Gontyniec
 Szczyt Gontyńca z dostrzegalnią. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Wysokość |
192 m n.p.m. |
Położenie na mapie Polski  | |
 52°58′35,9″N 16°50′59,9″E/52,976639 16,849972
| |
Gontyniec (192 m n.p.m.) – kulminacja pasma wzgórz morenowych Wysoczyzny Chodzieskiej, położona 5 km na zachód od Chodzieży, będąca najwyższym punktem Pojezierza Wielkopolskiego[1].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Według podań ludowych nazwa wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich, od słowa gontyna – czyli od słowiańskiej budowli sakralnej.
Od nazwy wzgórza zaczerpnął nazwę Browar Gontyniec, z siedzibą w Chodzieży, właściciel m.in. marki piwa Gniewosz.
Turystyka i obiekty[edytuj | edytuj kod]
Na Gontyniec prowadzą urozmaicone szlaki turystyczne – czerwony i żółty z Chodzieży oraz żółty z Oleśnicy, dokąd dociera linia autobusowa nr 3 MPK Chodzież z chodzieskiego dworca. Na szczycie zlokalizowana jest metalowa przeciwpożarowa wieża obserwacyjna (tzw. dostrzegalnia) o wysokości 34 metrów (niedostępna dla turystów). Gestorem obiektu jest Nadleśnictwo Podanin. Obok czytelne są ślady po starej wieży triangulacyjnej.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Okolice Gontyńca charakteryzują się dużymi, jak na Wielkopolskę różnicami wysokości względnych, co przydaje szlakom i ścieżkom w okolicy podgórskiego charakteru. Od odległej o 7 km doliny Noteci Gontyniec jest wyższy o 150 m. Teren porastają lasy liściaste (w tym dąbrowy) i bory mieszane.
Badania Archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
W 2017 roku na wzgórzu przeprowadzono sondażowe badania archeologiczne. W trzech wykopach sondażowych natrafiono między innymi na krzemienne zabytki z okresu mezolitu, fragment krzemiennego sztyletu z wczesnej epoki brązu i fragment czekana kamiennego także z wczesnej epoki brązu. W sondażu B natrafiano ponadto na przepaloną ceramikę z okresu wpływów rzymskich, liczne fragmenty polepy i cztery dołki posłupowe mogące świadczyć o istnieniu w tym miejscu budynku drewnianego. W sondażu C zarejestrowano fragment ceramik wczesnośredniowiecznej. Uchwycone fakty osadnicze można łączyć chronologicznie z:
- mezolitem,
- wczesną epoką brązu,
- kulturą łużycką,
- okresem wpływów rzymskich,
- wczesnym średniowieczem.
Badania przeprowadzone były przez archeologów Piotra i Katarzynę Alagierskich, realizujących przy współpracy z Chodzieskim Domem Kultury projekt „Rozpoznanie Zasobów Dziedzictwa Kulturowego Ziemi Chodzieskiej”[2].
Sport[edytuj | edytuj kod]
Na szczycie oraz okolicznych ścieżkach leśnych odbywa się szereg imprez sportowych, m.in.:
- wyścigi MTB[3],
- biegi górskie:
- od 2021 roku Gontyniec Ultra Trail[4],
- od 2023 roku Gontyniec Celtic Trail[5].
Na terenie Chodzieży działa stowarzyszenie Powiatowe Zrzeszenie Sportowe "GONTYNIEC"[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gontyniec. [dostęp 2014-09-08]. (pol.).
- ↑ ANK, Powiat chodzieski: Miejsca odkryć archeologicznych połączy szlak turystyczny, „chodziez.naszemiasto.pl”, 9 lipca 2017 [dostęp 2018-07-11] (pol.).
- ↑ Marek Wolski, Kaczmarek Electric MTB, czyli górskie ściganie w Chodzieży [online], Chodzież Nasze Miasto, 6 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
- ↑ Dominika, Gontyniec Ultra Trail 2022 [online], Dębowa Góra Run!, 10 maja 2022 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
- ↑ BR W stronę Ultra, Gontyniec Celtic Trail [online], www.facebook.com, 19 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-19] (pol.).
- ↑ Powiatowe Zrzeszenie Sportowe "GONTYNIEC" [online], ngo.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s.70, ISBN 83-01-10630-1
- Zarchiwizowana strona Chodzieży. chodziez.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-28)]. (dostęp 17.7.2010)
