Brześć: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Wiek XX: uściślenie oraz skreślono powtórki o wypędzeniach i przsiedleniach
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
Nie podano opisu zmian
Znacznik: Z urządzenia mobilnego
Linia 134: Linia 134:
W Brześciu żołnierze Armii Czerwonej z 29. Brygady Czołgów pod dowództwem kombryga [[Siemion Kriwoszein|Siemiona Kriwoszeina]] wzięli do niewoli 1 030 polskich oficerów, 1 220 podoficerów i 34 tys. szeregowych żołnierzy. Na dworzec kolejowy w Brześciu w bałaganie odwrotu ku bezpiecznym granicom przybyło kilkadziesiąt polskich transportów wojskowych z żołnierzami i sprzętem. Wysiadali z wagonów wprost w sowieckie ręce jeszcze 25 września 1939.
W Brześciu żołnierze Armii Czerwonej z 29. Brygady Czołgów pod dowództwem kombryga [[Siemion Kriwoszein|Siemiona Kriwoszeina]] wzięli do niewoli 1 030 polskich oficerów, 1 220 podoficerów i 34 tys. szeregowych żołnierzy. Na dworzec kolejowy w Brześciu w bałaganie odwrotu ku bezpiecznym granicom przybyło kilkadziesiąt polskich transportów wojskowych z żołnierzami i sprzętem. Wysiadali z wagonów wprost w sowieckie ręce jeszcze 25 września 1939.


Po 17 września 1939 miasto zostało [[aneksja|zaanektowane]] przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i przekazane do [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej SRR]] jako ośrodek administracyjny nowopowołanego [[obwód brzeski|obwodu brzeskiego]]. Na terenie miasta odbyła się wspólna defilada wojsk niemieckich i radzieckich. W 1941 miała miejsce [[Obrona twierdzy brzeskiej (1941)|obrona twierdzy przed wojskami niemieckimi]].
Po 17 września 1939 miasto zostało [[aneksja|zaanektowane]] przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i przekazane do [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej SRR]] jako ośrodek administracyjny nowopowołanego [[obwód brzeski|obwodu brzeskiego]]. W dniu 22 września 1939 roku na ulicy Unii Lubelskiej odbyła się wspólna defilada wojsk niemieckich i radzieckich. W 1941 miała miejsce [[Obrona twierdzy brzeskiej (1941)|obrona twierdzy przed wojskami niemieckimi]].


W czasie okupacji niemieckiej działało w mieście [[Getto w Brześciu nad Bugiem|getto]], a Niemcy wymordowali większość miejscowych Żydów w Bronnej Górze.
W czasie okupacji niemieckiej działało w mieście [[Getto w Brześciu nad Bugiem|getto]], a Niemcy wymordowali większość miejscowych Żydów w Bronnej Górze.

Wersja z 00:56, 15 sty 2014

Brześć
Брэст
Ilustracja
Centrum handlowe w Brześciu
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Białoruś

Obwód

brzeski

Rejon

brzeski

Zarządzający

Alaksandr Pałyszenkau

Powierzchnia

145,26[1] km²

Populacja (2010)
• liczba ludności
• gęstość


309 764[2]
2132 os./km²

Nr kierunkowy

+375 162

Kod pocztowy

224xxx

Tablice rejestracyjne

1

Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city}
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Herb Brześcia nad Bugiem
Brześć, kościół katolicki z 1856 r. na Placu Lenina
Cerkiew na terenie twierdzy z 1879 r.
Cerkiew Św. Symeona z 1868 r.
Parowóz typu Feliks Dzierżyński w Muzeum Techniki Kolejowej
Bulwar Kosmonautów
Urząd Wojewódzki z okresu II RP (obecnie budynek administracji obwodu brzeskiego)
Dworzec kolejowy w Brześciu (1915 rok)
Dworzec kolejowy w Brześciu
Cmentarz żydowski w Brześciu w czasie I wojny światowej, na pierwszym planie macewa na grobie zmarłego w 1911
Plac przed dworcem kolejowym
Latarnik codziennie o zmierzchu zapala i gasi o świcie naftowe latarnie uliczne

Brześć, dawniej Brześć Litewski[3], Brześć nad Bugiem[4][5] (biał. Брэст, Берасьце, Brest, Bieraście; ros. Брест, Берестье, Briest, Bieriestje; jid. בּריסק, hebr. ברסט ליטובסק; ukr. Берестя, Berestia) – miasto na Białorusi, u ujścia Muchawca do Bugu, siedziba administracyjna obwodu brzeskiego i rejonu brzeskiego. Ośrodek przemysłowy, węzeł kolejowy i drogowy na granicy z Polską, port rzeczny, port lotniczy; uniwersytet (1995), politechnika (1989); ośrodek kultury polskiej na Białorusi, polski konsulat generalny; 310,8 tys. mieszk. (1 stycznia 2010).

Był miastem królewskim Wielkiego Księstwa Litewskiego I Rzeczypospolitej[6]. Do 1945[7] w Polsce, od 1921 stolica województwa poleskiego, siedziba powiatu brzeskiego.

Dane ogólne

Duży ośrodek przemysłowy (m.in. produkcja maszyn i mebli), kulturalny (muzeum twierdzy brzeskiej) i naukowy (uczelnie wyższe). Działa tam także polski konsulat generalny.

Układ przestrzenny

Miasto Brześć położone jest na prawym brzegu Bugu i Muchawca, u zbiegu tych dwóch rzek. Przestrzeń miasta obecnie obejmuje 14 526 ha. Historyczne centrum miasta zajęte przez twierdzę brzeską, zbudowaną według projektu inż. gen. K. Oppermana, podzieloną obecnie granicami Polski i Białorusi. Kobryński forsztadt twierdzy albo miasto XIX-wieczne składa się z regularnej sieci ulic i zwartej zabudowy z XIX i XX wieku, objęty obecnie ochroną jako zabytek sztuki urbanistycznej[8]. Pierwszy powojenny generalny plan Brześcia ułożony w roku 1947, obecnie odbywa się Korygowanie Generalnego Planu Brześcia z 2003 roku. Głównymi ulicami przebiegającymi ze wschodu na zachód są: Sergo Ordżonikidze, Adama Mickiewicza, Puszkińska, Władimira Majakowskiego, Nikołaja Gogola (dawna Tadeusza Kościuszki), Siemiona Budionnego, Feliksa Dzierżyńskiego, Moskiewska (dawna Jagiellońska), Internacjonalna (dawna Szpitalna). Główne ulice przebiegające z północy na południe to: Włodzimierza Lenina, Karola Marksa, Komsomolska, Pograniczników Sowieckich, 17 Września, Sowiecka, Waleriana Kujbyszewa, Dmitrija Karbyszewa, Bulwar Kosmonautów, Tarasa Szewczenki. Centralnym punktem miasta jest Plac Lenina (dawny Traugutta) położony u zbiegu ulic Lenina (dawnych Bulwarnej), Unii Lubelskiej] i Puszkińskiej (dawna 3 maja). W połowie XX wieku miasto przekroczyło granicę dawnego forsztadtu. Dzielnice przemysłowe i mieszkalne w drugiej połowie wieku XX z dominującą zabudową blokową położone zostali w dzielnicach wschodnich (Wschod-1, Wschod-2 itd). Początek wieku XXI oznamienowany powiększeniem budowli mieszkalnej w dzielnicach położonych w południowych częściach miasta Kowalewo i Wulka. Znajdują się tam także m.in. dwa polskie cmentarze[9]. Według korygowanego obecnie planu miasta w jego obręb dołączono wsie Guli i Wołki.

Demografia

Historia

Wiek XI

Brześć jest jedną z najstarszych miejscowości na Polesiu. Już w początkach XI wieku powstał tu gród będący centrum politycznym i gospodarczym, który obok grodów w Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach, był najbardziej na wschód położonym grodem związanym z „mazowiecką” falą zasiedlenia dorzecza środkowego Bugu[10]. Brześć został zdobyty przed 1019 rokiem podczas zbrojnego podbijania tych terenów przez książąt kijowskich. Po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawił się pod nazwą Berestie w ruskim latopisie pt. Powieść minionych lat pod datą 1019[11], jako miasto na Rusi Kijowskiej. W 1020 roku został zdobyty przez Bolesława I Chrobrego i włączony do Polski. Z kolei w 1044 roku został zdobyty przez kniazia kijowskiego Jarosława Mądrego, po czym jeszcze kilkakrotnie, na krótko, zajmowany był przez władców polskich, m.in. Bolesława II Śmiałego i Kazimierza II Sprawiedliwego. W czasie rozpadu dzielnicowego Rusi Brześć wchodził w skład Księstwa turowskiego, a następnie halicko-wołyńskiego[11].

Wiek XII

W 1180 roku należące do księcia Wasylka szwagra księcia Leszka, zagarnął książę miński Włodzimierz. Po długiej i wyczerpującej wojnie Włodzimierza z polskimi książętami Leszkiem i Kazimierzem Sprawiedliwym, Brześcia ostatecznie nie udało się odzyskać, ale Wasylko przekazał wszelkie prawa do swoich włości Leszkowi, po którym dziedziczył książę Kazimierz II Sprawiedliwy. Brześć został wkrótce opanowany przez Światosława Mścisławowicza siostrzeńca Kazimierza, który jednak został w 1182 roku wygnany z grodu, w związku z czym poprosił o pomoc krewniaka, który pokonał odsiecz Wsiewołoda Wołyńskiego z Bełza i po 12 dniach oblężenia zdobył Brześć. Po otruciu Światosława, również dzięki interwencji Kazimierza w 1183 roku, władcą Brześcia został brat Światosława – Roman Halicki. Kazimierz ponownie na trwałe zajął Brześć w 1191 roku.

Wiek XIII

W 1241 gród spalili Tatarzy[11].

Ziemie w widłach Bugu i Muchawca zajął Wojsiełk syn Mendoga po 1258 i prawdopodobnie to on zbudował wieżę obronną na planie czworokąta, która została rozebrana w latach 30. XIX wieku podczas rozbudowy nowożytnej twierdzy. W 1282 Brześć przyłączył ponownie do Polski książę Leszek Czarny.

Wiek XIV

Ponownie do Litwy przyłączył Brześć książę litewski Giedymin około 1320 roku. W 1349, po dziewięciu dniach oblężenia, zdobył Kazimierz Wielki, jednak na mocy traktatu z 1351 Brześć wrócił do Litwy, co potwierdził też traktat z 1366. Zabudowania otaczające wieżę były w średniowieczu zdobywane kilkakrotnie przez Krzyżaków, m.in. w 1379. Po drugiej stronie rzeki rozbudowała się osada – później także ufortyfikowana. W 1390 roku gród, jako pierwszy spośród miejscowości leżących na terytorium dzisiejszej Białorusi, otrzymał od księcia Witolda Kiejstutowicza magdeburskie prawa miejskie[11].

Wiek XV

W początku grudnia 1409 r. w Brześciu odbył się zjazd króla Władysława Jagiełły, księcia Witolda Kiejstutowicza, wodza Tatarów – sułtana Kipczaku Salladyna i podkanclerzego arcybiskupa Mikołaja Trąby w celu zaplanowania wojny z Zakonem Krzyżackim. Miasto wystawiło własnymi siłami chorągiew, która następnie brała udział w bitwie pod Grunwaldem. W 1413 roku Brześć stał się siedzibą starostwa w nowo utworzonym województwie trockim Wielkiego Księstwa Litewskiego. Rozwojowi miasta sprzyjało położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych i wodnych. Było także częstym miejscem spotkań polskich i litewskich dostojników[11].

Wiek XVI

W 1500 zamek w Brześciu wytrzymał oblężenie 15 tys. Tatarów pod wodzą chana krymskiego Mengli I Gireja, jednak samo miasto zostało spalone. Od 1520 roku Brześć był siedzibą powiatu w nowo utworzonym województwie podlaskim Wielkiego Księstwa Litewskiego[11]. W 1563 w Brześciu Mikołaj Radziwiłł Czarny wydał w języku polskim Biblię brzeską. W 1566 na mocy decyzji króla Zygmunta Augusta powstało województwo brzeskie (brześciańskie) i Brześć stał się jego stolicą.

Miasto jest znane z zawartej tu w 1596 tzw. unii brzeskiej między katolikami a prawosławnymi, która przetrwała na tych terenach 300 lat.

Wiek XVII

Brześć został zdobyty podczas oblężenia Kozaków Chmielnickiego w 1648. W latach 1654-1655 wydano konstytucje sejmowe w sprawie fortyfikacji miasta, dzięki czemu Brześć otrzymał dość nowoczesne obwarowania. W tym czasie zamek i miasto były tak silnie ufortyfikowane, że w 1655 wojska moskiewskie pod dowództwem Urusowa i Boratyńskiego odstąpiły od oblężenia po odmowie poddania twierdzy przez kasztelana Melchiora Stanisława Sawickiego. Podczas Potopu szwedzkiego po oblężeniu rozpoczętym 7 maja 1657 roku twierdza w Brześciu poddała się oddziałom Karola Gustawa i wojskom księcia siedmiogrodzkiego Rakoczego, ale polski garnizon wierny królowi Janowi Kazimierzowi wyszedł z Brześcia przy rozwiniętych chorągwiach, pod bronią, mając zagwarantowany swobodny przemarsz. Kozacy Rakoczego z Wołoszy i z Ukrainy dowodzeni przez Ferencza Serpina zapuszczali głęboko zagony na Wołyń i Polesie tępiąc unię brzeską i mordując jej obrońców; np. księcia Czartoryskiego i jego rodzinę oraz setki księży. Zamek odbiła szlachta województwa brzeskiego pod dowództwem podczaszego litewskiego M. Radziwiłła. By wzmocnić obronność w 1659 wydano następną konstytucję sejmową. Podczas odbudowy w 1660 w dniu 13 stycznia zamek bez trudu zdobyły wojska moskiewskie pod dowództwem Iwana Chowańskiego. Wojska polskie odbiły Brześć w 1661.

Wiek XVIII

Po tym okresie bezustannego zdobywania i odbijania zamku, nastąpił nieco spokojniejszy okres, przerwany dopiero w 1706 opanowaniem zamku przez Szwedów pod dowództwem Meyerfeldena. Po III rozbiorze Polski w 1795 Brześć przypadł Rosji.

Wiek XIX

Na terenie zamku i miasta zbudowano twierdzę wg projektów Maleckiego, Opermana i Feldmana. Zabudowę miejską podobnie jak w Bobrujsku wyburzono, poza niektórymi budynkami murowanymi jak np. klasztorem jezuitów z 1623, gdzie umieszczono kancelarię i klasztorem bazylianów (Białym Pałacem) z 1629, gdzie umieszczono kasyno oficerskie. W Białym Pałacu właśnie w marcu 1918 podpisano pokój brzeski pomiędzy Rosją i Niemcami. Twierdza składała się z Cytadeli i trzech dział obronnych (Kobryńskiego, Wołyńskiego i Terespolskiego) połączonych czterema mostami i bramami. Umocnienie Wołyńskie powstało na miejscu średniowiecznego grodziska i klasztoru bernardynów z 1781, który przebudowano na szpital. Później Rosjanie wielokrotnie rozbudowywali twierdzę. W jednej z fos twierdzy pochowano potajemnie słynnego księdza Stanisława Brzóskę (1831–1865), który był jednym z najdłużej działających dowódców w powstaniu styczniowym.

Wiek XX

W 1902 powstał tu jeden z pierwszych carskich oddziałów aeronautycznych wyposażonych w balony obserwacyjne (piąty, po Ossowcu, Modlinie, Dęblinie i Warszawie)[12].

W latach 1911–1914 Rosjanie ponownie rozbudowali umocnienia twierdzy, wznosząc zewnętrzną linię obronną o długości 45 km, złożoną z czternastu fortów położonych w odległości 6–7 km od twierdzy[13].

Podczas I wojny światowej twierdza nie została jednak wykorzystana w celach obronnych. Rosjanie opuścili ją bez walki we wrześniu 1915, podpalając miasto, które spłonęło w 80%. W 1918 Niemcy i Austro-Węgry podpisały w Brześciu dwa traktaty pokojowe: z Ukraińską RL i z Rosyjską FSRR. Do lutego 1919 Brześć pozostawał pod okupacją niemiecką[13].

9 lutego 1919 Brześć został odbity z rąk Niemców przez polski ochotniczy oddział Samoobrony Wileńskiej pod dowództwem podrotm. Jerzego Dąbrowskiego. Polski oddział poniósł niewielkie straty, zdobywając jednocześnie na Niemcach znaczne ilości sprzętu. Wkrótce do Brześcia dotarły od zachodu jednostki 9 Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. Antoniego Listowskiego. Ochotnicy z Samoobrony Wileńskiej weszli w jej skład jako Dywizjon Jazdy Wileńskiej[13].

Oficerowie sowiecki i niemiecki podczas rozmowy w Brześciu we wrześniu 1939

Po wojnie Brześć wraz z Polesiem wszedł w skład Rzeczypospolitej Polskiej i stał się w 1921 stolicą województwa poleskiego. Wojewodą był tu m.in. Wacław Kostek-Biernacki. W 1930 w twierdzy brzeskiej przetrzymywano wielu więźniów opozycyjnych (m.in. Wincenty Witos, Wojciech Korfanty, Norbert Barlicki, Stanisław Dubois, Herman Lieberman), którzy za swoją działalność w Centrolewie stanęli przed sądem w słynnym procesie brzeskim.

W 1929 i 1933 do miasta włączano części gminy Kamienica Żyrowiecka i gminy Kosicze[14][15].

W dniach 14-17 września 1939 miała miejsce obrona twierdzy.

W Brześciu żołnierze Armii Czerwonej z 29. Brygady Czołgów pod dowództwem kombryga Siemiona Kriwoszeina wzięli do niewoli 1 030 polskich oficerów, 1 220 podoficerów i 34 tys. szeregowych żołnierzy. Na dworzec kolejowy w Brześciu w bałaganie odwrotu ku bezpiecznym granicom przybyło kilkadziesiąt polskich transportów wojskowych z żołnierzami i sprzętem. Wysiadali z wagonów wprost w sowieckie ręce jeszcze 25 września 1939.

Po 17 września 1939 miasto zostało zaanektowane przez ZSRR i przekazane do Białoruskiej SRR jako ośrodek administracyjny nowopowołanego obwodu brzeskiego. W dniu 22 września 1939 roku na ulicy Unii Lubelskiej odbyła się wspólna defilada wojsk niemieckich i radzieckich. W 1941 miała miejsce obrona twierdzy przed wojskami niemieckimi.

W czasie okupacji niemieckiej działało w mieście getto, a Niemcy wymordowali większość miejscowych Żydów w Bronnej Górze.

Po II wojnie światowej Brześć wszedł w skład Białoruskiej SRR i stał się centrum administracyjnym obwodu brzeskiego. Miasto stało się jednym z największych ośrodków przemysłowych republiki, stacjonował w nim silny sowiecki garnizon wojskowy, działało także najważniejsze z trzech przejść granicznych pomiędzy Polską a ZSRR. Liczba mieszkańców gwałtownie wzrastała[16]. W latach 40. i 50. miały miejsce akcje przesiedleńcze Polaków z Brześcia na terytoria w nowych granicach Polski. Z Brześcia wyjechało 70,10% osób zarejestrowanych jako chętni do przesiedlenia, co stanowiło najwyższy odsetek na terenie Białoruskiej SRR[17].

Od 1991 należy do Białorusi, jest siedzibą władz obwodu.

Obwód brzeski uczestniczy w polsko-ukraińsko-białoruskim Euroregionie Bug.

Zabytki

istniejące:

zabytki modernistyczne z okresu II RP (1918-1939)

nieistniejące:

  • Zamek w Brześciu
  • Monaster św. Symeona Słupnika
  • Kościół Św. Barbary i klasztor Trynitarzy
  • Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP i klasztor Bernardynek
  • Kościół św. Krzyża i św. Anny
  • Kościół Św. Jana Chrzciciela i klasztor Bernardynów
  • Kościół i klasztor Brygidek
  • Kościół Pana Jezusa i Św. Kazimierza i klasztor Jezuitów
  • Kościół Św. Sofii i klasztor Dominikanów
  • Kościół Św. Trójcy i klasztor Augustynów
  • Cerkiew Św. Michała Archanioła
  • Cerkiew Św. Mikołaja
  • Cerkiew św. Piotra i Pawła i klasztor greckokatolicki
  • Cerkiew Św. Przemienienia Pańskiego
  • Cerkiew Św. Trójcy
  • Monaster Narodzenia Matki Bożej
  • synagoga chóralna z poł. XIX wieku

Przynależność państwowa

Brześć na mapie II Rzeczypospolitej

Od uzyskania praw miejskich Brześć znajdował się pod panowaniem następujących państw:

Transport

Dworzec kolejowy w Brześciu nad Bugiem

Ważny węzeł kolejowy i drogowy; port rzeczny na kanale Dniepr-Bug; położony 17 km od miasta port lotniczy (Telmy – Тельмы).

Linie kolejowe łączą Brześć z wieloma miastami (połączenia bezpośrednie):

Główną stacją kolejową miasta, a jednocześnie stacją graniczą jest Brześć Centralny.

Przez Brześć przebiega droga międzynarodowa E30 Cork – Omsk i droga krajowa M14 Brześć – Kowel. W mieście znajdują się dwa przejścia graniczne – drogowe i kolejowe.

Sport

Przed wojną w mieście działało kilka polskich klubów piłkarskich, m.in. wojskowe WKS 82 pp Brześć (trzykrotny mistrz Polesia), WKS 4 dsp Brześć (dwukrotny mistrz Polesia) oraz WKS Brześć, Ruch Brześć i Pogoń Brześć (jednokrotni mistrzowie Polesia). Obecnie w Brześciu oglądać można m.in. piłkarzy Dynama Brześć, występujących w białoruskiej ekstraklasie i hokeistów HK Brześć.

Urodzili się w Brześciu

Związani z Brześciem przez swoją działalność

  • Władysław Byszek – polski pedagog, członek kierownictwa Ruchu Miecz i Pług,
  • Adolf Bon – polski nauczyciel, spółdzielca i działacz chłopski, poseł na Sejm I kadencji (1922–1927),
  • Henryk Julian Gay – polski architekt i inżynier, autor licznych projektów budynków w Brześciu,
  • Alina Jaroszewicz – polska działaczka społeczna i oświatowa, prezes Klubu Polskiego w Brześciu oraz oddziału brzeskiego ZPB, redaktor naczelna Ech Polesia,
  • Władysław Milewicz – polski lekarz, wieloletni dyrektor szpitali miejskich w Brześciu nad Bugiem, senator V kadencji (1938–1939),
  • Konstanty Plisowski – polski dowódca wojskowy, dowódca obrony twierdzy brzeskiej w 1939

Miasta partnerskie

Zobacz też

  1. ↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.).
  2. ↑ Вынікі перапісу 2009 года.
  3. ↑ Nazwa przyjęta w I Rzeczypospolitej dla odróżnienia od Brześcia Kujawskiego, stolicy województwa brzeskokujawskiego.
  4. ↑ Od 20 marca 1923 r. (M.P. z 1923 r. nr 65, poz. 70).
  5. ↑ Wiktor Mondalski, autor monografii Brześć Podlaski (Brześć Litewski, Brześć nad Bugiem). Zarys geograficzno-historyczny (1929) uważał, że nazwa „Brześć nad Bugiem” powstała pod wpływem nazewnictwa niemieckiego i jest niezgodna z prawdą geograficzno-historyczną. Dlatego należy miastu przywrócić pierwotną nazwę „Brześć” lub zastosować dopowiedzenie geograficzne „Podlaski”: Mondalski W., Brześć Podlaski (Brześć Litewski, Brześć nad Bugiem). Zarys geograficzno-historyczny, Turek 1929, s. 7. [dostęp 2010-09-07].
  6. ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
  7. ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
  8. ↑ Brześć – brama Polesia. W: Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 36, seria: Smak Kresów. ISBN 83-85557-92-X.
  9. ↑ Brześć – brama Polesia. W: Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 43, seria: Smak Kresów. ISBN 83-85557-92-X.
  10. ↑ Krasnodębski D. Badania Instytutu Archeologii i Etnologii PAN na terenie woj. białostockiego (podlaskiego) w latach 1990-2005, [w:] Karwowska H., Andrzejewski A. „Stan badań archeologicznych na pograniczu polsko-białoruskim od wczesnego średniowiecza po czasy nowożytne, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Białystok 2006, s. 74, ISBN 83-87026-70-0.
  11. ↑ a b c d e f Brześć – brama Polesia. W: Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 21–22, seria: Smak Kresów. ISBN 83-85557-92-X.
  12. ↑ Początki aeronautyki wojskowej. W: Hubert Mordawski: Siły powietrzne w I wojnie światowej. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2008, s. 12. ISBN 978-83-245-8661-5.
  13. ↑ a b c Brześć – brama Polesia. W: Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 29, seria: Smak Kresów. ISBN 83-85557-92-X.
  14. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 43, poz. 354.
  15. ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 93, poz. 716.
  16. ↑ Kobryń. W: Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 34, seria: Smak Kresów. ISBN 83-85557-92-X.
  17. ↑ Adam Bobryk: Przemiany pozycji Polaków w stratyfikacji społecznej mieszkańców Brześcia jako miasta pogranicza. W: Polska-Białoruś... s. 129.

Bibliografia

  • Pod red. Henryka Chałupczaka i Elżbiety Michaluk: Polska-Białoruś. Problemy sąsiedztwa. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005, s. 284. ISBN 83-227-2388-1.

Linki zewnętrzne

Stolice rejonów obwodu brzeskiego

Herb obwodu brzeskiego

Miasta wojewódzkie II Rzeczypospolitej

Polska

Szablon:Link GA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brześć&oldid=38403792”