82 Syberyjski Pułk Piechoty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy 82 Syberyjski Pułk Strzelców im. Tadeusza Kościuszki. Zobacz też: 82 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 82.
82 Syberyjski Pułk Strzelców
im. Tadeusza Kościuszki
Ilustracja
Historia
Państwo  II Rzeczpospolita
Sformowanie 1920
Rozformowanie 1939
Nazwa wyróżniająca Syberyjski
Patron Tadeusz Kościuszko
Tradycje
Święto 1 lipca
Rodowód 1 Pułk Strzelców Polskich im. Tadeusza Kościuszki
1 Syberyjski Pułk Piechoty
Kontynuacja 82 Pułk Piechoty Armii Krajowej
Dowódcy
Pierwszy płk Franciszek Dindorf-Ankowicz
Ostatni ppłk dypl. Antoni Chruściel
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
bitwa pod Chorzelami
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja garnizon Brześć
Rodzaj sił zbrojnych wojsko
Rodzaj wojsk piechota
Podległość Syberyjska Brygada Piechoty
Syberyjska Dywizja Piechoty
30 Poleska Dywizja Piechoty
Multimedia w Wikimedia Commons
Udział Pułku w Bitwie Warszawskiej 1920
Dekoracja byłych oficerów Brygady Syberyjskiej przez marszałka Józefa Piłsudskiego 16 lipca 1922 r.
Twierdza brzeska – miejsce stacjonowania pułku
30 DP w 1938
Pułk walczył w składzie 30 DP

82 Syberyjski Pułk Strzelców im. Tadeusza Kościuszki (82 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego.

Geneza[edytuj | edytuj kod]

10 lipca 1920 roku na pokładzie statku „Jarosław” przypłynęła do Gdańska ocalała część żołnierzy 1 pułku strzelców polskich im. Tadeusza Kościuszki z większością oficerów oraz część zesłańców z rodzinami. Następnego dnia „Odrębny baon 1 pułku strzelców” i Legia Oficerska została załadowana do pociągu. 3 lipca oba oddziały przybyły do Chełmna. Legia Oficerska i rodziny zostały zakwaterowane w Grupie. 10 lipca baon został skierowany na tereny plebiscytowe na Warmii i Mazurach, stając garnizonem w Działdowie i Lubawie. Dowództwo pozostało w Chełmnie[1].

Część batalionu pułku i część Legii Oficerskiej stała się ostatecznie kadrą 1 Syberyjskiego pułku piechoty, organizującego się przy 63 pułku piechoty w Toruniu. 16 lipca został wydany pierwszy rozkaz pułku[2].

13 sierpnia 1 Syberyjski pułk piechoty przybył nad Wkrę w okolice Borkowa, gdzie wszedł w skład 5 Armii. Od 22 sierpnia walczył z bolszewickimi oddziałami 4 Armii i 3 Korpusu Konnego Gaj-Chan.

 Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.

Okres międzywojenny[edytuj | edytuj kod]

22 sierpnia 1921 roku 1 Syberyjski pułk piechoty został przemianowany na 82 Syberyjski pułk piechoty. W październiku 1921 roku pułk został skierowany na miejsce postoju do Brześcia nad Bugiem, na teren Okręgu Korpusu Nr IX[3] gdzie stacjonował do 1939 roku[4]. 20 grudnia 1920 roku został włączony w skład Syberyjskiej Dywizji Piechoty, która później została przemianowana na 30 Dywizję Piechoty.

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 1 lipca, jako datę święta pułkowego[5].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 82 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych[6]. W tym czasie wprowadzono też dodatkowo kompanię karabinów maszynowych. Stan pułku powiększył się o 4 oficerów, 13 podoficerów, 1200 szeregowców i 12 karabinów maszynowych[7].

31 grudnia 1937 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki nadał 82 pułkowi piechoty nazwę „82 Syberyjski Pułk Strzelców imienia Tadeusza Kościuszki”[8].

Udział w wojnie obronnej 1939[edytuj | edytuj kod]

W 1939 82 Syberyjski pułk strzelców w składzie 30 Dywizji Piechoty[9] gen. Leopolda Cehaka miał przydział mobilizacyjny do Grupy Operacyjnej „Piotrków” w ramach Armii „Łódź”. Został zmobilizowany systemem alarmowym 23–27 marca 1939, a następnie przerzucony do Szczercowa, gdzie przygotowywał pozycje obronne nad rzeką Widawką. Po zarządzeniu pogotowia marszowego (27 sierpnia 1939 i wymarszu nad Wartę (30 sierpnia 1939) pułk objął odcinek obrony od Kochlewa do Bobrownik.

1 września pułk nie brał udziału w walce – wszedł do niej następnego dnia w zajętym rejonie. Tego dnia 82 pp znalazł się pod silnym ostrzałem niemieckiej artylerii XI Korpusu, po którym niemiecka 19 DP przypuściła atak na jego pozycje. Po zaciętej walce Niemcy odrzucili broniącą się 2. kompanię strzelecką. Tu też na odcinku 82 pułku udało się im zrobić pierwszy wyłom. Przeciwuderzenie I batalionu pułku wyrzuciło Niemców za rzekę, przy czym na polu polegli dowódca I baonu major Zygmunt Rosiński i adiutant porucznik Leon Żaczek. Ok. 19:00 Niemcy przypuścili generalny atak i po zaciętej walce odrzucili I i II bat. 82 pp i zajęli rej. Bobrownik wraz z zakolem Warty, ponosząc przy tym duże straty. Ok. 22:00 pułk wraz z innymi oddziałami 30 DP rozpoczął przegrupowanie na główną pozycję obrony. Wojska niemieckie wyczerpane całodzienną walką i poniesionymi stratami nie przeszły do pościgu. W ciągu całego dnia 3 września i w nocy z 3/4 września Niemcy nie nawiązali styczności z pułkiem.

3 września wieczorem pułk obsadził swój odcinek na głównej pozycji obronnej na rz. Widawce pod Szczercowem.

4 i 5 września pułk i cała 30 DP toczyła pod Szczercowem zacięte walki z niemieckim XI Korpusem i utrzymał swoje pozycje.

5 września w czasie walk w rejonie Magdalenowa – Teofilowa – Żar pułk udanym kontrnatarciem odrzucił Niemców z zajętych wcześniej miejscowości.

7 września, obawiając się oskrzydlenia z odsłoniętych boków, 30 DP wycofała się do rejonu Woli Cyrusowej, a 82 pp został przesunięty w rejon Głowna nad rzeką Mroga. Po drodze część oddziałów dostała się do niewoli niemieckiej.

9 września 30 DP stanęła w lasach w rejonie Przyłęku. Stąd postanowiono przebijać się dalej przez wrogie oddziały. Siły dywizji liczyły wówczas 40% sił wyjściowych, tj. ok. 5000 żołnierzy. 82 pp obsadził zachodnią część lasów w rejonie Józefowa. Środkową i wschodnią część tego rejonu obsadziły pozostałe pułki piechoty. Generał Cehak wraz ze sztabem (punktem dowodzenia) zajęli odpowiednie pozycje w Przyłęku. Patrole zostały wysłane we wszystkich kierunkach. Miały one za zadanie odnaleźć i zlokalizować siły nieprzyjaciela. Okazało się, że Niemcy znajdowali się na przedpolach. Bardzo złe, alarmujące wręcz wiadomości przychodziły z rejonu Jeżowa i Słupi – stwierdzono tam wrogie oddziały zmotoryzowane. Postanowiono (pomimo przewagi liczebnej wroga) uderzyć na Niemców i otworzyć drogę na Skierniewice. O godzinie 10, 82 pp otrzymał rozkaz uderzenia w kierunku na folwark Krosnowa – Słupię – Julków – Suliszew i uchwycenia tam mostu na Rawce. W czasie przygotowania do uderzenia, o godz. 9.15 ruszyło niemieckie natarcie od strony Słupi w kierunku na Przyłęk Duży. Polskie przeciwnatarcie ruszyło o godz. 10.00 przy silnym wsparciu artylerii. O godz. 11.30 82 pp opanował folwark Krosnowa, a następnie w zażartym boju zajął Słupię. W natarciu zginęło 2 dowódców polskich batalionów: major Stefan Pękalski i major Kazimierz Klimczak. Strona niemiecka poniosła znaczne straty wycofując się w kierunku Modły i Przybyszyc. Pod Modłą część sprzętu zmechanizowanego 18 niemieckiej Dywizji Piechoty utknęła w bagnach powstałych po spuszczeniu wody ze stawów. 30 DP wyszła z okrążenia tracąc ok. 1400 żołnierzy, w tym 465 zabitych.

10–11 września pułk wraz z pozostałościami 30 DP został skierowany do Puszczy Mariańskiej. Gen. Cehak postanowił przegrupować nocą z 10 na 11 września swoją dywizję w rejon Mszczonowa i opanować miasto z zaskoczenia. Jej przegrupowanie rozpoczęło się po zmierzchu i po przejściu ok. 20 km 82 pp, jako jej czołowy oddział, zatrzymał się w rejonie miejscowości Rudki-Młyn, gdzie miał połączyć się ze strzelcami kaniowskimi. Tych jednak w tej okolicy nic było, gdyż w kierunku Mszczonowa przemieścili się innymi drogami kilka godzin wcześniej. 30 DP przebywała w osiągniętym rejonie 11 września, po czym, po przeanalizowaniu ogólnej sytuacji i własnych możliwości gen. Cehak ok. godziny 3.00 odwołał planowane natarcie na Mszczonów i nakazał powrót do Puszczy Mariańskiej, skąd miano przebijać się do stolicy przez Żyrardów.

13 września pułk znajdował się tak, jak i reszta dywizji w odwrocie na Modlin.

Po drodze część oddziałów dostała się do niewoli niemieckiej – pozostałe wraz z GO gen. Thommée przedostały się do Twierdzy Modlin, gdzie obsadziły odcinek „Twierdza”. Siły całej 30 DP wyglądały wówczas następująco: 1840 ludzi, 842 konie, 13 ciężkich karabinów maszynowych, 21 dział.

Żołnierze pułku i dywizji walczyli w obronie twierdzy do jej kapitulacji 29 września.

Batalion marszowy 82 pp pod dowództwem kpt. Wacława Radziszewskiego w składzie Zgrupowania „Brześć” walczył między innymi w obronie twierdzy brzeskiej.

W 1944 roku 82 pułk piechoty został odtworzony w składzie 30 Dywizji Piechoty Armii Krajowej.

Strzelcy syberyjscy[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy pułku[10][a]
  • mjr / płk piech. Franciszek Dindorf-Ankowicz (14 VII 1920 - 19 III 1927 → dowódca piechoty dywizyjnej 30 DP)
  • ppłk / płk dypl. piech. Stanisław Świtalski (31 III 1927 – 23 X 1931 → dowódca piechoty dywizyjnej 9 DP)
  • ppłk piech. Prymus Żelichowski (VIII 1931[12] – XI 1935 → kierownik Okr. Urz. WFiPW OK IX)
  • ppłk dypl. piech. Stanisław Wiloch (XI 1935 – 1937 → I oficer sztabu generała do prac przy GISZ)
  • ppłk dypl. piech. Antoni Chruściel (III 1938 - 28 IX 1939)
Zastępcy dowódcy pułku[b]
II zastępca
Inni oficerowie pułku
 Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 82 Syberyjskiego Pułku Piechoty.
Dowódcy batalionów w sierpniu 1920[17]

Obsada personalna w 1939 roku[edytuj | edytuj kod]

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku[18][c]

Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne
  • dowódca pułku – ppłk dypl. Antoni Chruściel
  • I zastępca dowódcy – vacat
  • adiutant – kpt. Teodor Białobrzeski
  • starszy lekarz – mjr dr Adam Płatek
  • młodszy lekarz – vacat
  • II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr piech. Edward Jan Pach
  • oficer mobilizacyjny – kpt. adm. (piech.) Jan Korybski
  • z-ca oficera mobilizacyjnego – kpt. adm. (piech.) Eugeniusz Czaputowicz
  • oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Alojzy Michał Badziąg
  • oficer gospodarczy – por. int. Lucjan Świtaj
  • oficer żywnościowy – chor. Jan Kaszubowski
  • dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Witold Ber
  • kapelmistrz – ppor. adm. (kapelm.) Władysław Kołakowski
  • dowódca plutonu łączności – por. Zygmunt Sikora
  • dowódca plutonu pionierów – por. Stanisław Mioduszewski
  • dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Piotr Mikolajczuk
  • dowódca plutonu ppanc. – por. Stefan Bazyli Czułajewski
  • dowódca oddziału zwiadu – por. Tadeusz Jarek
I batalion
  • dowódca batalionu – mjr Tadeusz Bandola
  • dowódca 1 kompanii – kpt. Wacław Radziszewski
  • dowódca plutonu – por. Tadeusz Antoni Stelmach
  • dowódca plutonu – ppor. Stanisław Oleński
  • dowódca 2 kompanii – kpt. Teofil Marian Głodzik
  • dowódca plutonu – por. Wiktor Gawurski
  • dowódca 3 kompanii – por. Piotr Nowik
  • dowódca plutonu – por. Stefan Zdoliński
  • dowódca plutonu – ppor. Władysław Stanisław Włodarz
  • dowódca 1 kompanii km – kpt. Feliks Dziębowski
  • dowódca plutonu – por. Leon Mierczyński
  • dowódca plutonu – ppor. Gustaw Aleksander Litwin
II batalion
  • dowódca batalionu – mjr Stefan Pękalski
  • dowódca 4 kompanii – por. Mieczysław Postrach
  • dowódca plutonu – ppor. Eugeniusz Henryk Ukryn
  • dowódca 5 kompanii – por. Bolesław Lalka
  • dowódca plutonu – ppor. Julian Szewczyk
  • dowódca 6 kompanii – kpt. Jan Sylwester Kruziel
  • dowódca plutonu – ppor. Franciszek Krzysztoń
  • dowódca plutonu – chor. Jan Pajkert
  • dowódca 2 kompanii km – por. Józef Fedorowicz
  • dowódca plutonu – ppor. Józef Jerzy Malinowski
III batalion
  • dowódca batalionu – mjr Kazimierz Klimczak
  • dowódca 7 kompanii – kpt. Wiktor Chyliński
  • dowódca plutonu – por. Stanisław Olszak
  • dowódca plutonu – ppor. Władysław Czesław Markiewicz
  • dowódca plutonu – ppor. Stanisław Sadowski
  • dowódca 8 kompanii – por. Mieczysław Leopold Rogaliński
  • dowódca plutonu – por. Józef Kucharczyk
  • dowódca 9 kompanii – kpt. Jan Narel
  • dowódca plutonu – por. Zygmunt Jan Kawa
  • dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Demirski
  • dowódca 3 kompanii km – kpt. Bernard Bolesław Kruczyński
  • dowódca plutonu – por. Michał Edward Szczerski
  • na kursie – por. Kazimierz Zawada
  • na kursie – por. Antoni Cader
Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 30 DP
  • dowódca – mjr Zygmunt Rosiński
  • dowódca plutonu – por. Marian Kamiński
  • dowódca plutonu – por. Józef Kuczak
  • dowódca plutonu – por. Eugeniusz Ryszard Śmiałowski (83 pp)
  • dowódca plutonu – ppor. Jan Matyjaszek
82 obwód przysposobienia wojskowego „Brześć nad Bugiem”
  • kmdt obwodowy PW – kpt. piech. Aleksander Wojciech Mikuła
  • kmdt miejski PW Brześć nad Bugiem – por. kontr. piech. Ferdynand Trojnicki
  • kmdt powiatowy PW Brześć nad Bugiem – kpt. adm.(piech.) Samoszuk Roman
  • kmdt powiatowy PW Prużana – kpt. adm. (piech.) Edmund Władysław Schaffek

Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku[edytuj | edytuj kod]

Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku[20]

Dowództwo
  • dowódca pułku - ppłk dypl. piech. Antoni Chruściel
  • I adiutant - kpt. Teodor Białobrzeski
  • II adiutant - ppor. Zenon Jerzy Burski
  • oficer informacyjny - kpt. Feliks Dziębowski
  • oficer łączności – kpt. Wiktor Chyliński
  • kwatermistrz - kpt. Alojzy Mikołaj Badziąg[d]
  • naczelny lekarz – ppor. lek. Henryk Prochacki
  • dowódca kompanii gospodarczej – por. Władysław Mścichowski
  • oficer taborowy – kpt. tab. Witold Ber
  • kapelmistrz – ppor. kplm. Władysław Kołakowski
I batalion
  • dowódca I batalionu – mjr Zygmunt Rosiński †2 IX 1939
  • adiutant – ppor. rez. Bolesław Kozubowski
  • dowódca 1 kompanii strzeleckiej - por. Leon Mierczyński
  • dowódca 2 kompanii strzeleckiej - por. Piotr Nowik
  • dowódca 3 kompanii strzeleckiej - por. Józef Szubert
  • dowódca 1 kompanii ckm - por. Stefan Zdoliński
II batalion
  • dowódca II batalionu – mjr Stefan Pękalski
  • adiutant – ppor. Jan Bolecki
  • dowódca 4 kompanii strzeleckiej - por. Mieczysław Postrach
  • dowódca 5 kompanii strzeleckiej - por. Julian Szewczyk, ppor. Wiktor Gawurski
  • dowódca I plutonu – ppor. Adolf Szerszenowicz
  • dowódca II plutonu – ppor. Krajewski, ppor. Edmund Sztuka
  • dowódca III plutonu – ppor. rez. Stanisław Terlecki
  • dowódca 6 kompanii strzeleckiej - por. Stanisław Mioduszewski
  • dowódca 2 kompanii ckm - por. Józef Fedorowicz
III batalion
  • dowódca III batalionu – mjr Kazimierz Klimczak
  • adiutant – por. Leon Żaczek
  • adiutant - por. rez. Leon Żaczek †9 IX 1939 Rogów
  • dowódca 7 kompanii strzeleckiej - por. Aleksander Kędra
  • dowódca 8 kompanii strzeleckiej - por. Mieczysław Leopold Rogaliński
  • dowódca 8 kompanii strzeleckiej - kpt. Jan Narel
  • dowódca 3 kompanii ckm - kpt. Bernard Bolesław Kruczyński
Pododdziały specjalne
  • dowódca kompanii zwiadu – por. Tadeusz Jarek
  • dowódca kompanii ppanc. – por. Stefan Bazyli Czułajewski
  • dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Piotr Mikolajczuk
  • dowódca plutonu pionierów – por. Bolesław Lalka
  • dowódca plutonu pgaz – por. Antoni Cader
batalion marszowy
  • dowódca baonu – kpt. Wacław Radziszewski
  • dowódca 1 kompanii - ppor. Aleksander Gradziuk
  • dowódca 2 kompanii - ppor. Witold Skwierczyński

Kawalerowie Virtuti Militari[edytuj | edytuj kod]

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[22][23]. Gwiazdką przy nazwisku oznaczono żołnierzy odznaczonych dekretami Naczelnego Wodza z 26 marca 1921 roku[24].

Order Virtuti Militari
  1. ppor. Tadeusz Bandoła nr 7756
  2. por. Arnold Bednarowski nr 7720
  3. por. Władysław Białas nr 7721
  4. kpr. Maksymilian Biderman nr 7784
  5. por. Kazimierz Biernat *
  6. por. Tadeusz Brąglewicz nr 7724
  7. por. Józef Bulowski
  8. kpt. Antoni Cieszkowski *
  9. por. Kazimierz Cybulski
  10. ś.p. mjr Jan Czaplo *
  11. ppor. Józef Czyżewski *
  12. ppłk Franciszek Dindorf-Ankowicz
  13. szer. Michał Gołubowicz
  14. mjr Zygmunt Grabowski
  15. sierż. Stefan Halecki
  16. sierż. Jan Herich
  17. ppor. Stanisław Janik
  18. sierż. Michał Kadela
  19. por. Antoni Kamiński
  20. kpt. Aleksander Kierski *
  21. ppor. Jan Koniuszewski
  22. por. Antoni Kruczyński
  23. por. Józef Książek
  24. kpt. Rudolf Ksieniewicz
  25. plut. Leon Kuntc
  26. kpr. Michał Kurneta *
  27. kpt. Tadeusz Lipiński nr 7703
  28. por. Leon Makowski
  29. plut. Kazimierz Markowski *
  30. szer. Feliks Morawski
  31. plut. Józef Mroziński
  32. kpt. Tadeusz Niziński
  33. por. Stanisław Nowak-Skwarczyński
  34. chor. Franciszek Nowakowski
  35. ppor. Marian Ostrowski
  36. kpt. Wiktor Pawłowicz
  37. por. Wiktor Pikulski
  38. por. Jan Pindela-Emisarski
  39. por. Jan Poborowski
  40. por. Stefan Pokuciński
  41. mjr Wilhelm Popelka
  42. kpt. lek. Aleksander Rawa-Mazurkiewicz
  43. ppor. Feliks Robakiewicz *
  44. por. Ignacy Rogowski
  45. kpt. Tomasz Rybotycki
  46. ppor. Stefan Sawicki
  47. mjr Władysław Sikorski
  48. por. lek. Jan Skotnicki
  49. por. Ludwik Sobolewski
  50. por. Kazimierz Sokołowski
  51. plut. Jan Sowiński
  52. ppor. Tadeusz Stolarczyk
  53. ppor. Stanisław Stolarz
  54. kpt. Ludwik Strugała
  55. plut. Czesław Szczerbo-Niefidowicz
  56. st. sierż. Stanisław Szczurek
  57. mjr Bronisław Szczyradłowski
  58. kpt. Stanisław Sztarejko *
  59. por. Feliks Terpiłowski
  60. pchor. Piotr Trojnar
  61. mjr Ludwik Trznadel
  62. kpt. Józef Ullman[e]
  63. kpt. Stanisław Undas
  64. pchor. Jan Ustrzycki
  65. por. Piotr Wasilewski
  66. kpr. Michał Wiącek (Więcek) *
  67. mjr Emil Werner
  68. por. Edmund Wieprzewski
  69. sierż. Józef Zawada
  70. ppor. Edward Zdunowski
  71. por. Franciszek Żebrowski
  72. plut. Kazimierz Zerynger
  73. mjr Antoni Żurakowski

Symbole pułkowe[edytuj | edytuj kod]

Sztandar

16 lipca 1928 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 82 pułku piechoty[26]. 1 lipca 1928 roku w Brześciu Prezydent RP wręczył pułkowi chorągiew ufundowaną przez ludność powiatu brzeskiego[9].

Według notatki muzeum WP: po kapitulacji Modlina, sztandar został zakopany 28 września 1939 roku w Kazuniu między blokami mieszkalnymi dla podoficerów. Obecni przy zakopywaniu byli: kpt. Teodor Białobrzeski, gen. Chruściel (wówczas płk) i sierż. Nuszkiewicz. Poszukiwania kpt. Białobrzeskiego w miejscu wskazanym przez Nuszkiewicza nie dały rezultatu, a świadek wkrótce zmarł. Sztandar odnaleźli żołnierze 2 pułku saperów w okolicy mostu w Kazuniu. 1 lutego 1960 roku Gabinet Ministra Obrony Narodowej przekazał do zbiorów Muzeum WP płat z orłem od sztandaru 82 pp[9].

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.
Odznaka pamiątkowa

28 czerwca 1928 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 82 pułku piechoty[27]. Odznaka o średnicy 38 mm ma kształt okrągłej tarczy pokrytej ciemnozieloną emalią (nawiązanie do barwy dawnych mundurów strzelców) z numerem „1” i skrótem „SYB” wpisanym w koło z oksydowanego srebra z numerem i nazwą aktualną pułku „82 PUŁK PIECHOTY”. Odznaka oficerska jednoczęściowa tłoczona była w srebrze i emaliowana, żołnierska też jednoczęściowa, tłoczona w tombaku bez emalii. Autorem projektu odznaki był oficer pułku Tadeusz Tomasz Brąglewicz, a wykonawcą Wiktor Gontarczyk z Warszawy[4].

Emblematy

31 grudnia 1937 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki zarządził by żołnierze pułku na naramiennikach kurtek i płaszczy nosili inicjały patrona „TK”, zamiast dotychczasowych numerów „82”, a także by nosili na kołnierzach (łapkach) kurtek sukiennych oraz kołnierzach płaszczy (peleryn sukiennych) emblematy wyobrażające stylizowanego orła z literą „S” na tarczy białociemnozielonej[8].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[11].
  2. ↑ Stanowisko zastępcy dowódcy pułku zostało utworzone latem 1922 roku. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
  3. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[19].
  4. ↑ Alojzy Mikołaj Badziąg ur. 6 grudnia 1898 roku. Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi. W Roczniku oficerskim 1939 podano, że nosił imiona „Alojzy Michał”[21]. Zobacz też Afera szpiegowska poruczników Piontka i Urbaniaka.
  5. ↑ Józef Ullman (ur. 13 lutego 1894) był odznaczony VM, KW (dwukrotnie), Złotym KZ i Medalem Niepodległości. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 24. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W marcu 1939 był wykładowcą przedmiotu taktyki piechoty w WSWoj. w Warszawie. W kampanii wrześniowej był szefem sztabu 55 DP. W czasie walk dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau. W Roczniku oficerskim 1939 figuruje, jako „Józef Ullmann”[25].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 32-33.
  2. ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 33-34.
  3. ↑ Almanach 1923 ↓, s. 52.
  4. ↑ a b Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 131.
  5. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
  6. ↑ Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
  7. ↑ Jagiełło 2007 ↓, s. 65-67.
  8. ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 18 z 31 grudnia 1937 roku, poz. 222.
  9. ↑ a b c Satora 1990 ↓, s. 154.
  10. ↑ Prugar-Ketling (red.) 1992 ↓, metryka.
  11. ↑ Almanach 1923 ↓, s. 49.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 326.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 110 z 15 października 1924 roku, s. 610.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 106, sprostowano, że przeniesienie dotyczyło 82 pp, a nie 75 pp.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 150.
  17. ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 35.
  18. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 645–647 i 682.
  19. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
  20. ↑ Bielski 1991 ↓, s. 355-357.
  21. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 41, 646.
  22. ↑ Dindorf-Ankowicz 1929 ↓, s. 46-47.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 19 sierpnia 1922 roku, s. 613-615.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921 roku, s. 611.
  25. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16, 448.
  26. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 22 z 9 sierpnia 1928 roku, poz. 247.
  27. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 17 z 28 czerwca 1928 roku, poz. 198.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=82_Syberyjski_Pułk_Piechoty&oldid=62112031”