McLaren

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 37.47.174.104 (dyskusja) o 18:40, 17 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
McLaren
Ilustracja
Logo zespołu z sezonu 2015
Pełna nazwa

McLaren Honda Formula 1 Team (2016–2017)

Aktywna

od 1966

Siedziba

Wielka Brytania Woking

Ważni ludzie
Założyciel

Bruce McLaren

Dyrektor

Éric Boullier (od 2014)

Dyrektor techniczny

Tim Goss (od 2014)

Kierowcy

Stoffel Vandoorne (od 2017)
Fernando Alonso (od 2015)

Inne
Debiut

Grand Prix Monako 1966

Mistrzostwa
konstruktorów

8 (1974, 1984, 1985, 1988, 1989, 1990, 1991, 1998)

Mistrzostwa
kierowców

11 (1974, 1976, 1984, 1985, 1986, 1988, 1989, 1990, 1991, 1998, 1999, 2008)

Strona internetowa

McLaren (oficjalnie, w latach 2016–2017 McLaren Honda Formula 1 Team[a]) – brytyjski zespół wyścigowy, założony w 1963 r. przez Bruce'a McLarena. Obecnie najlepiej znany jest jako konstruktor i zespół Formuły 1, w której startuje jako McLaren Honda. W swojej historii brał także udział w seriach: CanAm, IndyCar oraz Formuła 2. Siedzibą zespołu jest McLaren Technology Centre, znajdujący się w Woking w Wielkiej Brytanii.

Zespół zarządzany jest przez spółkę McLaren Racing, której dyrektorem wykonawczym jest Ron Dennis, a dyrektorem wyścigowym Éric Boullier. Właścicielami McLaren GroupRon Dennis i Mansour Ojjeh (TAG Group), którzy posiadają po 15% udziałów grupy oraz firma Mumtalakat Holding Company, która w całości należy do Królestwa Bahrajnu i posiada obecnie 30% udziałów (po 15% zostało odkupione od Dennisa i Ojjeha). Pozostałe 40% należy do Daimler AG, który jest właścicielem marki Mercedes-Benz, ale McLaren zobowiązał się odkupić te udziały do końca 2011 r. w związku z nową umową podpisaną w 2009 r. i decyzją odnośnie utworzenia zespołu fabrycznego przez Mercedesa. W sezonie 2015 zakończono współpracę z Mercedesem, a nowym dostawcą silników została Honda.

McLaren jest jednym z najbardziej utytułowanych konstruktorów w Formule 1, mając na koncie najwięcej, po Ferrari wygranych Grand Prix (163), 8 tytułów Mistrzów Świata Konstruktorów i 11 tytułów Mistrzów Świata Kierowców.

Zespół zaliczany jest do tzw. "Wielkiej trójki" Formuły 1, do której należą także Ferrari i Williams.

Historia

Początki (1966-1967)

Pochodzący z Nowej Zelandii Bruce McLaren w 1963 roku postanowił założyć własny zespół, który nazwał McLaren Motor Racing Ltd. Głównym powodem stworzenia własnego zespołu było lekceważenie sugestii technicznych McLarena przez jego dotychczasowy zespół, Cooper Car Company. Wynajął inżynierów i rozpoczął pracę nad samochodem. Podczas Grand Prix Monako w sezonie 1966 zespół zadebiutował w Formule 1. Za kierownicą jedynego wystawionego bolidu, M2B (zmodyfikowany samochód testowy M2A, którego projektantem był Robin Herd) z silnikiem Ford Indy V8, zasiadł oczywiście Bruce McLaren, który jednak wycofał się już na dziewiątym okrążeniu z powodu wycieku oleju. McLaren nie zdołał zakwalifikować się do wyścigów w Belgii i Holandii (drugiej i piątej rundy mistrzostw). Nie brał także udziału w Grand Prix Francji (trzeciej rundzie), ale za to w Wielkiej Brytanii (czwarta runda) wywalczył dla zespołu pierwszy punkt, zajmując szóstą pozycję. We wszystkich tych wyścigach samochód był napędzany 3-litrowymi jednostkami V8 produkowanymi przez firmę Serenissima. McLaren nie startował w Niemczech i we Włoszech, a w ostatnich rundach sezonu w Stanach Zjednoczonych i Meksyku powrócił do silników Forda. Na torze Watkins Glen Bruce'a zawiodła jednostka napędowa, ale w Meksyku zajął piątą pozycję. Ostatecznie, w klasyfikacji konstruktorów McLaren-Ford został sklasyfikowany na dziewiątym miejscu (2 punkty), a McLaren-Serenissima dziesiątą (1 punkt).

W sezonie 1967 Bruce pozostał jedynym kierowcą zespołu. Zmienił się jednak dostawca silników, którym został BRM. Początkowo zespół dostał do dyspozycji małe 2-litrowe jednostki V8. Na ich potrzebę Robin Herd przystosował samochód M4A, przeznaczony na potrzeby Formuły 2 i 3), tworząc M4B. Z tym modelem McLaren wystartował tylko w Monako i Holandii (nie startował w Grand Prix RPA). Samochód dobrze spisał się w trakcie pierwszego z wyścigów gdzie Bruce zajął czwartą pozycję, ale w drugim nie był w stanie pokazać swojego potencjału z powodu rozbicia go na drugim okrążeniu, po poślizgu spowodowanym plamą oleju.

Kolejnym wyścigiem dla zespołu była dopiero ósma runda w Kanadzie (w międzyczasie Bruce startował we Francji, Wielkiej Brytanii i Niemczech w samochodach marki Eagle), gdzie zadebiutował model M5A (także projektu Herda) z silnikiem BRM 3,0l V12 i gdzie Bruce zajął siódme miejsce. Ostatnich rund sezonu (Grand Prix Włoch, Stanów Zjednoczonych i Meksyku) zespół nie ukończył, we wszystkich zakwalifikowali się w pierwszej dziesiątce, a na Monzie na trzecim miejscu. Sklasyfikowani zostali na jedenastym miejscu (3 punkty).

Pierwsze sukcesy w F1 (1968-1970)

Denny Hulme podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych (1968)

Denny Hulme, rodak Bruce'a i Mistrz Świata Formuły 1 z sezonu 1967, dołączył do zespołu w sezonie 1968 . Była to częściowo zasługa firm Goodyear i Gulf Oil. W pierwszym wyścigu sezonu, w RPA McLaren wystawił tylko jeden samochód, który poprowadził Hulme. Nowo Zelandczyk wystartował na starym M5A z silnikiem BRM. Jednak model M7A przystosowany do silników Ford Cosworth DFV był już wkrótce gotowy. Projektantem samochodu był ponownie Robin Herd (później przeszedł do Coswortha). Silniki Forda były o około 60 koni mechanicznych silniejsze niż jednostki BRM. Zespół wykorzystał przerwę jaka dzieliła pierwszą, a drugą eliminację mistrzostw (pierwszy wyścig odbył się 1 stycznia, a drugi 12 maja) i wziął udział w wyścigach nie zaliczanych do mistrzostw, które odbyły się w Wielkiej Brytanii. Był to bardzo dobry test dla nowych samochodów. Osiągi były bardzo dobre, Bruce wygrał w Race of Champions, a Denny w International Trophy na Silverstone, gdzie Bruce był drugi.

Nowy samochód dobrze spisał się także podczas swojego debiutu w mistrzostwach. W Grand Prix Hiszpanii, gdzie zespół po raz pierwszy wystawił dwa bolidy, Hulme wywalczył drugą pozycję, ale Bruce był zmuszony wycofać się z powodu wycieku oleju. Reszta sezonu była także dość udana dla zespołu, ale pomimo używania identycznych jednostek napędowych McLareny były wolniejsze od Lotusów i Matr. Jednak zarówno Bruce jak i Denny zdołali wygrać w wyścigu. Pierwszy z nich zwyciężył w Grand Prix Belgii (pierwsze zwycięstwo dla zespołu w Formule 1 oraz pierwsze zwycięstwo kierowcy we własnym samochodzie), a drugi w Grand Prix Włoch i Kanady, gdzie zespół po raz pierwszy finiszował na miejscach 1-2. W klasyfikacji końcowej Hulme znalazł się na trzeciej pozycji z dorobkiem 33 punktów, a Bruce z 22 punktami został sklasyfikowany na pozycji piątej.

McLaren zdecydował się na sprzedanie swoich samochodów innym zespołom: stare McLareny M5A z silnikami BRM trafiły w ręce Szweda, Jo Bonnier (startował w sześciu wyścigach, do jednego się nie zakwalifikował), a M7A z silnikami Forda zakupił Dan Gurney. Amerykanin wystartował w tym samochodzie w trzech wyścigach, kończąc Grand Prix Stanów Zjednoczonych na czwartej pozycji, przed Bruce'em, który był szósty, dopisał do klasyfikacji generalnej konstruktorów 3 punkty (ówczesny system punktacji brał pod uwagę punkty zdobywane przez samochód jednego producenta znajdujący się na najwyższej pozycji). McLaren-BRM z dorobkiem 3 punktów (Hulme – 2 pkt i Bonnier – 1 pkt) został sklasyfikowany na dziesiątym miejscu, a McLaren-Ford na miejscu drugim z dorobkiem 49 punktów (Hulme – 31 pkt, McLaren – 15 pkt i Gurney – 3 pkt).

Bruce McLaren w trakcie treningów przed Grand Prix Niemiec (1969)
Emerson Fittipaldi w trakcie Grand Prix Wielkiej Brytanii (1974)

W pierwszym wyścigu sezonu 1969 (Grand Prix RPA) Denny Hulme otrzymał do dyspozycji McLarena M7A, a Bruce zasiadł za kierownicą zmodyfikowanego M7B (w pozostałych wyścigach sezonu Bruce będzie prowadził wersję C, a wersja B powędruje w ręce Vica Elforda z zespołu Antique Automobiles). Oprócz nich na starcie toru Kyalami pojawił się pochodzący z RPA Basil van Rooyen (Team Lawson) w M7A. Wszystkie bolidy napędzane były przez silnik Ford Cosworth DFV (podobni jak reszta stawki, oprócz BRM i Ferrari). Hulme ukończył wyścig na trzecim, a Bruce na piątym miejscu. Natomiast van Rooven nie ukończył wyścigu z powodu awarii hamulców. Zespół korzystał ze starych pojazdów ponieważ trwały intensywne prace nad samochodem z napędem na cztery koła. M9A zadebiutował podczas Grand Prix Wielkiej Brytanii, zespół wystawił go jako trzeci bolid, a za jego kierownicą zasiadł Derek Bell. Była to bardzo nieudana konstrukcja i nie została więcej wystawiona w wyścigu.

Problemy z oponami, niezawodnością, jedenaście wyścigów w serii CanAm oraz program rozwojowy M9A odbiły się na osiągach zespołu. Bruce trzykrotnie stanął na podium (druga pozycja w Hiszpanii i trzecia pozycja w Wielkiej Brytanii i Niemczech). Denny po zajęciu trzeciej pozycji w pierwszym wyścigu i słabej dyspozycji w drugiej części sezonu zdołał jeszcze wygrać wyścig o Grand Prix Meksyku, gdy opony Goodyear dogoniły pod względem rozwoju opony Firestone i Dunlop. Kierowcy zostali sklasyfikowani odpowiednio na trzecim (26 pkt) i piątym (20 pkt) miejscu. Wszystkie punkty McLarena w klasyfikacji konstruktorów zdobyli kierowcy fabryczni. Z dorobkiem 38 punktów (Bruce – 22 pkt i Denny – 16 pkt) zespół sklasyfikowano na czwartym miejscu.

Lata 70. rozpoczęły się dla zespołu tragicznie – 2 czerwca 1970 roku zginął Bruce McLaren. Nowozelandczyk testował na torze Goodwood nowy samochód do startów w serii CanAm.

Po śmierci McLarena (1971-1980)

W sezonie 1974 zdobyli pierwszy tytuł Mistrza Świata Konstruktorów Formuły 1 i Mistrza Świata Kierowców (Emerson Fittipaldi), odnieśli także pierwsze zwycięstwo w wyścigu Indianapolis 500 (Johnny Rutherford). Kolejny tytuł w klasyfikacji kierowców zdobyli z Jamesem Huntem w sezonie 1976.

Przejęcie władzy przez Dennisa (1981-1987)

Samochody McLaren w latach 1983-1987 napędzane były silnikami Porsche

Zespół McLaren w formie jaką znamy dzisiaj powstała w wyniku połączenia jej z zespołem Formuły 2, której właścicielem był Ron Dennis (Project 4), doszło do tego w 1981 r. Od tego czasu kolejne modele McLarena miały oznaczenia MP4/x (skrót MP4 pochodzi obecnie od McLaren Project 4, w latach gdy sponsorem było Marlboro oznaczał Marlboro Project 4) wraz z modelem MP4/1C, gdzie x jest kolejnym numerem wersji. Obecnie McLaren stosuje oznaczenia MP4-x (wprowadzone w 2001 roku wraz z modelem MP4-16).

Właśnie na początkowe lata kontroli zespołu przez Dennisa przypada okres największych sukcesów zespołów. John Barnard zaprojektował rewolucyjne nadwozie samochodu "MP4", pierwsze nadwozie w F1 wykonane w całości z włókien węglowych. Samochód był napędzany silnikiem Porsche (sponsorowanym przez firmę TAG) z turbo doładowaniem. McLaren postawił także na silnych kierowców, w tym okresie dla zespołu jeździli Niki Lauda, Alain Prost, Keke Rosberg i Stefan Johannson. McLaren-TAG zdobył tytuł Mistrza Świata Konstruktorów w sezonach 1984 (Lauda został Mistrzem Świata) i w 1985 (Prost został Mistrzem Świata). Rok później, w sezonie 1986, Alain Prost zdobył drugi tytuł Mistrza Świata Kierowców.

Współpraca z Hondą (1988-1992)

McLaren MP4/4 z 1988 roku w muzeum Donington Grand Prix Exhibition

Po przegranych z zespołem Williams mistrzostwach w sezonach 1986-1987, McLaren podpisał kontrakt z Hondą, który przyczynił się do sukcesów Williamsa w latach 1986-1987. Do zespołu dołączył także obiecujący brazylijski kierowca – Ayrton Senna, który przeszedł z Lotusa. Jednocześnie w sezonie 1988 wprowadzono nowe regulacje dotyczące silników. Umożliwiały one korzystanie z silników bez doładowania o maksymalnej pojemności 3500 cm³ i maksymalnie dwunastu cylindrach. Dodatkowo samochodów z tymi silnikami nie dotyczyły ograniczenia odnośnie pojemności baku paliwa, które zostały zaostrzone w stosunku do samochodów używających silników z doładowaniem. Od tej pory ich baki mogły mieć maksymalnie 155 litrów pojemności, a ciśnienie doładowania zostało zmniejszone z 4 do 2,5 barów. Był to także ostatni sezon "ery turbo" - od sezonu 1989 miał został wprowadzony zakaz używania takich silników.

Celem inżynierów Hondy było ukończenie tego okresu w jak najlepszy sposób. Prowadzono jednocześnie dwa programy budowy silników - odpowiedzialny za ostatnią jednostkę turbo oraz drugi, którego zadaniem było stworzenie silnika zgodnego z nową formułą, mającego zadebiutować w sezonie 1989. Rezultatem tego pierwszego był RA168E. Potencjał tego silnika lepiej od Lotusa wykorzystał McLaren, którego kierowcy już podczas zimowych testów wysoko oceniali szansę na zdobycie tytułów. MP4/4 projektu Steve'a Nicholsona stworzył z silnikiem Japończyków niemal idealną kombinację - uznawaną za najbardziej udany samochód w historii Formuły 1. Pewnie zdobyty tytuł w klasyfikacji konstruktorów i pierwszy tytuł Ayrtona Senny, zostały poprzedzone piętnastoma wygranymi w szesnastu wyścigach, piętnastoma pole position, dziesięcioma finiszami obydwu kierowców na pozycjach 1 i 2 oraz bezprecedensową zdobyczą punktową w wysokości 199 punktów. Jednym z najlepszych przykładów dominacji McLarena był wyścig o Grand Prix Monako, w którego kwalifikacjach Senna, był o 1,4 s. szybszy od Prosta i o 2,6 s. szybszy od Gerharda Bergera na trzecim miejscu.

McLaren MP4/5 z 1989 roku w muzeum Donington Grand Prix Exhibition

Wspomniany wcześniej program rozwojowy atmosferycznej jednostki napędowej zaowocował modelem RA109A o pojemności 3,5 litra w układzie V10 (wariant na który zdecydowała się jeszcze jedynie firma Renault, a który później został zaadaptowany przez innych producentów). Nowe dzieło Japończyków zostało zamontowane w McLarenie MP4/5, a kierowcami zespołu pozostali Senna i Prost, który w trakcie sezonu zaczął oskarżać Hondę o domniemaną faworyzację jego partnera i ostatecznie postanowił opuścić zespół z końcem sezonu.

Pomimo nowych regulacji technicznych duet McLaren-Honda kontynuował swoją zwycięską passę, wygrywając dziesięć z szesnastu wyścigów, zdobywając piętnaście pole position i obydwa tytuły, trzeci rok z rzędu. Tym razem jednak, tytuł w klasyfikacji kierowców powędrował w ręce Prosta. Nie obeszło się jednak bez kontrowersji. W przedostatnim wyścigu sezonu - Grand Prix Japonii, doszło pomiędzy oboma kierowcami do celowej kolizji spowodowanej przez Prosta, w wyniku której Francuz wycofał się z wyścig. Senna wygrał wyścig ale ostatecznie został zdyskwalifikowany za ścięcie szykany podczas powracania na tor.

Nowym partnerem Senny po odejściu Prosta do Ferrari został Austriak, Gerhard Berger. Przygotowany przez Hondę silnik RA100E został zamontowany w nowej specyfikacji B McLarena MP4/5. Pomimo silnej opozycji ze strony zespołu Ferrari, a w szczególności Prosta, McLaren-Honda zdobył trzeci tytuł z rzędu w klasyfikacji konstruktorów. Swój drugi tytuł w klasyfikacji kierowców zdobył Senna, a Berger ukończył sezon na czwartej pozycji, głównie z powodu problemów z przystosowaniem się do bolidu w początkowej fazie rywalizacji.

McLaren MP4/6 z 1991 roku w muzeum Donington Grand Prix Exhibition

Honda zdecydowała się na wprowadzenie zupełnie nowego silnika V12 w sezonie 1991. RA121E został zamontowany w McLarenie MP4/6. Senna, który podobnie jak Berger pozostał w zespole, wygrał cztery pierwsze wyścigi. Później nastąpiło lekkie załamanie formy McLarena i pięć kolejnych wyścigów bez wygranych. Dwukrotnie w samochodzie Senny zabrakło paliwa w trakcie wyścigu, co było spowodowane większym zapotrzebowaniem nowego silnika na paliwo. Brazylijczyk zdołał pod koniec sezonu dołożyć do końcowego dorobku jeszcze trzy wygrane. Berger odniósł tymczasem pierwszą wygraną w barwach McLarena (Grand Prix Japonii). Ostatecznie tytuły pozostały w rękach Mclarena i Senny. Coraz silniejszy stawał się jednak Williams-Renault, który nieznacznie przegrał tytuł z McLarenem. W dodatku Nigel Mansell i Riccardo Patrese rozdzielili Sennę i Bergera w klasyfikacji kierowców.

Sezon 1992 McLaren rozpoczął ze zmodyfikowaną wersją MP4/6B i ulepszonym silnikiem Hondy. Senna zdołał wygrać trzy wyścigi i z dorobkiem 50 punktów został sklasyfikowany na czwartym miejscu. Jego partner wygrał o jeden wyścig mniej i z dorobkiem mniejszym o jeden punkt zajął piątą pozycję. Prym w mistrzostwach wiedli Nigel Mansell i Riccardo Patrese z Williamsa, który dzięki wielu innowacjom technicznym (m.in. aktywnemu zawieszeniu i pół-automatycznej skrzyni biegów) uzyskali znaczną przewagę nad rywalami. W klasyfikacji konstruktorów, sklasyfikowany na drugim miejscu McLaren stracił do nich 65 punktów. Był to ostatni sezon współpracy Hondy z McLarenem, a także ostatni sezon dla japońskiego koncernu przed dłuższą przerwą w F1, która trwała do sezonu 2000.

Załamanie formy (1993-1996)

McLaren MP4/9 z 1994 roku w muzeum Peugeota w Sochaux

Od sezonu 1992, McLaren popadł w kłopoty. Po roku dominacji, napędzanych silnikami Renault samochodów Williamsa, Honda wycofała się z Formuły 1. Silniki Forda, którymi McLareny były napędzane w następnym sezonie dobrze sprawowały się w rękach Senny, który zdobył wicemistrzostwo, zwyciężył w pięciu wyścigach oraz raz zdobył pole position, natomiast katastrofą było siedem zdobytych punktów przez Michaela Andrettiego. Amerykanina w trzech ostatnich wyścigach sezonu 1993 zastąpił młody Fin, Mika Häkkinen, który w przedostatnim wyścigu sezonu Grand Prix Japonii pierwszy raz w swojej karierze stanął na podium. Był trzeci. W 1994 Ayrton Senna przeszedł do Williamsa, a Martin Brundle został partnerem Miki w nowych samochodach, napędzanych silnikami Peugeot. Rezultaty nie były jednak zadowalające i Ron Dennis zrezygnował z silników francuskiej firmy.

Powrót na szczyt z Mercedesem (1997-1999)

Pierwszy w historii dwuosobowy bolid Formuły 1, McLaren MP4-98T

Mercedes-Benz powrócił do Formuły 1 w 1994 r., zaopatrując w silniki zespół Sauber. Gdy tylko pojawiła się okazja McLaren już w kolejnym sezonie połączył z nimi siły. Jednak sezon 1995 był jeszcze gorszy od poprzedniego, radykalnie zmieniony MP4-10 był za ciężki i za wolny, a Nigel Mansell był za szeroki żeby zmieścić się do kokpitu!

W 1996 r. zakończyła się długoletnia współpraca zespołu z firmą Philip Morris, która sponsorowała ją marką Marlboro. Ta firma zdecydowała się na współpracę z zespołem Ferrari. Z Formuły 1 zniknęły słynne biało-czerwone kolory malowania McLarena, które zostały zastąpione srebrnym kolorem Mercedesa. Począwszy od sezonu 1997 nazwa zespołu została zmieniona na West McLaren Mercedes, co było związane ze sponsoringiem firmy Imperial Tobacco.

Pomimo dominacji Williamsa w sezonach 1996-1997, McLaren wraz z Mercedesem stopniowo poprawiał swoje osiągi. Bardzo obiecująco rozpoczął się dla nich sezon 1997, gdy David Coulthard (dołączył do zespołu w sezonie 1996) wygrał Grand Prix Australii. Samochód okazał się jednak zbyt słaby, aby ciągle wygrywać wyścigi. Mimo tego Coulthard wygrał jeszcze w Grand Prix Włoch, a Häkkinen odniósł swoje pierwsze zwycięstwo w zamykającym sezon, Grand Prix Europy. W trakcie tego sezonu McLarenowi udało się także pozyskać bardzo utalentowanego projektanta, Adriana Neweya, który przyczynił się do sukcesów Williamsa.

W 1998 roku powstał pierwszy na świecie bolid dwuosobowy. Był to McLaren MP4-98T. Jego debiut nastąpił przed GP Australii w tym samym roku. Zespół McLarena pokazał go również w Polsce w sierpniu 2000 roku na Torze Poznań.

McLaren MP4/13A - prototyp modelu MP4/13 z 1998 roku, pomalowany w tradycyjne barwy zespołu. Wystawiony w muzeum Donington Grand Prix Exhibition

Po utracie Neweya przez Williamsa, ze sportu wycofało się Renault. Dzięki temu McLaren był w bardzo dogodnej pozycji do ataku. Grand Prix Australii zostało zdominowane przez Häkkinena i Coultharda, którzy zajęli dwa pierwsze miejsca na podium. Trzeci na mecie, Heinz-Harald Frentzen miał już do nich jednookrążeniową stratę.

W ciągu całego sezonu 1998 McLaren wygrał dziewięć wyścigów, zdobywając tytuł Mistrza Świata Konstruktorów po walce z zespołem Ferrari. Tymczasem Mika Häkkinen zdobywając 100 punktów zapewnił sobie tytuł Mistrza Świata Kierowców, wyprzedzając o 14 punktów kierowcę Ferrari Michaela Schumachera.

Sezon 1999 nie był już dla Fina i zespołu tak łatwy. Bardzo silny okazał się być zespół Ferrari, który po raz pierwszy od 1983 roku wywalczył tytuł w klasyfikacji konstruktorów. Sam Häkkinen zdołał jednak obronić tytuł, wygrywając ostatni wyścig w Japonii.

Ponowne obniżenie formy (2000-2004)

Bolid Kimiego Räikkönena wprowadzany do garażu w trakcie kwalifikacji do Grand Prix Stanów Zjednoczonych (2004)

W sezonie 2000 kierowcy byli przygotowani równie dobrze jak przez ostatnie dwa lata, ale awarie samochodu Häkkinena nie pozwoliły mu utrzymać tytułu Mistrza Świata, który zdobył Michael Schumacher z Ferrari. Rok później McLaren i sam Mika nie pokazywali już tak dobrej formy, do walki z Schumacherem stanął jeszcze Coulthard, ale przegrał z podwójnie mniejszą ilością punktów. Häkkinen ogłosił, że robi sobie roczną przerwę od wyścigów w sezonie 2002, aby później wycofać się definitywnie. Został zastąpiony przez innego Fina, Kimiego Räikkönena. W tym czasie McLaren wygrał tylko cztery wyścigi: pojedyncze zwycięstwo podczas Grand Prix Monako w sezonie 2002 dla Coultharda, dwa zwycięstwa w 2003 podczas dwóch pierwszych wyścigów sezonu: Grand Prix Australii dla Coultharda i podczas Grand Prix Malezji dla Räikkönena, i pojedyncze zwycięstwo w Grand Prix Belgii dla Räikkönena w sezonie 2004. Mimo dobrej postawy Kimiego w sezonie 2003 (został wicemistrzem), okres ten był najgorszym w ciągu ostatniej dekady.

Kolejne porażki w walce o tytuł (2005-2006)

2005

Coulthard opuścił zespół po sezonie 2004, w barwach McLarena wystąpił w 150 wyścigach. Jego następcą został Kolumbijczyk, Juan Pablo Montoya, który z powodu kontuzji nie wystartował w dwóch wyścigach. Pedro de la Rosa zastąpił go w Grand Prix Bahrajnu, a Alex Wurz w Grand Prix San Marino.

Podczas Grand Prix Australii okazało się, że to właśnie francuski zespół przygotował się lepiej, ich kierowcy zajęli pierwszą (Giancarlo Fisichella) i trzecią pozycję (Fernando Alonso). Tymczasem Montoya uplasował się na szóstej, a Räikkönen na ósmej pozycji. Wyścig w Malezji nie okazał się lepszy. Pomimo dobrej czwartej pozycji Montoyi, Räikkönen z powodu pęknięcia opony znalazł się tuż za punktowanym ósmym miejscem.

Pedro de la Rosa podczas Grand Prix Hiszpanii w bolidzie McLaren MP4-20 (2005)

Po Grand Prix Bahrajnu McLaren awansował na trzecią pozycję w klasyfikacji konstruktorów, tracąc do lidera – Renault, 17 punktów. Räikkönen stanął na najniższym stopniu podium, a Pedro de la Rosa, który zastąpił Montoyę zajął dobrą, piątą pozycję. Pozycje Hiszpan jest warta uwagi, ponieważ był to jego pierwszy wyścig od ponad dwóch lat. Grand Prix dało także odpowiedź na to, co McLaren powinien poprawić w swoim pakiecie. Okazało się, że należy poprawić opony wykorzystywane w kwalifikacjach. Zespół wraz z firmą Michelin podjął odpowiednie kroki.

Efekty pracy inżynierów były widoczne trzy tygodnie później, podczas kwalifikacji do Grand Prix San Marino. Räikkönen w obydwóch sesjach uzyskał najlepsze czasy, co dało mu pierwsze pole startowe. Gorzej w kwalifikacjach spisał się zastępca Juana, Alex Wurz, który startował dopiero z siódmego pola. Po starcie Räikkönen obronił pierwszą pozycję i szybko zwiększał przewagę nad Alonso. Po przejechaniu dziewięciu okrążeń w bolidzie Fina złamała się tylna półoś, co uniemożliwiło mu kontynuowanie wyścigu. Jego partner zdołał ukończyć wyścig na czwartej pozycji, a po dyskwalifikacji kierowców zespołu British American Racing awansował na trzecie miejsce.

Podczas Grand Prix Hiszpanii za kierownicę drugiego bolidu McLarena powrócił Montoya. Kolumbijczyk wywalczył dopiero siódme pole startowe. Tymczasem Räikkönen ponownie startował z pole position. Cały wyścig przebiegał po myśli Fina, który nawet na moment nie stracił prowadzenia i wygrał go z przewagą 27 sekund nad liderem klasyfikacji, Fernando Alonso. Montoya został sklasyfikowany na siódmej pozycji ze stratą jednego okrążenia do zwycięzcy. Także w Grand Prix Monako Kimi Räikkönen nie miał sobie równych, wygrywając wyścig w dominujący sposób, nawet na chwilę nie oddając prowadzenia. Dobrze spisał się także Montoya, który startując z szesnastej pozycji, zdołał awansować na piątą pozycję, co na ulicznym torze w Monako jest niemałym osiągnięciem.

8 listopada 2005 roku Red Bull Racing ogłosił, że od końca lutego 2006 roku Adrian Newey przechodzi do ich zespołu.

2006

Sezon 2006 dla zespołu McLaren to ogromna przegrana z walczącymi o mistrzostwo zespołami Renault i Ferrari. Kierowcy McLarena w sezonie 2006 nie zdobyli ani jednego zwycięstwa. Juan Pablo Montoya, jeszcze przed zakończeniem sezonu pożegnał się ze swoim pracodawcą po GP USA. Kolumbijczyka na resztę sezonu zastąpił Pedro de la Rosa, kierowca testowy ekipy z Woking. Po zakończeniu sezonu Kimi Räikkönen przeszedł do zespołu Ferrari gdzie zastąpił kończącego karierę Michaela Schumachera.

Vodafone sponsorem tytularnym (2007-2013)

Lewis Hamilton podczas Grand Prix Wielkiej Brytanii w bolidzie McLaren MP4-22 (2007)

Współpraca z firmą Imprerial Tobaco zakończyła się w trakcie Grand Prix Węgier 2005. Marka West zniknęła z bolidów zespołu po piątkowych treningach. Jako nowego sponsora tytularnego typowano firmę Diageo, producenta whisky Johnnie Walker, która rozpoczęła współpracę z zespołem na początku 2005 r. Tymczasem McLaren w grudniu ogłosił podpisanie umowy na 3 lata z firmą telekomunikacyjną Vodafone[2].

Vodafone został oficjalnym partnerem komunikacyjnym zespołu, a także sponsorem tytularnym. Zyskał także pewne prawa do wykorzystywania wizerunku zespołu w celach marketingowych. Umowa zaczęła obowiązywać od sezonu 2007, właśnie wtedy nazwa zespołu została zmieniona na Vodafone McLaren Mercedes.

Nowy sponsor tytularny to nie jedyna zmiana dla zespołu od sezonu 2007. Do zespołu dołączył także Mistrz Świata 2005 i 2006, Fernando Alonso. Jego partnerem został wieloletni protegowany zespołu - Lewis Hamilton. Jest to precedens w historii zespołu - po raz pierwszy skład zespołu tworzą dwaj nowi kierowcy. Dodatkowo drugi raz w historii zespołu zatrudniono debiutanta. Lewis Hamilton miał szanse zostać Mistrzem Świata. Na 2 wyścigi przed końcem sezonu miał 17 punktów przewagi nad Kimim Räikkönenem z Ferrari. Po ostatnim wyścigu(Grand Prix Brazylii) miał 109 punktów, o 1 punkt mniej od Fina. Został wicemistrzem. Trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej zajął Fernando Alonso (109 punktów, lecz mniejsza liczba drugich miejsc).

Sezonie 2010 Vodafone przedłużył umowę sponsorką z zespołem McLaren o kolejne trzy lata do końca sezonu 2013, po uzgodnieniu rozszerzenia nawiązanej współpracy w 2007[3].

Afera szpiegowska

 Osobny artykuł: Afera szpiegowska w Formule 1.

13 września 2007 roku w Paryżu, Światowa Rada Sportów Motorowych podjęła decyzję w sprawie afery szpiegowskiej, w którą zamieszane były zespoły McLaren i Ferrari. Zespół został pozbawiony punktów zdobytych w klasyfikacji konstruktorów sezonu 2007. Dodatkowo nie będzie mógł zdobyć punktów w ostatnich wyścigach sezonu. Decyzja nie będzie miała żadnego wpływu na kierowców zespołu, którzy mogą nadal walczyć w Mistrzostwach Świata. Przed sezonem 2008 McLaren musi także udowodnić, że nie wykorzystał żadnych technologii zespołu Ferrari[4].

2008

W sezonie 2008 zespół McLaren był reprezentowany przez Lewisa Hamiltona i Heikki Kovalainena. Rozpoczął się wspaniale ponieważ Hamilton wygrał GP Australii a Kovalainen po kilku błędach zajął piąte miejsce. W Malezji problemy w pit stopie Hamiltona spowodowały jego piąte miejsce a Kovalainen stanął na najniższym stopniu podium. W Bahrajnie Ferrari zdominowało wyścig a Hamilton po słabym starcie i incydencie z Alonso dojechał na 13 pozycji natomiast Kovalainen nie mógł nawiązać walki z bolidami Ferrari i BMW Sauber zajmując piąte miejsce. W Hiszpanii i Turcji Hamilton staną odpowiednio na trzecim i drugim stopniu podium ulegając bolidom Ferrari a Kovalainen nie zdobył w tych wyścigach punktów. Deszczowy wyścig w Monako zdominował Hamilton chociaż nie ustrzegł się błędu, który w pewnym sensie mu pomógł wygrać wyścig a Kovalainen zajął ósme miejsce premiowane 1 punktem. Na torze w Kanadzie Hamilton stratował z pole position jednak przy wyjeździe z pit stopu nie zauważył czerwonego światła i wpadł na Kimiego Raikkonena kończąc w ten sposób swój i jego udział w wyścigu. Za ten incydent został ukarany cofnięciem o 10 pozycji do startu w następnym Grand Prix we Francji. Kovalainen po raz kolejny zaliczył słaby występ bez punktów. Startując z 13 pozycji po uwzględnieniu kary Hamilton dojechał na 10 miejscu po karze przejazdu przez boksy. Kovalainen dojechał na 4 miejscu poprawiając stan swojego konta. Wyścig zdominowało Ferrari. Na Silverstone Kovalainen zdobył swoje pierwsze w karierze pole position ale deszczowy wyścig zdominował jego kolega z zespołu Lewis Hamilton, drugi i trzeci kierowca na mecie tracili do niego blisko 1.30 minuty! Reszta została zdublowana a Kovalainen zajął piąte miejsce. Swój sukces Hamilton powtórzył w Niemczech. Startując z pole position wygrał mimo iż przez błąd taktyczny zespołu musiał wyprzedzać innych kierowców. Kovalainen ponownie dojechał na piątym miejscu. Na Hungaroringu z pierwszych dwóch pozycji startowały obydwa bolidy McLarena jednak na starcie Massa wyprzedził ich obydwu. Kierowca ferrari długo prowadził w wyścigu przed kierowcami Mclarena jednak na trzy okrążenia przed końcem wyścigu silnik w Ferrari odmówił posłuszeństwa, wcześniej Hamilton przebił oponę przejeżdżając prawdopodobnie po jakimś elemencie z innego bolidu co spowodowało spadek na piątą pozycję. Po raz pierwszy w karierze wyścig wygrał Heikki Kovalainen. Na nowym ulicznym torze w Walencji Massa powetował sobie pechową porażkę na Węgrzech i wygrał natomiast kierowcy McLarena musieli zadowolić się drugim i czwartym miejscem. Na legendarnym torze w Spa Hamilton startował z pole position jednak na drugim okrążeniu po poślizgu wyprzedził go Kimi Raikkonen i przez długi okres prowadził przed Hamiltonem do końcówki wyścigu. Na trzy okrążenia przed końcem zaczą padać deszcz i obaj zdecydowali że nie zjadą po opony deszczowe, stoczyli ze sobą fascynującą walkę ale po kilku poślizgach Raikkonen rozbił swój bolid. Na pierwszym miejscu dojechał Hamilton ale zostało mu doliczone nieco kontrowersyjne 15 sekund spowodowane ścięciem szykany wyprzedzaniu Raikkonena przez co wygrał Massa. Kovalainen nie zdobył punktów. Na torze Monza we Włoszech cały weekend był deszczowy. po starcie z odległej pozycji i nieodpowiednich ustawień samochodu Hamilton zajął ósme miejsce a Kovalainen utrzymał drugą pozycję startując z niej do wyścigu. Na nocnym wyścigu w Singapurze Hamilton zajął niezwykle ważne trzecie miejsce ponieważ jego główny rywal Massa nie zdobył punktów z powodu błędu w boksach. Bez punktów był Kovalainen.

Na torze Fuji Hamilton startował z pole position jednak wyścig ten okazał się absolutną klęską z powodu awarii bolidu Kovalainena a Hamilton był dopiero 12 z powodu incydentu z Massą. W Chinach przed Massą i Raikkonenem wygrał Hamilton startując z pole position spokojnie kontrolując wyścig. Kovalainena z wyścigu wyeliminowała awaria po zniszczeniu podwozia. Powodem zniszczenia była pęknięta opona. W Brazylii wygrał Massa a Hamilton spokojnie jadąc na piątym miejscu przez większość wyścigu na nim ukończył i z przewagą 1 punktu nad Massą został mistrzem świata. Jednak ta aż za spokojna jazda mogła zostać przypłacona stratą mistrzostwa ponieważ gdy pod koniec wyścigu zaczą padać deszcz, Sebastian Vettel wyprzedził go ale kilkaset metrów przed metą Hamilton wyprzedził jadącego na "suchych" oponach Glocka i został mistrzem świata. Kovalainen dojechał na siódmym miejscu. W klasyfikacji generalnej konstruktorów McLaren musiał zadowolić się drugim miejscem 21 punktów za Ferrari. Kovalainen uplasował się na siódmej pozycji. Sezon nie obył się bez głupich manewrów i zachowań Hamiltona ja ten w Kanadzie jednak dzięki wielu błyskotliwym zwycięstwom pokazał że jest wspaniałym kierowcą.

2009

Sezon 2009 to sezon wielkich zmian. Aerodynamika stała się bardzo ważna. Zespół Mclaren tak jak Ferrari zbudowały słabe bolidy. Cały czas Mclaren gonił czołówkę. Początek sezonu zdominował zespół Brawn GP, a koniec RBR. Jednak zespół dojechał dwa razy na pierwszym miejscu i stał pięciokrotnie na podium. To jeden z gorszych sezonów. Team uplasował się na 3. miejscu w klasyfikacji konstruktorów z dorobkiem 71 punktów.

2010

9 marca oficjalnie zostaje ogłoszone, że sponsorem zespołu zostaje polska firma – Dom Maklerski X-Trade Brokers S.A. Logo firmy pojawiło się na bolidzie (wlot powietrza) oraz na kombinezonach kierowców. Firma wykorzystuje wizerunek kierowców i bolidu w swoich kampaniach reklamowych. Zespół reprezentują Lewis Hamilton oraz Jenson Button. Bolid MP4/25 zaprezentowany 19 stycznia okazał się bardzo dobrą konstrukcją. W pierwszym wyścigu w Bahrajnie Lewis Hamilton zajął trzecie miejsce, a w Australii Jenson Button wygrał wyścig.

Wyścig w Malezji nie był udany obaj kierowcy ukończyli zawody na J.B. 8 lokata, L.H. 6 lokata. Grand Prix Chin było niesamowite i zdominowane przez Mclarena, zespół zdobył dublet. Zespół zdobył jeszcze dublet w GP Turcji i Kanady. Zespół regularnie punktował. Kierowcy stawali na podiach. Team wygrał pięciokrotnie, zdobył raz pole position i sześciokrotnie uzyskiwał najszybsze okrążenie.

2011

W sezonie 2011 McLaren kontynuował współpracę z dwoma mistrzami świata Lewisem Hamiltonem i Jensonem Buttonem. Obaj kierowcy odnieśli dla ekipy po trzy zwycięstwa. Hamilton był najlepszy w wyścigach o Grand Prix Chin, Grand Prix Niemiec i Grand Prix Abu Zabi, a Button wygrywał w Kanadzie, na Węgrzech i w Japonii. Obaj kierowcy liczyli się w walce o tytuł wicemistrza świata, gdyż Sebastian Vettel szybko wypracował sobie dużą przewagę nad rywalami. Ostatecznie to Button wywalczył tytuł Wicemistrza Świata, a Hamilton został sklasyfikowany na piątej pozycji. W klasyfikacji konstruktorów ekipa walczyła z Ferrari o drugą pozycję. Jednak dobra postawa obu kierowców w przypadku brytyjskiej ekipy była dużą przewagą nad włoskim zespołem, w którym jedynie Alonso stawał na podium. Dorobek 497 punktów zapewnił ekipie kolejny tytuł Wicemistrza Świata konstruktorów.

2012

Przed sezonem 2012 nie dokonano znaczących zmian w składzie zespołu, zarówno jeśli chodzi o kierownictwo, jak i o kierowców. Również konstrukcja bolidu (MP4-27) była konstrukcją powstałą na bazie zeszłorocznego bolidu. Kierowcy McLarena rozpoczęli sezon na wysokim poziomie. Button wygrał wyścig o Grand Prix Australii, w który Hamilton stanął na trzecim stopniu podium. Również w kolejnych dwóch wyścigach Hamilton był trzeci, a Button stanął na drugim stopniu podium w Chinach. Po trzech wyścigach sezonu ekipa prowadziła klasyfikacji konstruktorów. W dalszej części sezonu kierowcy wygrywali jeszcze sześciokrotnie. Hamilton był najlepszy w Kanadzie, na Węgrzech, we Włoszech i w Stanach Zjednoczonych, a Button zwyciężał w wyścigach o Grand Prix Belgii i Grand Prix Brazylii. Jednak poza tym Hamilton i Button osiągali gorsze zdobycze punktowe niż kierowcy Red Bulla i Ferrari. Mimo większej liczby zwycięstw niż w poprzednim sezonie, Hamilton i Button zakończyli sezon poza podium klasyfikacji generalnej, a w klasyfikacji konstruktorów McLaren został sklasyfikowany na trzecim miejscu. W sezonie tym zakończyła się sześcioletnia współpraca z Lewisem Hamiltonem, który nie zdecydował się na przedłużenie kontraktu i podpisał nowy kontrakt z ekipą Mercedesa. Wraz z ogłoszeniem odejścia Brytyjczyka, 28 września ogłoszono podpisanie kontraktu z Sergio Pérezem[5].

2013

Przy budowie nowego bolidu (MP4-28) zdecydowano się na dokonanie relatywnie dużych zmian w budowie tylnego skrzydła, wlotów powietrza, a także na większe wyprofilowanie i podniesienie przedniego nosa. Zmiany te miały pozwolić ekipie na walkę o tytuł mistrzowski w obu klasyfikacjach. Efekt był jednak zupełnie odwrotny. Sezon 2013 okazał się najgorszym sezonem od 1980 roku. Po raz pierwszy od 33 lat żadne z kierowców nie stanął na podium w żadnym z wyścigów. Sukcesem wartym odnotowania była niezawodność bolidu - obaj kierowcy dojeżdżali dziewiętnastokrotnie do mety. Choć Button i Pérez w większości wyścigów zdobywali punkty, to były to zazwyczaj niewielkie zdobycze punktowe. Tylko w dwóch wyścigach sezonu suma punktów zdobyta przez obu kierowców przekroczyła 10 punktów. W ostatnim wyścigu sezonu, w Brazylii Button dojechał do mety na czwartym miejscu, a Pérez był szósty. W klasyfikacji konstruktorów McLaren został sklasyfikowany na piątej pozycji. Już w trakcie sezonu ogłoszono przedłużenie kontraktu z Buttonem, zaś 14 listopada, dzień po potwierdzeniu odejścia Péreza, zespół ogłosił podpisanie kontrakt z Mistrzem Formuły Renault 3.5 Kevinem Magnussenem[6]. Wcześniej, 14 marca 2013 roku ogłoszono, że sezon 2013 będzie ostatnim sezonem współpracy McLarena z koncernem Vodafone, który był sponsorem tytularnym od 2007 roku[7].

Ostatni sezon współpracy z Mercedesem (2014)

Po nieudanym sezonie 2013, przed rozpoczęciem sezonu 2014 doszło do wielu zmian personalnych w ekipie. Niespodziewanie w styczniu 2014 roku Ron Dennis został mianowany przez udziałowców nowym dyrektorem wykonawczym McLarena. Szef grupy McLaren zastąpił na tym stanowisku Martina Whitmarsha[8]. Dennis przeprowadził restrukturyzację zespołu, w ramach której dyrektorem wyścigowym zespołu został były szef Lotusa Éric Boullier[9]. Sezon ten oznaczał również znaczące zmiany w budowie silnika, ale i także w budowie bolidu i aerodynamice. Ponadto w związku z zakończenie współpracy z firmą Vodafone, która pełniła rolę sponsora tytularnego ekipy, zmianie uległy także barwy bolidu, który podczas prezentacji był całkiem szary. W przeciągu całego sezonu nie znaleziono sponsora tytularnego, w związku z tym zmiany w wyglądzie bolidu MP4-29 wynikały jedynie ze zmian w układzie log sponsorów[10].

Pierwszy wyścig sezonu - Grand Prix Australii zapowiadał powrót McLarena do walki o tytuły mistrzowskie. Debiutant, Kevin Magnussen, stanął na drugim stopniu podium, a Button był trzeci. Po rozpoczęciu sezonu z pozycji lidera klasyfikacji konstruktorów, cztery kolejne wyścigi był bardzo nieudane. W Malezji Button był szósty, a Magnussen - dziewiąty. Kolejne punkty (w liczbie dziewięciu) ekipa zdobyła w Monako. Mimo przewagi silnika Mercedesa, nad innymi konstrukcjami, McLaren nie był w stanie utrzymać tempa fabrycznego zespołu Mercedesa, korzystającego z tego silniku Williamsa, a także w pierwszej części sezonu - ekipy Force India. Pod koniec sezonu zespół wykorzystał słabszą dyspozycję Red Bulla i Force India, dzięki czemu Button plasował się w czołowej 4-5. Jednak po udanym rozpoczęciu sezonu ani raz żaden z kierowców nie stanął na podium. W podsumowaniu sezon ten był jednak nieco lepszy od poprzedniego. Zespół uzbierał łącznie 181 punktów, co dało piąte miejsce w końcowej klasyfikacji konstruktorów.

Wraz z zakończeniem sezonu zakończyła się trwająca od 1995 epoka w historii zespołu McLaren. Łącznie przez 20 lat rolę dostawcy silnika pełnił koncern Mercedes. W tym okresie zespół wywalczył jeden tytuł mistrzowski w klasyfikacji konstruktorów (1998) i trzy tytuły w klasyfikacji kierowców (1998, 1999, 2008) oraz wygrał 73 wyścigi, zdobył 77 pole position oraz ustanowił 73 najszybszych okrążeń.

Ponowna współpraca z Hondą (2015-2017)

16 maja 2013 roku japoński koncern Honda oficjalnie potwierdził powrót do Formuły 1 jako dostawca jednostek napędowych dla McLarena od 2015 roku. Japoński producent już w przeszłości był związany ze stajnią z Woking, kiedy to dostarczał jej swoje silniki w latach 1988-1992. Duet McLaren-Honda zdobył wówczas po cztery tytuły wśród konstruktorów oraz kierowców[11]. Po sezonie 2017 McLaren zakończył współprace z Hondą. Kierowcami na tych silnikach byli Jenson Button (2015), Fernando Alonso (2015-2016) oraz Stoffel Vandoorne.

Pierwszy sezon McLarena z Renault (od 2018)

Sezon 2018 będzie pierwszym na który będzie korzystał McLaren z silników Renault. Kierowcami nadal zostaną Fernando Alonso oraz Stoffel Vandoorne.

Starty w Formule 1

Zobacz też

Uwagi

  1. Poprzednie oficjalne nazwy: Bruce McLaren Motor Racing (1966–1971), Yardley Team McLaren (1972–1974), Marlboro Team Texaco (1974–1975), Marlboro Team McLaren (1976–1980), Lowenbrau Team McLaren (1979), Marlboro McLaren International (1981–1987), Honda Marlboro McLaren (1988–1992), Marlboro McLaren (1993), Marlboro McLaren Peugeot (1994), Marlboro McLaren Mercedes (1995–1996), West McLaren Mercedes (1997–2005), Team McLaren Mercedes (2005–2006), Vodafone McLaren Mercedes (2007–2013), McLaren Mercedes (2014), McLaren Honda (2015)[1].

Przypisy

  1. McLaren – Entrant. chicanef1.com. [dostęp 2017-01-07]. (ang.).
  2. McLaren seal deal with Vodafone. news.bbc.co.uk, 2010-10-21. [dostęp 2010-10-21]. (ang.).
  3. McLaren keeps Vodafone until 2013. autosport.com, 2010-10-21. [dostęp 2010-10-21]. (ang.).
  4. Official: No Constructors' points for McLaren, but drivers keep theirs. pitpass.com, 2007-09-13. [dostęp 2007-09-13]. (ang.).
  5. Oficjalnie: Lewis Hamilton w Mercedesie i Perez w McLarenie. 2012-09-28. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).
  6. McLaren potwierdza Buttona i Magnussena na sezon 2014. 2013-11-14. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).
  7. McLaren utraci sponsoring Vodafone z końcem tego roku. 2013-03-14. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).
  8. Dennis zapowiada gruntowne zmiany w ekipie McLarena. 2014-01-16. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).
  9. Eric Boullier zostaje dyrektorem wyścigowym McLarena. 2014-01-29. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).
  10. McLaren zaprezentował MP4-29. 2014-01-24. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).
  11. Honda potwierdza powrót do Formuły 1 jako dostawca silników. 2014-05-16. [dostęp 2014-12-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Szablon:Lista startowa F1 Szablon:Mistrzowie Konstruktorów F1

Szablon:Konstruktorzy F1 Szablon:Chronologia konstruktorów F1