Lubomierz

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 6 gru 2013, była oparta na tej wersji.

Szablon:POL miasto infobox Lubomierz (niem. Liebenthal) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lubomierz.

Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. jeleniogórskiego.

Jest to najmniejsze miasto w województwie dolnośląskim^[1].

Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 2 026 mieszkańców.

Toponimia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje dwie nazwy niemieckie miejscowości Liebenthal oraz starszą Loewenthal, a także łacińską Leovallensis.^[3]. W 1750 r. nazwa Liebenthal wymieniona jest przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym w języku polskim dla mieszkańców Śląska.^[4] Po II wojnie światowej do 1947 r. używano tłumaczonej wprost niemieckiej nazwy miasta - Miłosna. Dopiero potem wprowadzono nazwę teraźniejszą Lubomierz.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 8,05 km²^[5].

Miasto jest położone na Pogórzu Izerskim, w mikroregionie Obniżeniu Lubomierza, nad Lubomierką (dopływem Oldzy)^[6]^[7].

Historia

Osada targowa istniała na miejscu Lubomierza prawdopodobnie w XII w. W 1251 r.nastąpiła lokacja wsi na prawie niemieckim. W 1278 r. powstał klasztor benedyktynek, do których należał Lubomierz do 1810 r. Według starej tradycji jego założycielką była Juta z Lubomierza.^[3] W 1291 r. książę świdnicko-jaworski Bolko I nadał osadzie prawa miejskie. Do tej pory zachował się średniowieczny układ urbanistyczny.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[8]:

miasto
kościół pom. pw. Świętego Krzyża, z 1522 r., XVIII w., 1805 r.
zespół klasztorny benedyktynek:
- kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa z XV/XVI w.(wieża), l. 1727-1730
- klasztor, ob. liceum, z pocz. XVI w, l. 1727-30, XIX w.
- plebania, z 1689 r., pocz. XX w.
- Dom Opatki z łącznikiem, z 1650 r., z końca XIX w.
- park, z XVII w., XIX w.
zespół cmentarza rzym.-kat., ul. 1 Maja:
- kościół cmentarny pw. św. Anny, z 1669 r., pocz. XVIII w., 1833 r.
- cmentarz
- kaplica grobowa, z 1825 r.
- mur z bramą, z pierwszej połowy XIX w.
- studnia, z pierwszej połowy XIX w.
kościół ewangelicki ze szkołą i pastorówką, ob. dom i galeria, ul. Kościuszki 4, z 1852 r.
dom, ul. Kowalskiego 1 (d. pl. Wolności 17), z XVI w., 1700 r., pocz. XX w.
mury obronne (fragmenty), ul. 1 Maja, z XV w.-XVI w.
ratusz, z 1449 r., 1689 r., 1805 r.
budynek szkolny, ul. Chopina 1, z czwartej ćw. XIX w.
kamieniczki z podcieniami w rynku oraz wiele domów mieszkalnych:
- domy, pl. Wolności 3, 4, 5 (d. 81, 82, 83), z pierwszej połowy XIX w.
- dom, pl. Wolności 7, z końca XIX w.
- domy, pl. Wolności 8, 9, 10, 11 (d.73, 74, 75, 76), z XVIII w., pocz. XIX w.,
- czternaście domów (pierzeja), pl. Wolności 18, 19, 20, 21, 22, 25, 26, 27, 28, 29, 31, 33, 34, 35, z XVI w., pocz. XIX w.
- dom, pl. Wolności 37, 38, 39 b, z pocz. XIX w.
- dom, pl. Wolności 43 (d. 45), z pierwszej połowy XIX w., pocz. XX w.
- trzynaście domów, pl. Wolności 46, 47, 48, 49, 50, 51, 53, 54, 55, 56, 65, 66 (pierzeja wschodnia), z XVI w., pocz. XIX w.
- domy, pl. Wolności 63, 65 (d. 67, 69), z pierwszej połowy XIX w., pocz. XX w.
- dom, pl. Wolności 66 (d.100), z pocz. XIX w.
- dom, pl. Wolności 2 (d. 84), z poł. XVI w., z pierwszej połowy XIX w.
- dom, pl. Wolności 102, z pocz. XIX w.
most na rzece Olszyniec, z XVI/XVII w., 1831 r.

inne zabytki:

liczne kapliczki, krzyże i figury przydrożne w mieście i okolicy.

Transport

Przez Lubomierz przechodziła linia kolejowa Gryfów Śląski-Lwówek Śląski, wybudowana w 1885 r., obecnie nieczynna i na znacznym odcinku rozebrana (pozostały wiadukty i mosty, zarośnięte roślinnością nasypy i przekopy).

Kultura

Miasteczko znane jest przede wszystkim z planu zdjęciowego do filmu Sami swoi^[9] nakręconego w 1967 r. Na tę pamiątkę 13 lipca 1996 r. otwarto Muzeum Kargula i Pawlaka, a od 1997 r. odbywa się Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych.

W Lubomierzu kręcono również trzecią nowelę filmu Krzyż walecznych w reż. Kazimierza Kutza, a także kilka scen do serialu Tajemnica twierdzy szyfrów w reż. Bogusława Wołoszańskiego.

Wspólnoty wyznaniowe

W Lubomierzu mieści się parafia rzymskokatolicka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Maternusa, działalność religijną prowadzi także Zbór Świadków Jehowy z Salą Królestwa^[10].

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie^[11]:

Znani Lubomierzanie

W Lubomierzu urodził się znany drukarz krakowski Hieronim Wietor.

↑ Lubomierz - Dolny Śląsk - Lubomierz
↑ Pruski dokument z 1750 r. ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750"
↑ ^a ^b Liebenthal - Słownik geograficzny Królestwa Polskiego
↑ "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750".
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 2 (A-Ł) Pogórze Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2003, ISBN 83-85773-60-6 (A-Ł), s. 425
↑ Góry i Pogórze Izerskie, mapa turystyczna skala 1:100 000, PPWK, Warszawa-Wrocław, 1991
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 116,117. [dostęp 15.9.2012].
↑ Dolny Śląsk. Panorama turystyczna, Warszawa 1978, s. 69-70.
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 30 stycznia 2013.
↑ Gminy partnerskie. Urząd Gminy i Miasta Lubomierz. [dostęp 2011-09-13].

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 2 (A-Ł) Pogórze Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2003, ISBN 83-85773-60-6 (A-Ł), s. 424-439

Linki zewnętrzne

[1] Lubomierz - Dolny Śląsk - Lubomierz

[2] Pruski dokument z 1750 r. ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750"

[dir.icm.edu.pl-3] Liebenthal - Słownik geograficzny Królestwa Polskiego

[4] "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750".

[5] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.

[6] Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 2 (A-Ł) Pogórze Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2003, ISBN 83-85773-60-6 (A-Ł), s. 425

[7] Góry i Pogórze Izerskie, mapa turystyczna skala 1:100 000, PPWK, Warszawa-Wrocław, 1991

[nid-8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 116,117. [dostęp 15.9.2012].

[9] Dolny Śląsk. Panorama turystyczna, Warszawa 1978, s. 69-70.

[10] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 30 stycznia 2013.

[11] Gminy partnerskie. Urząd Gminy i Miasta Lubomierz. [dostęp 2011-09-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Miasta	Gryfów Śląski Lubomierz Lwówek Śląski Mirsk Wleń
Gminy miejsko-wiejskie	Gryfów Śląski Lubomierz Lwówek Śląski Mirsk Wleń

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945–75)	Gryfów Śląski Lubomierz Lwówek Śląski Mirsk Świeradów-Zdrój (od 1945) Wleń
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bystrzyca (do 1954) Gryfów Śląski (od 1973) Lubomierz (od 1973) Lwówek Śląski (od 1973) Łupki (do 1954) Milęcice (do 1954) Mirsk (od 1973) Pławna (do 1954) Przecznica (do 1954) Radłówka (do 1954) Rębiszów (do 1954) Rząsiny (do 1954) Sobota (do 1954) Ubocze (do 1954) Wleń (od 1973) Zbylutów (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bystrzyca (1954–68) Chmieleń (1954–59) Chmielno (1960–72) Czernica (1954–59) Gierczyn (1954–59) Gradówek (1960–72) Gryfów Śląski (1968–72) Krobica (1960–72) Kwieciszowice (1954–59) Lubomierz (1960–72) Lwówek Śląski (1968–72) Łupki (1954–59) Milęcice (1954–59) Mroczkowice (1954–59) Niwnice (1954–59) Pasiecznik (1954–72) Pilchowice (1954–72) Płakowice (1954–68) Pławna (1954–72) Płóczki Górne (1954–59) Proszówka (1954–59) Rakowice Wielkie (1954–59) Rębiszów (1954–72) Sobota (1954–72) Ubocze (1954–68) Ustronie (1954–59) Wleń (1968–72) Włodzice Wielkie (1954–72) Zbylutów (1954–59)