Korea Północna

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna

조선민주주의인민공화국
朝鮮民主主義人民共和國
Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk

Flaga Godło
Dewiza: (kor.) 강성대국 (Silne i dobrze prosperujące państwo)
Hymn: Aegukka (애국가) (Pieśń patriotyczna)
Język urzędowy	koreański
Stolica	Pjongjang Nieprawidłowe parametry: {39|02|00|N|125|45|00|E}{{Współrzędne}} Nieznane pola: 3, 4, 5, 6, 7 oraz 8.
Ustrój polityczny	Dżucze
Typ państwa	totalitaryzm
Głowa państwa	Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej: Kim Dzong Il (kor. 김정일); Przewodniczący Najwyższego Zgromadzenia Ludowego KRLD: Kim Yong Nam
Szef rządu	premier Choe Yŏng Rim (kor. 최영림)
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	120 540 km² %
Liczba ludności (lipiec 2010)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	22 757 275Szablon:Spadek 188,8 osób/km²
PKB (PSN) (2008)  • całkowite   • na osobę	40,64 mld USD 1700 USD
Waluta	1 won północnokoreański = 100 czonów (KPW)
Niepodległość	od Japonii 15 sierpnia 1945
Strefa czasowa	UTC +9
Kod ISO 3166	KP
Domena internetowa	.kp
Kod samochodowy	KP
Kod telefoniczny	+850

{{Państwo infobox}} Nieznane pola: "hymn_język", "ludność_miejsce", "uwagi", "pkb_ppp_miejsce", "państwo", "gęstość_miejsce", "powierzchnia_miejsce" oraz "język_używany".

Ten artykuł jest częścią serii Ustrój i polityka Korei Północnej

Ustrój polityczny Korei Północnej Wieczny Prezydent: Kim Ir Sen Przywódca KRLD: Kim Dzong Il Premier: Choe Yŏng Rim Partia Pracy Korei Sekretarz Generalny Podział administracyjny Geografia Prawa człowieka Idee dżucze Polityka zagraniczna

Korea Północna (kor. 조선민주주의인민공화국, hancha 朝鮮民主主義人民共和國, MCR. Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, w skrócie KRLD) – komunistyczne państwo totalitarne w Azji Wschodniej, powstałe w północnej części Półwyspu Koreańskiego po II wojnie światowej, na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. Oficjalnie, według konstytucji, Korea Północna jest republiką socjalistyczną.

Korea Północna jest państwem o ustroju jednopartyjnym, rządzonym przez Demokratyczny Front na rzecz Zjednoczenia Ojczyzny z Partią Pracy Korei na czele. Totalitarna władza w Korei Północnej sprawowana jest w oparciu o stworzone przez Kim Ir Sena idee dżucze, zakładające niezależność państwa w budowie socjalizmu. Formalnie idee dżucze stały się państwową ideologią KRLD po wpisaniu ich do konstytucji w 1972 roku, jednak po raz pierwszy zostały wyłożone przez Kim Ir Sena już pod koniec roku 1955. Zmarły w 1994 roku Kim Ir Sen posiada obecnie status Wiecznego Prezydenta. Głową państwa jest Kim Dzong Il, syn Kim Ir Sena, zajmujący stanowisko sekretarza generalnego Partii Pracy Korei. Jako przewodniczący Komisji Obrony Narodowej KRLD jest także zwierzchnikiem Koreańskiej Armii Ludowej, czyli sił zbrojnych Korei Północnej.

Biorąc pod uwagę odsetek obywateli w czynnej służbie wojskowej, Korea Północna jest najbardziej zmilitaryzowanym państwem świata. KRLD prowadzi również badania nad rozwojem broni atomowej i program eksploracji kosmosu.

Kim Ir Sen i Kim Dzong Il za pomocą państwowej propagandy rozwinęli wokół siebie kult jednostki. Zasięg totalitarnej władzy i związany z nią rozbudowany aparat represji powoduje, że zdaniem obrońców praw człowieka sytuacja obywateli pod względem przestrzegania podstawowych praw jednostki należy w Korei Północnej do najgorszych na świecie.

Stolicą Korei Północnej i największym miastem jest Pjongjang. W Chinach oraz w samej Korei Północnej kraj zwany jest Pukchosŏn ("Północny Chosŏn"; 북조선; 北朝鮮). Puk-han ("Północny Han"; 북한; 北韓) to nazwa popularna wśród mieszkańców Korei Południowej. Korea Północna graniczy z Rosją na północnym wschodzie, Chinami na północy i Republiką Korei (Koreą Południową) na południu. Kraj jest górzysty, poprzecinany dużymi dolinami. Do głównych rzek należą Tumen oraz Yalu, które swój początek biorą w chińskiej Mandżurii.

Okupacja Korei przez Japonię zakończyła się w 1945 roku wraz z kapitulacją japońskiej armii po przegranej w II wojnie światowej. Od tego momentu terytorium Korei na północ od 38. równoleżnika zajmował Związek Radziecki, a tereny na południu USA. Kraje te nie potrafiły dojść do porozumienia w sprawie przyszłości Korei. W 1948 roku przyczyniło się to do powstania oddzielnych rządów na północy i południu, uważających się za prawowite władze całego półwyspu. Tym samym historia Korei Północnej rozpoczęła się 9 września 1948 roku, wraz z ogłoszeniem niepodległości.

Rosnące napięcie pomiędzy rządami doprowadziło do wybuchu wojny. 25 czerwca 1950 roku Koreańska Armia Ludowa przekroczyła 38. równoleżnik i zaatakowała Koreę Południową. Wojna trwała do 27 lipca 1953 roku, kiedy podpisano rozejm i ustanowiono strefę zdemilitaryzowaną, oddzielającą oba kraje.

Geografia

Korea Północna zajmuje północną część Półwyspu Koreańskiego o powierzchni 120 540 km². Od zachodniej strony jej granicę wyznacza Morze Zachodniokoreańskie (znane lepiej jako Morze Żółte) i Zatoka Zachodniokoreańska, od wschodu – Morze Wschodniokoreańskie (Morze Japońskie). Rzeki Amnok (inaczej Yalu; najdłuższa rzeka Korei, długość 790 km) oraz Tumen (dł. 521 km) wytyczają granicę KRLD z Chinami. Najwyższy punkt Korei Północnej stanowi góra Pektu (2744 m n.p.m.). Na północnowschodnim krańcu państwa przebiega granica z Rosją. Strefę buforową między obiema Koreami stanowi Koreańska Strefa Zdemilitaryzowana.

Największym miastem Korei Północnej i stolicą tego państwa jest Pjongjang (3 255 388 mieszkańców, 2008). Inne duże miasta to Kaesŏng (308 tys., 2008) tuż przy granicy z Koreą Południową, Sinŭiju (285 tys., 2009) w północno-zachodniej części kraju, przy granicy z Chinami, Wŏnsan (329 tys., 2005) i Hamhŭng (581 tys., 2008) na wschodzie, oraz Ch'ŏngjin (329 tys., 2008) na północnym wschodzie.

Topografia

Topografia Korei Północnej

Europejscy odkrywcy, którzy docierali niegdyś na Półwysep Koreański, określali ukształtowanie geograficzne terytorium Korei jako "morze z huraganami". Aż 80% terenu Korei stanowią góry i wyżyny, przedzielone głębokimi i wąskimi dolinami. Wszystkie szczyty Półwyspu Koreańskiego, osiągające 2000 m n.p.m., znajdują się na terytorium Korei Północnej.

Nadmorskie równiny są szerokie na zachodzie i nieciągłe nad wschodnim wybrzeżem. Zdecydowana większość ludności KRLD żyje właśnie na równinach i nielicznych terenach nizinnych.

Jezioro Ch'ŏnji (Rajskie jezioro) w kraterze wulkanicznej góry Pektu, najwyższego szczytu Półwyspu Koreańskiego i Mandżurii

Najwyższy punkt Korei Północnej stanowi góra Pektu (2744 m n.p.m.). Jest to szczyt pochodzenia wulkanicznego, położony przy granicy z Chinami. Składa się z płaskowyżów położonych na wysokości od 1400 do 2000 m n.p.m. Pasmo gór dzielące północno-wschodnie prowincje Hamgyong Północny i Południowy również obfituje w szczyty o podobnej wysokości, z których najwyższy jest wierzchołek Gwanmo-bong (1756 m n.p.m.).

Inne duże pasma górskie Korei Północnej to łańcuch Rangrim w północno-środkowej części KRLD (najwyższy szczyt: Wagal-bong, 2260 m n.p.m.) i góry Kangnam wzdłuż granicy chińsko-koreańskiej. Góry Kŭmgang, znane lepiej jako Góry Diamentowe w paśmie gór Taebaek, są znane z przepięknych krajobrazów, które podziwiać mogą nielicznie przybywający do KRLD turyści.

W przeciwieństwie do sąsiadów (zwłaszcza z Japonii i północnych Chin), Koreańczykom nie zagrażają trzęsienia ziemi, które Półwysep Koreański nawiedzają rzadko.

Klimat

W Korei Północnej panuje klimat kontynentalny z czterema wyraźnymi porami roku. Terytorium Korei posiada oznaczenie Dwa w klimatologicznej klasyfikacji Köppena.

Zimy są bardzo mroźne i uciążliwe, szczególnie w rejonach górskich i wyżynnych, które stanowią 80% powierzchni kraju. W całym kraju typowe są silne mrozy, pomimo utrzymującej się ładnej, słonecznej na ogół pogody. Wieją tam często silne, północne i północno-zachodnie wiatry znad Syberii. Wywołują one burze śnieżne, które występują na zmianę z ładną pogodą. Śnieg pada średnio przez 37 zimowych dni.

Lata są krótkie, lecz gorące i wilgotne. Trwa krótki sezon deszczowy, po koreańsku zwany changma. Ulewne deszcze związane są z monsunami, wiejącymi z południa i południowego wschodu. Monsuny przynoszą wilgotne powietrze znad Pacyfiku.

7 sierpnia 2007 roku najgorsze w skutkach od 40 lat powodzie zmusiły rząd Korei Północnej do zwrócenia się do społeczności międzynarodowej o pomoc humanitarną. Organizacje pozarządowe, takie jak Czerwony Krzyż, wezwały do pilnego zbierania funduszy dla Korei Północnej, gdyż obawiały się katastrofy humanitarnej w tym kraju.

Wiosna i jesień w Korei to pory przejściowe. Aura i temperatury są wówczas stosunkowo najprzyjemniejsze. Wiosną występują często susze na zmianę z gwałtownymi powodziami. Co roku, późnym latem i wczesną jesienią Półwysep Koreański nawiedzają także tajfuny.

Podział administracyjny

Od 2005 roku w Korei Północnej są dwa miasta bezpośrednio administrowane przez rząd (Chikhalsi; 직할시; 直轄市), trzy regiony specjalne oraz dziewięć prowincji.

Miasta administrowane centralnie

• Pjongjang (P'yŏngyang Chikhalsi); 평양직할시; 平壤直轄市)
• Rasŏn (Rajin-Sŏnbong Chikhalsi) (라선(라진-선봉)특별시; 羅先 (羅津-先鋒) 特別市)

Regiony specjalne

• Obszar Przemysłowy Kaesŏng (Kaesŏng Kong-ŏp Chigu; 개성공업지구; 開城工業地區)
• Turystyczny Region Kŭmgangsan (Kŭmgangsan Kwangwang Chigu; 금강산관광지구; 金剛山觀光地區)
• Specjalny Region Administracyjny Sinŭiju (Sinŭiju T'ŭkbyŏl Haengjeonggu; 신의주특별행정구; 新義州特別行政區)

Prowincje

• Chagang (Chagang-do; 자강도; 慈江道)
• Hamgyŏng Północny (Hamgyŏng-pukto; 함경북도; 咸鏡北道)
• Hamgyŏng Południowy (Hamgyŏng-namdo; 함경남도; 咸鏡南道)
• Hwanghae Północne (Hwanghae-pukto; 황해북도; 黃海北道)
• Hwanghae Południowe (Hwanghae-namdo; 황해남도; 黃海南道)
• Kangwŏn (Kangwŏndo; 강원도; 江原道)
• P'yŏngan Północny (P'yŏngan-pukto; 평안북도; 平安北道)
• P'yŏngan Południowy (P'yŏngan-namdo; 평안남도; 平安南道)
• Ryanggang (Ryanggang-do; 량강도; 兩江道)

Największe miasta

	miasto	Hangul	Hancha	liczba mieszkańców (2008)	Pjongjang Plik:Hamhung.jpg Hamhŭng Wŏnsan
1	Pjongjang	평양	平壤	3 255 288
2	Hamhŭng (wraz z Hŭngnam)	함흥	咸興	768 551 (w tym Hŭngnam – 99 994)
3	Ch'ŏngjin	청진	清津	667 929
4	Namp'o	남포	南浦	366 815
5	Wŏnsan	원산	元山	363 127
6	Sinŭiju	신의주	新義州	359 341
7	Tanch'ŏn	단천	端川	345 875
8	Kaech'ŏn	개천	价川	319 554
9	Kaesŏng	개성	開城	308 440
10	Sariwŏn	사리원	沙里院	307 764
11	Sunch'ŏn	순천	順川	297 317
12	P'yŏngsŏng	평성	平城	284 386
13	Haeju	해주	海州	273 300
14	Kanggye	강계	江界	251 971
15	Tŏkch'ŏn	덕천	德川	237 133
16	Anju	안주	安州	240 117
17	Kimch'aek	김책	金策	207 299
18	Rasŏn	라선	羅先	196 954
19	Kusŏng	구성	龜城	196 515
20	Hyesan	혜산	惠山	192 680

Historia

Podział Korei

Okres przed 1948 rokiem

Do 1905 roku na Półwyspie Koreańskim istniało Cesarstwo Koreańskie. Wtedy to, po zwycięstwie w wojnie rosyjsko-japońskiej, aneksji terytorium Korei dokonała Japonia. Po kapitulacji Japonii w 1945 roku Półwysep Koreański został podzielony przez Związek Radziecki i Stany Zjednoczone na dwie strefy wpływów, oddzielone granicą wzdłuż 38. równoleżnika. Z tego względu kluczową rolę w ustabilizowaniu sytuacji na północ od 38. równoleżnika odegrał właśnie Związek Radziecki. W sierpniu 1945 roku przedstawiciele ZSRR ustanowili tam Cywilny Zarząd Okupacyjny, w skład którego weszli przychylni radzieckim władzom działacze lewicowi i komunistyczni. Wcześniej, od lutego 1946 roku w północnej części Półwyspu rządy sprawował, opanowany przez komunistów, Tymczasowy Komitet Ludowy Korei Północnej pod wodzą Kim Ir Sena, który w czasie II wojny światowej walczył jako kapitan Armii Czerwonej w Mandżurii. Na południu władzę objął reżim proamerykańskiego Li Syng Mana, wspieranego przez ultraprawicowe bojówki antykomunistyczne. 20 lipca 1948 roku Li został wybrany przez tamtejsze Zgromadzenie Narodowe na prezydenta Korei Południowej. Politycy z północnej części kraju odmówili udziału w zorganizowanych przez ONZ wyborach z 1948 roku, mających wyłonić władze całej Korei.

Ogłoszenie niepodległości przez oba państwa koreańskie

Idea podziału stref wpływów na Półwyspie Koreańskim pojawiła się jeszcze w XIX wieku, gdy w roku 1896 została zaproponowana przez delegację Rosji podczas rokowań rosyjsko-japońskich. Po II wojnie światowej USA i ZSRR powróciły do tej koncepcji z pewnymi zmianami. Korea Południowa i Północna odpowiednio 15 sierpnia i 9 września 1948 roku ogłosiły niepodległość, roszcząc sobie prawo do administrowania na terenie całego kraju, w granicach dawnego Cesarstwa. Podział pogrzebał szanse na pokojowe zjednoczenie, które i tak było praktycznie nierealne. Żaden z rządów nie mógł zgodzić się na scenariusz zjednoczenia proponowany przez drugą stronę. Koreańczycy z Północy chcieli dokonać rewolucji komunistycznej na Południu przy wsparciu tamtejszych działaczy lewicowych i Związku Radzieckiego. Li Syng Man chciał likwidacji istniejących na Północy komunistycznych ośrodków władzy. Konflikt doprowadził do wybuchu wojny koreańskiej. W czerwcu 1949 roku z Korei Południowej wycofała się większość jednostek amerykańskiej armii, stacjonującej tam od 1945 roku. To bardzo osłabiło antykomunistyczny reżim, zarówno politycznie, jak i militarnie. Widząc to, Kim Ir Sen zaproponował przywódcy ZSRR, Józefowi Stalinowi, zbrojną napaść na Południe, w celu zaprowadzenia tam siłą komunistycznej władzy. Początkowo Stalin pomysł odrzucił. Jednak rozwój radzieckiego programu nuklearnego oraz sukces chińskiej rewolucji Mao Zedonga (który w razie wybuchu wojny na Półwyspie Koreańskim zaproponował wysłanie do walki własnych wojsk) sprawiły, że ostatecznie zgodził się na rozpoczęcie inwazji.

Wojna koreańska

Wojna koreańska była konfliktem zbrojnym między dwiema Koreami – Północną i Południową, rozpoczętym przez Koreę Północną. Wybuch wojny poprzedziły liczne prowokacje na przebiegającej przez 38. równoleżnik granicy obu Korei. Nad ranem 25 czerwca 1950 roku wojska KRLD przekroczyły granicę Południa. Na początku duże sukcesy odnosili nacierający na południe żołnierze Koreańskiej Armii Ludowej. W dwa dni po wybuchu wojny, 27 lipca 1950 roku, decyzję o zaangażowaniu wojsk amerykańskich w wojnę koreańską podjął ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych, Harry Truman. Jeszcze tego samego dnia Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła wysłanie do Korei sił międzynarodowych.

Wsparcia militarnego armii Południa udzieliły międzynarodowe siły sformowane pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych, w skład których wchodzili przede wszystkim Amerykanie. Do 5 września 1950 roku armii Północy udało się zepchnąć broniące się wojska Republiki Korei na maleńki fragment terytorium Półwyspu Koreańskiego wokół miasta Pusan, zamykając siły Korei Południowej i USA w tzw. worku pusańskim.

Amerykański nalot bombowy na miasto Wonsan, ok. 1951 r.

Obrona trwała do 15 września i zakończyła się udaną ofensywą wojsk ONZ i Południowej Korei, skoordynowaną z lądowaniem wojsk sprzymierzonych pod Inch'ŏn i przełamaniem frontu, co zmusiło wojska Korei Północnej do odwrotu. Losy wojny odwróciły się, tak jak jeszcze wielokrotnie do zawieszenia broni w lipcu 1953 roku.

25 października Mao Zedong wprowadził na front kilkusettysięczną armię Chińskich Ochotników Ludowych (ChOL). W okresie od kwietnia do maja 1951 roku wojska chińskie i północnokoreańskie przeprowadziły wielką ofensywę, która załamała się i czerwcowa kontrofensywa ONZ z powrotem przywróciła front na linii Kansas-Wyoming, która do dzisiaj stanowi granicę pomiędzy obydwoma państwami koreańskimi. Od tej pory działania wojenne przyjęły postać wojny pozycyjnej przeplatanej walkami niewielkich oddziałów.

Działania zbrojne przerwało podpisanie porozumienia rozejmowego 27 lipca 1953 roku (nie był to jednak formalny traktat pokojowy). Rozejm został podpisany przez przedstawicieli Korei Północnej (w osobie Kim Ir Sena jako zwierzchnika armii Korei Północnej), Chin Ludowych (przedstawiciel: Peng Dehuai – dowódca Ochotników Ludowych) oraz ONZ-tu, reprezentowanego przez głównodowodzącego wojsk Narodów Zjednoczonych, amerykańskiego generała Marka W. Clarka. Nieobecność i brak podpisu przedstawiciela Republiki Korei (czyli Korei Południowej) stanowił przez długie lata pretekst dla KRLD do odmowy rozpoczęcia rozmów pokojowych z Południem, które dla Koreańczyków z Północy nie było stroną konfliktu.

W wyniku wojny zginęło, zostało rannych lub uznano za zaginionych łącznie około 4 milionów ludzi po obu stronach konfliktu. Dokładne straty poniesione przez strony konfliktu i ludność cywilną są trudne do oceny ze względu na zróżnicowanie danych i brak swobodnego dostępu historyków do materiałów archiwalnych, szczególnie północnokoreańskich i chińskich. Według orientacyjnych szacunków, po stronie ONZ i Korei Południowej zginęło 447 tys. osób, 547 tys. zostało rannych. Mniej dokładne obliczenia po stronie północnej mówią o 800 tys. zabitych i rannych, oraz ok. 900 tys. wśród Chińczyków.

Nad przestrzeganiem rozejmu czuwali inspektorzy sił rozjemczych (Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych) rozmieszczeni po obu stronach tej linii, na północy Polacy oraz Czesi i Słowacy, a na południu Szwajcarzy i Szwedzi. Siedzibą delegacji Polski i Czechosłowacji była miejscowość Panmundżom. Po szykanach amerykańskich w 1956 roku Szwedzi zwinęli swoje posterunki. W przypadku Czechosłowacji (potem Czech) i Polski po zmianach politycznych w roku 1989, władze KRLD zaczęły także szykanować ich przedstawicieli tak, że ci w końcu wyjechali. Do dziś polska delegacja, od 1996 roku złożona z zaledwie 2 żołnierzy (z reguły generała brygady i pułkownika) doraźnie, 3 lub 4 razy do roku przyłącza się do pracujących w zmarginalizowanej komisji Szwedów i Szwajcarów, wizytujących linię demarkacyjną. Szefem polskiej delegacji obecnie (październik 2010) jest gen. dyw. Anatol Wojtan. W najważniejszym okresie istnienia KNPN, tuż po zakończeniu wojny koreańskiej, w latach 1953-1955 polska delegacja do Komisji liczyła ok. 300 osób.

Pomnik wojny koreańskiej w Pjongjangu

Okres po wojnie koreańskiej do dziś

Pomimo względnego spokoju, który zapewniał rozejm, od chwili zakończenia wojny regularnie dochodziło do incydentów z udziałem żołnierzy na granicy państw koreańskich. Stan zimnej wojny dodatkowo podgrzewał atmosferę wzajemnej wrogości. Dochodziło do prowokacji z obu stron, w tym do prób skrytobójczej likwidacji polityków czy wojskowych. W wielu miejscach w rejonie strefy zdemilitaryzowanej odnaleziono specjalnie przygotowane przez KRLD podziemne tunele, mające służyć do transportu wojsk w razie wybuchu kolejnej wojny. Niektóre z nich były tak szerokie, że pozwalały na przemieszczanie się nawet czołgów.

Żołnierz Koreańskiej Armii Ludowej na mapie Korei wskazuje położenie strefy zdemilitaryzowanej

Ponadto Półwysep Koreański do dziś dzieli szeroki na cztery i długi na 238 kilometrów pas niezamieszkanej ziemi – strefa zdemilitaryzowana. Jej środkiem biegnie linia demarkacyjna.

Nieprzerwanie od chwili zakończenia wojny, w Korei Południowej stacjonują amerykańscy żołnierze. Dziś jest ich ponad 30 tysięcy, tworzą Dowództwo Operacji Sił USA w Korei. Stanowią militarno-polityczne zabezpieczenie przed ponownym atakiem Korei Północnej na Południe.

Na mocy porozumienia do dziś oba państwa koreańskie formalnie znajdują się w stanie wojny. Pokój trwa tylko dzięki zawieszeniu broni. Z powodu napiętej sytuacji oba państwa koreańskie zostały przyjęte do Organizacji Narodów Zjednoczonych dopiero 17 września 1991 roku. 26 maja 2009 roku władze KRLD dokonały jednostronnego wypowiedzenia porozumienia rozejmowego.

23 listopada 2010 Korea Północna ostrzelała ogniem artyleryjskim wyspę Yeonpyeong na Morzu Żółtym, należącą do Korei Południowej. Pjongjang wystrzelił ponad 200 pocisków w stronę wyspy. Korea Południowa wysłała w rejon walk myśliwce i odpowiedziała ogniem. W wyniku ostrzału zginęło dwóch żołnierzy południowokoreańskich oraz dwóch cywili, a 17 dalszych i trzech cywilów zostało rannych.

Polityka

Ustrój polityczny

Wieża Dżucze w Pjongjangu, nad rzeką Taedong

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna to republika socjalistyczna z jednoizbowym parlamentem, Najwyższym Zgromadzeniem Ludowym. Jest państwem o ustroju jednopartyjnym, rządzonym przez Demokratyczny Front na rzecz Zjednoczenia Ojczyzny z Partią Pracy Korei na czele. Totalitarna władza sprawowana jest w oparciu o stworzone przez Kim Ir Sena idee dżucze, zakładające niezależność państwa w budowie socjalizmu. Formalnie idee dżucze stały się państwową ideologią KRLD po wpisaniu ich do konstytucji w 1972 roku.

Od roku 1948 aż do śmierci 8 lipca roku 1994 krajem rządził Kim Ir Sen. Jako oficjalną przyczynę zgonu podano zawał serca na skutek arteriosklerozy. W kraju ogłoszono trzyletnią żałobę narodową, po zakończeniu której Kim Ir Sen otrzymał tytuł Wiecznego Prezydenta. Jego ciało, podobnie jak ciała Lenina i Mao Zedonga, zostało zabalsamowane i złożone w mauzoleum w Pałacu Kumsusan, w Pjongjangu.

Mimo że oficjalnie Wiecznym Prezydentem państwa jest nieżyjący Kim Ir Sen, a premierem Choe Yŏng Rim, praktycznie cała władza spoczywa w rękach Kim Dzong Ila, syna Kim Ir Sena. Jako Sekretarz Generalny Komitetu Centralnego Partii Pracy Korei przejął on władzę trzy lata po śmierci ojca, 8 października 1997 roku. W 1998 roku został zwierzchnikiem Koreańskiej Armii Ludowej, czyli sił zbrojnych Korei Północnej, gdy objął stanowisko przewodniczącego Komisji Obrony Narodowej KRLD.

Gdy w 1997 roku Kim Dzong Il został przywódcą KRLD, stosunki międzykoreańskie uległy poprawie, czego wyrazem było spotkanie najwyższych przedstawicieli władz obu Korei w roku 2000. Jednak ze względu na realizowany przez Koreę Północną program atomowy, w ostatnich latach ma miejsce wyraźny regres w stosunkach między KRLD a Republiką Korei.

Wśród obywateli Kim Dzong Il znany jest jako "Ukochany Przywódca" (kor. 위대한 령도자, MCR. widaehan ryŏngdoja), w odróżnieniu do swojego ojca, Kim Ir Sena, zwanego najczęściej "Wielkim Wodzem" (kor. 위대한 수령, MCR. widaehan su-ryŏng). Oficjalne tytuły Kim Dzong Ila, oznaczające pełnione stanowiska państwowe, to m.in. Sekretarz Generalny Partii Pracy Korei, Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej oraz Głównodowodzący Koreańskiej Armii Ludowej.

Władzę ustawodawczą w KRLD sprawuje jednoizbowy parlament – Najwyższe Zgromadzenie Ludowe KRLD (NZL). W NZL zasiada 687 deputowanych. Są oni wybierani w drodze bezpośredniego, ogólnego, równego, tajnego głosowania na 5-letnią kadencję. Izba działa w systemie sesyjnym. Sesje zwykłe zwoływane są przez Prezydium NZL. Nadzwyczajne obrady mogą zostać zwołane również przez Prezydium lub na wniosek co najmniej ⅓ ogólnej liczby deputowanych. Do uznania sesji NZL za ważną potrzebne jest kworum co najmniej ⅔ ogólnej liczby deputowanych. Przewodniczącym Najwyższego Zgromadzenia Ludowego KRLD jest obecnie Kim Yong Nam. Zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze obywatele Korei Północnej nabywają w wieku 17 lat.

Wszyscy przedstawiciele rządu należą do Partii Pracy Korei (PPK). PPK aktywnie popiera doktrynę dżucze, która wywodzi się ze stalinizmu. Tak jak w innych krajach komunistycznych, w Korei Północnej mocno rozbudowany jest aparat biurokratyczny, który reprezentuje i realizuje "wolę ludu". Rządzący Demokratyczny Front na rzecz Zjednoczenia Ojczyzny stanowi koalicję trzech partii, całkowicie zdominowaną przez Partię Pracy Korei. Dwie pozostałe partie to Socjaldemokratyczna Partia Korei, z Kim Yong Dae na czele, oraz Czundoistyczna Partia Czongu, której przewodniczącą jest Ryu Mi Yong.

Komunistyczni krytycy dominującej partii przekonują, że reprezentuje ona "zdegenerowane państwo robotnicze", które wytworzyło biurokratyczną elitę, niezgodną z doktryną komunistyczną czy marksistowsko-leninowską. W roku 1997 zmieniono konstytucję, zastępując odwołanie do marksizmu-leninizmu odwołaniem do dżucze. Ustrój państwa jest powszechnie na świecie uważany za dyktaturę totalitarną.

Rodzinna sukcesja władzy

Kim Dzong Il już w latach 60. XX wieku był typowany na następcę Kim Ir Sena. Oficjalnie ojciec ogłosił go swym sukcesorem na VI Zjeździe Partii w 1980 roku. Ze względu na styl przejęcia władzy przez Kim Dzong Ila, przez lata przygotowywanego przez ojca do sprawowania najwyższych stanowisk państwowych, ustrój polityczny Korei Północnej nazywany jest przez ekspertów "dziedziczną dyktaturą". W czerwcu 2009 roku południowokoreańskie media cytując informatorów w instytucjach rządowych Korei Południowej po raz pierwszy podały, że na następcę Kim Dzong Ila został wyznaczony najmłodszy z jego trzech publicznie znanych synów, Kim Dzong Un.

Polityka zagraniczna Korei Północnej

Stosunki międzykoreańskie

Na mocy porozumienia rozejmowego z 27 lipca 1953 do dziś oba państwa koreańskie formalnie znajdują się w stanie wojny. Pokój trwa tylko dzięki zawieszeniu broni, a obie Koree wzdłuż 38. równoleżnika utrzymują najbardziej ufortyfikowaną granicę międzypaństwową na świecie.

4 października 2007 roku prezydent Korei Południowej Roh Moo-hyun i północnokoreański przywódca Kim Dzong Il podpisali ośmiopunktowe porozumienie pokojowe, dotyczące kwestii utrzymania pokoju na Półwyspie Koreańskim, rozmów zjednoczeniowych na wysokim szczeblu, współpracy ekonomicznej, wystawienia wspólnej reprezentacji na Igrzyskach Olimpijskich, a także przywrócenia połączenia kolejowego, drogowego i lotniczego przez granicę obu Korei.

Korea Południowa i Stany Zjednoczone niegdyś wielokrotnie oskarżały władze KRLD o finansowanie i wspieranie międzynarodowego terroryzmu. W latach 1968, 1974 i 1983 Korea Północna dokonywała nieudanych zamachów na przywódców Południa. Władze tego kraju przyznały się także do zorganizowania porwań łącznie 13 japońskich obywateli w latach 70. i 80. Pięciu z nich wróciło do Japonii w 2002 roku. Pomimo odmowy uwolnienia wszystkich porwanych Japończyków, 11 października 2008 roku Stany Zjednoczone skreśliły Koreę Północną z listy państw-sponsorów terroryzmu.

Na początku roku 2009 relacje międzykoreańskie stały się bardzo napięte. Korea Północna wypowiedziała niektóre porozumienia z sąsiadami, rozmieściła przy granicy z Południem nowe rakiety, a także groziła Stanom Zjednoczonym i Korei Południowej, by nie ingerowały w zaplanowane wystrzelenie północnokoreańskiego satelity, Kwangmyŏngsŏng-2.

27 maja 2009 roku władze KRLD ogłosiły, że podjęły decyzję o wypowiedzeniu porozumienia rozejmowego sprzed 56 lat. Powodem wycofania się z rozejmu miały być dążenia Korei Południowej do członkostwa w tzw. Inicjatywie Krakowskiej (ang. Proliferation Security Initiative), ukierunkowanej na powstrzymywanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia, a także materiałów do jej produkcji. Istnieje od 2003 roku, jej pomysłodawcą był znienawidzony przez propagandę KRLD prezydent USA, George W. Bush.

Stosunki międzykoreańskie skomplikowały się jeszcze bardziej po zatopieniu należącej do południowokoreańskiej marynarki wojennej korwety Cheonan, 26 marca 2010 roku. Zginęło 46 marynarzy. Międzynarodowa komisja ekspertów 20 maja 2010 roku jednoznacznie orzekła, że do tragedii doszło po, dokonanym z premedytacją, zatopieniu okrętu przez torpedę wystrzeloną z Korei Północnej. Władze KRLD stanowczo zaprzeczyły tym oskarżeniom. Prezydent Korei Południowej Lee Myung-bak zapowiedział nałożenie na Północ sankcji ekonomicznych za atak. W odpowiedzi Korea Północna po raz kolejny w całości wypowiedziała porozumienie rozejmowe i nakazała wszystkim obywatelom Południa opuszczenie znajdującego się na terenie KRLD Obszaru Przemysłowego Kaesŏng, który jest jednym z najważniejszych elementów współpracy ekonomicznej między obiema Koreami.

Stosunki KRLD z Chinami i Rosją

Przywódca Korei Północnej Kim Dzong Il z premierem Rosji Władimirem Putinem

Najbliższe i najcieplejsze relacje dyplomatyczne Korea Północna utrzymuje z Chinami i Rosją. Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej, a szczególnie problemy polityczne i gospodarcze Rosji po rozpadzie Związku Radzieckiego, spowodowały drastyczne ograniczenie pomocy tego państwa dla KRLD. W latach 90. Chiny pomimo kryzysu kontynuowały wspieranie Korei Północnej na podobnym poziomie, jak w poprzedniej dekadzie. Oprócz Chin, sojusznikami KRLD w Azji są przede wszystkim inne komunistyczne państwa tego kontynentu – Wietnam, Laos, a także Kambodża. Większość państw utrzymujących stosunki dyplomatyczne z Koreą Północną nie ma ambasady w Pjongjangu. Ich interesy reprezentują akredytowani ambasadorowie z placówek w Pekinie lub Seulu.

Na prośbę władz Chin, w 2007 roku Korea Północna rozpoczęła wznoszenie muru i ogrodzeń z drutu kolczastego na niektórych odcinkach granicy koreańsko-chińskiej, by utrudnić obywatelom swojego kraju nielegalne przekraczanie granicy, często w celu ucieczki do Korei Południowej.

Stosunki KRLD z Polską

Budynek ambasady Korei Północnej w Warszawie

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna utrzymywała niezbyt ożywione kontakty polityczne z PRL. Obecnie relacje są dość chłodne. Ambasadorem KRLD w Warszawie od 17 listopada 1998 roku jest młodszy, przyrodni brat Kim Dzong Ila, Kim Pyong Il – syn Kim Ir Sena z drugiego małżeństwa z Kim Song Ae. Polska jest jednym z kilku państw europejskich (obok Bułgarii, Czech, Niemiec, Szwecji i Wielkiej Brytanii), które mają swoją ambasadę w stolicy KRLD, Pjongjangu. Od 24 listopada 2009 roku ambasadorem RP w Korei Północnej jest były dowódca wojsk lądowych RP i ambasador w Iraku, gen. broni Edward Pietrzyk. Polska utrzymuje kontakty gospodarcze z KRLD m.in. poprzez Koreańsko-Polskie Towarzystwo Żeglugowe Chopol, które jest jedyną firmą z polskim kapitałem funkcjonującą w Korei Północnej. Firma posiada także biuro w Gdyni.

Program atomowy KRLD

7 maja 2005 roku amerykański satelita szpiegowski odkrył przypuszczalne przygotowania do pierwszego testu broni nuklearnej KRLD. Jak wynika ze zdjęć, Korea Północna przygotowywała się do testów podziemnych. 10 lipca 2005 roku północnokoreańskie władze zakomunikowały, że posiadają broń nuklearną oraz zerwały rozmowy sześciostronne, tłumacząc swoją decyzję "nieczystymi intencjami" Stanów Zjednoczonych. Pierwszą próbę jądrową w KRLD przeprowadzono 9 października 2006 roku. Ładunek miał moc ok. 4 kiloton.

Koreańczycy z Północy 17 października 2006 roku sankcje uchwalone przez Radę Bezpieczeństwa ONZ po północnokoreańskiej próbie jądrowej (Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1718) uznali za wypowiedzenie wojny. Druga podziemna próba jądrowa ładunku o mocy ok. 20 kiloton została przeprowadzona 25 maja 2009 roku, około godziny 2:15 czasu polskiego, jednocześnie z próbą rakiet średniego zasięgu. Druga próba jądrowa stanowiła pogwałcenie rezolucji ONZ nr 1718.

W związku z rozwijaniem przez KRLD programu nuklearnego prowadzone są rozmowy sześciostronne, których uczestnikami są przedstawiciele rządów obu państw koreańskich, Rosji, Chin, Japonii i Stanów Zjednoczonych.

17 lipca 2007 roku inspektorzy Organizacji Narodów Zjednoczonych dokonali inspekcji w pięciu ośrodkach badań atomowych w Korei Północnej.

27 maja 2009 roku władze KRLD ogłosiły, że podjęły decyzję o wypowiedzeniu porozumienia rozejmowego sprzed 56 lat. Powodem wycofania się z rozejmu miały być dążenia Korei Południowej do członkostwa w tzw. Inicjatywie Krakowskiej (ang. Proliferation Security Initiative), ukierunkowanej na powstrzymywanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia, a także materiałów do jej produkcji. Istnieje od 2003 roku, jej pomysłodawcą był znienawidzony przez propagandę KRLD prezydent USA, George W. Bush.

Siły zbrojne

Żołnierze Koreańskiej Armii Ludowej obserwują południową część strefy zdemilitaryzowanej na granicy obu Korei

Kim Dzong Il jest Naczelnym Dowódcą Koreańskiej Armii Ludowej i przewodniczącym Komisji Obrony Narodowej KRLD. Siły zbrojne Korei Północnej stanowi Koreańska Armia Ludowa. W jej skład wchodzi pięć rodzajów sił: wojska lądowe, marynarka wojenna, lotnictwo, dowództwo artylerii i dowództwo operacji specjalnych. Według danych amerykańskiego Departamentu Stanu, Koreańska Armia Ludowa jest piątą pod względem liczebności armią świata, z łączną liczbą żołnierzy i oficerów w służbie czynnej wynoszącą ok. 1 200 000 osób. Tym samym wśród obywateli KRLD, jedna piąta mężczyzn w przedziale wiekowym 17-54 lata służy w armii. Z taką liczebnością armii Korea Północna jest najbardziej zmilitaryzowanym państwem świata, biorąc pod uwagę odsetek obywateli w czynnej służbie wojskowej. Według oficjalnych informacji, podanych przez północnokoreańskie media, w 2009 roku wydatki Korei Północnej na wojsko miały wynieść 15,8%.

Strategia wojenna KAL na wypadek konfrontacji z Koreą Południową jest nastawiona na infiltrację terytorium Południa przez agentów, mających przeprowadzić sabotaż najważniejszych instalacji wojskowych przeciwnika. Działania te mają ułatwić zadanie głównym siłom uderzeniowym, które obecnie, w zdecydowanej większości, rozmieszczone są w rejonie strefy zdemilitaryzowanej.

Koreańska Armia Ludowa posiada bardzo duży i zróżnicowany arsenał sprzętu i wyposażenia na wypadek działań wojennych, w tym: 4060 czołgów, 2500 transporterów opancerzonych, 17900 stanowisk artylerii (w tym moździerzy), 11000 stanowisk obrony przeciwlotniczej. marynarka wojenna KAL posiada 915 jednostek pływających różnego typu. Ponadto w lotnictwie służy 1748 statków powietrznych. W skład arsenału północnokoreańskiej armii wchodzi także około 10 tysięcy pocisków przeciwpancernych i ręcznych systemów obrony przeciwlotniczej. Jednak największym atutem KAL są siły specjalne, liczące, według różnych źródeł, od 88 do nawet 200 tysięcy żołnierzy.

Problemem wojska Korei Północnej jest zacofanie techniczne. Wyposażenie KAL to przede wszystkim przestarzały sprzęt z czasów II wojny światowej, uzbrojenie powstałe w oparciu o zimnowojenne technologie z wczesnych lat 50. oraz nieco nowocześniejsza broń z czasów Związku Radzieckiego.

Władze KRLD wdrożyły programy rozwoju rakiet balistycznych i broni nuklearnej. W kraju tym kilkakrotnie przeprowadzano testy tych rodzajów broni. Sprawa dążeń Korei Północnej do budowy broni masowego rażenia i środków do jej przenoszenia stała się przedmiotem obrad Rady Bezpieczeństwa ONZ. W związku z testami broni przez KRLD, Rada przyjęła rezolucje numer 1695 (lipiec 2006), 1718 (październik 2006) i 1874 (czerwiec 2009).

Według różnych ocen i danych, Korea Północna może posiadać od 2 do 9 głowic nuklearnych. Armia KRLD posiada rakiety średniego zasięgu, które mają możliwość ich przenoszenia.

W Korei Północnej mocno rozwijany jest przemysł zbrojeniowy. Kraj ten sprzedaje za granicę broń i elementy systemów rakietowych. W kwietniu 2009 roku ONZ wskazała Koreańskie Przedsiębiorstwo Górnictwa i Rozwoju Handlu (ang. Korea Mining and Development Trading Corporation, KOMID) jako główny podmiot w handlu bronią prowadzonym przez KRLD, oraz jako najważniejszego eksportera tej broni za granicę. Ważnym ogniwem dla północnokoreańskiej zbrojeniówki jest także przedsiębiorstwo Korea Ryonbong.

6 października 2006 roku Korea Północna ogłosiła, że jest gotowa do wznowienia prac w ośrodku atomowym w Yongbyon. Mimo to przedstawiciele tego kraju utrzymują, że rezygnacja z programu nuklearnego wciąż jest możliwa, jednak pod warunkiem zgody na rozpoczęcie rokowań dwustronnych, które miałyby być prowadzone wyłącznie między KRLD a Stanami Zjednoczonymi. Niechęć do dialogu ze strony USA stanowiła dla północnokoreańskich władz jedyną przeszkodę w powrocie do rozmów sześciostronnych. Amerykański Departament Stanu oświadczył, że jest skłonny podjąć rozmowy dwustronne, ale wyłącznie po spełnieniu przez Koreę Północną określonych warunków. Kim Dzong Il orzekł po rozmowach z przedstawicielami Chin, że wrogie relacje KRLD ze Stanami Zjednoczonymi powinny wejść na pokojową ścieżkę dzięki rozmowom bilateralnym.

Gospodarka

Obszar Przemysłowy Kaesŏng

Gospodarka Korei Północnej opiera się na autarkicznej doktrynie Dżucze, stworzonej przez Kim Ir Sena. Dżucze dosłownie znaczy "samodzielność". Ideologia ta została po raz pierwszy sformułowana przez Kim Ir Sena 28 grudnia 1955 roku, w przemówieniu zatytułowanym O wykorzenieniu dogmatyzmu i formalizmu i ustanowieniu Dżucze w pracy ideologicznej.

Gospodarka Korei Północnej, oparta o doktrynę Dżucze i system centralnego planowania, jest obecnie w stanie stagnacji. Spośród pięciu państw o ustroju komunistycznym, jakie istnieją na świecie, jedynie w Korei Północnej i na Kubie państwowe zakłady przemysłowe wytwarzają przeważającą ilość obecnych na tamtejszym rynku dóbr. Tamtejszy rząd prowadzi politykę izolacji – odmawia uczestniczenia w międzynarodowym handlu i publikowania danych ekonomicznych, limitując w ten sposób ilość dostępnych na ten temat informacji. Dane ekonomiczne takie jak bilans handlowy KRLD są szacowane przez zagraniczne ośrodki na podstawie liczb publikowanych przez państwa, z którymi Korea Północna prowadzi wymianę gospodarczą.

W 1984 roku władze Korei Północnej dopuściły możliwość powstawania spółek typu joint venture.

W późnych latach 90. XX wieku sytuacja gospodarcza kraju uległa znacznemu pogorszeniu. Według organizacji niosących pomoc humanitarną, wielka (lecz dokładnie nieznana – około 2-3 milionów osób) liczba mieszkańców Korei Północnej zmarła wówczas z głodu. Do klęski głodu doszło ze względu na zapaść systemu dystrybucji żywności. Spora liczba Koreańczyków z Północy w poszukiwaniu jedzenia przekraczała nielegalnie granicę z Chinami, często uciekając z kraju na zawsze.

Przyczynami stagnacji gospodarki KRLD są przede wszystkim centralne planowanie i wszechobecny terror polityczny. Seria klęsk ekologicznych, postępująca korupcja, a także upadek bloku socjalistycznego w Europie Centralnej i Wschodniej, ze Związkiem Radzieckim na czele, pogorszyły i tak złą sytuację. Rolnictwo jest w złym stanie, dystrybucja żywności skierowana jest do wojska. Korea Północna jest jedynym z krajów Dalekiego Wschodu, który nie przeżył cudu gospodarczego.

W efekcie prawie całkowitego odcięcia się od świata zewnętrznego, niewystarczających ilości nawozów, klęsk żywiołowych, niewielkiej ilości gruntów ornych oraz krótkiego sezonu wegetacyjnego, produkcja żywności rocznie jest o ponad milion ton mniejsza od zapotrzebowania kraju.

Korea Północna otrzymywała pomoc w postaci żywności z Chińskiej Republiki Ludowej oraz USA w zamian za obietnicę nierozwijania badań i produkcji broni atomowej. W czerwcu 2005 roku, Stany Zjednoczone zaoferowały dostarczenie 50 000 ton żywności, czyli tyle samo co rok wcześniej. W roku 2003 USA dostarczyły 100 000 ton żywności. Dobra te nie zawsze docierają do najbardziej potrzebujących.

Od lipca 2002 roku Korea Północna rozpoczęła eksperyment z kapitalizmem w Przemysłowym Regionie Kaesŏng, tuż przy granicy z Południem. Niewielka liczba innych obszarów została określona jako Regiony Specjalne, między innymi Sinŭiju niedaleko granicy z Chinami. Kontynentalne Chiny oraz Korea Południowa są największymi partnerami handlowymi kraju. W roku 2003 obrót w kontakcie z Chinami wzrósł o 38% i wyniósł 1,02 miliarda dolarów, a z południowym sąsiadem o 12% do 724 milionów dolarów od początku rozpoczęcia eksperymentu. W ciągu jednego roku, od 2002 do 2003, liczba abonentów telefonii komórkowej wzrosła z 3000 do około 20 000. Jednakże od czerwca 2004 roku telefony komórkowe zostały znowu oficjalnie zakazane. Obserwuje się wzrost liczby i znaczenia targów, jarmarków, czy rynków z artykułami rolniczymi i żywnością w Kaesŏng, Pjongjangu, a także na granicy chińsko-koreańskiej.

W celu zahamowania szalejącej inflacji, 1 grudnia 2009 roku w KRLD przeprowadzono denominację wona w stosunku 100 do 1, dając czas obywatelom na wymianę waluty zaledwie kilka dni, do 6 grudnia, przy czym obowiązywał limit 100 tysięcy wonów (ok. 35 $) na osobę, podniesiony następnie do 300 tysięcy. Wzbudziło to zamieszki w kraju, a obywatele palili banknoty, które uznali za bezwartościowe. Kolejnym krokiem w walce z inflacją był zakaz używania obcych walut w Korei, który wszedł w życie 28 grudnia 2009 roku.

Turystyka

Region Turystyczny Kŭmgangsan

Korea Północna jest krajem trudno dostępnym dla turystów i niewielka ich liczba odwiedza ten kraj. Większość turystów to obywatele Chin, Rosji i Japonii. Dla obywateli polskich wymagana jest wiza, którą zazwyczaj otrzymują. Żadna osoba nie może podróżować samodzielnie po kraju. Wymagany jest oficjalny koreański "przewodnik", który zna język ojczysty turysty. Do stycznia 2010 roku obywatele USA mogli przekraczać granicę Korei Północnej wyłącznie po to, by jako widzowie wziąć udział w corocznym festiwalu Arirang. Restrykcje te zniesiono i obecnie Amerykanie mogą wjeżdżać do KRLD przez cały rok.

Koreańczycy z Południa potrzebują specjalnej zgody obu rządów na wjazd do tego kraju. W roku 2002 obszar wokół góry Kŭmgang, znajdującej się niedaleko granic z Republiką Korei, został ogłoszony strefą turystyczną, gdzie obywatele Korei Południowej nie potrzebują specjalnych zezwoleń na wjazd. Dzięki temu co roku w to miejsce zjeżdżają tysiące obywateli tego państwa.

Media

Media w Korei Północnej należą do najbardziej odgórnie kontrolowanych na świecie. Formalnie, konstytucja Korei Północnej zapewnia wolność słowa i prasy, jednak władze kraju nie pozwalają na realizację tych praw obywatelom. W raporcie Reporterów Bez Granic z 2010 roku KRLD została sklasyfikowana na 177. miejscu na 178 krajów w rankingu wolności mediów. Niższe miejsce zajęła jedynie Erytrea. Dla porównania, Polska zajmuje 32. miejsce w tym samym rankingu.

Tak niska pozycja KRLD w rankingu wolności mediów oznacza, że obywatele nie mają dostępu do jakichkolwiek informacji o kraju i świecie innych niż oficjalne i starannie ocenzurowane. W publicznym obiegu znaleźć się mogą wyłącznie informacje wychwalające politykę władz. Całkowicie niedostępne dla zwykłych obywateli są informacje pochodzące z jakichkolwiek mediów zagranicznych. Wszystkie środki masowego przekazu kreują kult Kim Dzong Ila, regularnie opisując jego codzienne aktywności, takie jak składanie wizyt w fabrykach i zakładach pracy na terenie całego kraju (nazywane "udzielaniem wskazówek na miejscu"). W państwowej prasie, radiu i telewizji obowiązuje zakaz wspominania o problemach ekonomicznych i politycznych kraju. Północnokoreańska Centralna Agencja Prasowa (ang. Korean Central News Agency, KCNA) jest najważniejszym źródłem wiadomości przekazywanych Koreańczykom w kraju i wszystkim odbiorcom oficjalnych przekazów z Korei Północnej za granicą.

W Korei Północnej ukazuje się 12 gazet i 20 czasopism oraz różnego rodzaju periodyków. Wszystkie wydawane są w stolicy kraju, Pjongjangu. Do najważniejszych tytułów prasowych należą Rodong Sinmun, Chŏson Inmingun, Minju Chŏson czy Rodongja Sinmun. W KRLD nie istnieją media prywatne. Wszyscy dziennikarze są członkami rządzącej Partii Pracy Korei.

Transport

Tramwaj w Pjongjangu

Metro w Pjongjangu

W centrach miast Korei Północnej popularnymi środkami transportu są tramwaje i trolejbusy. Większość pojazdów komunikacji miejskiej to używane wozy kupione w miastach Europy i Chin. Embarga nałożone na KRLD zmusiły władze kraju do uruchomienia także własnej produkcji pojazdów na potrzeby transportu publicznego.

Łączna długość tras kolejowych w Korei Północnej to 5200 km (z tego ok. 4500 km kolei normalnotorowej). W okolicach miasta Haeju zbudowano niewielką sieć wąskotorową. Tabor obsługiwany przez północnokoreańskie koleje państwowe jest zróżnicowany, składa się zarówno z trakcyjnych pojazdów elektrycznych, jak i spalinowych. Wciąż używane liniowo są przestarzałe lokomotywy pamiętające czasy okupacji japońskiej, a także pochodzące ze Stanów Zjednoczonych i Europy. Występują również spalinowozy kupione jako używane w Chinach, między innymi typu DF4B. Wagony pasażerskie w większości są podobne do tych, które jeździły niegdyś po Związku Radzieckim.

Transport wodny wzdłuż głównych rzek odgrywa dużą rolę dla przewozu ludzi i towarów. Śródlądowe szlaki handlowe i pasażerskie liczą łącznie 2253 kilometrów długości. Z wyjątkiem granicznych rzek Amnok (Yalu) i Tumen, pływają po nich głównie niewielkie łodzie.

Największe porty KRLD leżą na wschodnim wybrzeżu. Z uwagi na głębsze wody Morza Wschodniego (Japońskiego) tamtejsze porty mogą przyjmować większe jednostki niż porty położone w zachodniej części kraju. Do największych portów należą Namp'o na zachodnim wybrzeżu oraz Rajin, Ch'ŏngjin, Wŏnsan czy Hamhŭng na wschodzie. W latach 90. północnokoreańskie porty były w stanie odprawić 35 milionów ton ładunku rocznie.

Na początku lat 90. Korea Północna posiadała dalekomorską flotę handlową, złożoną z około 60 jednostek. Ich łączna nośność wynosiła 709 442 ton metrycznych. W skład floty wchodziło między innymi 58 statków towarowych i 2 tankowce. Obecnie największe inwestycje w transporcie morskim związane są z rozbudową portów przeładunkowych i rozwojem krajowego transportu rzekami.

Port lotniczy w Sunan pod Pjongjangiem

Połączeń lotniczych między Koreą Północną i resztą świata jest bardzo niewiele. Najważniejszym lotniskiem pasażerskim w kraju jest położony niedaleko stolicy port lotniczy w Sunan pod Pjongjangiem. Z różną częstotliwością samoloty północnokoreańskich linii lotniczych Air Koryo latają głównie do miast w Chinach: do Pekinu, Szanghaju (od sierpnia 2010), Shenyangu i Shenzhen, a także do Bangkoku, Makau, Moskwy czy Władywostoku.

Wszystkie cywilne statki powietrzne zarejestrowane w Korei Północnej należą do linii lotniczych Air Koryo. W skład floty Air Koryo wchodzą m.in. przestarzałe An-24 (7 egzemplarzy), a także maszyny Ił-62M (4 sztuki), Tu-134B-3 (3 szt.), Tu-154 (4 szt.) czy Tu-204-100B lub Tu-204-300 (po jednej sztuce – zakupione w 2008 roku).

Most na granicy Chin i Korei Północnej

Najpopularniejsza lądowa droga wjazdowa do Korei Północnej przebiega przez most na granicy KRLD i Chin (zwany Mostem Przyjaźni Chińsko-Koreańskiej), łączący chińskie miasto Dandong i koreańskie Sinŭiju. Przekraczanie granicy Korei Północnej i Południowej jest niemożliwe na całej długości, z wyjątkiem specjalnego przejścia w P'anmunjŏm (całkowicie niedostępnego dla zwykłych obywateli), gdzie 27 lipca 1953 roku podpisano porozumienie rozejmowe, kończące wojnę koreańską.

Prywatne samochody są w KRLD niezwykle luksusowym dobrem, do którego dostęp mają jedynie najważniejsi politycy czy utytułowani na arenie międzynarodowej sportowcy. W 2008 roku w 70% gospodarstw domowych jako głównego środka transportu używano rowerów. Wskaźnik ten wciąż rośnie, a rowery przyczyniają się do rozwoju małej prywatnej przedsiębiorczości, za milczącym przyzwoleniem władz i aparatu bezpieczeństwa. Dzięki rowerom drobni handlarze mogą łatwiej przewozić towary, ze sprzedaży których żyją.

Nieliczni Koreańczycy z Północy, którzy mają prawo do posiadania własnego samochodu, mogą korzystać z samochodów i lekkich pojazdów ciężarowych własnej produkcji, montowanych w fabryce w Namp'o, dzięki współpracy joint-venture, prowadzonej przez południowokoreański koncern Pyŏnghwa Motors i należącą do KRLD firmę Ryonbong General Corp.

Demografia

Populacja Korei Północnej liczy niespełna 23 miliony mieszkańców. Jest jedną z najbardziej jednorodnych etnicznie i językowo na świecie. Na terenie KRLD żyją jedynie niewielkie społeczności Chińczyków, Japończyków, Wietnamczyków czy Koreańczyków z Południa. Mieszka tam także niewielka grupa Europejczyków, głównie w stołecznym Pjongjangu. W większości są to dyplomaci oraz pracownicy organizacji humanitarnych i firm współpracujących z Koreańczykami.

Przewidywana długość życia obywateli Korei Północnej to 63,81 lat (kobiety 66,53, mężczyźni 61,23). Plasuje to KRLD na odległym, 170. miejscu na liście 224 krajów, których mieszkańcy żyją najdłużej.

Wskaźnik śmiertelności noworodków wynosi 51,34 zgonów na 1000 urodzeń. To 2,5-krotnie więcej niż w Chinach, 5 razy więcej niż w Rosji i 12-krotnie więcej niż w Korei Południowej. Tym samym KRLD zajmuje 49. miejsce wśród krajów, w których umiera najwięcej noworodków.

Współczynnik dzietności dla Korei Północnej to 1,94 dziecka – tyle dzieci przypada na jedną kobietę w wieku rozrodczym (15-49 lat). Jest on dość niski, podobny do tego w krajach wysoko rozwiniętych, jak USA czy Francja.

Religia

Konstytucja KRLD w rozdziale V, artykule 68. zakłada wolność wyznania. Jednak dalej, w tym samym artykule czytamy, że "religia nie może stać się pretekstem do wprowadzenia obcych sił na teren kraju, a także do działań wymierzonych w państwo lub porządek społeczny".

De facto, biorąc pod uwagę przyjęte przez zachodnich religioznawców kryteria uznania za osobę wierzącą, większość obywateli Korei Północnej to ateiści. Jednak ze społecznego i kulturowego punktu widzenia jest inaczej, bo wpływy tradycyjnych religii i wierzeń Wschodu, takich jak buddyzm i konfucjanizm, do dziś są w Korei Północnej znaczne. Na terenie KRLD znajduje się wiele zabytków i ośrodków zarówno buddyjskich, jak i konfucjańskich. Istnieje tu także społeczność chrześcijańska oraz tradycyjna Chondogyo ("Niebiańska Droga").

Stolica kraju, Pjongjang, przed wojną koreańską była centrum działalności chrześcijańskich misjonarzy w tej części świata, zyskując nawet przydomek "Jerozolimy Wschodu". Po zakończeniu japońskiej okupacji Korei w 1945 roku nowe władze północnej części Półwyspu Koreańskiego rozpoczęły represje duchownych i wyznawców chrześcijaństwa.

Władze brutalnie rozprawiły się z wierzącymi, wyrzucając z kraju lub likwidując wszystkich księży i niszcząc wszystkie świątynie zarządzane przez duchownych niezależnych od komunistycznych władz. Szacuje się, że łącznie, od końca lat 40. XX wieku, poniosło śmierć lub porwanych zostało 166 duchownych lub wyznawców chrześcijaństwa. Ofiarą prześladowań padł między innymi biskup Pjongjangu, Francis Hong Yong-ho. Tuż po wyborze na biskupa stołecznej diecezji KRLD w marcu 1962 roku, słuch o nim zaginął.

Płaskorzeźba z wizerunkiem Buddy w górach Kŭmgang na terenie Korei Północnej

Według pochodzących z 2007 roku danych brytyjskiej organizacji Religious Intelligence oraz danych Kościoła Zielonoświątkowego, statystyka dotycząca ateistów i wyznawców różnych religii w Korei Północnej wygląda następująco:

• Ateizm: 15 460 000 osób (64,31% całej populacji – większość stanowią zwolennicy państwowej filozofii Dżucze)
• Szamanizm, religie tradycyjne: 3 846 000 (16%)
• Chundogyo: 3 245 000 (13,5%)
• Buddyzm: 1 082 000 (4,5%)
• Chrześcijaństwo: 405 000 (1,69%), w tym:
  • Protestantyzm: 225 000 (0,94%)
  • Kościół zielonoświątkowy: 140 000 (0,58%)
  • Katolicyzm: 40 000 (0,17%)

  • Inne

Sytuacja buddystów w Korei Północnej jest lepsza niż innych grup wyznaniowych, na przykład chrześcijan, którzy prawdopodobnie są prześladowani. Ze względów na wpływ buddyzmu na tradycję i kulturę Korei, wyznawcy tej religii otrzymują na swoją działalność niewielkie, choć znaczące dla nich fundusze od państwa.

Zdaniem organizacji Human Rights Watch, tak naprawdę w Korei Północnej nie istnieje wolność wyznania. Wspierane przez państwo świątynie i pojedyncze, nieliczne grupy wyznawców różnych religii prawdopodobnie mają stwarzać pozory tolerancji religijnej na użytek zewnętrzny. Według oficjalnych, rządowych statystyk, w Korei Północnej mieszka dziesięć tysięcy protestantów i zaledwie cztery tysiące katolików. Istniejące świątynie (w tym cztery kościoły) są pokazywane przybywającym do Korei Północnej zagranicznym turystom jako dowód rzekomo pełnej swobody religijnej.

Zbierająca informacje o prześladowaniach chrześcijan na całym świecie organizacja Open Doors podaje, że w Korei Północnej chrześcijanie są szykanowani jak nigdzie indziej na świecie.

Opieka zdrowotna

Gabinet dentystyczny w jednym ze szpitali w stolicy Korei Północnej, Pjongjangu

Korea Północna posiada system publicznej służby zdrowia i ubezpieczeń zdrowotnych. Na opiekę zdrowotną rocznie przeznacza się w KRLD 3% produktu krajowego brutto. Od lat 50. XX wieku dużą wagę władze państwowe przywiązywały do rozwoju sieci szpitali i przychodni. Dzięki temu liczba państwowych szpitali wzrosła tam z 285 w 1955 roku, do 2401 w roku 1986, a przychodni – z 1020 do 5644. Niektóre szpitale powstawały bezpośrednio w sąsiedztwie fabryk i kopalń, właśnie na potrzeby leczenia ich pracowników. Od 1979 większy nacisk położono na leczenie środkami medycyny tradycyjnej, takimi jak zioła czy akupunktura.

System opieki zdrowotnej w KRLD załamał się na początku lat 90., z powodu problemów z żywnością, dostawami prądu i dystrybucją lekarstw. Do złego stanu tamtejszej służby zdrowia przyczyniły się również katastrofy naturalne, jakie dotknęły Koreę Północną w I połowie lat 90. i fatalna sytuacja ekonomiczna państwa. Do dziś w wielu szpitalach i przychodniach w całym kraju są problemy nawet z podstawowymi lekami i narzędziami. Brakuje bieżącej wody, częste są przerwy w dostawach prądu.

Niemal 100% obywateli Korei Północnej ma dostęp do bieżącej wody, lecz nie zawsze jest ona zdatna do picia. Częste są choroby zakaźne, takie jak gruźlica, malaria i zapalenie wątroby typu B. Przewidywana długość życia obywateli Korei Północnej to 63,81 lat (kobiety 66,53, mężczyźni 61,23). Plasuje to KRLD na odległym, 170. miejscu na liście 224 krajów, których mieszkańcy żyją najdłużej.

Niezależnie od innych problemów zdrowotnych, wielu mieszkańców Korei Północnej cierpi z powodu niedożywienia – to przyczynia się do złej kondycji zdrowotnej tamtejszego społeczeństwa. Winne temu są klęski naturalne, jakie dotykały kraj, a także zła polityka władz, które żywność otrzymywaną w ramach pomocy humanitarnej przekazują głównie na potrzeby wojska. Raport ekspertów z oenzetowskiej inicjatywy World Food Program wskazywał, że aż 60% północnokoreańskich dzieci cierpi z powodu chronicznego głodu, a 16% jest skrajnie niedożywionych.

Kultura

Tradycyjne aspekty kultury koreańskiej są pomijane w Korei Północnej. Oficjalnie państwo jest ateistyczne, mimo tego istnieje kilka kościołów.

Bardzo wyraźny jest kult jednostki w odniesieniu do Kim Ir Sena oraz Kim Dzong Ila. Wiele z pozycji północnokoreańskiej literatury, teatru czy filmu dotyczy tych dwóch postaci i ich życia. Literatura i sztuka w Korei Północnej znajdują się pod całkowitą kontrolą państwa. Instytucjami powołanymi do sprawowania tej kontroli są dwa departamenty Komitetu Centralnego Partii Pracy Korei: Propagandy i Agitacji oraz Kultury i Sztuki.

Podczas okupacji Korei przez Japonię w latach 1910-1945, koreańska kultura stała się obiektem ataku ze strony Japończyków. Kolonialne władze narzucały realizację polityki asymilacji kulturowej i japonizacji mieszkańców Półwyspu Koreańskiego. Używanie języka koreańskiego w szkołach i wszelkich miejscach publicznych było zabronione. Koreańczyków zmuszano do nauki języka japońskiego, a także do przyjmowania japońskich nazwisk i szintoizmu. Niszczono najważniejsze pomniki kultury i historii Korei oraz dokumenty stawiające Japończyków w negatywnym świetle.

W lipcu 2004 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisano znajdujący się w Korei Północnej kompleks grobowców z czasów późnego królestwa Koguryŏ. To pierwszy obiekt na liście UNESCO, położony na terytorium KRLD.

W lutym 2008 roku w stolicy Korei Północnej, Pjongjangu, zagrała orkiestra symfoniczna Filharmonii Nowojorskiej. Koncert obejrzeli jedynie zaproszeni goście, wybrani przez Koreańczyków, ale był on transmitowany przez państwową telewizję.

Masowe Igrzyska w Korei Północnej

Ważnym wydarzeniem kulturalnym w Korei Północnej są pokazy masowego tańca, tak zwane Masowe Igrzyska (ang. Mass Games). Najbardziej znane z nich to organizowane corocznie w sierpniu festiwale Arirang. Bierze w nich udział nawet 100 tysięcy obywateli. Igrzyska składają się z pokazów tańca, gimnastyki oraz skomplikowanych układów choreograficznych. Festiwale są wydarzeniami o znaczeniu propagandowym. Mają ukazywać siłę Korei Północnej i rządzącej tam Partii Pracy Korei oraz pozytywne aspekty historii Korei. Masowe Igrzyska odbywają się w Pjongjangu na różnych obiektach w mieście, zależnie od liczby uczestników pokazów w danym roku – najczęściej na stadionie Rungnado im. 1 maja, który jest jednym z największych stadionów na świecie (mieści 150 tysięcy kibiców).

Scena z Festiwalu Arirang

Język

język koreański nie należy do żadnej większej grupy językowej, aczkolwiek niektórzy przypisują go do języków ałtajskich. Jest używany na całym Półwyspie Koreańskim, w obu Koreach. Koreański używany na Północy różni się od tego w Republice Korei tak, jak różnią się od siebie dwa dialekty tego samego języka. W Korei Południowej jest więcej zapożyczeń z języków obcych, szczególnie z angielskiego. Ich napływ do koreańszczyzny używanej w KRLD przez silną izolację tego kraju jest mocno ograniczony.

Ponadto w Korei Północnej od 1949 roku nie używa się ideogramów sinokoreańskich (tzw. hanja), a wyłącznie hangylu, czyli alfabetu koreańskiego (w KRLD określany jest on jako dzosongyl). Znaki te wciąż używane są na Południu, zwłaszcza w literaturze pięknej czy książkach naukowych. Ich nauczanie odbywa się na kursach w szkołach średnich, które jednak z reguły nie są obowiązkowe.

W obu częściach Półwyspu używana jest inna metoda romanizacji koreańskich znaków. Językoznawcy z Korei Północnej stosują nieco zmodyfikowaną transkrypcję McCune'a-Reischauera, podczas gdy ci z Południa preferują tzw. transkrypcję poprawioną.

Społeczeństwo

Prawa człowieka

Liczne organizacje zajmujące się obroną praw człowieka, w tym tak znane jak Amnesty International czy Human Rights Watch, wymieniają Koreę Północną jako jeden z krajów, które nie przestrzegają praw człowieka i w których sytuacja obywateli pod tym względem jest najgorsza.

Uciekinierzy z Korei Północnej mówią o istnieniu obozów pracy i obozów koncentracyjnych, w których przebywać ma od 150 do 200 tysięcy obywateli (ok. 0,85% ogółu ludności). Według ich relacji więźniowie tych obozów poddawani są torturom i eksperymentom medycznym (w tym na kobietach przeprowadza się przymusowe aborcje), zmusza się ich także do ciężkiej pracy ponad siły. Powszechny jest głód. Ponadto według doniesień uciekinierów, w placówkach tych dokonuje się morderstw i gwałtów. Do tego typu obozów trafiają głównie przestępcy polityczni wraz z rodzinami. Nie wolno im zawierać małżeństw, są pozbawieni kontaktu ze światem wewnętrznym, a o jedzenie muszą zadbać sami – żywią się tym, co im samym uda się wyhodować.

Aparat represji uległ liberalizacji pod koniec lat 90. gdy okazało się, że Korea Północna ma bardzo niski przyrost naturalny. Liczne wyroki śmierci władze zaczęły zamieniać na mniej dotkliwe kary. W całym kraju, nie tylko wśród pracowników wymiaru sprawiedliwości, rozkwitła korupcja. Dzięki temu nielegalne oglądanie południowokoreańskich filmów, słuchanie pochodzącej stamtąd muzyki, a nawet radia z Korei Południowej to zjawiska, na które władze niekiedy przymykają oko.

Kult jednostki

Rząd Korei Północnej ściśle kontroluje zgodność wszelkich aspektów kultury narodowej z oficjalną ideologią. Instytucje kultury w KRLD służą przede wszystkim budowaniu i podtrzymywaniu kultu przywódców: Kim Ir Sena oraz, w mniejszym stopniu, Kim Dzong Ila. Jeden z najwybitniejszych znawców północnokoreańskiej rzeczywistości, Bradley K. Martin podczas wizyty w KRLD w 1979 roku zaobserwował, że dosłownie wszystkie dzieła sztuki, utwory muzyczne czy rzeźby, z którymi zetknął, służyły gloryfikacji obu przywódców Korei Północnej (w owym czasie propagandowa kampania służąca budowie autorytetu i gloryfikacji Kim Dzong Ila była już w toku). Niektóre przekazy propagandowe usiłują wyrobić przekonanie, że Kim Ir Sen jest "stwórcą Świata", a Kim Dzong Il posiada dar panowania nad pogodą. Wiele ważnych miejsc, monumentów czy placówek edukacyjnych nosi imię Kim Ir Sena. Istnieją m.in. Uniwersytet im. Kim Ir Sena w stolicy KRLD, Pjongjangu, Stadion im. Kim Ir Sena czy Plac im. Kim Ir Sena (oba te miejsca znajduję się również w stolicy).

Pieśń zatytułowana Bez Partii nie ma Ojczyzny (kor. 당신이없으면 조국도없다, ang. No Motherland Without You) wykonywana przez Chór Koreańskiej Armii Ludowej, według oficjalnych przekazów została skomponowana osobiście przez Kim Dzong Ila i jest jednym z najbardziej znanych utworów muzycznych w kraju. Zmarły w 1994 roku Kim Ir Sen posiada obecnie status Wiecznego Prezydenta. Z tego względu zachodni publicysta Christopher Hitchens nazwał politykę Korei Północnej i tamtejszy kult nieżyjącej jednostki, Kim Ir Sena "nekrokracją" albo "tanatokracją".

Jak twierdzą uciekinierzy z Korei Północnej, celem edukacji sterowanej przez państwowy aparat propagandy jest deifikacja Kim Ir Sena i Kim Dzong Ila. Sam Kim Ir Sen odrzucał oskarżenia o budowanie wokół siebie kultu, określając je jako przejawy "frakcjonizmu".

Krytycy północnokoreańskiego reżimu twierdzą, że Kim Dzong Il zbudował wokół siebie kult jednostki stwarzając wrażenie, że odziedziczył go po ojcu. Postać Kim Dzong Ila stanowi centrum życia społeczno-politycznego obywateli Korei Północnej. Jego urodziny obchodzone 16 lutego są jednym z najważniejszych świąt państwowych w KRLD. Z okazji jego 60. urodzin w 2002 roku (licząc według oficjalnej daty urodzin – zdaniem ekspertów nie jest tak naprawdę pewne, czy Kim Dzong Il przyszedł na świat w 1941 czy 1942 roku) w całym kraju odbyły się masowe uroczystości. Kult Kim Dzong Ila jest mniej nasilony niż niegdyś kult Kim Ir Sena. W 2004 roku z niektórych miejsc publicznych zaczęto nawet usuwać portrety Kim Dzong Ila. Zdaniem niektórych, mniejsze natężenie kultu wobec Kim Dzong Ila ma związek z szacunkiem dla ojca obecnego przywódcy KRLD, lub z obawami przed oskarżeniami o brak dbałości pamięci o Kim Ir Senie. Eksperci i media spoza Korei Północnej zasadniczo zgadzają się z tym poglądem, podczas gdy oficjalne przekazy Korei Północnej wciąż określają Kim Dzong Ila jako zasługującego na najwyższy szacunek bohatera, który powinien zostać otoczony kultem.

Plakat propagandowy z napisem: "Nasze dzieci odziedziczą zjednoczoną Ojczyznę!"

Zjednoczenie Korei

Polityka zjednoczeniowa Korei Północnej polega na dążeniu na połączeniu obu państw koreańskich bez ingerencji innych krajów, z zachowaniem dwóch rządów i systemów politycznych, istniejących już po obu stronach dzielącego Półwysep Koreański 38. równoleżnika. Ówczesny prezydent Republiki Korei Kim Dae-jung i przywódca Korei Północnej Kim Dzong Il 15 czerwca 2000 roku podpisali wspólną deklarację (zwaną "porozumieniem 15 czerwca"). Obie strony zapowiedziały w treści porozumienia dążenie do pokojowego zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego. Dokument ten został wykorzystany w Korei Północnej jako narzędzie propagandy, mające udowodnić mocarstwową pozycję państwa, kompromitację Stanów Zjednoczonych i gotowość Koreańczyków z Południa do oddania się pod władzę Kim Dzong Ila. W Korei Południowej cała inicjatywa - określana mianem strategii pokoju - spotkała się ze zdecydowaną krytyką mediów. Wobec reakcji Phenianu próby dalszego zbliżenia zostały stanowczo zahamowane.

10 października 1980 roku Kim Ir Sen zaproponował formułę zjednoczenia polegają na utworzeniu na terenie całego Półwyspu Koreańskiego Demokratycznej Federalnej Republiki Korei, mającej funkcjonować jako federacja obu państw koreańskich, z zachowaniem odrębnych rządów, a tym samym systemów politycznych.

Święta narodowe i festiwale

Data	Święto	Uwagi
1 stycznia	Nowy Rok (wg kalendarza słonecznego)
16 lutego	Rocznica urodzin Kim Dzong Ila	Urodzony w 1941 lub 1942
15 kwietnia	Rocznica urodzin Kim Ir Sena	Urodzony w 1912
25 kwietnia	Rocznica ustanowienia Koreańskiej Armii Ludowej	1932
1 maja	Święto Robotnicze
27 lipca	Dzień Zwycięstwa Wyzwolenia Ojczyzny	1953
15 sierpnia	Dzień wyzwolenia spod okupacji japońskiej	1945
9 września	Rocznica ustanowienia KRLD	1948
10 października	Rocznica założenia Koreańskiej Partii Pracy	1945
27 grudnia	Święto konstytucji KRLD
księżycowy 1 stycznia	Księżycowy Nowy Rok
księżycowy 15 stycznia	Koreański festiwal ludowy
księżycowy 15 maja	Festiwal Żniw

Szkolnictwo

Dziewczynka w szkole w Pjongjangu

Edukacja w Korei Północnej jest kontrolowana przez rząd i obowiązkowa do drugiego stopnia nauczania. Nauka w północnokoreańskich szkołach jest bezpłatna.

Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku wprowadzono obowiązkowe mundurki szkolne. Pedagodzy aktywnie stosują różne zabiegi heurystyczne w celu rozwijania niezależności i kreatywności uczniów.

Obowiązkowa edukacja trwa jedenaście lat i obejmuje jeden rok przedszkola, cztery lata szkoły podstawowej oraz sześć lat szkoły średniej. Na program nauczania składają się zarówno przedmioty akademickie jak i polityczno-ideologiczne.

Szkoły podstawowe (nazywane "szkołami ludowymi") przeznaczone są dla dzieci w wieku od 6 do 9 lat. Następnym etapem edukacji jest nauka w gimnazjum lub w specjalnym liceum, zależnie od wyboru przez ucznia specjalizacji i związanej z nią ścieżki edukacyjnej. Edukacja w gimnazjum lub liceum specjalnym trwa od 9 do 16 roku życia.

Nauka w szkołach wyższych nie jest obowiązkowa. Szkolnictwo wyższe obejmuje placówki nauczające na poziomie akademickim oraz szkoły, które stanowią kontynuację specjalności obranej w szkole średniej.

W Korei Północnej są trzy rodzaje instytucji oferujących kształcenie na poziomie akademickim: uniwersytety, szkoły zawodowe i szkoły techniczne. Dwa największe uniwersytety to Uniwersytet im. Kim Ir Sena oraz Uniwersytet Technologiczny (ang. Pyongyang University of Science and Technology, PUST). Oba znajdują się w Pjongjangu.

Na powstałym w październiku 1946 roku Uniwersytecie im. Kim Ir Sena na początku lat 90. studiowało ok. 16 tysięcy żaków. Uczelnia oferuje kształcenie na poziomie studiów licencjackich, magisterskich i doktoranckich. Uniwersytet ten uważany jest za szkołę elitarną. Nazywany jest "szczytem osiągnięć północnokoreańskiego systemu edukacji".

Korea Północna należy do krajów o niskim wskaźniku analfabetyzmu. Czytać i pisać potrafi 99% obywateli w wieku co najmniej 15 lat.

Sport

Najbardziej znanym wydarzeniem sportowym w Korei Północnej jest coroczny festiwal Arirang – największe na świecie masowe pokazy gimnastycznych akrobacji i układów choreograficznych z udziałem tysięcy tancerzy, w większości zwykłych obywateli i dzieci.

Główną organizacją piłkarską w KRLD jest Północnokoreański Związek Piłki Nożnej. Tamtejsze drużyny piłkarskie rywalizują w kilku rodzajach rozgrywek: w lidze złożonej z trzech klas rozgrywkowych, w Mistrzostwach Postępu Technicznego oraz w Mistrzostwach Republiki. Najbardziej utytułowanym klubem jest drużyna im. 25 kwietnia z miasta Namp'o (kor. 4.25 체육단, ang. 4.25 Sports Group). Piłkarze tego klubu dziesięciokrotnie zdobywali mistrzostwo kraju.

Reprezentacja Korei Północnej w piłce nożnej jest zrzeszona w Azjatyckiej Konfederacji Piłkarskiej. W rankingu FIFA z września 2010 roku męska reprezentacja piłkarska KRLD zajęła odległe, 106. miejsce.

Mecz Korea Północna – Brazylia (1:2) podczas mistrzostw świata w piłce nożnej w 2010 roku w Republice Południowej Afryki

Do tej pory Koreańczycy z Północy w mistrzostwach świata w piłce nożnej grali dwukrotnie: w 1966 i 2010. Podczas mundialu w 2010 roku, rozgrywanego w Republice Południowej Afryki, reprezentacja KRLD odpadła w fazie grupowej, przegrywając wszystkie trzy rozegrane mecze z Brazylią (1:2), Portugalią (0:7) i Wybrzeżem Kości Słoniowej (0:3). Blamaż północnokoreańskich piłkarzy na mundialu w RPA wywołał w światowych mediach spekulacje, jakoby trener i niektórzy zawodnicy po powrocie do kraju mieli zostać surowo ukarani, włącznie z zesłaniem na przymusowe roboty w obozie pracy.

Do światowej czołówki zalicza się północnokoreańska reprezentacja w piłce nożnej kobiet. We wrześniu 2010 zajmowała 6. miejsce w światowym rankingu kobiecych reprezentacji, przygotowanym również przez FIFA.

Reprezentacja Korei Północnej w hokeju na lodzie mężczyzn zajmuje odległe, 43. miejsce na 49 sklasyfikowanych drużyn w rankingu Międzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie (IIHF). Do 2007 hokejowa drużyna KRLD grała w Dywizji II, ale została zdegradowana do Dywizji III za nieprzystąpienie do rozgrywek.

Kobieca reprezentacja KRLD w hokeju na lodzie zajmuje 21. miejsce spośród 34 uwzględnionych w rankingu drużyn i gra w Dywizji II.

Na Igrzyskach Olimpijskich reprezentacja Korei Północnej zadebiutowała na zimowej olimpiadzie w Innsbrucku, w 1964 roku. Na igrzyskach letnich północnokoreańscy sportowcy po raz pierwszy wystąpili w Monachium, w roku 1972. Zdobyli wówczas pięć medali, w tym jeden złoty, jeden srebrny i trzy brązowe. Wyznaczone przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski oznaczenie kodowe Korei Północnej to PRK.

Flaga Zjednoczonej Korei

Podczas ceremonii otwarcia i zamknięcia Letnich Igrzysk Olimpijskich w Sydney w 2000 roku oraz IO w Atenach w roku 2004, sportowcy z Korei Północnej i Południowej defilowali wspólnie, jako jedna reprezentacja pod flagą Zjednoczonej Korei. O medale sportowcy z obu części podzielonego Półwyspu Koreańskiego walczyli jednak oddzielnie.

Narodowym sportem Korei jest sztuka walki, taekwondo. Jako oficjalna dyscyplina olimpijska taekwondo zadebiutowało podczas IO w Sydney, w 2000 roku. Odmiana taekwondo trenowana w Korei Północnej (wersja ITF) różni się jednak od wersji olimpijskiej i zawodnicy z tego kraju nie rywalizują w igrzyskach olimpijskich, startując w osobnych mistrzostwach federacji ITF.

Filmy na temat Korei Północnej

• "Defilada" (1988), reż. Andrzej Fidyk. Film ukazuje Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną w momencie obchodów 40. rocznicy jej istnienia. Uroczystości zbiegły się w czasie z olimpiadą w Seulu. Władze komunistyczne postawiły sobie za cel zorganizowanie święta narodowego tak, by siłą wyrazu i rozmachem przyćmiło światowe święto sportu. Niezależnie od położenia geograficznego, totalitaryzm ma wszędzie tę samą twarz.
• "Welcome to North Korea" (2001), reż. Peter Tetteroo, Raymond Feddema. Film dokumentalny nagrodzony w 2001 roku nagrodą International Emmy Award for Best Documentary.
• "Śmierć nadejdzie jutro" (Die Another Day, 2002) reż. Lee Tamahori. Przygody agenta 007 Jamesa Bonda na Półwyspie Koreańskim – pościg na polu minowym w strefie zdemilitaryzowanej, pojedynek z synem generała Moona – pułkownika armii Korei Północnej.
• "A State of Mind" (2004), reż. Dan Gordon, prod. Nick Bonner. Film ukazujący okrucieństwo i absurd totalitarnego kraju z perspektywy jedenastoletnich dzieci.
• "Braterstwo broni" (Tae Guk Gi: The Brotherhood of war; 2004), reż. Kang Je-Kyu. Film opowiada o losach dwóch braci wplątanych w konflikt Korei Północnej z Koreą Południową. Wielka polityka kontra ludzkie dramaty i bracia stający po przeciwnej stronie barykady.
• "Korea Północna. Jeden dzień z życia" (North Korea: A Day in the Life, 2004), reż. Pieter Fleury. Holenderski film dokumentalny, emisja w Canal+ w 2005 roku.
• "Dzieci złego państwa" (Undercover in the secret state; 2005), reż. Sarah MacDonald, Wielka Brytania.
• "Kraj pod czerwoną gwiazdą" (Unterm Roten Stern – Alltag in Nordkorea; 2005), reż. Bernd Girrbach. Dokument na temat współczesnej Korei Północnej.
• "Za linią wroga II: Oś zła" (2006), reż. James Dodson. Film o amerykańskim oddziale specjalnym, wysłanym z zadaniem zniszczenia północnokoreańskiej wyrzutni rakiet nuklearnych i zapobieżenia groźbie ataku nuklearnego.
• "DMZ: Crossing The Line" (2008), reż. Kim Tae-gyun. Film opowiada o koreańskiej rodzinie walczącej z chorobą i niedożywieniem. Pokazuje różnice społeczne, jakie utworzyły się w dwóch państwach, które zamieszkuje ten sam naród. Wzruszająca historia ukazująca cierpienie i próbę ratowania swojej rodziny.
• "Yodok Stories" (2008) reż. Andrzej Fidyk. Film o przygotowywaniach północnokoreańskich emigrantów w Korei Południowej do musicalu o obozie koncentracyjnym Yodok. Film wyświetlono m.in. podczas organizowanego we współpracy z Amnesty International festiwalu filmowego "Films that matter" w Hadze (Holandia), w kwietniu 2009 roku. W listopadzie 2010 r. film wyemitowała stacja TVP 1.
• "Korea Północna z Ukrycia" (2009). Film dokumentalny ukazujący obecnie panujący reżim w Korei Północnej.
• "Kimdzongilia. Kwiat Kim Dzong Ila" (Kimjongilia, 2009) reż. N. C. Heikin, Francja, USA, Korea Południowa.
• "Wakacje w Korei Północnej" (Mes vacances En Corée Du Nord, 2010). Film dokumentalny ukazujący realia państwa totalitarnego. Dokumentaliści nakręcili film ukrytą kamerą podczas wakacji, na które wybrali się za pośrednictwem jednego z biur podróży, specjalizujących się w tzw. "niebezpiecznej turystyce".

Zobacz też

• Cenzura w Korei Północnej

Linki zewnętrzne

• Największy polski serwis o Korei Północnej
• Oficjalna strona Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w Polsce – UWAGA: Strona o charakterze propagandowym!
• Oficjalna strona Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej – NAENARA – UWAGA: Strona o charakterze propagandowym! (ang.)
• Oficjalna strona Korean Friendship Association – koreańskiej organizacji przyjaźni z zagranicą (ang.)
• Uwarunkowania polityki zagranicznej Korei Północnej
• Wiadomości z głównego kanału północnokoreańskiej telewizji (jap.)
• Raport Amnesty International na temat sytuacji w Korei Północnej (ang.)