Żarki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 23:53, 27 gru 2013

Szablon:POL miasto infobox Żarki – miasto w woj. śląskim, w powiecie myszkowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żarki. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. częstochowskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004 r. miasto miało 4 387 mieszkańców.

Historia

Po raz pierwszy Żarki wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325-1327. W 1370 roku osadę otrzymał jako lenno książę Władysław Opolczyk. Prawa miejskie miasto uzyskało przed 1382 rokiem. W 1406 r. Władysław Jagiełło przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 roku miał istnieć tu zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub Kreza^[1]. W 1556 roku ustanowiono w mieście targ, który odbywał się w każdy wtorek i trzech jarmarków w roku^[2]. Około 1620 roku Mikołaj Koryciński rozpoczął tu budowę dworu obronnego^[3]. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar. W 1827 ludność żydowska stanowiła ok. 27% mieszkańców. Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym. Po wybuchu II Wojny światowej, w dniu 4 września 1939 roku żołnierze niemieccy rozstrzelali w Żarkach 104 mieszkańców. Podczas likwidacji getta żydowskiego, w dniu 6 października 1942 roku Niemcy rozstrzelali na kirkucie grupę trzystu Żydów. W dniu 1 lipca 1949 r. Żarki odzyskały prawa miejskie (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).

Transport

Węzeł drogowy – krzyżują się tu drogi wojewódzkie 789, 792 oraz 793. W odległości 18 km od miasta przebiega międzynarodowa trasa E75 Gdańsk – Cieszyn.

Zabytki

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin
Kościół pw. św. Szymona i Judy Tadeusza z 1522 r. i rozbudowany w XVII wieku,
drewniany kościół św. Barbary z XVII wieku,
pozostałości zespołu dworskiego Korycińskich z XVIII wieku – mur i baszta,
ruiny kościoła św. Stanisława, zbudowanego przed 1782 r.^[4]
kamienne stodoły z końca XIX i początku XX wieku przy ul. Ofiar Katynia, w których nakręcono kilka kadrów do filmu Lecha Majewskiego Młyn i krzyż.

Kultura żydowska

Sport

W Żarkach działa Ludowy Klub Sportowy „Zieloni” Żarki, grający obecnie w IV lidze. Barwy klubowe zielono-białe. Klub został założony w 1954 r. Posiada Stadion Miejski na 1 500 miejsc^{[potrzebny przypis]}.

Sławni ludzie

Eli Zborowski – prezes Międzynarodowego Towarzystwa Jad Waszem i wiceprezes Światowej Federacji Żydów Polskich.
Przemysław Oziębała (ur. 24 sierpnia 1986 w Koziegłowach) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika. Swoją karierę zaczynał w klubie Zieloni Żarki,
Iwona Ziółkowska (ur. 10 października 1980 w Myszkowie) – polska lekkoatletka, sprinterka, zawodniczka AZS AWF Wrocław (wcześniej CKS Budowlani Częstochowa), kilkukrotna reprezentantka Polski na Mistrzostwach Europy. Była żona polskiego młociarza, Szymona Ziółkowskiego.

↑ http://www.it-jura.pl/pl/zamki.php?go=zarki1
↑ M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV wieku, w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984
↑ http://www.it-jura.pl/pl/miejscow.php?go=zarki1
↑ :: UMiG Żarki ::.

Linki zewnętrzne

Miasto i Gmina Żarki
Żarki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 736 .

[1] ttp://www.it-jura.pl/pl/zamki.php?go=zarki1

[2] M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV wieku, w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984

[3] ttp://www.it-jura.pl/pl/miejscow.php?go=zarki1

[4] :: UMiG Żarki ::.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 42: / Linia 42: @@
 == Historia ==
-Po raz pierwszy Żarki wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325-1327. W 1370 roku osadę otrzymał jako lenno książę [[Władysław Opolczyk]]. [[Prawa miejskie]] miasto uzyskało przed 1382 rokiem. W 1406 r. [[Władysław Jagiełło]] przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 roku miał istnieć tu zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub Kreza<ref>http://www.it-jura.pl/pl/zamki.php?go=zarki1</ref>. W 1556 roku ustanowiono w mieście targ, który odbywał się w każdy wtorek i trzech jarmarków w roku<ref>M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV wieku, w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984</ref>. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar. W 1827 ludność żydowska stanowiła ok. 27% mieszkańców. Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]. Po wybuchu II Wojny światowej, w dniu 4 września 1939 roku żołnierze niemieccy rozstrzelali w Żarkach 104 mieszkańców. Podczas likwidacji getta żydowskiego, w dniu 6 października 1942 roku Niemcy rozstrzelali na kirkucie grupę trzystu Żydów. W dniu 1 lipca 1949 r. Żarki odzyskały prawa miejskie (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).
+Po raz pierwszy Żarki wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325-1327. W 1370 roku osadę otrzymał jako lenno książę [[Władysław Opolczyk]]. [[Prawa miejskie]] miasto uzyskało przed 1382 rokiem. W 1406 r. [[Władysław Jagiełło]] przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 roku miał istnieć tu zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub Kreza<ref>http://www.it-jura.pl/pl/zamki.php?go=zarki1</ref>. W 1556 roku ustanowiono w mieście targ, który odbywał się w każdy wtorek i trzech jarmarków w roku<ref>M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV wieku, w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984</ref>. Około 1620 roku Mikołaj Koryciński rozpoczął tu budowę dworu obronnego<ref>http://www.it-jura.pl/pl/miejscow.php?go=zarki1</ref>. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar. W 1827 ludność żydowska stanowiła ok. 27% mieszkańców. Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]. Po wybuchu II Wojny światowej, w dniu 4 września 1939 roku żołnierze niemieccy rozstrzelali w Żarkach 104 mieszkańców. Podczas likwidacji getta żydowskiego, w dniu 6 października 1942 roku Niemcy rozstrzelali na kirkucie grupę trzystu Żydów. W dniu 1 lipca 1949 r. Żarki odzyskały prawa miejskie (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).
 == Transport ==

Miasto	Żarki
Wsie	Czatachowa Jaroszów Jaworznik Kotowice Ostrów Przybynów Suliszowice Wysoka Lelowska Zaborze Zawada
Części miasta	Czarka Leśniów Olesiów Połomia Żarecka Przewodziszowice
Części wsi	Czarka Józefów Kępina Przybynowska Kępina Wysocka Kotowice-Kolonia Kotowice-Mirów Koza Leśniczówka Kotowice Masłoń Podlesie Pohulanka Szczypie Tarnawa Zastudnie
Przysiółki wsi	Masłoniowizna Skrobarczowizna

Miasta na prawach powiatu	Bielsko-Biała Bytom Chorzów Częstochowa Dąbrowa Górnicza Gliwice Jastrzębie-Zdrój Jaworzno Katowice Mysłowice Piekary Śląskie Ruda Śląska Rybnik Siemianowice Śląskie Sosnowiec Świętochłowice Tychy Zabrze Żory
Miasta powiatowe	Będzin Bieruń Cieszyn Kłobuck Lubliniec Mikołów Myszków Pszczyna Racibórz Tarnowskie Góry Wodzisław Śląski Zawiercie Żywiec
Miasta gminne	Blachownia Czechowice-Dziedzice Czeladź Czerwionka-Leszczyny Imielin Kalety Kłobuck Knurów Koniecpol Koziegłowy Krzanowice Krzepice Kuźnia Raciborska Lędziny Łaziska Górne Łazy Miasteczko Śląskie Olsztyn Ogrodzieniec Orzesze Pilica Poręba Przyrów Pszów Pyskowice Radlin Radzionków Rydułtowy Siewierz Skoczów Sławków Sośnicowice Strumień Szczekociny Szczyrk Toszek Ustroń Wilamowice Wisła Włodowice Wojkowice Woźniki Żarki

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) Generalne Gubernatorstwo Warszawskie (1915–19) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Będzin (do 1948 →) Czeladź (do 1870 i 1916–51 →) Dąbrowa (Górnicza) (1916–49 →) Grodziec (od 1951) Kazimierz Górniczy (od 1967) Klimontów (od 1967) Koziegłowy (do 1870) Łagisza (1969–72 →) Modrzejów (do 1870) Mrzygłód (do 1870 i 1916–19) Porąbka (1967–72 →) Siewierz (do 1870 i 1916–19) Sosnowiec (1902–28 →) Strzemieszyce Wielkie (od 1954) Włodowice (do 1870) Wojkowice (od 1962) Zagórze (od 1967) Zawiercie (1915–26 →) Ząbkowice (od 1962) Żarki (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Gołonóg (1957–60) Kazimierz (1954–66 →) Klimontów (1954–66) Maczki (1958–72 →) Ostrowy Górnicze (1956–66 →) Porąbka (1956–66) Wojkowice Komorne (1954–62) Zagórze (1954–66) Ząbkowice (1956–62)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki (1867–1954 i od 1973) Choroń (1867–1925) Czeladź (1915) Dąbrowa Górnicza (1909–16) Gołonóg (de facto 1941–54, de jure 1950–54) Górnicza (1874–1909) Grodziec (1915–51) Gzichów (1867–1915) Kazimierz (1950–54) Koziegłowy (1867–1915) Koziegłowy (1915–26 →) Koziegłówki (1915–26 →) Kromołów (← 1890–1926 →) Łagisza (1915–54) Łosień (1867–1954 i od 1973) Mierzęcice (1915–26 →) Milowice (1915) Modrzejów (1915) Mrzygłód (1915–16 i 1919–26 →) Myszków (1924–26 →) Niegowa (1867–1926 →) Niwka (1915–53) Olkusko-Siewierska (1867–1915, 1919–41 i 194?–49) Osad Górniczych (1867–1874) Ożarowice (1867–1941 i 1945–49) Pińczyce (1867–1926 →) Poraj (1915–19 i 1925–26 →) Poręba (Mrzygłodzka) (1867–1926 →) Psary (od 1973) Rokitno Szlacheckie (1867–1926 →) Rudnik–Wielki (1867–1926 →) Sączów (1941–45 i 1950–54) Siewierz (1890–1916 i 1919–26 →) Strzemieszyce (1941–4?) Strzemieszyce Wielkie (1950–54) Sulików (1867–1915) Włodowice (1867–1926 →) Wojkowice Kościelne (de facto 1867–1941, de jure 1867–1949; i od 1973) Wysoka (1915–19) Zagórze (Olkuskie) (1867–1874 i 1909–54) Zagórze (GGW) (1915) Ząbkowice (de facto 1941–54, de jure 1950–54; i od 1973) Żarki (1867–1926 →)
Gromady (1954–72)	Błędów (1954–61) Bobrowniki (1954–72) Dąbie (1954–72) Dobieszowice (1954–72) Gołonóg (1954–56) Kazimierz (1954) Klimontów (1954) Łagisza (1954–68) Łosień (1954–72) Maczki (1954–57) Okradzionów (1954–72) Ostrowy Górnicze (1954–55) Ożarowice (1954–56 →) Porąbka (1954–55) Psary (1954–72) Rogoźnik (1954–72) Sarnów (1954–72) Sączów (1954–72) Siemonia (1954–61) Strzemieszyce Małe (1954–72) Strzemieszyce Wielkie (1954) Strzyżowice (1954–72) Tąpkowice (1954–56 →) Tuczna Baba / Tucznawa (1954–72) Ujejsce (1954–72) Wojkowice Komorne (1954) Wojkowice Kościelne (1954–72) Zagórze (1954) Ząbkowice (1954–55) Żychcice (1954–61)

Przynależność wojewódzka	woj. kieleckie (II RP) (1927-39) woj. kieleckie (PRL) (1945) woj. śląskie (1945-50) woj. katowickie (1950-53) woj. stalinogrodzkie (1953-56) woj. katowickie (1956-75)
Miasta	Koziegłowy (1950-55 →) Łazy (od 1967) Myszków (1950-55 →) Ogrodzieniec (od 1973) Poręba (od 1973) Siewierz (od 1962) Zawiercie (← do 1948 →) Żarki (1949-55 →)
Osiedla (1954-72)	Łazy (1956-66) Ogrodzieniec (1956-72) Poręba (I) (1957-72) Siewierz (1958-62)
Gminy wiejskie (← 1927-39, 1945-54 i 1973-75)	Koziegłowy (do 1949) Koziegłówki (do 1954) Kroczyce (← od 1951) Kromołów Łazy (od 1948) Mierzęcice Mrzygłód Myszków (do 1949) Niegowa (do 1954) Ogrodzieniec (od 1973) Pińczyce (do 1954) Poraj (do 1954) Poręba (do 1954) Rokitno-Szlacheckie (do 1947) Rudnik Wielki (do 1954) Siewierz (do 1954) Siewierz (od 1973) Włodowice Wysoka (1973-74) Żarki (do 1954)
Gminy wiejskie pod okupacją (1939-45)	Kozieglowy Lazy Myschkow Poraj Poremba Siewierz Wlodowice
Gromady (1954-72)	Będusz (1954-55 →) Blanowice (1954-72) Brudzowice (1954-72) Bzów (1954-72) Choroń (1954-55 →) Chruszczobród (1954-72) Ciągowice (1954-61) Cynków (1954-55 →) Giebło (← 1956-72) Gniazdów (1954-55 →) Góra Włodowska (1954-55 →) Jastrząb (1954-55 →) Jaworznik (1954-55 →) Koziegłówki (1954-55 →) Kroczyce (1954-72) Kromołów (1954-72) Kuźnica Stara (1954-55 →) Lgota Górna (1954-55 →) Ludwinów (1954-55 →) Łazy (1954-55) Marciszów (1954-64) Markowice (1954-56 →) Masłońskie (1954-55 →) Mierzęcice (1954-72) Mrzygłód (1954-56 →) Mzurów (1954-55 →) Niegowa (1954-55 →) Niegowonice (1954-72) Niwki (1954-61) Nowa Wieś (1954-59) Nowa Wieś Żarecka (1954-55 →) ~~Ogrodzieniec~~ (←~~1956~~) Osiek (1954-55 →) Pińczyce (1954-55 →) Podzamcze (← 1956-72) Poraj (1954-55 (→)) Poręba I (1954-56) Poręba II (1954-57) Pradła (1954-72) Przeczyce (1954-72) Przybynów (1954-55 →) Przyłubsko (1954-59) Rokitno Szlacheckie (1954-72) Rudniki (1954-61) Ryczów (← 1956-61) Siedlec (1954-55 →) Siewierz (1954-57) Sokolniki (← 1955 →) Sulików (1954-61) Tomiszowice (1954-55 →) Włodowice (1954-72) Wysoka (1954-72) Zawada (1954-55 →) Zdów (1954-61) Zendek (1954-61) Żelisławice (1954-72)