1998, ISBN 83-87282-60-X, OCLC 69299821 .
- Kościoły zabytkowe Diecezji tarnowskiej [dostęp 4 maja 2010]