Jerzy Stuhr: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
brak wykazanego związku
Znaczniki: Anulowanie edycji Wycofane
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 95.40.148.120) i przywrócono wersję 69110878 autorstwa Kelvin - było dobrze
Znacznik: Ręczne wycofanie zmian
Linia 27: Linia 27:
Urodził się 18 kwietnia 1947 w Krakowie jako jedyne dziecko<ref name="Terentiew">{{Cytuj książkę |autor = Nina Terentiew |tytuł = Zwierzenia kontrolowane |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2004 |strony = 124 |isbn = 83-7337-452-3}}</ref> Tadeusza Stuhra i jego żony Marii z domu Chorąży, którzy pobrali się 6 czerwca 1946{{odn|Stuhr|2009|s=155–156, 160}}. Jego matka była księgową w Miejskim Handlu Detalicznym oraz w [[Teatr Lalek Banialuka|teatrze Banialuka]] w Bielsku-Białej{{odn|Stuhr|2009|s=188–190}}<ref name="EKr">{{Cytuj |tytuł = Stuhr Jerzy |url = http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/106-s/788-stuhr-jerzy.html |opublikowany = Encyklopedia Krakowa |data dostępu = 2018-01-01}}</ref>, a ojciec był prokuratorem<ref>{{Cytuj książkę |autor = Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter |tytuł = Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości |wydawca = WAM |miejsce = Kraków |data = 2019 |strony = 38 |isbn = 978-83-277-1656-9}}</ref>. Pochodzi z rodziny od pokoleń związanej z Krakowem. Pierwsi jej przedstawiciele – Anna z Thillów oraz Leopold Stuhrowie – przybyli do miasta z [[Powiat Mistelbach|powiatu Mistelbach]] w [[Dolna Austria|Dolnej Austrii]] w 1879{{odn|Stuhr|2009|s=9}}<ref>{{Cytuj |url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/72254,druk.html |tytuł = Teatr w Polsce – polski wortal teatralny |opublikowany = www.e-teatr.pl |język = pl |data dostępu = 2020-07-09}}</ref>. Pradziadek aktora, Leopold Stuhr, należał do zamożnego mieszczaństwa; osiadłszy w Krakowie, kupił kamienicę przy Rynku Podgórskim i założył restaurację{{odn|Stuhr|2009|s=15–16, 54–56}}. Bratem dziadka aktora był [[Oskar Stuhr]]{{odn|Stuhr|2009|s=79}}, adwokat i działacz [[Stronnictwo Narodowe (1928–1947)|Stronnictwa Narodowego]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Polona |data dostępu = 2020-02-15 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/nowy-dziennik-r-21-nr-317-19-listopada-1938,NDc5MjcwNTQ/14/#info:search:%22Oskar%20Stuhr%22}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Okiem Jerzego Stuhra: Chichot historii, czyli rzecz o moim dziadku |data = 2019-09-28 |data dostępu = 2020-02-15 |opublikowany = plus.gazetakrakowska.pl |url = https://plus.gazetakrakowska.pl/okiem-jerzego-stuhra-chichot-historii-czyli-rzecz-o-moim-dziadku/ar/c15-14456803 |język = pl}}</ref>.
Urodził się 18 kwietnia 1947 w Krakowie jako jedyne dziecko<ref name="Terentiew">{{Cytuj książkę |autor = Nina Terentiew |tytuł = Zwierzenia kontrolowane |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2004 |strony = 124 |isbn = 83-7337-452-3}}</ref> Tadeusza Stuhra i jego żony Marii z domu Chorąży, którzy pobrali się 6 czerwca 1946{{odn|Stuhr|2009|s=155–156, 160}}. Jego matka była księgową w Miejskim Handlu Detalicznym oraz w [[Teatr Lalek Banialuka|teatrze Banialuka]] w Bielsku-Białej{{odn|Stuhr|2009|s=188–190}}<ref name="EKr">{{Cytuj |tytuł = Stuhr Jerzy |url = http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/106-s/788-stuhr-jerzy.html |opublikowany = Encyklopedia Krakowa |data dostępu = 2018-01-01}}</ref>, a ojciec był prokuratorem<ref>{{Cytuj książkę |autor = Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter |tytuł = Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości |wydawca = WAM |miejsce = Kraków |data = 2019 |strony = 38 |isbn = 978-83-277-1656-9}}</ref>. Pochodzi z rodziny od pokoleń związanej z Krakowem. Pierwsi jej przedstawiciele – Anna z Thillów oraz Leopold Stuhrowie – przybyli do miasta z [[Powiat Mistelbach|powiatu Mistelbach]] w [[Dolna Austria|Dolnej Austrii]] w 1879{{odn|Stuhr|2009|s=9}}<ref>{{Cytuj |url = http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/72254,druk.html |tytuł = Teatr w Polsce – polski wortal teatralny |opublikowany = www.e-teatr.pl |język = pl |data dostępu = 2020-07-09}}</ref>. Pradziadek aktora, Leopold Stuhr, należał do zamożnego mieszczaństwa; osiadłszy w Krakowie, kupił kamienicę przy Rynku Podgórskim i założył restaurację{{odn|Stuhr|2009|s=15–16, 54–56}}. Bratem dziadka aktora był [[Oskar Stuhr]]{{odn|Stuhr|2009|s=79}}, adwokat i działacz [[Stronnictwo Narodowe (1928–1947)|Stronnictwa Narodowego]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Polona |data dostępu = 2020-02-15 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/nowy-dziennik-r-21-nr-317-19-listopada-1938,NDc5MjcwNTQ/14/#info:search:%22Oskar%20Stuhr%22}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Okiem Jerzego Stuhra: Chichot historii, czyli rzecz o moim dziadku |data = 2019-09-28 |data dostępu = 2020-02-15 |opublikowany = plus.gazetakrakowska.pl |url = https://plus.gazetakrakowska.pl/okiem-jerzego-stuhra-chichot-historii-czyli-rzecz-o-moim-dziadku/ar/c15-14456803 |język = pl}}</ref>.


Pierwsze kilka miesięcy życia spędził z rodzinami w Cieszynie, po czym aż do ukończenia szkoły średniej ([[III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bielsku-Białej|III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego]]) mieszkał w [[Bielsko-Biała|Bielsku-Białej]]{{odn|Stuhr|2009|s=180–181}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter |tytuł = Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości |wydawca = WAM |miejsce = Kraków |data = 2019 |strony = 55 |isbn = 978-83-277-1656-9}}</ref>. Jako nastolatek był prześladowany w szkole przez rówieśników ze względu na swoje na niemieckobrzmiące nazwisko{{odn|Stuhr|2009|s=182–184}}. Gdy był licealistą, dorabiał, pracując jako bileter i organizator widowni w [[Teatr Lalek Banialuka|teatrze Banialuka]]{{odn|Stuhr|2009|s=190}}.
Pierwsze kilka miesięcy życia spędził z rodzinami w Cieszynie, po czym aż do ukończenia szkoły średniej ([[III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bielsku-Białej|III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego]]) mieszkał w [[Bielsko-Biała|Bielsku-Białej]]{{odn|Stuhr|2009|s=180–181}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter |tytuł = Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości |wydawca = WAM |miejsce = Kraków |data = 2019 |strony = 55 |isbn = 978-83-277-1656-9}}</ref>. Jako nastolatek był prześladowany w szkole przez rówieśników ze względu na swoje na niemieckobrzmiące nazwisko{{odn|Stuhr|2009|s=182–184}}. Gdy był licealistą, dorabiał, pracując jako bileter i organizator widowni w [[Teatr Lalek Banialuka|teatrze Banialuka]]{{odn|Stuhr|2009|s=190}}.


Powróciwszy do Krakowa, ukończył [[Filologia polska|polonistykę]] na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]{{r|Terentiew}}{{odn|Stuhr|2009|s=193}}, a następnie Wydział Aktorski [[Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie|Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej]]. W 1994 uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych. Był członkiem [[Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów|Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów]]<ref name="Ludzienauki">{{ludzie nauki|69350|osoba=prof. przew. kwal. I Jerzy Stuhr|data dostępu=2011-09-08}}</ref>. W 2007 odebrał tytuł doktora [[honoris causa]] [[Uniwersytet Śląski|Uniwersytetu Śląskiego]]{{odn|Stuhr|2009|s=193}}.
Powróciwszy do Krakowa, ukończył [[Filologia polska|polonistykę]] na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]{{r|Terentiew}}{{odn|Stuhr|2009|s=193}}, a następnie Wydział Aktorski [[Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie|Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej]]. W 1994 uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych. Był członkiem [[Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów|Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów]]<ref name="Ludzienauki">{{ludzie nauki|69350|osoba=prof. przew. kwal. I Jerzy Stuhr|data dostępu=2011-09-08}}</ref>. W 2007 odebrał tytuł doktora [[honoris causa]] [[Uniwersytet Śląski|Uniwersytetu Śląskiego]]{{odn|Stuhr|2009|s=193}}.
Linia 51: Linia 51:
W 1971 poślubił Barbarę Kóskę, skrzypaczkę (późniejszą artystkę [[Capella Cracoviensis|Capelli Cracoviensis]] i założycielkę zespołu Amar Corde<ref>{{Cytuj książkę |autor = Beata Nowicka, Barbara Stuhr |tytuł = Basia: Szczęśliwą się bywa |wydawca = Wydawnictwo W.A.B. |miejsce = Warszawa |rok = 2018 |strony = 133 |isbn = 9788328045545}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = Jerzy Stuhr |tytuł = Ja kontra bas |wydawca = Wydawnictwo Literackie |miejsce = Kraków |data = 2015 |strony = 90–91 |isbn = 978-83-08-06051-3}}</ref>), z którą zna się od dzieciństwa{{odn|Stuhr|2009|s=193, 200}}<ref>{{Cytuj |tytuł = Jerzy Stuhr: 39 lat po ślubie a kocham Basię bez pamięci |data dostępu = 2018-08-17 |url = https://www.se.pl/wiadomosci/gwiazdy/jerzy-stuhr-kocham-basie-bez-pamieci-aa-jryK-cyCF-tSPs.html}}</ref>. Mają dwoje dzieci: [[Maciej Stuhr|Macieja]] (ur. 1975) i Mariannę (ur. 1982){{odn|Stuhr|2009|s=204, 213}}.
W 1971 poślubił Barbarę Kóskę, skrzypaczkę (późniejszą artystkę [[Capella Cracoviensis|Capelli Cracoviensis]] i założycielkę zespołu Amar Corde<ref>{{Cytuj książkę |autor = Beata Nowicka, Barbara Stuhr |tytuł = Basia: Szczęśliwą się bywa |wydawca = Wydawnictwo W.A.B. |miejsce = Warszawa |rok = 2018 |strony = 133 |isbn = 9788328045545}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = Jerzy Stuhr |tytuł = Ja kontra bas |wydawca = Wydawnictwo Literackie |miejsce = Kraków |data = 2015 |strony = 90–91 |isbn = 978-83-08-06051-3}}</ref>), z którą zna się od dzieciństwa{{odn|Stuhr|2009|s=193, 200}}<ref>{{Cytuj |tytuł = Jerzy Stuhr: 39 lat po ślubie a kocham Basię bez pamięci |data dostępu = 2018-08-17 |url = https://www.se.pl/wiadomosci/gwiazdy/jerzy-stuhr-kocham-basie-bez-pamieci-aa-jryK-cyCF-tSPs.html}}</ref>. Mają dwoje dzieci: [[Maciej Stuhr|Macieja]] (ur. 1975) i Mariannę (ur. 1982){{odn|Stuhr|2009|s=204, 213}}.


W 1988 przeszedł [[zawał serca]]{{odn|Stuhr|2009|s=252}}, o czym napisał książkę pt. ''Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce''<ref name="ang" />. We wrześniu 2011 zdiagnozowano u niego [[Nowotwór złośliwy krtani|nowotwór krtani]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/493009,Stuhr-wierze-ze-pokonam-chorobe |tytuł = Stuhr: wierzę, że pokonam chorobę |data = 2011-12-05 |opublikowany = polskieradio.pl |data dostępu = 2012-02-15}}</ref>. W lutym 2016 przeszedł drugi zawał serca<ref>{{Cytuj |url = https://www.spidersweb.pl/rozrywka/2020/08/03/jerzy-stuhr-choroba-udar/ |tytuł = Jerzy Stuhr wraca do zdrowia. Aktor nagrał filmik z pozdrowieniami |opublikowany = www.spidersweb.pl |data dostępu = 2020-09-25}}</ref>. 13 lipca 2020 przeszedł [[udar mózgu]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Jerzy Stuhr po udarze. Pojawiły się PRZEŁOMOWE informacje! |data dostępu = 2020-07-18 |opublikowany = www.se.pl |url = https://www.se.pl/wiadomosci/gwiazdy/jerzy-stuhr-po-udarze-pojawily-sie-przelomowe-informacje-aa-pNJS-cPMq-Q1go.html}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Jerzy Stuhr wyszedł ze szpitala. „Czuje się dużo lepiej” |data dostępu = 2020-08-03 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/kultura-i-styl/jerzy-stuhr-wyszedl-ze-szpitala-rodzina-aktora-czuje-sie-duzo-lepiej-4650820}}</ref>.
W 1988 przeszedł [[zawał serca]]{{odn|Stuhr|2009|s=252}}, o czym napisał książkę pt. ''Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce''<ref name="ang" />. We wrześniu 2011 zdiagnozowano u niego [[Nowotwór złośliwy krtani|nowotwór krtani]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/493009,Stuhr-wierze-ze-pokonam-chorobe |tytuł = Stuhr: wierzę, że pokonam chorobę |data = 2011-12-05 |opublikowany = polskieradio.pl |data dostępu = 2012-02-15}}</ref>. W lutym 2016 przeszedł drugi zawał serca<ref>{{Cytuj |url = https://www.spidersweb.pl/rozrywka/2020/08/03/jerzy-stuhr-choroba-udar/ |tytuł = Jerzy Stuhr wraca do zdrowia. Aktor nagrał filmik z pozdrowieniami |opublikowany = www.spidersweb.pl |data dostępu = 2020-09-25}}</ref>. 13 lipca 2020 przeszedł [[udar mózgu]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Jerzy Stuhr po udarze. Pojawiły się przełomowe informacje |data dostępu = 2020-07-18 |opublikowany = www.se.pl |url = https://www.se.pl/wiadomosci/gwiazdy/jerzy-stuhr-po-udarze-pojawily-sie-przelomowe-informacje-aa-pNJS-cPMq-Q1go.html}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Jerzy Stuhr wyszedł ze szpitala. „Czuje się dużo lepiej” |data dostępu = 2020-08-03 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/kultura-i-styl/jerzy-stuhr-wyszedl-ze-szpitala-rodzina-aktora-czuje-sie-duzo-lepiej-4650820}}</ref>.


17 października 2022 w Krakowie spowodował [[Kolizja drogowa|kolizję drogową]], prowadząc pojazd w [[Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości|stanie nietrzeźwości]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Oświadczenie Jerzego Stuhra. "Przepraszam, że wczoraj podjąłem tę najgorszą w moim życiu decyzję" |data dostępu = 2022-10-18 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/polska/jerzy-stuhr-potracil-motocykliste-oswiadczenie-aktora-przekazal-syn-maciej-6169618 |język = pl}}</ref>.
17 października 2022 w Krakowie spowodował [[Kolizja drogowa|kolizję drogową]], prowadząc pojazd w [[Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości|stanie nietrzeźwości]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Oświadczenie Jerzego Stuhra. „Przepraszam, że wczoraj podjąłem tę najgorszą w moim życiu decyzję” |data dostępu = 2022-10-18 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/polska/jerzy-stuhr-potracil-motocykliste-oswiadczenie-aktora-przekazal-syn-maciej-6169618 |język = pl}}</ref>.


== Odznaczenia i nagrody ==
== Odznaczenia i nagrody ==
Linia 60: Linia 60:


=== Ordery i odznaczenia ===
=== Ordery i odznaczenia ===
* 2014 – [[Order Uśmiechu]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://orderusmiechu.pl/?q=node/2141 |tytuł = PRZYZNANIE ORDERÓW UŚMIECHU |opublikowany = orderusmiechu.pl |data dostępu = 2015-12-06}}</ref> oraz członek Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu (2016)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://orderusmiechu.pl/?q=node/2206 |tytuł = Komunikat Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu z dn. 2.11.2016 roku |data = 2016-11-02 |opublikowany = orderusmiechu.pl |data dostępu = 2016-11-02}}</ref>.
* 2014 – [[Order Uśmiechu]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://orderusmiechu.pl/?q=node/2141 |tytuł = Przyznanie Orderów Uśmiechu |opublikowany = orderusmiechu.pl |data dostępu = 2015-12-06}}</ref> oraz członek Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu (2016)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://orderusmiechu.pl/?q=node/2206 |tytuł = Komunikat Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu z dn. 2.11.2016 roku |data = 2016-11-02 |opublikowany = orderusmiechu.pl |data dostępu = 2016-11-02}}</ref>.
* 2012 – [[Odznaka „Honoris Gratia”]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://bip.krakow.pl/zarzadzenie/2012/989/w_sprawie_nadania_odznaki_Honoris_Gratia_panu_Jerzemu_Stuhtowi.html |tytuł = Zarządzenie Nr 989/2012 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 2012-04-13 w sprawie nadania odznaki Honoris Gratia panu Jerzemu Stuhrowi |opublikowany = bip.krakow.pl |data = 2012-04-13 |data dostępu = 2012-06-24}}</ref>
* 2012 – [[Odznaka „Honoris Gratia”]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://bip.krakow.pl/zarzadzenie/2012/989/w_sprawie_nadania_odznaki_Honoris_Gratia_panu_Jerzemu_Stuhtowi.html |tytuł = Zarządzenie Nr 989/2012 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 2012-04-13 w sprawie nadania odznaki Honoris Gratia panu Jerzemu Stuhrowi |opublikowany = bip.krakow.pl |data = 2012-04-13 |data dostępu = 2012-06-24}}</ref>
* 2011 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz działalności pedagogicznej”<ref>{{Monitor Polski|2011|71|697}}.</ref>
* 2011 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz działalności pedagogicznej”<ref>{{Monitor Polski|2011|71|697}}.</ref>
Linia 312: Linia 312:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Stuhr | imię = Jerzy | tytuł = Stuhrowie. Historie rodzinne | inni = Aleksandra Pawlicka (oprac.) | isbn = 978-83-08-04273-1 | data = 2009 | wydawca = Wydawnictwo Literackie | odn = tak }}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Stuhr |imię = Jerzy |tytuł = Stuhrowie. Historie rodzinne |inni = Aleksandra Pawlicka (oprac.) |isbn = 978-83-08-04273-1 |data = 2009 |wydawca = Wydawnictwo Literackie |odn = tak}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
Linia 355: Linia 355:
[[Kategoria:Rektorzy Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie]]
[[Kategoria:Rektorzy Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
[[Kategoria:Polscy aktorzy filmowi]]
[[Kategoria:Polscy aktorzy filmowi]]

Wersja z 09:50, 24 gru 2022

Jerzy Stuhr
Ilustracja
Jerzy Stuhr (2018)
Imię i nazwisko

Jerzy Oskar Stuhr

Data i miejsce urodzenia

18 kwietnia 1947
Kraków

Zawód

aktor, reżyser, polonista

Współmałżonek

Barbara Stuhr
(od 1971)

Lata aktywności

od 1971

Zespół artystyczny
Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1971–2001)
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka „Honoris Gratia” Order Zasługi Republiki Włoskiej V Klasy (1951-2001) Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jerzy Oskar Stuhr (ur. 18 kwietnia 1947 w Krakowie) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, filolog i pisarz, profesor sztuk teatralnych. W latach 1990–1996 oraz 2002–2008 był rektorem PWST w Krakowie.

Uznawany za jednego z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich aktorów[1]. Laureat Polskiej Nagrody Filmowej za rolę drugoplanową w filmie Persona non grata (2005) i nagrody specjalnej za osiągnięcia życia (2018).

Życiorys

Rodzina i edukacja

Urodził się 18 kwietnia 1947 w Krakowie jako jedyne dziecko[2] Tadeusza Stuhra i jego żony Marii z domu Chorąży, którzy pobrali się 6 czerwca 1946[3]. Jego matka była księgową w Miejskim Handlu Detalicznym oraz w teatrze Banialuka w Bielsku-Białej[4][5], a ojciec był prokuratorem[6]. Pochodzi z rodziny od pokoleń związanej z Krakowem. Pierwsi jej przedstawiciele – Anna z Thillów oraz Leopold Stuhrowie – przybyli do miasta z powiatu Mistelbach w Dolnej Austrii w 1879[7][8]. Pradziadek aktora, Leopold Stuhr, należał do zamożnego mieszczaństwa; osiadłszy w Krakowie, kupił kamienicę przy Rynku Podgórskim i założył restaurację[9]. Bratem dziadka aktora był Oskar Stuhr[10], adwokat i działacz Stronnictwa Narodowego[11][12].

Pierwsze kilka miesięcy życia spędził z rodzinami w Cieszynie, po czym aż do ukończenia szkoły średniej (III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego) mieszkał w Bielsku-Białej[13][14]. Jako nastolatek był prześladowany w szkole przez rówieśników ze względu na swoje na niemieckobrzmiące nazwisko[15]. Gdy był licealistą, dorabiał, pracując jako bileter i organizator widowni w teatrze Banialuka[16].

Powróciwszy do Krakowa, ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim[2][17], a następnie Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. W 1994 uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych. Był członkiem Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów[18]. W 2007 odebrał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego[17].

Kariera zawodowa

Rozpoczął pracę jako aktor w Starym Teatrze w Krakowie, w którym zagrał m.in. Belzebuba w Dziadach, Wysockiego w Nocy listopadowej, Piotra Wierchowieńskiego w Biesach i Jaszę w Wiśniowym sadzie[19].

Na wielkim ekranie zadebiutował występem w filmie Hieronima Przybyła Milion za Laurę (1971), przy którym był statystą[20]. W kolejnych latach pojawił się epizodycznie m.in. w filmach Andrzeja Żuławskiego, Jerzego Gruzy i Antoniego Krauze. W 1976 zagrał swoją pierwszą, główną rolę filmową – Antoniego Gralaka, młodego mężczyzny, który po opuszczeniu zakładu karnego po trzech latach odsiadki próbuje ułożyć sobie nowe życie w realiach Polski lat 70. XX wieku w filmie Krzysztofa Kieślowskiego Spokój (1980)[21]. W tym okresie zagrał jeszcze w dwóch innych filmach reżysera: asystenta Stefana Bednarza w Bliźnie (1976) i Filip Mosz, główny bohater Amatora (1979)[21]. W 1978 premierę miały dwa filmy, w których zagrał główną rolę: Wodzirej Feliksa Falka[22] i Seans Sławomira Idziaka, a także film Andrzeja Wajdy Bez znieczulenia, w którym zagrał drugoplanową postać adwokata Jerzego Porębowicza[21].

Równocześnie z działalnością aktorską, w połowie lat 70. zaczął współprowadzić (z Bogusławem Sobczukiem) programy telewizyjne z cyklu Spotkanie z Balladą, co zapewniło mu ogólnopolską popularność[23].

W 1980 wyjechał do Włoch, gdzie w kolejnych latach wystawiał spektakle teatralne[24], a także nawiązał współpracę pedagogiczną ze Szkołą Teatralną w Bolonii, Teatro Stabile w Trieście i Università degli Studi di Palermo oraz prowadził kursy aktorskie na Festiwalu Aktorów we Florencji[21][24]. W 1982 za rolę w Mątwi Witkacego, wystawionym na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Spoleto, otrzymał Nagrodę Krytyki Włoskiej dla najlepszego aktora zagranicznego we Włoszech za „opanowanie języka włoskiego i jakość interpretacji”[25]. W tym okresie zaczął także występować z recitalem Patricka Süskinda Kontrabasista, który premierowo pokazał na festiwalu w Parmie[26].

Szeroką rozpoznawalność w Polsce zapewniła mu rola Maksa Paradysa w filmie Juliusza Machulskiego Seksmisja (1983). Umiejętności komediowe zaprezentował również w kolejnych filmach lat 80.: Kingsajz (1988), Dekalog X (1988) czy Obywatel Piszczyk (1989).

W latach 1990–1996 był rektorem PWST w Krakowie. W 1994 zadebiutował jako reżyser filmowy produkcją Spis cudzołożnic (1995), będącą adaptacją powieści Jerzego Pilcha Spis cudzołożnic. Proza podróżna z 1993, w której dodatkowo zagrał główną rolę Gustawa. W 1997 zagrał pięć ról w wyreżyserowanych przez siebie Historiach miłosnych. Ponadto wykreował komediową postać komisarza Ryby w filmie Juliusza Machulskiego Kiler (1997), a także w jego kontynuacji Kiler-ów 2-óch z 1999. W 1998 otrzymał nagrodę Narodowego Syndykatu Włoskich Dziennikarzy Filmowych[24].

W 2001 użyczył głosu Osłu w filmie animowanym Shrek (2001), jak również w jego czterech kontynuacjach. W 2002–2008 ponownie piastował stanowisko rektora krakowskiej PWST. W 2003 zagrał główną rolę w wyreżyserowanym przez siebie filmie Pogoda na jutro (2003). W 2005 otrzymał nagrodę im. Roberta Bressona od Papieskiej Rady Kultury[24]. W 2006 wszedł w skład rady programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej.

Został przewodniczącym rady Fundacji Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci im. księdza Józefa Tischnera[27], którą wspiera od 2004.

Życie prywatne

W 1971 poślubił Barbarę Kóskę, skrzypaczkę (późniejszą artystkę Capelli Cracoviensis i założycielkę zespołu Amar Corde[28][29]), z którą zna się od dzieciństwa[30][31]. Mają dwoje dzieci: Macieja (ur. 1975) i Mariannę (ur. 1982)[32].

W 1988 przeszedł zawał serca[33], o czym napisał książkę pt. Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce[27]. We wrześniu 2011 zdiagnozowano u niego nowotwór krtani[34]. W lutym 2016 przeszedł drugi zawał serca[35]. 13 lipca 2020 przeszedł udar mózgu[36][37].

17 października 2022 w Krakowie spowodował kolizję drogową, prowadząc pojazd w stanie nietrzeźwości[38].

Odznaczenia i nagrody

Jerzy Stuhr (2015)
Jerzy Stuhr podczas uroczystości pogrzebowych Sławomira Mrożka (2013)

Ordery i odznaczenia

Inne nagrody i wyróżnienia

Wybrane role teatralne

Jerzy Stuhr podczas 15. Festiwalu GoEast w Wiesbaden (2015)
Jerzy Stuhr

Filmografia

Filmy fabularne
Rok Tytuł Rola Reżyseria
1971 Trzecia część nocy laborant Andrzej Żuławski
1971 Milion za Laurę syn górala Hieronim Przybył
1972 Na wylot brat Malisza Grzegorz Królikiewicz
1973 Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy gość przed pośredniakiem Jerzy Gruza
1974 Die Schlüssel prowadzący juwenalia Egon Günther
1975 Strach robotnik Antoni Krauze
1976 Spokój Antoni Gralak Krzysztof Kieślowski
1976 Próba ciśnienia mężczyzna Tadeusz Junak
1976 Blizna asystent Krzysztof Kieślowski
1977 Wodzirej Lutek Feliks Falk
1978 Seans Tomek Sławomir Idziak
1978 Bez znieczulenia Jerzy Porębowicz Andrzej Wajda
1978 Aktorzy prowincjonalni recenzent Agnieszka Holland
1979 Szansa historyk Ejmont Feliks Falk
1979 Amator Filip Krzysztof Kieślowski
1979 Útközben aktor Márta Mészáros
1980 Wizja lokalna 1901 radca Wagner Filip Bajon
1980 Ćma „elegancki” Tomasz Zygadło
1981 Przypadek działacz ZSMP Krzysztof Kieślowski
1981 Wojna światów – następne stulecie prawnik Piotr Szulkin
1981 Z dalekiego kraju inżynier Krzysztof Zanussi
1982 Matka Królów ubek Janusz Zaorski
1983 Seksmisja Maks Paradys Juliusz Machulski
1983 Wir fotograf Henryk Jacek Schoen
1983 Przeznaczenie naczelny Jacek Koprowicz
1984 Rok spokojnego słońca Adzio Krzysztof Zanussi
1984 O-bi, o-ba Soft Piotr Szulkin
1984 Medium Netz Jacek Koprowicz
1985 Ga, ga urzędnik Chudy Piotr Szulkin
1986 Ucieczka Czesio Tomasz Szadkowski
1986 Bohater roku Lutek Feliks Falk
1987 Śmierć Johna L. górnik Tomasz Zygadło
1987 Pociąg do Hollywood reżyser Radosław Piwowarski
1987 Łuk Erosa docent Ciąglewicz Jerzy Domaradzki
1987 Kingsajz nadszyszkownik Kilkujadek Juliusz Machulski
1988 Obywatel Piszczyk Piszczyk Andrzej Kotkowski
1988 Dekalog X Jerzy Krzysztof Kieślowski
1989 Deja vu Pollack Juliusz Machulski
1990 Życie za życie. Maksymilian Kolbe włoski prałat Krzysztof Zanussi
1993 Uprowadzenie Agaty Ojciec Marek Piwowski
1993 Trzy kolory. Biały Jurek Krzysztof Kieślowski
1994 Spis cudzołożnic Gustaw on sam
1996 Matka swojej matki Roman Robert Gliński
1997 Kiler komisarz Ryba Juliusz Machulski
1997 Historie miłosne pięć ról: adiunkt, ksiądz, pułkownik Jerzy Matałowski, więzień, petent on sam
1999 Kiler-ów 2-óch komisarz Ryba Juliusz Machulski
1999 Tydzień z życia mężczyzny Adam on sam
2000 Duże zwierzę Zygmunt Sawicki on sam
2001 Down House generał Iwolgin Roman Kachanov
2003 Show prezes stacji Maciej Ślesicki
2003 Pogoda na jutro Józef Kozioł on sam
2005 Persona non grata radca ambasady RP Krzysztof Zanussi
2005 Doskonałe popołudnie Andrzej Przemysław Wojcieszek
2006 Il caimano Jerzy Nanni Moretti
2007 Korowód rektor on sam
2009 Gwiazda Kopernika Paul van de Volder (głos) Zdzisław Kudła
2010 Mistyfikacja Witkacy Jacek Koprowicz
2010 Io sono con te mężczyzna Guido Chiesa
2010 Mundo Invisível.
Tributo ao Público de Cinema		 on sam on sam
2011 Habemus papam Rajski, rzecznik prasowy Nanni Moretti
2012 L’ultimo papa re przeor jezuitów Luca Manfredi
2014 Obywatel Jan Bratek on sam
2015 Smok hejnalista Tomasz Bagiński
2018 Rimetti a noi i nostri debiti profesor Antonio Morabito
2021 Sonata profesor Henryk Skarżyński Bartosz Blaschke
Seriale telewizyjne
1972 Odejścia, powroty dyżurny (odc.3) Wojciech Marczewski
1979 Z biegiem lat, z biegiem dni… Alfons Fikalski (odc. 1, 5) Andrzej Wajda
2021 Kajko i Kokosz Dziad Borowy (głos, odc. 12)[55] Marcin Wasilewski

Polski dubbing

Reżyseria

 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmy w reżyserii Jerzego Stuhra.

Pozostała twórczość

Jerzy Stuhr podczas spotkania autorskiego w Krakowie (2019)

Publikacje książkowe

  • Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce. Czytelnik, Warszawa 1992
  • Ucieczka do przodu! Jerzy Stuhr od A do Z w wywiadach Marii Malatyńskiej. Znak, Kraków 2007
  • Stuhrowie. Historie rodzinne. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008
  • Tak sobie myślę… Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012
  • Obywatel Stuhr. Z Jerzym i Maciejem rozmawia Ewa Winnicka. Znak, Kraków 2014
  • Kto tam zerka na Kacperka? (wspólnie z Marianną Bończą-Stuhr). Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014
  • Ja kontra bas. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015

Współpraca radiowa

Współpracował z RMF FM przy kampanii „Prawda czy fałsz?” oraz czytał Przygody dobrego wojaka Szwejka. Został członkiem rady programowej radia RMF Classic.

Przypisy

  1. ↑ Jerzy Stuhr [online], Filmweb [dostęp 2021-05-08] (pol.).
  2. ↑ a b Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 124. ISBN 83-7337-452-3.
  3. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 155–156, 160.
  4. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 188–190.
  5. ↑ Stuhr Jerzy [online], Encyklopedia Krakowa [dostęp 2018-01-01].
  6. ↑ Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter: Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości. Kraków: WAM, 2019, s. 38. ISBN 978-83-277-1656-9.
  7. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 9.
  8. ↑ Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  9. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 15–16, 54–56.
  10. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 79.
  11. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-02-15].
  12. ↑ Okiem Jerzego Stuhra: Chichot historii, czyli rzecz o moim dziadku [online], plus.gazetakrakowska.pl, 28 września 2019 [dostęp 2020-02-15] (pol.).
  13. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 180–181.
  14. ↑ Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter: Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości. Kraków: WAM, 2019, s. 55. ISBN 978-83-277-1656-9.
  15. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 182–184.
  16. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 190.
  17. ↑ a b Stuhr 2009 ↓, s. 193.
  18. ↑ Prof. przew. kwal. I Jerzy Stuhr, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-09-08].
  19. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 194.
  20. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 201–203.
  21. ↑ a b c d Stuhr 2009 ↓, s. 208.
  22. ↑ Maciej Stuhr, ks. Andrzej Luter: Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości. Kraków: WAM, 2019, s. 62. ISBN 978-83-277-1656-9.
  23. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 227.
  24. ↑ a b c d gal: Jerzy Stuhr: polska gwiazda we Włoszech. [w:] Onet.pl [on-line]. wiadomosci.onet.pl, 2005-09-07. [dostęp 2020-07-11]. (pol.).
  25. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 208–209.
  26. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 235.
  27. ↑ a b Strasznie chcę żyć dla ludzi. Fragmenty rozmowy z Jerzym Stuhrem. „Angora”. Nr 7 (19 lutego 2012), 2012-01-29. 
  28. ↑ Beata Nowicka, Barbara Stuhr: Basia: Szczęśliwą się bywa. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2018, s. 133. ISBN 978-83-280-4554-5.
  29. ↑ Jerzy Stuhr: Ja kontra bas. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2015, s. 90–91. ISBN 978-83-08-06051-3.
  30. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 193, 200.
  31. ↑ Jerzy Stuhr: 39 lat po ślubie a kocham Basię bez pamięci [online] [dostęp 2018-08-17].
  32. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 204, 213.
  33. ↑ Stuhr 2009 ↓, s. 252.
  34. ↑ Stuhr: wierzę, że pokonam chorobę. polskieradio.pl, 2011-12-05. [dostęp 2012-02-15].
  35. ↑ Jerzy Stuhr wraca do zdrowia. Aktor nagrał filmik z pozdrowieniami [online], www.spidersweb.pl [dostęp 2020-09-25].
  36. ↑ Jerzy Stuhr po udarze. Pojawiły się przełomowe informacje [online], www.se.pl [dostęp 2020-07-18].
  37. ↑ Jerzy Stuhr wyszedł ze szpitala. „Czuje się dużo lepiej” [online], TVN24 [dostęp 2020-08-03].
  38. ↑ Oświadczenie Jerzego Stuhra. „Przepraszam, że wczoraj podjąłem tę najgorszą w moim życiu decyzję” [online], TVN24 [dostęp 2022-10-18] (pol.).
  39. ↑ Przyznanie Orderów Uśmiechu. orderusmiechu.pl. [dostęp 2015-12-06].
  40. ↑ Komunikat Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu z dn. 2.11.2016 roku. orderusmiechu.pl, 2016-11-02. [dostęp 2016-11-02].
  41. ↑ Zarządzenie Nr 989/2012 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 2012-04-13 w sprawie nadania odznaki Honoris Gratia panu Jerzemu Stuhrowi. bip.krakow.pl, 2012-04-13. [dostęp 2012-06-24].
  42. ↑ M.P. z 2011 r. nr 71, poz. 697.
  43. ↑ Medal Gloria Artis dla twórców i działaczy kultury. wiadomosci.wp.pl, 5 października 2005. [dostęp 2013-01-06].
  44. ↑ Stuhr Sig. Jerzy Cavaliere Ordine al Merito della Repubblica Italiana.
  45. ↑ M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 110.
  46. ↑ Stuhr Jerzy, [w:] Encyklopedia Krakowa, s. 936, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000.
  47. ↑ Kto jest kim w Polsce, edycja 2, Warszawa: Interpress, 1989, s. 1269.
  48. ↑ Jerzy Stuhr, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2019-01-31].
  49. ↑ Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Śląskiego [online] [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-25].
  50. ↑ Festiwal „Dwa Teatry” na antenach TVP. Telewizja Polska SA, 2012-05-14. [dostęp 2012-05-29].
  51. ↑ Złote Berło dla Jerzego Stuhra. radio-krakow.pl. [dostęp 2012-11-08].
  52. ↑ Laureaci z poprzednich edycji: Polish Market [online], polishmarket.com.pl [dostęp 2015-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-19].
  53. ↑ Jerzy Stuhr – 9. Solanin Film Festiwal 2017 – Offowy Festiwal Filmowy [online], solanin-film.pl [dostęp 2017-11-07].
  54. ↑ Jerzy Stuhr laureatem za osiągnięcia życia. onet.pl. [dostęp 2018-03-09].
  55. ↑ Marcin Michałowski: Brodka, Krystyna Janda i Jerzy Stuhr w drugim sezonie animacji „Kajko i Kokosz”. Złote przeboje, 2022-02-05. [dostęp 2021-10-22]. (pol.).
  56. ↑ Jerzy Stuhr i Danuta Stenka w polskiej wersji językowej filmu „Twój Vincent” [ZOBACZ] – Radio Wrocław [online], radiowroclaw.pl [dostęp 2017-11-24].
  57. ↑ Mundo Invisível (2011) reżyseria, scenariusz, produkcja [online], Filmweb [dostęp 2021-05-18] (pol.).

Bibliografia

  • Jerzy Stuhr: Stuhrowie. Historie rodzinne. Aleksandra Pawlicka (oprac.). Wydawnictwo Literackie, 2009. ISBN 978-83-08-04273-1.

Linki zewnętrzne

Filmy w reżyserii Jerzego Stuhra
Polskie Nagrody Filmowe za najlepszą drugoplanową rolę męską
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Laureaci Nagrody Witkacego – Nagrody Sekcji Krytyków Teatralnych
1984–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Stuhr&oldid=69111486”