Gerard Wodarz
Gerard Wodarz (1934) | |||||||||||||||||||||||||
Data i miejsce urodzenia |
10 sierpnia 1913 | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
8 listopada 1982 | ||||||||||||||||||||||||
Obywatelstwo |
niemieckie, polskie | ||||||||||||||||||||||||
Wzrost |
171 cm[1] | ||||||||||||||||||||||||
Pozycja | |||||||||||||||||||||||||
Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Odznaczenia | |||||||||||||||||||||||||
Gerard Wodarz (ur. 10 sierpnia 1913 w Hajdukach Wielkich, zm. 8 listopada 1982 w Chorzowie) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski w latach 1932–1939, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1936 oraz Mistrzostw Świata 1938, trener piłkarski, żołnierz Wehrmachtu i Polskich Sił Zbrojnych w okresie II wojny światowej.
Przez znaczny okres trwania kariery związany był z Ruchem Chorzów. W 1926 roku rozpoczął treningi w zespole juniorów, w sezonie 1929 natomiast włączono go do kadry pierwszego zespołu. Występował w Ruchu do momentu wybuchu II wojny światowej i zdobył z nim pięciokrotnie mistrzostwo Polski (1933, 1934, 1935, 1936, 1938). W latach 1939–1941 grał w utworzonym przez władze okupacyjne klubie Bismarckhütter SV. W czasie wojny podpisał trzecią listę narodowościową i został wcielony do Wehrmachtu. Stacjonował w tym czasie na terenach Holandii, Belgii oraz Francji. W 1944 roku trafił do niewoli, po czym jako jeniec zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych i otrzymał przydział do Sił Powietrznych. Wodarz był podoficerem-instruktorem wychowania fizycznego w bazie Newton, gdzie powrócił do gry w piłkę nożną w polskiej lotniczej drużynie RAF Newton Notts. W latach 1945–1946 był zawodnikiem szkockiego zespołu Fraserburgh FC. Na początku 1946 roku wrócił do Ruchu, w którym zakończył karierę piłkarską i został trenerem. Posiadał uprawnienia instruktora piłki nożnej, trenera II i I klasy. Pracował jako szkoleniowiec Rymera Niedobczyce, Ruchu Chorzów, Piasta Gliwice, Górnika Zabrze, Górnika Świętochłowice, ŁTS-u Łabędy, Górnika 09 Mysłowice oraz młodzieżowych zespołów Górnika i Stali Zabrze.
Kariera piłkarska
[edytuj | edytuj kod]Młodość i początki kariery
[edytuj | edytuj kod]Gerard Wodarz urodził się 10 sierpnia 1913 w Hajdukach Wielkich w rodzinie Jana i Heleny z domu Mak[2][3]. Ojciec służył w Armii Cesarstwa Niemieckiego i zginął pod Tannenbergiem w 1914 roku[4]. W młodości Gerard Wodarz uczestniczył w rozgrywkach klubów ulicznych i należał do zespołu „Świętej Jadwigi”. Następnie trenował pod opieką nauczyciela szkolnego, który przeniósł mecze uliczne na hałdę Kalina. W wieku dwunastu lat rozpoczął treningi w juniorach Ruchu Chorzów. Dwa lata później drużynę rezerw rozwiązano, wskutek czego piłkarze utworzyli klub Haller Chorzów. Wywołało to konieczność utworzenia nowej drużyny rezerw z dotychczasowych juniorów. Wodarz zasilił zespół mając czternaście lat i występował na pozycji lewoskrzydłowego. Po pół roku wystąpił w meczu towarzyskim seniorów przeciwko BBTS-owi Bielsko-Biała, w którym zdobył bramkę po strzale z dystansu. W 1929 roku uczestniczył w barwach Ruchu w tygodniowym turnieju w Gdańsku[5]. W 1930 roku ukończył Koedukacyjną Szkołę Handlową w Hajdukach Wielkich[3].
Ruch Chorzów
[edytuj | edytuj kod]Wodarz został włączony do seniorów Ruchu Chorzów w sezonie 1929. W czasie wyjazdowego meczu z Pogonią Lwów (4:3, 16 czerwca 1929) pełnił rolę rezerwowego bramkarza[5]. Ligowy debiut zanotował 7 lipca 1929 roku podczas przegranego 1:4 spotkania przeciwko Warszawiance, mimo iż był wówczas zawodnikiem nieuprawnionym do występów w lidze. Wymogiem było ukończenie szesnastego roku życia, natomiast Gerardowi brakowało do zrealizowania kryteriów kilku tygodni[6]. Wodarz opuścił boisko w 84. minucie meczu, który był jednocześnie jego jedynym rozegranym pojedynkiem w sezonie[7]. Na zakończenie rozgrywek Ruch zajął dziesiąte miejsce w tabeli[8].
W maju 1930 roku Wodarz zanotował asystę przy bramce Józefa Soboty w spotkaniu przeciwko Garbarni Kraków (2:2, 18 maja 1930)[9][10]. Pierwszego gola dla Ruchu strzelił 25 maja 1930 roku w wygranej 2:1 konfrontacji z Polonią Warszawa[11]. W domowym meczu z ŁKS (4:0, 8 czerwca 1930) asystował przy bramce zdobytej przez Teodora Peterka[12]. Wodarz jako jedyny zawodnik drużyny wystąpił we wszystkich dwudziestu trzech kolejkach ligowych[11]. Sezon przypieczętował czterema strzelonymi bramkami, dzięki czemu był trzecim najlepszym strzelcem zespołu[13]. Ruch zakończył sezon 1930 na ósmym miejscu[6].
W sezonie 1931 Ruch zajął na zakończenie sezonu piąte miejsce w tabeli ligowej[6]. Wodarz był jednym z czterech zawodników drużyny, obok Konrada Kusza, Karola Dziwisza i Jan Badury, którzy wystąpili we wszystkich dwudziestu dwóch meczach w pełnym wymiarze czasowym. Był autorem sześciu strzelonych goli w rozgrywkach ligowych, przez co został trzecim najlepszym strzelcem zespołu[14][13]. W wygranym meczu towarzyskim przeciwko AKS Chorzów (9:3, 26 grudnia 1931) zdobył trzy bramki[15].
W maju 1932 roku Wodarz tryumfował z Ruchem w towarzyskim turnieju, który w czasie święta Zielonych Świątków zorganizował AKS Chorzów. W finałowym pojedynku z Meteorem Praga strzelił dwa gole[16][17]. W rozgrywkach ligowych sezonu 1932 Ruch przegrał trzy ostatnie kolejki ligowe, przez co zajął w tabeli siódme miejsce[6]. Wodarz był jedynym zawodnikiem w drużynie, który rozegrał wszystkie dwadzieścia dwa mecze w pełnym wymiarze czasowym. Sezon zakończył z sześcioma zdobytymi bramkami w rozgrywkach ligowych, dzięki czemu był drugim najlepszym strzelcem w szeregach zespołu[18][13].
W sierpniu 1933 roku piłkarz zanotował asystę przy jednej z bramek zdobytych przez Alfreda Gwosdzia w wygranym spotkaniu przeciwko Pogoń Lwów (5:,1 13 sierpnia 1933)[19]. W rozegranym tydzień później przegranym meczu rewanżowym (7:1, 20 sierpnia 1933) doznał kontuzji, którą prasa określiła mianem „nadłamania nogi”[20]. Wodarz był jednym z czterech zawodników drużyny, obok Eryka Kurka, Karola Dziwisza i Huberta Wadasa, którzy wystąpili we wszystkich dwudziestu meczach w pełnym wymiarze czasowym. W rozgrywkach ligowych był autorem dwóch strzelonych goli[21]. Ruch zajął w sezonie 1933 pierwsze miejsce w tabeli, dzięki czemu zdobył pierwsze w historii klubu mistrzostwo Polski[22].
W maju 1934 roku podczas wygranego spotkania z Pogonią Lwów (1:5, 1 lipca 1934) Wodarz opuścił boisko z powodu kontuzji[23]. Był jednym z dwóch zawodników drużyny, obok Ernesta Wilimowskiego, którzy wystąpili we wszystkich dwudziestu jeden meczach ligowych. Sezon zakończył z dorobkiem dziesięciu strzelonych goli i był trzecim najlepszym strzelcem zespołu[21][13]. Ruch obronił w sezonie 1934 tytuł mistrza Polski[24].
W 1935 roku Wodarz przejął po Janie Badurze funkcję kapitana drużyny i sprawował ją do końca sezonu[25]. W wyniku kontuzji opuścił w czerwcu dwa spotkania z Legią Warszawa (6:0, 20 czerwca 1935 i 1:0, 23 czerwca 1935) i pojedynek z Garbarnią Kraków (1:1, 30 czerwca 1935)[26][27]. Do pełnej dyspozycji wrócił na rozgrywany w lipcu na mecz z Wartą Poznań (3:1, 7 lipca 1935)[28]. Będąc na zgrupowaniu reprezentacyjnym, nabawił się pod koniec miesiąca kolejnej kontuzji[29]. W ligowym spotkaniu przeciwko ŁKS (5:0, 22 września 1935) zaliczył asystę przy jednej z bramek strzelonych przez Teodora Peterka[30]. Pod koniec października zachorował na anginę, przez co nie zagrał w meczu z Garbarnią Kraków (1:0, 27 października 1935)[31]. Ruch obronił tytuł mistrzowski zdobyty w poprzednim roku[32][33]. Wodarz zagrał w czternastu meczach ligowych. Rozgrywki zakończył z dorobkiem czterech strzelonych bramek[26].
W 1936 roku zawodnik rozpoczął służbę wojskową w 75 Pułku Piechoty w Hajdukach Wielkich[34]. W kwietniu drużyna Ruchu jechała na wielkanocne tournée do Niemiec, gdzie miała rozegrać mecze ze Sportfreunde Halle, Drezdner SC i Fortuną Lipsk. Zgodę na udział sportowca w zawodach musiały wydać władze jednostki wojskowej, gdyż ten nie został wówczas zaprzysiężony[35]. Gerard otrzymał aprobatę i zagrał we wszystkich meczach towarzyskich, zaś w zremisowanej konfrontacji ze Sportfreunde Halle (2:2, 10 kwietnia 1936) oraz zwycięskiej przeciwko Dresdner SC (1:0. 13 kwietnia 1936) strzelił po jednym golu[36][37][38]. W sierpniu Wodarz strzelił trzy bramki w wygranym spotkaniu reprezentacyjnym przeciwko Wielkiej Brytanii (4:5, 8 sierpnia 1936), który był rozgrywany w ramach ćwierćfinału igrzysk olimpijskich w Berlinie[39]. Po zakończeniu rywalizacji, Caffel Kirby złożył propozycję transferu piłkarza do jednego z klubów angielskich, w którym był menedżerem. Anglik zaproponował polskim władzom piłkarskim i Ruchowi tytułem odstępnego dziesięć tysięcy funtów brytyjskich[40][41]. W wygranym pojedynku ligowym z Dębem Katowice (2:1, 20 września 1936), Wodarz asystował przy golu strzelonym przez Ernesta Wilimowskiego[42]. W spotkaniu przeciwko Garbarni Kraków (6:1, 18 października 1936) zdobył hat tricka oraz zaliczył asystę przy jednej z bramek Wilimowskiego[43][44][45]. W listopadzie reprezentował Ligę Polską w wygranym meczu o Puchar Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ze Stanisławowem (1:5, 8 listopada 1936), któremu strzelił bramkę wyrównującą na 1:1 oraz przegranym pojedynku z Krakowem (5:3 pd., 15 listopada 1936)[46][47]. Sezon 1936 Ruch zakończył kolejnym tytułem mistrza Polski[32]. Wodarz był jednym z trzech zawodników drużyny, obok Eryka Tatusia i Edmunda Giemsy, którzy wystąpili we wszystkich osiemnastu meczach ligowych w pełnym wymiarze czasowym. Sezon przypieczętował dziewięcioma zdobytymi bramkami, dzięki czemu był drugim najlepszym strzelcem zespołu[45][13].
W lutym 1937 roku drużyna Ruchu rozegrała towarzyskie spotkanie z Iskrą Siemianowice (1:12, 28 lutego 1937), w którym Wodarz zdobył hat tricka[48]. We wrześniu zakończył służbę wojskową w 75. Pułku Piechoty w Hajdukach Wielkich[49]. Pod koniec października Wodarz pojechał z reprezentacją Ligi Polskiej na towarzyski turniej do Francji. Zagrał w wygranym meczu przeciwko Francji Północnej (1:2, 31 października 1937) i spotkaniu finałowym z FC Bologną, która pokonała swojego rywala w eliminacjach, reprezentację Ligi Francuskiej. Liga Polska tryumfowała w turnieju po wysokim zwycięstwie nad Bolognią (5:1, 1 listopada 1937), zaś Wodarz wyróżnił się w tej konfrontacji licznymi dośrodkowaniami, strzałami i przeprowadzonymi akcjami[50][51][52]. Po zakończeniu turnieju Wodarz był zamieszany w aferę, która dotyczyła podpisania profesjonalnych kontraktów z drużyną Racingu Club przez polskich piłkarzy. Sprawa wyszła na jaw po tym, jak Ernest Wilimowski i Wilhelm Góra wrócili pijani do hotelu, zamieszkałego przez reprezentację Ligi Polskiej. W kieszeni Ernesta Wilimowskiego znaleziono umowę, która miała być podpisana przez Wodarza[53]. Prasa podała informacje, jakoby zawodnik miał paść ofiarą żartu kolegów z drużyny, którzy w czasie podpisywania kontraktu zapewnili kierowników Racingu Club, że Wodarz również zasili ich klub[54]. Fakt, że Gerard został wciągnięty do sprawy bez wyraźnej wiedzy, potwierdził piłkarz Antoni Gałecki, biorący udział w turnieju[55]. Wodarz wydał oświadczenie, w którym zaznaczył, że nie brał udziału w aferze związanej z podpisaniem kontraktów[56]. Ruch nie obronił tytułu mistrzowskiego z poprzedniego roku i zajął na zakończenie rozgrywek ligowych trzecie miejsce w tabeli[32]. Wodarz był jednym z trzech zawodników drużyny, obok Edmunda Giemsy i Ernesta Wilimowskiego, którzy wystąpili we wszystkich szesnastu meczach w pełnym wymiarze czasowym. Sezon zakończył z sześcioma strzelonymi golami[57].
„Na dziesiątym miejscu klasyfikujemy Wodarza z mistrzowskiego zespołu piłkarskiego Polski. Grał on wielokrotnie w reprezentacji krajowej i śląskiej, a za granicą jest jednym z najbardziej popularnych naszych graczy.”
W lutym 1938 roku został powołany na towarzyskie spotkania Polski Zachodniej z Francją Północną[59]. W drugim pojedynku między tymi reprezentacjami (4:2, 21 lutego 1938) doznał kontuzji[59]. W lipcu wystąpił w przegranym meczu ćwierćfinałowym o Puchar Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (7:1, 17 lipca 1938), w którym reprezentacja Śląska podejmowała późniejszego tryumfatora rozgrywek, kadrę Lwowa[60]. W sierpniu zaliczył asystę przy bramce strzelonej głową przez Pawła Malcherka w wygranym spotkaniu ligowym przeciwko AKS-owi Chorzów (1:4, 28 sierpnia 1938)[61]. W sezonie 1938 Ruch odzyskał tytuł mistrzowski[32]. Wodarz zagrał w siedemnastu kolejkach ligowych i zdobył trzy bramki. Jedynym meczem, w którym nie wystąpił był mecz Ruchu z ŁKS (2:2, 3 lipca 1938)[62].
W styczniu 1939 roku Wodarz został sklasyfikowany w kategorii mężczyzn na dziesiątym miejscu plebiscytu zorganizowanego przez gazetę Kurier Wieczorny na najlepszego śląskiego sportowca za poprzedni rok[58]. Ze względu na wybuch II wojny światowej rozgrywki ligowe w sezonie 1939 nie zostały ukończone. Wodarz wystąpił ostatni raz w barwach Ruchu przed okupacją niemiecką Polski 20 sierpnia 1939 roku w przegranym 5:2 pojedynku z Wartą Poznań. W niedokończonych rozgrywkach strzelił jedną bramkę i zagrał dziesięć spotkań[62].
Okres II wojny światowej
[edytuj | edytuj kod]Dwa dni po wybuchu II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne zlikwidowały Ruch Chorzów[63]. Wodarz, podobnie jak inni sportowcy z Hajduk Wielkich, wziął udział w kampanii wrześniowej[64]. Zmobilizowany został 24 sierpnia 1939 roku do 75 Pułku Piechoty 23 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład Grupy Operacyjnej „Śląsk”. Po dwóch dniach walki z wojskiem niemieckim, jego oddział wycofał się do Krakowa i dalej do Pacanowa. Po przekroczeniu Wisły pułk stał się częścią Armii „Lublin” i uczestniczył w walkach o zajęcie Tomaszowa Lubelskiego, który miał być pomostem w drodze na Lwów. W wyniku problemów z zaopatrzeniem oraz przy przeważającej sile najeźdźcy, oddziały starały przebić się na południe poprzez rozproszenie. Pułk Wodarza skapitulował 21 września 1939 we wsi Łówcza[65]. Następnego dnia Wodarz dostał się do niewoli niemieckiej pod Przeworskiem, jednak uciekł z transportu jeńców na stacji Kraków Płaszów. Przez pewien czas ukrywał się, po czym został zatrzymany w Gliwicach. Ze względu na polskie pochodzenie władze niemieckie pozbawiły go pracy w Hucie Batory i przyznały mu dziewięć marek zasiłku tygodniowego. W listopadzie 1939 roku powołano Bismarckhütter Sport Vereinigung 1899 e.V, dla którego grała część przedwojennych piłkarzy Ruchu. Wodarz był zmuszony występować w BSV, gdyż w przeciwnym razie utraciłby zasiłek i szansę na powrót do pracy w hucie. W barwach nowego zespołu zadebiutował 19 listopada 1939 roku podczas przegranego 1:2 meczu przeciwko Turn-und Sport Lipine. Po jego podaniu honorową bramkę w tym spotkaniu strzelił Teodor Peterek[64]. Po roku gry Wodarz otrzymał etat w hucie, którą okupanci przemianowali na Hutę Bismarcka, już nie na dawnym stanowisku pracownika umysłowego, lecz w dziale produkcji. Do momentu wprowadzenia BSV do Gauligi Górnego Śląska można potwierdzić co najmniej cztery spotkania grupowe sezonu 1939/1940, pięć meczów w następujących po nich eliminacjach, dziewięć pojedynków w 1. Klasse w następnym roku oraz dwa spotkania barażowe przeciwko RSG Myslowitz, w których wystąpił Wodarz. Do siatki rywali trafił w tym czasie przynajmniej dwunastokrotnie[a]. W rozgrywkach Gauligi Górnego Śląska wystąpił na przestrzeni trzech sezonów w szesnastu meczach i strzelił osiem goli[65]. W 1940 roku stanął przed komisją poborową i został wcielony do Wehrmachtu. W styczniu 1942 roku podpisał trzecią listę narodowościową, po czym trafił na szkolenie w koszarach mieszczących się w Phalsbourg na terenach Alzacji-Lotaryngii[66]. W tym czasie spędził trzy miesiące w szpitalu, ponieważ został celowo kopnięty w kolano przez niemieckiego oficera, który dowiedział się o polskich korzeniach piłkarza[67]. Od 12 lipca 1942 roku pełnił służbę frontową w 4. Kompanii 146. Pułku Piechoty uformowanym w Bitche. W sierpniu stacjonował na terenach Antwerpii, zaś w listopadzie krótko we Vlissingen. Następnie został przeniesiony z powrotem do Antwerpii, gdzie sprawował funkcję czwartego pisarza kompanijnego[66][67]. W lutym 1944 roku zagrał gościnne w przegranym meczu przeciwko Germanii Königshütte (1:2, 20 lutego 1944)[68]. Wodarz przebywał w tym czasie na urlopie z wojska i na prośbę kolegów zdecydował się wystąpić w spotkaniu, którego wygranie dałoby tytuł mistrza Śląska w sezonie 1943/1944[67]. Od 1 czerwca 1944 przebywał na froncie zachodnim jako żołnierz 7 kompanii 127 pułku grenadierów, który wchodził w skład 48 Dywizji Piechoty. Ochraniał w tym czasie wybrzeże w rejonie Ostendy. 27 sierpnia 1944 roku podczas bombardowań w rejonie Valence-en-Brie zdezerterował, po czym trafił do niewoli. Posiadał wówczas stopień Obergefreitera[69][66]. Wodarz został skazany na rozstrzelanie po tym, jak zatrzymano go w niemieckim mundurze. Ostatecznie uniknął śmierci, ponieważ miał w nim zaszyty polski paszport i wizę francuską z 1938 roku[67]. Jako jeniec wojenny zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych i został przydzielony do Sił Powietrznych. Wodarz został podoficerem-instruktorem wychowania fizycznego w bazie Newton, gdzie mieściła się szkoła pilotażu podstawowego 16. SFTS. W 1945 roku powrócił do gry w piłkę nożną w polskiej lotniczej drużyny RAF Newton Notts, zaś w latach 1945–1946 był zawodnikiem szkockiego zespołu Fraserburgh FC. Służbę w wojsku zakończył w polskim stopniu plutonowego i brytyjskim Sergeanta[69].
Powrót do Ruchu Chorzów
[edytuj | edytuj kod]Wodarz wrócił do Polski na początku stycznia 1946 roku[70]. Drużynę Ruchu Chorzów, która występowała w rozgrywkach śląskiej A klasy, wzmocnił przed rozpoczęciem rundy rewanżowej sezonu 1945/1946[71]. Na początku marca zagrał w pierwszym spotkaniu w barwach Ruchu po zakończeniu II wojny światowej. Wystąpił w przegranym 4:2 meczu towarzyskim z Koszarawą Żywiec[72]. Oficjalnie po zakończeniu działań wojennych zadebiutował 17 marca 1946 roku przeciwko Siemianowiczance. W zremisowanym 3:3 pojedynku zdobył bramkę[73]. Na przełomie kwietnia i maja dostał pracę w hucie Batory[70]. Zespół nie zagrał w spotkaniach o mistrzostwo Śląska, ponieważ mistrzem grupy, w której grał Ruch został Rymer Niedobczyce[74].
Sezon 1946/1947 Wodarz rozpoczął od strzelenia bramki w wygranym spotkaniu przeciwko RKS-owi Łagiewniki (1:7, 27 października 1946)[75]. Ruch zwyciężył swoją grupę w rozgrywkach śląskiej A klasy, zaś Wodarz był autorem dziesięciu goli[76][73]. Latem 1947 roku Ruch tryumfował w finałach mistrzostw Śląska, dzięki czemu otrzymał możliwość gry w eliminacjach międzyokręgowych o wejście do I ligi[76]. Po ich zwyciężeniu, drużyna przystąpiła do eliminacji krajowych o wejście do I ligi, w których Wodarz wystąpił w jednym spotkaniu[77][78]. We wrześniu został wypożyczony do AKS Chorzów na mecz towarzyski z SK Liben Praga. Podyktowane było to brakami kadrowymi AKS, którego pięciu piłkarzy otrzymało powołania do reprezentacji Polski[79].
Kariera reprezentacyjna
[edytuj | edytuj kod]Reprezentacja Polski
[edytuj | edytuj kod]Wodarz był reprezentantem Polski w latach 1932–1939. Wystąpił w tym czasie w dwudziestu ośmiu meczach i zdobył dziewięć bramek[80]. Zadebiutował 2 października 1932 roku w kadrze prowadzonej przez selekcjonera Józefa Kałużę w wygranym 0:5 spotkaniu towarzyskim przeciwko Rumunii, w którym zanotował asystę przy bramce strzelonej na 0:2 przez Józefa Nawrota[81][82]. Pierwszego gola w barwach narodowych zdobył 14 października 1934 roku w wygranym 2:6 meczu z Łotwą. Wodarz zaliczył w tej konfrontacji jeszcze dwa trafienia, dzięki czemu skompletował hat tricka[83]. Karierę reprezentacyjną zakończył po zremisowanym pojedynku z Belgią (3:3, 27 maja 1939)[84].
Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936
[edytuj | edytuj kod]O udziale reprezentacji Polski na letnich igrzyskach olimpijskich w Berlinie poinformował zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej na posiedzeniu, które miało miejsce 15 czerwca 1936. Obóz przygotowawczy do turnieju rozpoczął się 6 lipca na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie. Powołanie otrzymało trzydziestu sześciu graczy, wśród których znalazł się Wodarz[85][86]. Reprezentacja rozegrała w czasie przygotowań cztery spotkania towarzyskie. W dniach 11–12 lipca kadra zagrała dwa sparingi z Wackerem Wiedeń[87]. Wodarz wystąpił w wygranym meczu rozegranym drugiego dnia (3:1, 12 lipca 1936) i został uznany za najlepszego piłkarza na boisku[88]. Kolejne dwa pojedynki kontrolne, mające decydować o definitywnym ustaleniu składu olimpijskiego, odbyły się w dniach 18–19 lipca. Przeciwnikiem reprezentacji Polski była węgierska drużyna Phöbus Budapeszt[89]. Wodarz zagrał w drugim meczu i strzelił w nim trzy bramki (4:4, 19 lipca 1936)[90]. Po zakończeniu przygotowań zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej zatwierdził przedstawioną przez kapitana związkowego Józefa Kałużę listę osiemnastu olimpijczyków, pośród których był Wodarz[89][91].
„Wszystko mi się w tym meczu udawało. Oddawałem centry dokładnie moim kolegom, a dwie bramki strzelone przeze mnie do przerwy były, jak to określili obserwatorzy, majstersztykiem”
Na letnich igrzyskach olimpijskich w Berlinie reprezentacja Polski była prowadzona przez selekcjonera Kurta Otto i kapitana związkowego Józefa Kałużę[91]. Wodarz złożył ślubowanie w przerwie spotkania Ruchu Chorzów z Wartą Poznań (1:1, 29 września 1935), zaś na turnieju olimpijskim zagrał we wszystkich czterech meczach[93][94]. W wygranym spotkaniu 1/8 finału przeciwko amatorskiej reprezentacji Węgier (0:3, 5 sierpnia 1936) zdobył w drugiej połowie gola[95]. W zwycięskim meczu ćwierćfinałowym przeciwko amatorskiej kadrze Wielkiej Brytanii (4:5, 8 sierpnia 1936) strzelił hat tricka[94][96]. Wodarz wystąpił w przegranym półfinale z amatorską reprezentacją Austrii (1:3, 11 sierpnia 1936) oraz meczu o trzecie miejsce przeciwko Norwegii (2:3, 13 sierpnia 1936), w którym zdobył bramkę na 1:0 wykorzystując podanie Waleriana Kisielińskiego z rzutu rożnego[97][98][99]. W klasyfikacji na najlepszego strzelca turnieju zajął trzecie miejsce[96]. Został również uznany za najlepszego lewoskrzydłowego olimpiady i uhonorowany przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski złotym zegarkiem[40].
Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1938
[edytuj | edytuj kod]W eliminacjach do mistrzostw świata we Francji reprezentacja Polski zmierzyła się w dwumeczu z Jugosławią. W pierwszym spotkaniu, które zwyciężyli Polacy (4:0, 10 października 1937), Wodarz zainicjował akcję, po której Leonard Piontek strzelił bramkę na 1:0[100]. Przygotowania do rewanżu rozpoczęły się w grudniu 1937 roku od dwumiesięcznego obozu zimowego, na który powołanie otrzymał Wodarz[101]. W marcu 1938 roku uczestniczył w zgrupowaniu reprezentacji w Warszawie i wystąpił w przegranym sparingu przeciwko miejscowej Polonii (1:7, 22 marca 1938)[102]. W kwietniu zagrał w przegranym meczu rewanżowym z Jugosławią (1:0, 3 kwietnia 1938) i dzięki lepszemu bilansowi bramkowemu w dwumeczu awansował z reprezentacją do turnieju głównego[103].
Przed wyjazdem na turniej olimpijski, kadrowicze uczestniczyli w tygodniowym obozie przygotowawczym w Wągrowcu[104][105]. Reprezentacja Polski była prowadzona przez selekcjonerów Mariana Spoidę i Tadeusza Forysia oraz kapitana związkowego Józefa Kałużę[106]. Wodarz zagrał w spotkaniu przeciwko Brazylii (6:5 pd., 5 czerwca 1938), która dzięki zwycięstwu wyeliminowała Polaków z dalszych rozgrywek[94]. Po zakończeniu mistrzostw świata trafił do zestawienia najlepszych piłkarzy turnieju na pozycji lewoskrzydłowego[107].
„Był (...) wyjątkowo dobrze usposobiony, miał niejednokrotnie piękne zagrania, a jego strzały na bramki prawie zawsze nosiły w sobie zarodek zdobycia gola.”
Reprezentacja Śląska
[edytuj | edytuj kod]Wodarz był reprezentantem Śląska w latach 1931–1947. Wystąpił w tym czasie w piętnastu meczach i zdobył trzy bramki. Zadebiutował 25 października 1931 roku w przegranym 5:2 spotkaniu towarzyskim przeciwko reprezentacji Wrocławia[108], zaś pierwszą bramkę strzelił 8 grudnia 1936 roku w przegranej 4:6 konfrontacji z Floridsdorfer AC[109]. W lipcu 1938 roku zagrał w ćwierćfinałowym meczu o Puchar Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w którym reprezentacja Śląska poniosła porażkę z Lwowem (7:1, 17 lipca 1938), późniejszym tryumfatorem rozgrywek[60]. W czasie okupacji wojennej wystąpił dla Śląska w trzech meczach towarzyskich, w których rywalami były drużyny Brandenburgii, Kraju Sudetów i Saksonii[110][111][112]. Ostatni pojedynek w barwach reprezentacji zagrał przeciwko Brnu (2:3, 21 czerwca 1947)[113].
Reprezentacja Górnego Śląska
[edytuj | edytuj kod]W latach 1924–1939 były rozgrywane mecze pomiędzy reprezentacjami polskiej i niemieckiej części Górnego Śląska[114]. W wyniku powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku region podzielono na część wschodnią i zachodnią, przez co reprezentacje nazywano także odpowiednio Śląskiem Polskim i Niemieckim[115][116]. Przez prasę konfrontacje te były określane mianem „małych meczów międzypaństwowych”[117][118][119]. Wodarz występował w reprezentacji polskiej części Górnego Śląska w latach 1934–1939. Zagrał w tym czasie w siedmiu spotkaniach i zdobył cztery bramki. Zadebiutował 18 marca 1934 roku w zremisowanym bezbramkowo meczu rozegranym w Bytomiu[120], zaś pierwszą bramkę strzelił 1 września 1935 roku w wygranym 9:1 pojedynku, który odbył się w Katowicach[117]. Ostatni raz w „małym meczu międzypaństwowym” wystąpił na początku 1939 roku. Górny Śląsk poniósł porażkę w pojedynku rozegranym w Bytomiu (5:3, 8 stycznia 1939), który był równolegle ostatnią rywalizacją reprezentacji pomiędzy sobą przed wybuchem II wojny światowej[121][122].
Kariera trenerska
[edytuj | edytuj kod]Rymer Niedobczyce
[edytuj | edytuj kod]W połowie sezonu 1948 Wodarz rozpoczął pracę w pierwszoligowym Rymerze Niedobczyce, który od siedmiu kolejek ligowych pozostawał bez trenera. Wcześniej drużynę prowadził przez sześć spotkań Pavel Lovas[123]. Wodarz przejął zespół w momencie, gdy ten zajmował jedenaste miejsce w tabeli ligowej[124]. Na ławce trenerskiej zadebiutował 1 sierpnia 1948 roku w przegranym 4:0 meczu z Cracovią[125]. Rymer zajął na zakończenie rozgrywek przedostatnie, trzynaste miejsce w tabeli i spadł z ligi[123]. Wodarz prowadził zespół w trzynastu spotkaniach. Zgromadził z nim w tym czasie osiem punktów, odniósł trzy wygrane, dwa remisy i osiem porażek oraz odnotował stosunek bramkowy 14:26[125].
Ruch Chorzów
[edytuj | edytuj kod]Po dziesięciu kolejkach ligowych sezonu 1949 Wodarz rozpoczął pracę w Ruchu Chorzów, który był dotychczas bez trenera[126]. W momencie przejęcia przez niego drużyny, „Niebiescy” zajmowali dziewiąte miejsce w tabeli ligowej[127]. W nowym zespole Wodarz zadebiutował 3 lipca 1949 roku w przegranym 8:4 spotkaniu z Lechem Poznań[128]. Przepuszczenie ośmiu goli w tym meczu przez Rudolfa Szeję było ligowym rekordem „Niebieskich” pod względem straconych bramek w historii klubu[126]. Ruch zajął na zakończenie rozgrywek ósme miejsce w tabeli, dzięki czemu uniknął spadku z ligi. Wodarz prowadził zespół w dwunastu spotkaniach. Zgromadził w tym czasie dwanaście punktów, odniósł pięć zwycięstw, dwa remisy i pięć porażek oraz zanotował stosunek bramkowy 24:23[128].
Piast Gliwice
[edytuj | edytuj kod]W 1950 roku Wodarz uzyskał uprawnienia instruktora piłki nożnej[3]. W połowie sezonu 1949/1950 rozpoczął pracę w Piaście Gliwice, który występował wówczas w opolskiej A klasie. Na stanowisku trenera zastąpił Edwarda Metzgera[129]. Wodarz zadebiutował w roli szkoleniowca Piasta 19 marca 1950 roku w wygranym 3:2 meczu derbowym z Carbo Gliwice[130]. „Piastunki” zakończyły sezon na czwartym miejscu w tabeli z dorobkiem dwudziestu pięciu punktów[131].
Górnik Zabrze
[edytuj | edytuj kod]W październiku 1950 roku Wodarz rozpoczął pracę w Górniku Zabrze[132]. „Trójkolorowi” występowali wówczas w katowickiej A klasie. Wodarz zastąpił na stanowisku trenera Karola Luksa, który w minionym sezonie przegrał z drużyną eliminacje o wejście do II ligi[133][134]. Pierwszy mecz na ławce trenerskiej w nowym zespole Wodarz zanotował 6 grudnia w przegranym 2:4 meczu towarzyskim z Ruchem Chorzów. Sparing został rozegrany z okazji święta Barbórki i był jednocześnie pierwszym pojedynkiem drużyn w historii Wielkich Derbów Śląska[135]. Wiosną 1951 roku Polski Związek Piłki Nożnej zreorganizował II ligę i powiększył liczbę klubów, biorących udział w rozgrywkach, w związku z czym do rywalizacji włączył Górnika[136]. Przed rozpoczęciem sezonu 1951 Wodarz przygotowywał zespół na obozie w Szklarskiej Porębie, po czym rozegrał trzy mecze kontrolne, w którym przegrał 1:5 z Ruchem Chorzów i wygrał 7:0 z Concordią Knurów oraz 4:0 z Naprzodem Janów[137]. Oficjalny debiut Wodarza w roli trenera Górnika miał miejsce 8 kwietnia, kiedy to „Trójkolorowi” wygrali 5:1 ze Skrą Częstochowa w ramach inauguracji drugoligowych rozgrywek[138][137]. Górnik zakończył sezon na drugim miejscu w tabeli, przegrywając możliwość gry w barażach o I ligę z Górnikiem Wałbrzych o jeden punkt[137]. Drużyna Wodarza zgromadziła dwadzieścia jeden punktów, zaliczyła dziesięć zwycięstw, jeden remis i trzy porażki oraz odnotowała bilans bramkowy 38:11[139][140].
Przed startem sezonu 1952 w przygotowaniach zespołu pomagał Alfred Krawczyk, trener piłki ręcznej, który był odpowiedzialny za prowadzenie zajęć ogólnorozwojowych[141]. „Trójkolorowi” zajęli na zakończenie rozgrywek szóste miejsce w tabeli, gromadząc szesnaście punktów. Drużyna Wodarza zaliczyła sześć wygranych, siedem remisów i pięć porażek oraz odnotowała bilans bramowy 27:17[139][142]. W wyniku reorganizacji II ligi, w której zredukowano liczbę klubów, biorących udział w rozgrywkach z czterdziestu do czternastu, Górnik został zdegradowany do III ligi[143][144]. W październiku 1952 roku „Trójkolorowi” po raz pierwszy w historii przystąpili do rywalizacji o Puchar Polski na szczeblu centralnym, w którym dotarli do 1/8 finału[144]. W 1/64 zabrzanie wygrali 2:1 z Garbarnią Kraków, w 1/32 zwyciężyli 4:2 Wartę Poznań, natomiast w 1/16 pokonali 1:0 AKS Chorzów[145]. Udział w Pucharze Polski zespół Wodarza zakończył po porażce 1:2 z Legią II Warszawa[146].
W sezonie 1953 Górnik zajął na zakończenie rozgrywek ligowych pierwsze miejsce w tabeli i otrzymał prawo do gry w barażach o II ligę. „Trójkolorowi” zgromadzili na swoim koncie czterdzieści pięć punktów, notując przy tym dwadzieścia zwycięstw, cztery remisy i stosunek bramkowy 73:13[147][148]. Według źródeł, mecz rewanżowy z Niwką Sosnowiec miał zostać „ustawiony”, gdyż gospodarze potrzebowali punktów do utrzymania się w rozgrywkach. Wodarz miał wiedzieć o tym fakcie, przez co nie pojechał na spotkanie[149]. We wrześniu 1953 roku Górnik zagrał dwumecz o prawo gry w grupie eliminacyjnej o II ligę z Hetmanem Białystok. W pierwszym meczu na wyjeździe zabrzanie przegrali 2:1, po czym wygrali u siebie 3:0. „Trójkolorowi” wywalczyli awans do II ligi po zajęciu pierwszego miejsca w grupie eliminacyjnej. Zespół Wodarza zdobył wówczas dziewięć punktów, zaliczył cztery zwycięstwa, jedną porażkę i remis oraz zanotował bilans bramkowy 14:5[147].
W listopadzie 1953 roku Górnik zainaugurował rozgrywki Pucharu Polski 1953/1954 od wyjazdowego zwycięstwa 1:2 nad Gryfem Słupsk. Wiosną 1954 roku „Trójkolorowi” wygrali w 1/16 finału z zespołem rezerw Lechii Gdańsk[b] oraz przegrali w 1/8 z Górnikiem Radlin, przez co odpadli z dalszej fazy rozgrywek[151]. W sezonie 1954 Górnik zajął na zakończenie sezonu piąte miejsce z dorobkiem dwudziestu jeden punktów. Drużyna Wodarza zaliczyła siedem zwycięstw, siedem remisów i sześć porażek oraz odnotowała bilans bramkowy 24:16[152][153]. Po zakończeniu rozgrywek nastąpiły istotne zmiany w klubie, które według źródeł miały wprowadzić go do I ligi. Ze stanowiska prezesa usunięto Bernarda Bugdoła. W listopadzie 1954 roku zakończono również współpracę z Wodarzem, który miał być „poczciwy i uczciwy, aż do przesady”, przez co „nie był najlepszym wykonawcą tych ambicji”[134][154]. Czteroletnia współpraca Wodarza z Górnikiem jest najdłuższym nieprzerwanym stażem w historii klubu poza Ekstraklasą[132].
Od momentu rozpoczęcia pracy Wodarz sprawował równolegle opiekę nad drużyną juniorów, którą kontynuował do 1978 roku[132]. W 1953 roku wywalczył z juniorami „Trójkolorowych” mistrzostwo Śląska[155].
Górnik Świętochłowice i ŁTS Łabędy
[edytuj | edytuj kod]W sezonie 1957 Wodarz rozpoczął pracę w Górniku Świętochłowice, który występował wtenczas w śląskiej lidze wojewódzkiej (trzeci poziom rozgrywkowy)[156]. W nowym zespole zadebiutował 7 kwietnia 1957 roku w przegranym 0:5 spotkaniu z GKS-em Gliwice[157]. Górnik zakończył sezon na siódmym miejscu w tabeli z dorobkiem dwudziestu dwóch punktów i stosunkiem bramkowym 22:38[158]. W kolejnym roku Wodarz prowadził ŁTS Łabędy, z którym wywalczył awans z A klasy do śląskiej ligi wojewódzkiej[159]. ŁTS zakończył sezon 1958 z dorobkiem trzydziestu ośmiu punktów i zajął pierwsze miejsce w tabeli grupy zabrzańskiej, mając pięć punktów przewagi nad drugim Carbo Gliwice i sześć punktów nad trzecim Ludwikiem Mikulczyce[160].
Powrót do Piasta Gliwice i Ruchu Chorzów
[edytuj | edytuj kod]W sezonie 1960 Wodarz ponownie związał się Piastem Gliwice, z którym miał okazję współpracować dziesięć lat wcześniej. Wodarz stworzył w drugoligowym Piaście duet trenerski z Jerzym Kubiakiem. Na stanowisku szkoleniowca zastąpili Henryka Skromnego[129]. Duet Wodarz–Kubiak zadebiutował w „Piastunkach” 13 marca 1960 roku w przegranym 2:1 z Górnikiem Radlin[161]. Prowadzony przez nich zespół zakończył rozgrywki na trzecim miejscu w tabeli ligowej, tracąc cztery punkty do drugiego miejsca premiowanego awansem do I ligi[162]. Piast zdobył w sezonie 1960 dwadzieścia sześć punktów, odniósł dziesięć zwycięstw, sześć remisów i porażek oraz zanotował bilans bramkowy 38:27[152].
W 1961 roku Wodarz uzyskał tytuł trenera II klasy[3]. W sezonie 1961 po raz drugi w karierze został trenerem Ruchu Chorzów. Zastąpił na tym stanowiska Lajosa Szolara[126]. Wodarz poprowadził „Niebieskich” w trzech pierwszych spotkaniach sezonu, w których odniósł jeden remis i dwie porażki. W tym czasie zanotował z drużyną bilans bramkowy 1:5. Ze względu na słabe wyniki stracił posadę na rzecz Gerarda Cieślika, a ten z kolei został w dalszej części sezonu zastąpiony przez Sándora Tátraia[163]. Ruch zakończył rozgrywki ligowe na piątym miejscu w tabeli[164].
W 1967 roku Wodarz prowadził Górnika 09 Mysłowice, który grał w śląskiej lidze wojewódzkiej, będącej wówczas czwartym poziomem rozgrywkowym w Polsce[165]. Zespół Wodarza zajął na zakończenie sezonu czternaste miejsce w tabeli ze stosunkiem bramkowym 20:33 i spadł z ligi[166][158]. W 1972 roku Wodarz figurował jako trener juniorów Stali Zabrze[167]. Cztery lata później uzyskał tytuł trenera I klasy[3].
Statystyki
[edytuj | edytuj kod]Klubowe w I lidze
[edytuj | edytuj kod]Sezon | Klub | Liga | Liga krajowa[1] | |
---|---|---|---|---|
Meczów | Bramek | |||
1929 | Ruch Chorzów | I Liga | 1 | 0 |
1930 | Ruch Chorzów | I Liga | 23 | 4 |
1931 | Ruch Chorzów | I Liga | 22 | 6 |
1932 | Ruch Chorzów | I Liga | 22 | 6 |
1933 | Ruch Chorzów | I Liga | 20 | 2 |
1934 | Ruch Chorzów | I Liga | 21 | 10 |
1935 | Ruch Chorzów | I Liga | 14 | 4 |
1936 | Ruch Chorzów | I Liga | 18 | 9 |
1937 | Ruch Chorzów | I Liga | 16 | 6 |
1938 | Ruch Chorzów | I Liga | 17 | 3 |
1939 | Ruch Chorzów | I Liga | 10 | 1 |
Razem | 184 | 51 |
Reprezentacja Polski
[edytuj | edytuj kod]Reprezentacja | Rok | Mecze | Bramki |
---|---|---|---|
Polska | 1932 | 1 | 0 |
1933 | 3 | 0 | |
1934 | 5 | 3 | |
1935 | 1 | 0 | |
1936 | 5 | 3 | |
1937 | 3 | 1 | |
1938 | 8 | 2 | |
1939 | 2 | 0 | |
Ogólnie | 28 | 9 |
Mecze i gole w reprezentacji[168][169] | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Polska | |||||||
Lp. | Data | Miejsce | Przeciwnik | Wynik | Gol | Rozgrywki | |
1. | 02.10.1932 | Bukareszt, Rumunia | Rumunia | 0:5 | towarzyski | ||
2. | 04.06.1933 | Warszawa, Polska | Belgia | 0:1 | towarzyski | ||
3. | 10.09.1933 | Warszawa, Polska | Jugosławia | 4:3 | towarzyski | ||
4. | 03.12.1933 | Berlin, Niemcy | Niemcy | 1:0 | towarzyski | ||
5. | 21.05.1934 | Kopenhaga, Dania | Dania | 4:2 | towarzyski | ||
6. | 23.05.1934 | Sztokholm, Szwecja | Szwecja | 4:2 | towarzyski | ||
7. | 26.08.1934 | Belgrad, Jugosławia | Jugosławia | 4:1 | towarzyski | ||
8. | 09.09.1934 | Warszawa, Polska | Niemcy | 2:5 | towarzyski | ||
9. | 14.10.1934, | Ryga, Łotwa | Łotwa | 2:6 | towarzyski | ||
10. | 12.05.1935 | Wiedeń, Austria | Austria | 5:2 | towarzyski | ||
11. | 16.02.1936 | Bruksela, Belgia | Belgia | 5:2 | towarzyski | ||
nieoficjalny | 05.08.1936 | Berlin, Niemcy | Węgry | 0:3 | IO 1936 | ||
nieoficjalny | 08.08.1936 | Berlin, Niemcy | Wielka Brytania | 4:5 | IO 1936 | ||
nieoficjalny | 11.08.1936 | Berlin, Niemcy | Austria | 3:1 | IO 1936 | ||
12. | 13.08.1936 | Berlin, Niemcy | Norwegia | 3:2 | IO 1936 | ||
13. | 06.09.1936 | Belgrad, Jugosławia | Jugosławia | 9:3 | towarzyski | ||
14. | 13.09.1936 | Warszawa, Polska | Niemcy | 1:1 | towarzyski | ||
15. | 04.10.1936 | Kopenhaga, Dania | Dania | 2:1 | towarzyski | ||
16. | 23.06.1937 | Warszawa, Polska | Szwecja | 3:1 | towarzyski | ||
17. | 04.07.1937 | Łódź, Polska | Rumunia | 2:4 | towarzyski | ||
18. | 10.10.1937 | Warszawa, Polska | Jugosławia | 4:0 | el. MŚ 1938 | ||
19. | 13.03.1938 | Zurych, Szwajcaria | Szwajcaria | 3:3 | towarzyski | ||
20. | 03.04.1938 | Belgrad, Jugosławia | Jugosławia | 1:0 | el. MŚ 1938 | ||
21. | 22.05.1938 | Warszawa, Polska | Irlandia | 6:0 | towarzyski | ||
22. | 05.06.1938 | Strasburg, Francja | Brazylia | 6:5 | MŚ 1938 | ||
23. | 18.09.1938 | Chemnitz, Niemcy | Niemcy | 4:1 | towarzyski | ||
24. | 25.09.1938 | Warszawa, Polska | Jugosławia | 4:4 | towarzyski | ||
25. | 23.10.1938 | Warszawa, Polska | Norwegia | 2:2 | towarzyski | ||
26. | 13.11.1938 | Dublin, Irlandia | Irlandia | 3:2 | towarzyski | ||
27. | 22.01.1939 | Paryż, Francja | Francja | 4:0 | towarzyski | ||
28. | 27.05.1939 | Łódź, Polska | Belgia | 3:3 | towarzyski |
Reprezentacja Śląska
[edytuj | edytuj kod]Reprezentacja | Rok | Mecze | Bramki |
---|---|---|---|
Śląsk | 1931 | 1 | 0 |
1932 | 1 | 0 | |
1933 | 1 | 0 | |
1934 | 0 | 0 | |
1935 | 0 | 0 | |
1936 | 2 | 1 | |
1937 | 2 | 0 | |
1938 | 2 | 1 | |
1939 | 1 | 0 | |
1940 | 1 | 0 | |
1941 | 1 | 0 | |
1942 | 0 | 0 | |
1943 | 0 | 0 | |
1944 | 0 | 0 | |
1945 | 0 | 0 | |
1946 | 2 | 1 | |
1947 | 1 | 0 | |
Ogólnie | 15 | 3 |
Mecze i gole w reprezentacji | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Śląsk[170] | |||||||
Lp. | Data | Miejsce | Przeciwnik | Wynik | Gol | Rozgrywki | |
1. | 25.10.1931 | Wrocław, Polska | Wrocław | 5:2 | towarzyski[108] | ||
2. | 10.07.1932 | Katowice, Polska | Lwów | 3:1 | Puchar redakcji Sportu[171][172] | ||
3. | 12.09.1933 | Katowice, Polska | Budapeszt | 1:3 | towarzyski[173] | ||
4. | 21.05.1936 | Chorzów, Polska | Kraków | 4:0 | towarzyski[174] | ||
5. | 08.12.1936 | Chorzów, Polska | Floridsdorfer AC | 4:6 | towarzyski[109] | ||
6. | 06.04.1937 | Wiedeń, Austria | Floridsdorfer AC | 2:4 | towarzyski[175] | ||
7. | 09.06.1937 | Chorzów, Polska | Kraj Basków | 3:4 | towarzyski[176][177] | ||
8. | 18.05.1938 | Chorzów, Polska | Wolverhampton Wanderers | 4:4 | towarzyski[178][179] | ||
9. | 17.07.1938 | Lwów, Polska | Lwów | 7:1 | Puchar Polski[60] | ||
10. | 31.12.1939 | Berlin, III Rzesza | Brandenburgia | 3:3 | towarzyski[110][180] | ||
11. | 14.04.1940 | Katowice, III Rzesza | Kraj Sudetów | 4:3 | towarzyski[111][181] | ||
12. | 09.02.1941 | Katowice, III Rzesza | Saksonia | 3:5 | towarzyski[112] | ||
13. | 28.04.1946 | Katowice, Polska | Kraków | 1:1 | Puchar im. Józefa Kałuży[182] | ||
14. | 03.05.1946 | Katowice, Polska | Gdańsk | 4:1 | towarzyski[183] | ||
15. | 21.06.1947 | Katowice, Polska | Brno | 2:3 | towarzyski[113] |
Reprezentacja Górnego Śląska
[edytuj | edytuj kod]Reprezentacja | Rok | Mecze | Bramki |
---|---|---|---|
Górny Śląsk | 1934 | 1 | 0 |
1935 | 2 | 2 | |
1936 | 1 | 2 | |
1937 | 1 | 0 | |
1938 | 1 | 0 | |
1939 | 1 | 0 | |
Ogólnie | 7 | 4 |
Mecze i gole w reprezentacji | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Górny Śląsk[116] | |||||||
Lp. | Data | Miejsce | Przeciwnik | Wynik | Gol | Rozgrywki | |
1. | 18.03.1934 | Bytom | Śląsk Opolski | 0:0 | towarzyski[120] | ||
2. | 24.03.1935 | Zabrze | 3:3 | towarzyski[184] | |||
3. | 01.09.1935 | Katowice | 9:1 | towarzyski[117] | |||
4. | 01.03.1936 | Bytom | 1:3 | towarzyski[118] | |||
5. | 26.12.1937 | 2:4 | towarzyski[185] | ||||
6. | 05.02.1938 | Katowice | 2:1 | towarzyski[186] | |||
7. | 08.01.1939 | Bytom | 5:3 | towarzyski[121] |
Trenerskie
[edytuj | edytuj kod]Statystyki kariery trenerskiej[c] | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Zespół | Sezon | Liga | |||||
Mecze | Wygrane | Remisy | Przegrane | % wygranych | |||
Rymer Niedobczyce[187] | 1948 | I Liga | 13 | 3 | 2 | 8 | 23.1 |
Ruch Chorzów[188] | 1949 | I Liga | 12 | 5 | 2 | 5 | 41.7 |
Górnik Zabrze[138] | 1951 | II Liga | 14 | 10 | 1 | 3 | 71.4 |
Górnik Zabrze[189] | 1952 | II Liga | 18 | 6 | 7 | 5 | 33.3 |
Górnik Zabrze[190] | 1954 | II Liga | 20 | 7 | 7 | 6 | 35 |
Ruch Chorzów[163] | 1961 | I Liga | 3 | 0 | 1 | 2 | 0 |
Sukcesy
[edytuj | edytuj kod]Ruch Chorzów
[edytuj | edytuj kod]- Mistrzostwo Polski w sezonach: 1933, 1934, 1935, 1936, 1938
- 3. miejsce w mistrzostwach Polski w sezonie 1937
Trenerskie
[edytuj | edytuj kod]- Awans z Górnikiem Zabrze do II ligi w sezonie 1953
- Awans z ŁTS Łabędy do III ligi w sezonie 1958
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Piłkarz roku według ekspertów piłkarskiej encyklopedii Fuji w 1936 roku[191]
- Najlepszy lewoskrzydłowy turnieju olimpijskiego w 1936 roku[40]
- 10. miejsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego w 1936 roku[192]
- Zestawienie najlepszych piłkarzy mistrzostw świata na pozycji lewoskrzydłowego w 1938 roku[107]
- 10. miejsce w plebiscycie zorganizowanym przez Kurier Wieczorny na najlepszego śląskiego sportowca w kategorii mężczyzn za 1938 rok[58]
- Nominacja do reprezentacji 100-lecia Polskiego Związku Piłki Nożnej w 2019 roku[193]
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Wodarz był w związku małżeńskim z Łucją z domu Zorzycką, z którą miał czworo dzieci: Marcelinę, Krystynę oraz bliźniaków Mariana i Lucjana[3][194]. Jego szwagrem był Franciszek Zorzycki[194][1]. Z wykształcenia był księgowym. Pracował w hucie Batory oraz przedsiębiorstwie obrotu nabiałem „Manna”. Zmarł 8 listopada 1982 w Chorzowie i został pochowany na cmentarzu należącym do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przy ul. Granicznej[194].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrna Odznaka Polskiego Związku Piłki Nożnej (1935)[195]
- Srebrny Krzyż Zasługi (1938)[196]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Prasa podawała mało precyzyjne listy strzelców przy większej liczbie goli, wymieniając tylko nazwiska bez przypisanej liczby bramek.
- ↑ Na boisku Górnik Zabrze wygrał po dogrywce 0:1, jednak ze względu na występ nieuprawnionego do gry Władysława Musiała wynik został zweryfikowany jako walkower 0:3[150].
- ↑ W statystykach uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe. W zestawieniu nie brano pod uwagę spotkań pucharowych i barażowych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Gowarzewski (1945-1962) 2017 ↓, s. 207.
- ↑ Wryk 2015 ↓, s. 628.
- ↑ a b c d e f Sylwetki polskich olimpijczyków: Wodarz Gerard (1913–1982). PKOl. [dostęp 2005-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-05-14)].
- ↑ Gowarzewski, Czado 2010 ↓, s. 49.
- ↑ a b Gerard Wodarz: od szmacianki do olimpiady. Wspomnienia piłkarza. „Sport”. Nr 21, s. 4, 17 marca 1947.
- ↑ a b c d Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 38.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 28–29.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 37.
- ↑ O mistrzostwo Ligi. „Górnoślązak”. Nr 117, s. 7, 21 maja 1930.
- ↑ Ruch – Garbarnia 2:2 (0:1). „Polska Zachodnia”. Nr 135, s. 6, 20 maja 1930.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 30–31.
- ↑ Pięknu sukces Ruchu. Ruch zwycięża Ł.K.S. Łódź 4:0 (0:0). „Polska Zachodnia”. Nr 152, s. 6, 11 czerwca 1930.
- ↑ a b c d e Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 210.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 34–35.
- ↑ Ruch gromi Amatorski K.S. 9:3 (4:1). „Polska Zachodnia”. Nr 344, s. 2, 28 grudnia 1931.
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 42.
- ↑ Ruth Wielkie Hajduki zwyciężcą turnieju piłkarskiego w Król. Hucie.. Sensacyjna porażka zawodowców czeskich.. „Polska Zachodnia”. Nr 137, s. 2, 17 maja 1932.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 36–37.
- ↑ Sensacyjna porażka Pogoni lwowskiej w W. Hajdukach. Ruch–Pogoń Lwów 5:1 (4:0). „Siedem Groszy”. Nr 222, s. 5, 15 sierpnia 1933.
- ↑ Sromotna porażka Ruchu z Wielk. Hajduk we Lwowie. „Pogoń Lwów”–„Ruch” 1:1 (4:0). „Siedem Groszy”. Nr 229, s. 5, 22 sierpnia 1933.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 40–41.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 39.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 42–43.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 48.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 101.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 44–44.
- ↑ Blady rewanż „Ruchu”. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 140, s. 7, 24 czerwca 1935.
- ↑ Wilimowski i Wodarz grają dziś z „Wartą” w Poznaniu. „Siedem Groszy”. Nr 183, s. 2, 7 lipca 1935.
- ↑ Gemza, Michalski, Wodarz i Mrozek kontuzjowani. „Siedem Groszy”. Nr 208, s. 7, 1 sierpnia 1935.
- ↑ Renesans Ruchu. Ruch – Ł.K.S. 5:0 (2:0). „Siedem Groszy”. Nr 261, s. 6, 23 września 1935.
- ↑ Drzazgi. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 262, s. 7, 25 października 1935.
- ↑ a b c d Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 49.
- ↑ Ruch po raz trzeci mistrzem Polski! Denerwującą gra–agresywna postawa Cracovii–zajścia po meczu. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 286, s. 5, 18 listopada 1935.
- ↑ Drzazgi. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 72, s. 7, 13 marca 1936.
- ↑ Wyjazdy drużyn śląskich z zagranice. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 96, s. 5, 6 kwietnia 1936.
- ↑ Ruch w Halle an der Saale. „Siedem Groszy”. Nr 100, s. 7, 10 kwietnia 1936.
- ↑ Udana wyprawa Ruchu do Niemiec. Remis w Halle – Zwycięstwo w Dreźnie i Lipsku. „Siedem Groszy”. Nr 102, s. 6, 14 kwietnia 1936.
- ↑ K. S. Ruch-Drezdner (sic) Sport Club 1:0 (1:0). „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 102, s. 6, 14 kwietnia 1936.
- ↑ Dzień triumfu piłkarstwu polskiego. Polska-Anglia 5:4 (2:1). Martyna, Piec, Wodarz i God bohaterami meczu. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 216, s. 1, 9 sierpnia 1936.
- ↑ a b c Krzystanek, Leśnikowski 2014 ↓, s. 142.
- ↑ Co to znaczy dobrze grać! Anglicy chcą kupić Wodarza. „Kurier Wieczorny”. Nr 9, s. 1, 9 sierpnia 1936.
- ↑ Doskonała postawa Dębu. Katowiczanie ulegają mistrzowi niezasłużenie. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 258, s. 5, 21 września 1936.
- ↑ Ruch po raz czwarty mistrzem Polski. Hajduczanie w dziesiątkę deklasują Garbarnię, wygrywając 6:1 (1:1). Wilimowski i Wodarz bohaterami spotkania. Peterek niesłusznie wykluczony. Ciekawy przebieg meczu. „Siedem Groszy”. Nr 287, s. 6, 19 października 1936.
- ↑ Ruch gromi Garbarnię 6:1 (1:1). Wilimowski bohaterem meczu. „Przegląd Codzienny”. Nr 19, s. 8, 19 października 1936.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 46–47.
- ↑ Liga–Stanisławów 5:1 (1:1). „Przegląd Codzienny”. Nr 41, s. 7, 10 listopada 1936.
- ↑ Kraków spisał się dzielnie. Liga–Kraków 3:5. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 314, s. 6, 16 listopada 1936.
- ↑ Mimo trzech bramkarzy Ruch wygrywa 12:1 (5:1). „Siedem Groszy”. Nr 60, s. 6, 1 marca 1937.
- ↑ Co słychać w Ruchu?. „Nowiny Codzienne”. Nr 191, s. 8, 22 sierpnia 1937.
- ↑ Mecze naszych piłkarzy we Francji. „Kurier Wieczorny”. Nr 298, s. 7, 3 listopada 1937.
- ↑ Reprezentacja Ligi zwycięża Francję Północną 2:1. „Nowiny Codzienne”. Nr 252, s. 4, 3 listopada 1937.
- ↑ Szczegóły pięknego zwycięstwa nad Bologną 5:1 (3:0). „Kurier Wieczorny”. Nr 301, s. 7, 2 listopada 1937.
- ↑ Najlepsi piłkarze polscy zawodowcami? Wilimowski, Piontek, Wodarz i Góra w „Racing Clubie”. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 304, s. 7, 5 listopada 1937.
- ↑ Duże wrażenie po ujawnieniu afery paryskiej. „Kurier Wieczorny”. Nr 304, s. 7, 5 listopada 1937.
- ↑ Afera paryska: Gałecki o Wilimowskim i Górze. „Kurier Wieczorny”. Nr 305, s. 7, 6 listopada 1937.
- ↑ Wodarz nie brał żadnego udziału w „występach”. „Kurier Wieczorny”. Nr 311, s. 8, 12 listopada 1937.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 48–49.
- ↑ a b c d Klasyfikujemy najlepszych sportowców Śląska za rok 1938. Majowska–Sokół i Jędrysek–Giszowiec na czele. Wśród klubów na pierwszym miejscu Dąb. „Kurier Wieczorny”. Nr 8, s. 7, 8 stycznia 1939.
- ↑ a b Druga porażka piłkarzy we Francji. Francja Północna–Polska Zachodnia 4:2 (1:2). Wodarz, Piontek i Nytz kontuzjowani – Stronniczy sędzia. „Kurier Wieczorny”. Nr 52, s. 7, 22 lutego 1938.
- ↑ a b c W niedzielę dalsze walki o „Puchar Polski”. Składy drużyn. „Kurier Wieczorny”. Nr 184, s. 7, 12 lipca 1938.
- ↑ 15.000 widzów na derbach piłkarskich Śląska.Ruch–A.K.S. 4:1 (2:0). „Kurier Wieczorny”. Nr 230, s. 6, 29 sierpnia 1938.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 50–51.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 53.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 54.
- ↑ a b Kowoll 2019 ↓, s. 376.
- ↑ a b c Kowoll 2019 ↓, s. 377.
- ↑ a b c d Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 55.
- ↑ Ein dramatisches Spiel. BSV 99 – Germania 1:2 (0:1). „Der Oberschlesische Wanderer”. Nr 51, s. 3, 21 lutego 1944.
- ↑ a b Wojciech Zmyślony: Gerard Wodarz. [dostęp 2019-10-18]. (pol.).
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 59.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 58.
- ↑ Koszarawa–Ruch 4:2 (0:0). „Sport”. Nr 10, s. 6, 11 marca 1946.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 61.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 60.
- ↑ Łagiewniki–Ruch 1:7 (0:3). „Sport”. Nr 84, s. 6, 28 października 1946.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 64.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 62–63.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 65.
- ↑ AKS bez pięciu „asów” rozgromił SK. Liben Praga 5:0, ale we Francji spodziewają się Czesi uzyskać lepsze winiki. „Sport”. Nr 69, s. 3, 1 września 1947.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 171.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 96.
- ↑ Wczorajsza niedziela w sporcie. Polska–Rumuna 5:0 (4:0). „Siedem Groszy”. Nr 135, s. 2, 3 października 1932.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 109.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 159.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 120.
- ↑ Olimpijski obóz piłkarski. „Nowiny Codzienne”. Nr 149, s. 8, 3 lipca 1936.
- ↑ Dobosz 1977 ↓, s. 28.
- ↑ Team olimpijski–Wacker 4:4 (2:4). „Śląski Kurier Poranny”. Nr 189, s. 5, 13 lipca 1936.
- ↑ a b Dobosz 1977 ↓, s. 29.
- ↑ Olimpijczycy–Phoebus 4:4 (2:4)!. „Śląski Kurier Poranny”. Nr 197, s. 7, 21 lipca 1936.
- ↑ a b Gowarzewski 1991 ↓, s. 121.
- ↑ Dobosz 1977 ↓, s. 34.
- ↑ Śląscy olimpijczycy-piłkarze ślubują. „Siedem Groszy”. Nr 272, s. 8, 4 października 1935.
- ↑ a b c Wryk 2015 ↓, s. 629.
- ↑ Polska–Węgry 3:0 (2:2). „Siedem Groszy”. Nr 214, s. 7, 6 sierpnia 1936.
- ↑ a b Bajak 2019 ↓, s. 103.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 125.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 126.
- ↑ Polska-Norwegja 2:3 (2:2). Fatalny pech winowajcą przegranej. „Śląski Kurier Poranny”. Nr 221, s. 2, 14 sierpnia 1936.
- ↑ Mecz o mistrzostwo świata. Polska–Jugosławia 4:0 (2:0). Piątek, Wostal i Wilimowski strzelcami. „Siedem Groszy”. Nr 281, s. 6, 11 października 1937.
- ↑ Przygotowania piłkarzy do mistrzostw świata i olimpiady. 14-stu Ślązaków w „kadrze olimpijskiej”. „Siedem Groszy”. Nr 324, s. 7, 24 listopada 1937.
- ↑ Niepomyślne horoskopy przed Belgradem. Repr. Polski–Polonia Warszawa 1:7 (1:4)!. „Kurier Wieczorny”. Nr 81, s. 7, 23 marca 1938.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 142.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 146.
- ↑ 15-tu graczy polskich na mecz z Brazylia. „Siedem Groszy”. Nr 143, s. 7, 25 maja 1938.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 147.
- ↑ a b Przed meczem Anglia–Kontynent. Czy Wilimowski wejdzie do reprezentacji Europy?. „Kurier Wieczorny”. Nr 169, s. 7, 24 czerwca 1938.
- ↑ a b Śląsk przegrywa z Wrocławiem 2:5 (1:1). „Polska Zachodnia”. Nr 284, s. 3, 26 października 1931.
- ↑ a b Niespodziewana porażka Repr. Śląska. F.A.C. Wiedeń–Repr. Śląska 6:4 (3:2). „Przegląd Codzienny”. Nr 70, s. 7, 9 grudnia 1936.
- ↑ a b Neue Schlesienelf erringt halben Erfolg. „Der Oberschlesische Wanderer”. Nr 2, s. 3, 2 stycznia 1940.
- ↑ a b Schlesier schlug Sudetenland. „Der Oberschlesische Wanderer”. Nr 104, s. 3, 15 kwietnia 1940.
- ↑ a b Kowoll 2019 ↓, s. 286.
- ↑ a b Bombardierzy zawiedli. Śląsk przegrał z Brnem. „Gazeta Robotnicza”. Nr 169, s. 4, 23 czerwca 1947.
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 286.
- ↑ Czado, Waloszek, Łastowiecki 2006 ↓, s. 6.
- ↑ a b Czado, Waloszek, Łastowiecki 2006 ↓, s. 89.
- ↑ a b c Nareszcie satysfakcja: Pobiliśmy Niemców w „małym meczu międzypaństwowym” na głowę!!. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 209, s. 6, 2 września 1935.
- ↑ a b Mecz piłkarski Śląsk Polski–Śląsk Opolski. W Bytomiu tylko 3:1 dla Polaków. „Siedem Groszy”. Nr 61, s. 6, 2 marca 1936.
- ↑ Kowoll 2019 ↓, s. 11.
- ↑ a b Polscy piłkarze remisują w Bytomiu. Polski Śląsk–Niemiecki Śląsk 0:0. „Siedem Groszy”. Nr 77, s. 6, 19 marca 1934.
- ↑ a b Klęska polskich piłkarzy w Bytomiu. „Gazeta Robotnicza”. Nr 8, s. 2, 10 stycznia 193.
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 300.
- ↑ a b Gowarzewski (1945-1955) 2018 ↓, s. 59.
- ↑ O tytule wiosennego mistrza Ligi zadecydował lepszy stosunek bramek. „Piłkarz: tygodniowy przegląd sportowy”. Nr 19, s. 1, 13 lipca 1948.
- ↑ a b Gowarzewski (1945-1955) 2018 ↓, s. 58–59.
- ↑ a b c Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 77.
- ↑ Legia spada na ostatnie miejsce w tabeli. Przegrupowania w środkowej grupie. „Piłkarz: tygodniowy przegląd sportowy”. Nr 28, s. 1, 27 czerwca 1949.
- ↑ a b Gowarzewski (1945-1955) 2018 ↓, s. 88–89.
- ↑ a b Muzia 2016 ↓, s. 61.
- ↑ Meldunek z boisk piłkarskich Śląska. „Trybuna Robotnicza”. Nr 79, s. 4, 20 marca 1950.
- ↑ Jan Goksiński , Klubowa historia piłki nożnej do 1970 roku, s. 173 [zarchiwizowane] .
- ↑ a b c Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 196.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 34.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 168.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 37.
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 108–109.
- ↑ a b c Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 39.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 36–37.
- ↑ a b Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 277.
- ↑ hppn.pl: Sezon 1951 » II liga » Tabela. [dostęp 2020-04-06]. (pol.).
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 41.
- ↑ hppn.pl: Sezon 1952 » II liga » Tabela. [dostęp 2020-04-06]. (pol.).
- ↑ Od klasy A do największego sukcesu. „Trybuna Robotnicza”. Nr 286, s. 4, 2 grudnia 1957.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 42.
- ↑ Gowarzewski 2018 ↓, s. 42.
- ↑ Gowarzewski 2018 ↓, s. 43.
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 40.
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 309.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 43.
- ↑ Gowarzewski 2018 ↓, s. 46.
- ↑ Gowarzewski 2018 ↓, s. 46–47.
- ↑ a b Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 278.
- ↑ hppn.pl: Sezon 1954 » II liga » Tabela. [dostęp 2020-04-06]. (pol.).
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 45.
- ↑ Reflektorem na boiskach piłkarskich. „Trybuna Robotnicza”. Nr 294, s. 4, 9 grudnia 1953.
- ↑ 370 piłkarzy mają do dyspozycji śląscy trzecioligowcy. „Trybuna Robotnicza”. Nr 81, s. 4, 5 kwietnia 1957.
- ↑ Pierwsze bramki w lidze śląskiej. „Trybuna Robotnicza”. Nr 83, s. 4, 8 kwietnia 1957.
- ↑ a b Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 310.
- ↑ ŁTS Łabędy: Ludzie ŁTS-u. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
- ↑ Jan Goksiński , Klubowa historia piłki nożnej do 1970 roku, s. 279 [zarchiwizowane] .
- ↑ Zwycięstwa Radlina i Naprzodu. Z dwóch Wawelów lepszy krakowski. „Trybuna Robotnicza”. Nr 62, s. 4, 14 marca 1960.
- ↑ Jan Goksiński , Klubowa historia piłki nożnej do 1970 roku, s. 304 [zarchiwizowane] .
- ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 96–97.
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 272.
- ↑ Olimpijczycy. „Trybuna Robotnicza”. Nr 81, s. 4, 29–30 kwietnia 1967.
- ↑ Jan Goksiński , Klubowa historia piłki nożnej do 1970 roku, s. 424 [zarchiwizowane] .
- ↑ Z wizytą w małych klubach. Stal Zabrze w cieniu Górnika. „Trybuna Robotnicza”. Nr 154, s. 4, 30 czerwca 1972.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓.
- ↑ Historia polskiej piłki nożnej: Gerard Wodarz – profil Reprezentanta Polski. [dostęp 2019-11-04]. (pol.).
- ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 294–300.
- ↑ Międzyokręgowe zawody piłkarskie Lwów–Śląsk. „Górnoślązak”. Nr 156, s. 4, 9 i 10 lipca 1931.
- ↑ Śląsk–Lwów 3:1 (1:0). „Polska Zachodnia”. Nr 192, s. 2, 11 lipca 1931.
- ↑ Sensacyjny mecz piłkarski Budapeszt–Śląsk odbędzie się jutro 12 bm. w Katowicach na boisku Pogoni. „Górnoślązak”. Nr 208, s. 4, 11 września 1933.
- ↑ 90 minut wspaniałej gry w Wielkich Hajdukach. Śląsk–Kraków 4:0 (1:0). „Siedem Groszy”. Nr 140, s. 6, 9 grudnia 1936.
- ↑ 4:2 wygrał Śląsk w Wiedniu. „Kurier Wieczorny”. Nr 95, s. 7, 7 kwietnia 1937.
- ↑ Baskowie–Śląsk 4:3 (2:3). Imponująca gra Hiszpanów.. „Siedem Groszy”. Nr 157, s. 7, 10 czerwca 1937.
- ↑ Gowarzewski, Czado 2010 ↓, s. 50.
- ↑ Śląsk–Wolverhampton 4:4. „Nowiny Codzienne”. Nr 114, s. 4, 20 maja 1938.
- ↑ Gowarzewski, Czado 2010 ↓, s. 53.
- ↑ Kowoll 2019 ↓, s. 389.
- ↑ Kowoll 2019 ↓, s. 277.
- ↑ (pis. oryg.) Zawody piłkarskie o puhar ś. p. Józefa Kałuży. Kraków–Śląsk 1:1 (0:0). Bramki strzelili: Matias dla Śląska a Różankowski dla Krakowa. „Gazeta Robotnicza”. Nr 119, s. 5, 6 maja 1946.
- ↑ Śląsk–Gdańsk 4:1 (2:1). „Gazeta Robotnicza”. Nr 125, s. 6, 6 maja 1946.
- ↑ Polscy piłkarze remisują w Niemczech. Niemcy Wschodnie–Polski Śląsk 3:3 (1:1). „Polonia”. Nr 3753, s. 4, 25 marca 1935.
- ↑ Śląsk Opolski–Śląsk Polski 2:4 (0:2). „Siedem Groszy”. Nr 356, s. 6, 26 grudnia 1937.
- ↑ Zwycięstwo które nikogo nie zadowoliło. Polski Śląsk–Opolski Śląsk 2:1 (0:0). „Kurier Wieczorny”. Nr 36, s. 6, 6 lutego 1938.
- ↑ Gowarzewski (1945-1955) 2018 ↓, s. 58.
- ↑ Gowarzewski (1945-1955) 2018 ↓, s. 88.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 38–39.
- ↑ Gowarzewski, Waloszek 1998 ↓, s. 42–43.
- ↑ Gowarzewski, Czado 2010 ↓, s. 242.
- ↑ Przegląd Sportowy: Plebiscyt rok po roku – 1936. [dostęp 2008-11-24]. (pol.).
- ↑ TVP Sport: Wybierz swoją Reprezentację 100-lecia!. [dostęp 2019-10-05]. (pol.).
- ↑ a b c Gazeta Wyborcza: Legenda Ruchu Chorzów, jakiej dotąd nie znaliście. [dostęp 2010-04-19]. (pol.).
- ↑ Drobne wiadomości sportowe. „Kurier Wieczorny”. Nr 68, s. 7, 10 marca 1935.
- ↑ Krzyże zasługi dla sportowców. „Kurier Wieczorny”. Nr 253, s. 7, 20 września 1938.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Konieczny, Karol Krawczyk, Franciszek Gorzelany: Piłka jest okrągła. 50 lat piłkarstwa w województwie katowickim. Śląsk, 1971.
- Tadeusz Dobosz: Wielki finał. Opowieść o udziale Polaków w piłkarskich turniejach olimpijskich. 1 cześć: z parku Jordana na boiska Europy. Sport i Turystyka, 1977.
- Andrzej Gowarzewski: Biało-czerwoni: Dzieje reprezentacji Polski (1). GiA Katowice, 1991. ISBN 83-900277-1-2. OCLC 830282968.
- Andrzej Gowarzewski, Joachim Waloszek: Ruch Chorzów. GiA Katowice, 1995. ISBN 83-902751-3-9.
- Andrzej Gowarzewski, Joachim Waloszek: Górnik Zabrze. 50 lat prawdziwej historii (1948-1998). GiA Katowice, 1999. ISBN 83-905424-8-X.
- Paweł Czado, Joachim Waloszek, Witold Łastowiecki: Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej – wczoraj i dziś. Sport i polityka na Górnym Śląsku w XX wieku. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2006. ISBN 978-83-60470-27-5.
- Andrzej Gowarzewski, Paweł Czado: 90 lat Śląski ZPN Katowice. Księga Pamiątkowa. GiA Katowice, 2010. ISBN 978-83-62288-00-7.
- Wojciech Krzystanek, Dariusz Leśnikowski: Chorzowscy olimpijczycy (1924–2014). mediaL, 2014. ISBN 978-83-60360-45-3.
- Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Nauka i Innowacje, 2015. ISBN 978-83-64864-22-3.
- Grzegorz Muzia: 70 lat Piasta Gliwice. Muzeum w Gliwicach, 2016. ISBN 978-83-89856-81-4.
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918–1939). 100 lat prawdziwej historii. GiA Katowice, 2017. ISBN 978-83-88232-61-9.
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1945-1962). 100 lat prawdziwej historii. GiA Katowice, 2017. ISBN 978-83-88232-63-3.
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Mecze – Kluby – Sezony (1945-1955). 100 lat prawdziwej historii. GiA Katowice, 2018. ISBN 978-83-88232-64-0.
- Andrzej Gowarzewski: Puchar Polski 1918-2018. GiA Katowice, 2018. ISBN 978-83-88232-55-83.
- Wojciech Bajak: Galeria legend Ekstraklasy. Novae Res, 2019. ISBN 978-83-8147-216-6.
- Mariusz Kowoll: Futbol ponad wszystko. fusbal-mk, 2019. ISBN 978-83-953900-0-5. OCLC 1100392035.
- Artykuły na Medal
- Reprezentanci Polski w piłce nożnej
- Piłkarze Ruchu Chorzów
- Piłkarze nożni na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1936
- Polscy piłkarze na igrzyskach olimpijskich
- Polscy olimpijczycy (Berlin 1936)
- Uczestnicy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1938
- Polscy trenerzy piłkarscy
- Trenerzy piłkarzy Ruchu Chorzów
- Trenerzy piłkarzy Piasta Gliwice
- Trenerzy piłkarzy Górnika Zabrze
- Polscy volksdeutsche
- Polacy wcieleni do Wehrmachtu w czasie II wojny światowej
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Ludzie urodzeni w Hajdukach Wielkich
- Urodzeni w 1913
- Zmarli w 1982