Mieroszów

Mieroszów
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Mieroszów z lotu ptaka
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wałbrzyski
Gmina	Mieroszów
Prawa miejskie	1303
Burmistrz	Andrzej Lipiński
Powierzchnia	10,31 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 4045; 392,3 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 74
Kod pocztowy	58-350
Tablice rejestracyjne	DBA
	Położenie na mapie gminy Mieroszów Mieroszów
	Położenie na mapie Polski Mieroszów
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Mieroszów
	Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego Mieroszów
	50°40′01″N 16°11′23″E/50,666944 16,189722
TERC (TERYT)	0221064
SIMC	0984210
	Hasło promocyjne: Brama do Polski
	Urząd miejskipl. Niepodległości 1; 58-350 Mieroszów
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Mieroszów (tuż po wojnie Fyrląd Wałbrzyski^[2], niem. Friedland in Niederschlesien^[3]) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mieroszów, w Kotlinie Mieroszowskiej, u podnóża Gór Suchych w Sudetach Środkowych na Dolnym Śląsku.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 roku miasto zamieszkiwało 4045 osób^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Mieroszów uzyskał lokację miejską w 1303 roku^[4], ponowioną przed 1326. Ok. 1354 osada uzyskała prawa miejskie, od początku XVI w. znajdowało się w posiadaniu Hochbergów z Książa. W XVII rozwinęło się tkactwo, w 1647 uruchomiono wielki młyn papierniczy. W swojej historii było wielokrotnie niszczone, w 1427 napadli i złupili je husyci, w latach 1584-1585 ludność zdziesiątkowała epidemia, w latach 1630 i 1646 zabudowę niszczyły pożary. W XVIII po wojnach śląskich straciło swoją pozycję i podupadło, w 1880 rozebrano grożący zawaleniem renesansowy ratusz. Niszczała również zabudowa, część kamienic rozebrano, wiele innych przebudowano. W XX wieku Mieroszów stał się zapleczem mieszkaniowym pobliskiego Wałbrzycha. W miejscowości od 8 IX 1944 do 9 V 1945 znajdował się obóz pracy - filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Groß-Rosen, w której było uwięzionych ponad 500 polskich i słowackich Żydów, pracujących głównie przy wytwarzaniu śmigieł samolotów w miejscowej fabryce. Pod koniec istnienia obozu przeniesiono tu część więźniów z obozu Arbeitslager Riese. Łączną liczbę więźniów z obu obozów, którzy umarli podczas pobytu w Mieroszowie szacuje się na ponad 120^[5]. Po 1945 rozwinął się przemysł drzewny i materiałów budowlanych, uruchomiono Zakłady Przemysłu Lniarskiego Camela^[6].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Mieroszów (Friedland) Rynek

Kościół pw. św. Michała Archanioła

Kamieniczki na rynku w Mieroszowie

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

miasto
kościół św. Michała Archanioła, z pocz. XVII w., przeb. w pierwszej ćw. XVIII w., kiedyś na miejscu dzisiejszego kościoła stał zamek. Został zbudowany według podań przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I w końcu XIII wieku. Zamek zniszczyły wojska w czasie wojen husyckich w 1427 roku
plebania, ul. Kościelna 10, z 1589 r., XIX w.
poczta, ul. Kopernika 9, z pocz. XIX w.
dawna szkoła ewangelicka, ul. Kościelna 6, z 1757 r.
dom, ul. Kościelna 8, z XVIII w.
dawna szkoła ewangelicka, ul. Kościelna 9, z 1574 r., XVIII w., XIX w.
barokowe i klasycystyczne kamieniczki:
- dom, ul. Niepodległości 1, z k. XVIII w., pocz. XX w.
- dom, ul. Niepodległości 3/4, z XVII w., pocz. XX w.
- dom, ul. Niepodległości 5, z k. XVII w., pocz. XX w.
- fasada domu, ul. Niepodległości 6, z pocz. XIX w.
- dom, ul. Niepodległości 7, z XVI-XIX w.,
- dom, ul. Niepodległości 17, z 1838 r., pocz. XX w.
- dom, ul. Niepodległości 27, z 1734 r., pocz. XX w.
dwór, ul. Strzelców 1, z k. XVIII w.
dawna tkalnia, obecnie żłobek i przedszkole, ul. Wolności 27, z pierwszej poł. XVIII w.
sąd, ob. gimnazjum, ul. Żeromskiego 30, z l. 1905-1906

inne zabytki:

cmentarz żydowski

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Piramida wieku mieszkańców Mieroszowa w 2014 roku^[8].

Miasto w kulturze[edytuj | edytuj kod]

W Mieroszowie w roku 1972 nakręcono serial Gruby, osadzony w realiach pierwszych lat na Ziemiach Odzyskanych. Wydarzenie upamiętnia utworzony w roku 2020 mural oraz skwer nazwany im. Grubego^[9].

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia św. Michała Archanioła
Świadkowie Jehowy:
- zbór Mieroszów (Sala Królestwa Kowalowa ul. Wałbrzyska 33)^[10]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Frýdlant nad Ostravicí Czechy

Sport[edytuj | edytuj kod]

Mieroszów znany jest wśród miłośników sportów lotniczych - znajduje się tam popularne startowisko na górze Jatki(Nowe Siodło) z bardzo dobrym zboczem treningowym dla lotni i paralotni, odpowiednim na południowe wiatry, a także z jedyną rampą lotniową w Polsce^[11].

W Mieroszowie działa klub piłkarski TKS Biały Orzeł Mieroszów, w sezonie 2008/2009 występujący w klasie okręgowej podokręgu Wałbrzych.

Stacja kolejowa w Mieroszowie

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Do Mieroszowa kursują autobusy komunikacji miejskiej z Wałbrzycha przez Nowy Glinik, Unisław Śląski, Sokołowsko i Kowalową^[12]^[13]. Od 1 kwietnia 2017 autobus linii 15 kursuje do czeskiego Meziměstí^[14].

Znajduje się w nim również stacja kolejowa, przez którą od 28 kwietnia 2018 kursują sezonowe weekendowe pociągi osobowe Kolei Dolnośląskich łączące Polskę z Czechami^[15].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Byłe przejście graniczne Mieroszów – Meziměstí

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-14] .
↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 50–51.
↑ Filie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Informator. Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych, rok 2008, str. 27. ISBN 978-83-89824-07-3
↑ JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 277-278 .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 188,189. [dostęp 2012-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
↑ Mieroszów w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ 40 lat temu nakręcili tu jeden z najpopularniejszych seriali. Mieszkańcy poświęcili mu właśnie mural i skwer. Gazeta Wyborcza, 2020-07-12. [dostęp 2020-11-22].
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-08] .
↑ Polski SerwerP.S. LeonardoXC Polski SerwerP.S., Opis startowiska Mieroszów, 2 lipca 2020 .
↑ ZDKiUM Wałbrzych: Linią 15 do Mieroszowa i Golińska, dostęp: 2014-09-29.
↑ ZDKiUM Wabrzych: Rozkład jazdy i mapa komunikacyjna ZDKiUM Wałbrzych, dostęp: 2014-09-29.
↑ Czesi nie chcą polskiego autobusu
↑ D26, D28 – uruchomienie sezonowych połączeń do Czech, „Koleje Dolnośląskie”, 23 kwietnia 2018 [dostęp 2018-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-14] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Kotlina Kamiennogórska, Wzgórza Bramy Lubawskiej, Zawory, Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 8, pod red. M. Staffy, Wrocław 1997, s. 231–242.
A. Fleischer, Festschrift zur 600-Jahrfeier der Stadt Friedland, Bez. Breslau, Friedland 1925.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Strona Miasta Mieroszów
Gmina Mieroszów Dawniej i Dziś – serwis poświęcony historii miasta i gminy Mieroszów
Stare widokówki Mieroszowa. mieroszow.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-01)].
Fyrląd (2), niem. Friedland bei Waldenburg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 425 .

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-14] .

[2] Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).

[4] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 50–51.

[5] Filie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Informator. Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych, rok 2008, str. 27. ISBN 978-83-89824-07-3

[dolnyslask-6] JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 277-278 .

[7] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 188,189. [dostęp 2012-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].

[populacja2016-8] Mieroszów w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[st1-9] 40 lat temu nakręcili tu jeden z najpopularniejszych seriali. Mieszkańcy poświęcili mu właśnie mural i skwer. Gazeta Wyborcza, 2020-07-12. [dostęp 2020-11-22].

[10] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-08] .

[11] Polski SerwerP.S. LeonardoXC Polski SerwerP.S., Opis startowiska Mieroszów, 2 lipca 2020 .

[12] ZDKiUM Wałbrzych: Linią 15 do Mieroszowa i Golińska, dostęp: 2014-09-29.

[13] ZDKiUM Wabrzych: Rozkład jazdy i mapa komunikacyjna ZDKiUM Wałbrzych, dostęp: 2014-09-29.

[14] Czesi nie chcą polskiego autobusu

[15] D26, D28 – uruchomienie sezonowych połączeń do Czech, „Koleje Dolnośląskie”, 23 kwietnia 2018 [dostęp 2018-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-14] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Miasto	Mieroszów
Wsie	Golińsk Kowalowa Łączna Nowe Siodło Różana Rybnica Leśna Sokołowsko Unisław Śląski
Części wsi	Ługowina

Miasta	Boguszów-Gorce Głuszyca Jedlina-Zdrój Mieroszów Szczawno-Zdrój
Gminy miejskie	Boguszów-Gorce Jedlina-Zdrój Szczawno-Zdrój
Gminy miejsko-wiejskie	Głuszyca Mieroszów
Gminy wiejskie	Czarny Bór Stare Bogaczowice Walim

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945–75)	Biały Kamień (do 1950 →) Boguszów (do 1972 →) Boguszów-Gorce (←←← od 1973) Głuszyca (od 1962) Gorce (1962–72 →) Jedlina-Zdrój (od 1967) Mieroszów Sobięcin (do 1950 →→) Szczawno-Zdrój (od 1945)
Osiedla (1954–72)	Głuszyca (1954–62) Gorce (1954–62) Jedlina-Zdrój (1954–66) Kuźnice Świdnickie (1954–72 →) Walim (1957–72)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Głuszyca Gorce (do 1954) Jedlina Zdrój (do 1954) Kuźnice Świdnickie (do 1954) Mieroszów (1953–54 i od 1973) Pełcznica (do 1954) Stare Bogaczowice Szczawienko (do 1950 →→) Walim
Gromady (1954–72)	Dziećmorowice (1954–70) Glinik (1954–72) Głuszyca (1954) Głuszyca Górna (1954–72) Gorce (1954) Grzmiąca (1954–59) Jedlina Zdrój (1954) Kuźnice Świdnickie (1954) Lubomin (1954–68) Mieroszów (1954–72) Sokołowsko (1954–56) Stare Bogaczowice (1954–72) Szczawienko (1954–70) Unisław Śląski (1954–68) Walim (1954–56) Wałbrzych (1970–72) Zagórze Śląskie (1954–72)