Przejdź do zawartości

Szmaragdowiec żółtooki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szmaragdowiec żółtooki
Anthornis melanocephala[1]
G. R. Gray, 1843
Ilustracja
Szmaragdowiec żółtooki na XIX-wiecznej ilustracji
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

miodojady

Rodzaj

Anthornis

Gatunek

szmaragdowiec żółtooki

Synonimy
  • Anthornis melanura melanocephala G. R. Gray, 1843[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Szmaragdowiec żółtooki[3] (Anthornis melanocephala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae). Występował na Wyspach Chatham. Wymarły; ostatni raz odnotowany w 1906.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy gatunek opisał George Robert Gray w 1843, nadając mu nazwę Anthornis melanocephala[4]. Nazwa ta jest obecnie (2021) uznawana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[5]. Niektórzy autorzy uznawali szmaragdowca żółtookiego za podgatunek szmaragdowca zwyczajnego (Anthornis melanura)[5][6]. Odkrywcą gatunku był niemiecki przyrodnik Ernst Dieffenbach, który w 1839 odwiedził Wyspy Chatham[7]. Mieszkańcy wyspy Chatham nazywali te ptaki mako mako[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosi około 23 cm[7]. Wymiary holotypu, przybliżone, oryginalne podane w calach: długość górnej krawędzi dzioba 23 mm, długość skrzydła 107 mm, długość ogona 117 mm, długość skoku 38 mm[8]. Większość upierzenia miała barwę oliwkowozieloną, jaśniejszą po bokach ciała i na brzuchu. Ciemię i czoło stalowoniebieskie, gardło i boki głowy fioletowawe. Skrzydła i sterówki czarnobrązowe, ze stalowoniebieskimi krawędziami[7]. Tęczówka złocistożółta[8].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Szmaragdowce żółtookie występowały na wyspach: Chatham, Pitt, Mangere Island i Little Mangere Island[7].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Fotografia gniazda szmaragdowca żółtookiego z książki z 1909 roku

Środowiskiem życia szmaragdowców żółtookich były gęste lasy[9]. Lęgi odnotowano w sierpniu, wrześniu i październiku. Gniazdo szmaragdowców żółtookich umieszczane było w drzewie, krzewie lub paproci drzewiastej, na wysokości około 3,5 m na ziemią. Jedyne zachowane gniazdo składa się z drobnych patyczków, traw i korzeni, a wyściełane jest trawą. Zniesienie liczyło 3 jaja o różowej skorupce pokrytej na szerszym końcu czerwonobrązowymi plamkami[7].

Status

[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje szmaragdowca żółtookiego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[9]. W 1871, kiedy Travers odwiedził wyspy Chatham, szmaragdowce żółtookie były nadal pospolite[7]. Po raz ostatni zostały odnotowane w 1906 na Little Mangere Island. Podczas ekspedycji w 1938 nie odnaleziono już tych miodojadów[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Anthornis melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Anthornis melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-16].
  4. a b G. R. Gray & R. Bowdler Sharpe: I. Birds of New Zealand. W: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror. 1844–1875, s. 4.
  5. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-16]. (ang.).
  6. praca zbiorowa: Check-list of birds of the world. T. 12. 1967, s. 444.
  7. a b c d e f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 231. ISBN 978-1-4081-5861-6.
  8. a b Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 9. 1884, s. 256–257.
  9. a b c Chatham Bellbird Anthornis melanocephala. BirdLife International. [dostęp 2017-01-29].