Strażnica Przewodziszowice
50°38′41″N 19°23′41″E/50,644722 19,394722 nr rej. 427/60 z 18.03.1960 oraz 120/76/A z 1.03.1978
| |
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Żarek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Żarki  | |
| 50°38′41″N 19°23′41″E/50,644722 19,394722
| |
Strażnica Przewodziszowice (Strażnica Przewodziszowicka) – ruiny murowanej strażnicy obronnej, znajdujące się w pobliżu dawnej wsi Przewodziszowice (obecnie część miasta Żarki) na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[1].
Zarys historii
[edytuj | edytuj kod]Jedyną pozostałością po strażnicy jest częściowo zrekonstruowany mur o długości 26 m, wysokości do 10 m i miejscami osiągający grubość 1,8 m. Prawdopodobnie u stóp skały istniało podzamcze chronione wałem i fosą. Strażnica została wzniesiona prawdopodobnie w XIV w. lub na przełomie wieków XIV i XV, Istnieją dwie teorie jej pochodzenia. Według niektórych historyków wybudowano ją na polecenie króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Razem ze Strażnicą Suliszowice mogła stanowić wsparcie – jako wysunięta flanka – zamku obronnego Ostrężnik. Inni historycy sądzą, że warownię wybudował książę śląski Władysław Opolczyk dla obrony swoich terytoriów lennych. W 1382 roku wieś Przewodziszowice była w posiadaniu Władysława Opolczyka[2]. W latach 1426–1454 wieża była siedzibą rycerza-rozbójnika Mikołaja Kornicza, zwanego „Siestrzeńcem”. Napadał on i rabował jakoby wyłącznie bogatych kupców i możnowładców i z tego też powodu cieszył się sympatią okolicznej ludności chłopskiej. Jak głosi legenda, zrabowane przez niego skarby zostały ukryte w niedostępnych szczelinach skalnych lub w zamkowej studni[3].
Wspinaczka skalna
[edytuj | edytuj kod]Skała ze strażnicą znajduje się na niewielkiej polance. Zbudowana jest z wapienia, ma wysokość 12–17 m i jest obiektem wspinaczki skalnej. Ma połogie, pionowe lub przewieszone ściany z kominami, rysami, filarami i zacięciami[4]. W 2017 r. było 25 dróg wspinaczkowych o trudności od VI do VI.6 w skali polskiej. Łatwiejsza jest jedynie Droga zejściowa (III) i Przednia rysa (IV+), ale nie mają one asekuracji (wspinaczka tradycyjna). Poza tym wszystkie drogi mają zamontowane stałe punkty asekuracyjne: ringi (r) i stanowisko zjazdowe (st)[5].
- Wyścig z czasem; VI.2, 4r + st
- Serek; VI.1, 5r + st (droga szczególnie polecana)
- Serek wprost; VI.1+, 4r + st
- Kant serka; VI.2, 4r + st
- Za kantem serka; VI.1, 4r + st
- Proszę konia; VI.1, 4r + st
- Przednia rysa; IV+ (nie wystarczą same ekspresy)
- Girl’s Power; VI+, 5r + st
- Giganci tańczą; VI.1, 4r + st
- Krucha ścianka; VI.1+, 4r + st
- Droga zejściowa; III (nie wystarczą same ekspresy)
- Płytka pigularza; VI.1+, r
- Łapy przy sobie; VI.1, 6r + st
- Sposób na hemoroidy; VI.1+, 5r + st (droga szczególnie polecana)
- Ograniczony podwiertek; VI.4, 6r + st
- Filarek podwiertków; VI.3+, 6r + st
- Tylna rysa; VI.1+, 3r + st
- Chwała podwiertkom; VI.1+, 4r + st
- Awaryjna Anka; VI.5, 5r + st
- Klub aktywnego seniora; VI.5+, 6r + st
- Książę podwiertków; VI.4+, 5r + st
- Lewa rysa; VI.4, 5r + st (droga szczególnie polecana)
- Prawa rysa; VI.3, 3r + st
- Gandalf; VI.4+, 4r + st (droga parametryczna)
- Imbir; VI.2+, 5r + st
- Haj Way to Szecówka; VI.5+/6 (kombinacja)[5].
.jpg)
W skale znajduje się niewielka jaskinia Schronisko pod Strażnicą[6]. Obok strażnicy prowadzi „Szlak Rajce” trasą: Przewodziszowice – ostaniec Przy Brzozie – Strażnica Przewodziszowice – Studnia w Skałach Rajcy – skała Duże Rajce. Powrót tą samą trasą[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jura Krakowsko-Częstochowska. Informator turystyczny, Ogrodzieniec: Związek Gmin Jurajskich, 2018, ISBN 978-83-947430-8-6.
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2024-06-10].
- ↑ a b Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej przy Strażnicy Przewodziszowickiej.
- ↑ Baza topo portalu wspinaczkowego [online] [dostęp 2018-11-15].
- ↑ a b Grzegorz Rettinger, Jura Północna. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2017, ISBN 978-83-947825-0-4.
- ↑ Jerzy Zygmunt, Schronisko pod Strażnicą, Jerzy Grodzicki (red.), [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2022-03-03].