Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leo Esaki (jap. 江崎 玲於奈 Esaki Reona ; ur. 12 marca 1925 w Osace ) – japoński fizyk , laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1973[1] .
Studiował fizykę na Uniwersytecie Tokijskim , w 1947 roku uzyskał tam stopień Bachelor of Science , a w 1959 roku – doktorat[2] . Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w przemyśle, początkowo w firmie Kobe Kogyo, a następnie w SONY , gdzie w 1956 roku został głównym fizykiem. Badania prowadzone przez niego w Sony dotyczyły zjawiska tunelowania . Esaki opracował metodę modyfikowania zachowania stałych półprzewodników poprzez ich domieszkowanie krzemem i germanem . Badania te doprowadziły do wynalezienia podwójnej diody półprzewodnikowej nazwanej diodą Esakiego [3] .
W 1976 roku Leo Esaki otrzymał stypendium ufundowane przez IBM pozwalające mu prowadzić badania w Stanach Zjednoczonych , a następnie podjął pracę w laboratorium badawczym tej firmy w Yorktown [3] .
W 1973 roku otrzymał, wraz z Ivarem Giaeverem i Brianem Davidem Josephsonem , Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie fenomenu tunelowania elektronów . Możliwość tunelowego przepływu elektronów z pasma przewodnictwa do pasma walencyjnego jako pierwszy zauważył Leo Esaki. Zjawisko znalazło zastosowanie w diodzie tunelowej , nazywanej też diodą Esakiego. W stanie równowagi prąd Zenera jest równy prądowi Esakiego[1] [4] .
Mimo długiego pobytu w Stanach Zjednoczonych pozostał obywatelem Japonii . Wrócił tam w późniejszym czasie, w latach 1992–1998 był prezydentem Uniwersytetu Tsukuba , a od 2006 roku prezydentem Yokohama College of Pharmacy [3] .
↑ a b Leo Esaki - Facts . [w:] The Nobel Prize in Physics 1973 > Leo Esaki, Ivar Giaever, Brian D. Josephson [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-02-13]. (ang. ) . , Nobel Lecture, December 12, 1973, Long Journey into Tunnelling
↑ Leo Esaki Biographical . [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2020-08-02]. (ang. ) .
↑ a b c Leo Esaki , [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-08-02] (ang. ) .
↑ Diody SMK (Wykład 7) . [w:] źródło: W. Marciniak, „Przyrządy półprzewodnikowe i układy scalone”, WNT, W - wa 1987 [on-line]. skaczmarek.zut.edu.pl. [dostęp 2014-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-08)]. (pol. ) .
XX wiek
1901: Röntgen
1902: Lorentz , Zeeman
1903: Becquerel , P. Curie , M. Curie
1904: Rayleigh
1905: Lenard
1906: Thomson
1907: Michelson
1908: Lippmann
1909: Marconi , Braun
1910: van der Waals
1911: Wien
1912: Dalén
1913: Kamerlingh Onnes
1914: von Laue
1915: W.L. Bragg , W.H. Bragg
1917: Barkla
1918: Planck
1919: Stark
1920: Guillaume
1921: Einstein
1922: N. Bohr
1923: Millikan
1924: Siegbahn
1925: Franck , Hertz
1926: Perrin
1927: Compton , Wilson
1928: Richardson
1929: de Broglie
1930: Raman
1932: Heisenberg
1933: Schrödinger , Dirac
1935: Chadwick
1936: Hess , Anderson
1937: Davisson , Thomson
1938: Fermi
1939: Lawrence
1943: Stern
1944: Rabi
1945: Pauli
1946: Bridgman
1947: Appleton
1948: Blackett
1949: Yukawa
1950: Powell
1951: Cockcroft , Walton
1952: Bloch , Purcell
1953: Zernike
1954: Born , Bothe
1955: Lamb , Kusch
1956: Shockley , Bardeen , Brattain
1957: Yang , T.D. Lee
1958: Czerenkow , Frank , Tamm
1959: Segrè , Chamberlain
1960: Glaser
1961: Hofstadter , Mössbauer
1962: Landau
1963: Wigner , Goeppert-Mayer , J. Hans D. Jensen
1964: Townes , Basow , Prochorow
1965: Tomonaga , Schwinger , Feynman
1966: Kastler
1967: Bethe
1968: Alvarez
1969: Gell-Mann
1970: Alfvén , Néel
1971: Gabor
1972: Bardeen , Cooper , Schrieffer
1973: Esaki , Giaever , Josephson
1974: Ryle , Hewish
1975: A. Bohr , Mottelson , Rainwater
1976: Richter , Ting
1977: Anderson , Mott , van Vleck
1978: Kapica , Penzias , Wilson
1979: Glashow , Salam , Weinberg
1980: Cronin , Fitch
1981: Bloembergen , Schawlow , Siegbahn
1982: Wilson
1983: Chandrasekhar , Fowler
1984: Rubbia , van der Meer
1985: von Klitzing
1986: Ruska , Binnig , Rohrer
1987: Bednorz , Müller
1988: Lederman , Schwartz , Steinberger
1989: Ramsey , Dehmelt , Paul
1990: Friedman , Kendall , Taylor
1991: de Gennes
1992: Charpak
1993: Hulse , Taylor
1994: Brockhouse , Shull
1995: Perl , Reines
1996: D. Lee , Osheroff , Richardson
1997: Chu , Cohen-Tannoudji , Phillips
1998: Laughlin , Störmer , Tsui
1999: 't Hooft , Veltman
2000: Ałfiorow , Kroemer , Kilby
XXI wiek
2001: Cornell , Ketterle , Wieman
2002: Davis Jr. , Koshiba , Giacconi
2003: Abrikosow , Ginzburg , Leggett
2004: Gross , Politzer , Wilczek
2005: Glauber , Hall , Hänsch
2006: Mather , Smoot
2007: Fert , Grünberg
2008: Nambu , Kobayashi , Maskawa
2009: Kao , Boyle , Smith
2010: Gejm , Nowosiołow
2011: Perlmutter , Schmidt , Riess
2012: Haroche , Wineland
2013: Englert , Higgs
2014: Akasaki , Amano , Nakamura
2015: Kajita , McDonald
2016: Thouless , Haldane , Kosterlitz
2017: Weiss , Barish , Thorne
2018: Ashkin , Mourou , Strickland
2019: Peebles , Mayor , Queloz
2020: Penrose , Genzel , Ghez
2021: Manabe , Hasselmann , Parisi
2022: Aspect , Clauser , Zeilinger
2023: Agostini , Krausz , L’Huillier
2024: Hinton , Hopfield
XX wiek
1985: John R. Pierce i Ephraim Katchalski
1986: David Turnbull i Willem J. Kolff
1987: Henry M. Beachell , Gurdev S. Khush i Theodore H. Maiman
1988: Georges Vendryes , Donald A. Henderson , Isao Arita , Frank Fenner , Luc Montagnier i Robert C. Gallo
1989: Frank Sherwood Rowland i Elias James Corey
1990: Marvin Minsky , William Jason Morgan , Dan Peter Mckenzie i Xavier Le Pichon
1991: Jacques - Louis Lions i John Julian Wild
1992: Gerhard Ertl i Ernest John Christopher Polge
1993: Frank Press i Kary B. Mullis
1994: William Hayward Pickering i Arvid Carlsson
1995: Nick Holonyak Jr. i Edward F. Knipling
1996: Charles K. Kao i Masao Ito
1997: Takashi Sugimura , Bruce N. Ames , Joseph F. Engelberger i Hiroyuki Yoshikawa
1998: Leo Esaki , Jozef S. Schell i Marc C. E. Van Montagu
1999: W. Wesley Peterson , Jack L. Strominger i Don C. Wiley
2000: Ian L. McHarg i Kimishige Ishizaka
XXI wiek
2001: John B. Goodenough i Timothy R. Parsons
2002: Tim Berners-Lee , Anne McLaren i Andrzej K. Tarkowski
2003: Benoît Mandelbrot , James A. Yorke i Seiji Ogawa
2004: Ken’ichi Honda , Akira Fujishima , Keith J. Sainsbury i John H. Lawton
2005: Makoto Nagao , Masatoshi Takeichi i Erkki Ruoslahti
2006: John Houghton i Akira Endō
2007: Peter Shaw Ashton , Albert Fert i Peter Grünberg
2008: Victor McKusick , Bob Kahn i Vinton Gray Cerf
2009: Dennis L. Meadows i David E. Kuhl
2010: Shun’ichi Iwasaki i Peter Vitousek
2011: Kenneth Thompson , Dennis Ritchie , Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano
2012: Janet Rowley , Brian Druker , Nicholas Lydon i Masato Sagawa
2013: C. Grant Willson , Jean M. J. Fréchet i John Frederick Grassle
2014: Yasuharu Suematsu i C. David Allis
2015: Yutaka Takahasi , Theodore Friedmann i Alain Fischer
2016: Hideo Hosono i Steven D. Tanksley
2017: Emmanuelle Charpentier , Jennifer Doudna i Adi Szamir
2018: Akira Yoshino , Max D. Cooper , Jacques Miller
2019: Yoshio Okamoto , Rattan Lal
2020: Svante Pääbo , Robert G. Gallager
2021: Martin A. Green , Bert Vogelstein , Robert A. Weinberg
2022: Katalin Karikó , Drew Weissman , Christopher Field
2023: Masataka Nakazawa , Kazuo Hagimoto , Gero Miesenböck , Karl Deisseroth