Białogard: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia: drobne merytoryczne |
|||
Linia 73: | Linia 73: | ||
{{dopracować|sekcja|źródła=2009-02}} |
{{dopracować|sekcja|źródła=2009-02}} |
||
Pierwsze wzmianki historyczne u [[Gall Anonim|Galla Anonima]] – ''miasto królewskie i znakomite, zwane Białym'' ([[łacina|łac.]] ''Urbus regia et egregia. Alba nomine'')<ref>{{Cytuj książkę|autor=Anonim zwany Galem |tytuł=Kronika |strony=22, 39 |język=la}}</ref>. |
Pierwsze wzmianki historyczne u [[Gall Anonim|Galla Anonima]] – ''miasto królewskie i znakomite, zwane Białym'' ([[łacina|łac.]] ''Urbus regia et egregia. Alba nomine'')<ref>{{Cytuj książkę|autor=Anonim zwany Galem |tytuł=Kronika |strony=22, 39 |język=la}}</ref>. Gród został zdobyty dwukrotnie w [[1102]] i [[1107]] roku przez [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława III Krzywoustego]]. W [[1124]] roku przez kilka dni przebywał w grodzie biskup [[Otton z Bambergu]]. W 1289 r. władał nim książę Przybysław, a w dokumencie zapisano, że Białogard położony jest w [[Kaszuby|Kaszubii]] (''in Cassubia'')<ref>G. Labuda, Kaszubi i ich dzieje, Gdańsk 1996, s. 158</ref>. [[2 sierpnia]] [[1299]] roku książę [[Bogusław IV]] nadał istniejącej już osadzie przywilej lokacyjny wg zasad regulowanych przez [[Prawo lubeckie]]. Na [[XIV wiek]] przypada wzrost znaczenia miasta w życiu gospodarczym [[Pomorze Zachodnie|Pomorza Zachodniego]]. W roku [[1307]] nadano miastu prawo składu na wszystkie towary. W roku [[1315]] książę [[Warcisław IV]] przenosi z [[Anklam]] do Białogardu rezydencję książęcą. Od roku [[1386]] Białogard przynależy do [[Hanza|Związku Hanzeatyckiego]]. |
||
W wieku XV i XVI Białogard dzielił zmienne losy [[Pomorze Zachodnie|Pomorza Zachodniego]], związane z rywalizacją [[Książęta pomorscy|książąt pomorskich]] z [[Brandenburgia|Brandenburgią]]. W 1469 r. miał miejsce zatarg między Białogardem a [[Świdwin]]em, który przeszedł do historii jako tzw. [[wojna o krowę]]. Upadek znaczenia miasta związany był z okresem [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]], kiedy to liczba ludności spadła o dwie trzecie, a miasto popadło w długi z powodu konieczności utrzymywania garnizonów wojsk cesarskich i szwedzkich. Od roku 1648 Białogard |
W wieku XV i XVI Białogard dzielił zmienne losy [[Pomorze Zachodnie|Pomorza Zachodniego]], związane z rywalizacją [[Książęta pomorscy|książąt pomorskich]] z [[Brandenburgia|Brandenburgią]]. W 1469 r. miał miejsce zatarg między Białogardem a [[Świdwin]]em, który przeszedł do historii jako tzw. [[wojna o krowę]]. Upadek znaczenia miasta związany był z okresem [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]], kiedy to liczba ludności spadła o dwie trzecie, a miasto popadło w długi z powodu konieczności utrzymywania garnizonów wojsk cesarskich i szwedzkich. Od kończącego wojnę [[Pokój westfalski|Pokoju westfalskiego]] w roku 1648 Białogard wchodził w skład [[Brandenburgia|Brandenburgii]]. Od 1714 roku Białogard był miastem garnizonowym. Od połowy XIX wieku nastąpił rozwój przemysłu, głównie przetwórczego opartego na miejscowych produktach i surowcach rolno-leśnych. W połowie XIX wieku Białogard otrzymał też połączenie kolejowe ze [[Szczecin]]em, [[Koszalin]]em i [[Kołobrzeg]]iem (1859) oraz [[Szczecinek|Szczecinkiem]] (1878). W 1911 roku uruchomiono dwie linie [[kolej wąskotorowa|kolei wąskotorowej]]: Białogard-[[Bobolice]] oraz Białogard-[[Rarwino (powiat białogardzki)|Rarwino]] ([[Białogardzka Kolej Dojazdowa]]). |
||
W latach 1900–1901 wybudowano nowe [[koszary]] (ul. Kołobrzeska). Następne koszary oraz szpital wojskowy powstały w 2. połowie lat 30. XX wieku. W 1939 roku stacjonowały tu pułki zmechanizowane [[32 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|32 dywizji]], której sztab zlokalizowany był w [[Koszalin]]ie. W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] na terenie miasta i w jego okolicach zlokalizowano kilka obozów dla [[roboty przymusowe|robotników przymusowych]] i [[jeniec wojenny|jeńców wojennych]]. Białogard został zdobyty w dniu 5 marca 1945 roku przez oddziały radzieckie [[19 Armia|19 Armii]], [[1 Armia Pancerna (ZSRR)|1 Armii Pancernej]], [[2 Samodzielny Korpus Kawalerii Gwardii|2 Samodzielnego Korpusu Kawalerii Gwardii]] oraz [[1 Armia Wojska Polskiego|1 Armii Wojska Polskiego]]. |
|||
Po wojnie Białogard został siedzibą [[powiat]]u, obejmującego swoim zasięgiem tereny przedwojennego powiatu białogardzko-świdwińskiego (''Kreis Belgard-Schievelbein''). W latach 50. i 60. XX wieku, m.in. w następstwie braku ujęcia w tzw. [[Plan sześcioletni|planie 6-letnim]], nastąpił regres przemysłu, który rozwijał się tylko przez rozbudowę i modernizację istniejących zakładów. W latach 70. |
Po wojnie Białogard został siedzibą [[powiat]]u, obejmującego swoim zasięgiem tereny przedwojennego powiatu białogardzko-świdwińskiego (''Kreis Belgard-Schievelbein''). W latach 50. i 60. XX wieku, m.in. w następstwie braku ujęcia w tzw. [[Plan sześcioletni|planie 6-letnim]], nastąpił regres przemysłu, który rozwijał się tylko przez rozbudowę i modernizację istniejących zakładów. W latach 70. XX wieku Białogard był znaczącym ośrodkiem przemysłu elektronicznego (filia Warszawskich Zakładów Radiowych "[[Rawar|RAWAR]]", przekształcona następnie w nowy zakład "[[Unitra|UNITRA]]-[[Eltra|ELTRA]]"); firma pod nazwą "UNICON" funkcjonuje do dziś, choć w znacznie ograniczonym zakresie. Jak dawniej zajmuje ciekawe architektonicznie zabudowania po dawnej elektrowni miejskiej między dwiema liniami kolejowymi. |
||
W okolicy Białogardu, niedaleko wsi [[Podborsko]] znajdowała się jednostka wojskowa [[Armia Czerwona|Armii Radzieckiej]] na terenie której przechowywana była [[broń jądrowa|broń nuklearna]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko=Szulc |imię=Tomasz |nazwisko2=Nicpoń |imię2=Krzysztof |tytuł=Magazyny broni jądrowej na terytorium Polski |czasopismo= [[Poligon (czasopismo)|Poligon]]|oznaczenie=2007 |wolumin=Nr. 3|strony=str. 62-77|id={{ISSN|1895-3344}}}}</ref>. |
W okolicy Białogardu, niedaleko wsi [[Podborsko]] znajdowała się jednostka wojskowa [[Armia Czerwona|Armii Radzieckiej]] na terenie której przechowywana była [[broń jądrowa|broń nuklearna]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko=Szulc |imię=Tomasz |nazwisko2=Nicpoń |imię2=Krzysztof |tytuł=Magazyny broni jądrowej na terytorium Polski |czasopismo= [[Poligon (czasopismo)|Poligon]]|oznaczenie=2007 |wolumin=Nr. 3|strony=str. 62-77|id={{ISSN|1895-3344}}}}</ref>. |
Wersja z 15:47, 24 mar 2014
Białogard (niem. Belgard) – miasto w województwie zachodniopomorskim, siedziba powiatu białogardzkiego oraz gminy wiejskiej Białogard. Dziewiąty ośrodek miejski województwa (pod względem liczby ludności).
Według danych z 31 grudnia 2011 r. miasto miało 24 450 mieszkańców[1]
Niewielki ośrodek przemysłu elektronicznego, metalowego, przetwórstwa tworzyw sztucznych, spożywczego[potrzebny przypis]. Duży magazyn zbożowy, ośrodek handlowy.
Położenie
Położone jest na Równinie Białogardzkiej, nad rzeką Parsętą i mniejszą rzeką Liśnicą, ok. 145 km na północny wschód od Szczecina. Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 25,73 km²[2]. Miasto stanowi 3% powierzchni powiatu.
Według danych z roku 2002[3] Białogard posiada:
- użytki rolne: 48%
- użytki leśne: 9%
Toponimia
Nazwa notowana była wielokrotnie w czasie średniowiecza. Notuje go w roku 1124 Żywot Ottona, biskupa bamberskiego, jako Belgrod. W kronice Galla Anonima pojawia się jako civitas Albam.[4] W innych dokumentach historycznych nazwa notowana jest jako Belegarde (1159, 1176), Belegarda (1194), Belgard (1229). Końcówka -gard jest pozostałością pomorskiej formy będącej odpowiednikiem ogólnopolskiej -gród[5].
Na polskiej mapie wojskowej z 1937 r. podano polski egzonim Białogród[6].
Przez krótki okres po II wojnie światowej miasto nosiło nazwę Białogród[7][8][9]. Obecna nazwa została wprowadzona rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 roku[10].
Historia
Ta sekcja od 2009-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Pierwsze wzmianki historyczne u Galla Anonima – miasto królewskie i znakomite, zwane Białym (łac. Urbus regia et egregia. Alba nomine)[11]. Gród został zdobyty dwukrotnie w 1102 i 1107 roku przez Bolesława III Krzywoustego. W 1124 roku przez kilka dni przebywał w grodzie biskup Otton z Bambergu. W 1289 r. władał nim książę Przybysław, a w dokumencie zapisano, że Białogard położony jest w Kaszubii (in Cassubia)[12]. 2 sierpnia 1299 roku książę Bogusław IV nadał istniejącej już osadzie przywilej lokacyjny wg zasad regulowanych przez Prawo lubeckie. Na XIV wiek przypada wzrost znaczenia miasta w życiu gospodarczym Pomorza Zachodniego. W roku 1307 nadano miastu prawo składu na wszystkie towary. W roku 1315 książę Warcisław IV przenosi z Anklam do Białogardu rezydencję książęcą. Od roku 1386 Białogard przynależy do Związku Hanzeatyckiego.
W wieku XV i XVI Białogard dzielił zmienne losy Pomorza Zachodniego, związane z rywalizacją książąt pomorskich z Brandenburgią. W 1469 r. miał miejsce zatarg między Białogardem a Świdwinem, który przeszedł do historii jako tzw. wojna o krowę. Upadek znaczenia miasta związany był z okresem wojny trzydziestoletniej, kiedy to liczba ludności spadła o dwie trzecie, a miasto popadło w długi z powodu konieczności utrzymywania garnizonów wojsk cesarskich i szwedzkich. Od kończącego wojnę Pokoju westfalskiego w roku 1648 Białogard wchodził w skład Brandenburgii. Od 1714 roku Białogard był miastem garnizonowym. Od połowy XIX wieku nastąpił rozwój przemysłu, głównie przetwórczego opartego na miejscowych produktach i surowcach rolno-leśnych. W połowie XIX wieku Białogard otrzymał też połączenie kolejowe ze Szczecinem, Koszalinem i Kołobrzegiem (1859) oraz Szczecinkiem (1878). W 1911 roku uruchomiono dwie linie kolei wąskotorowej: Białogard-Bobolice oraz Białogard-Rarwino (Białogardzka Kolej Dojazdowa).
W latach 1900–1901 wybudowano nowe koszary (ul. Kołobrzeska). Następne koszary oraz szpital wojskowy powstały w 2. połowie lat 30. XX wieku. W 1939 roku stacjonowały tu pułki zmechanizowane 32 dywizji, której sztab zlokalizowany był w Koszalinie. W okresie II wojny światowej na terenie miasta i w jego okolicach zlokalizowano kilka obozów dla robotników przymusowych i jeńców wojennych. Białogard został zdobyty w dniu 5 marca 1945 roku przez oddziały radzieckie 19 Armii, 1 Armii Pancernej, 2 Samodzielnego Korpusu Kawalerii Gwardii oraz 1 Armii Wojska Polskiego.
Po wojnie Białogard został siedzibą powiatu, obejmującego swoim zasięgiem tereny przedwojennego powiatu białogardzko-świdwińskiego (Kreis Belgard-Schievelbein). W latach 50. i 60. XX wieku, m.in. w następstwie braku ujęcia w tzw. planie 6-letnim, nastąpił regres przemysłu, który rozwijał się tylko przez rozbudowę i modernizację istniejących zakładów. W latach 70. XX wieku Białogard był znaczącym ośrodkiem przemysłu elektronicznego (filia Warszawskich Zakładów Radiowych "RAWAR", przekształcona następnie w nowy zakład "UNITRA-ELTRA"); firma pod nazwą "UNICON" funkcjonuje do dziś, choć w znacznie ograniczonym zakresie. Jak dawniej zajmuje ciekawe architektonicznie zabudowania po dawnej elektrowni miejskiej między dwiema liniami kolejowymi.
W okolicy Białogardu, niedaleko wsi Podborsko znajdowała się jednostka wojskowa Armii Radzieckiej na terenie której przechowywana była broń nuklearna[13].
Do lat 90.[14] stacjonowały tu 3 znaczne zgrupowania jednostek Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej – obecnie dawne koszary są wyremontowane i zagospodarowane (mieszkania, szkoły, urzędy, firmy).
Demografia
Rok | Liczba ludności |
---|---|
1715 | 1 200 |
1850 | 4 000 |
1875 | 7 200 |
1890 | 7 000 |
1939 | 16 500 |
1950 | 12 700 |
1975 | 21 800 |
1995 | 25 093 |
2000 | 24 530 |
2005 | 24 408 |
2008 | 24 361 |
2011 | 31 100 |
Struktura demograficzna mieszkańców miasta Białogard wg danych z 31 grudnia 2007[15]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 24 407 | 100 | 12 797 | 52,43 | 11 610 | 47,57 |
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 4922 | 20,17 | 2412 | 9,88 | 2510 | 10,28 |
Wiek produkcyjny (18–65 lat) | 15 844 | 64,92 | 7783 | 31,89 | 8061 | 33,03 |
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 3641 | 14,92 | 2602 | 10,66 | 1039 | 4,26 |
Gminę miejską Białogard zamieszkuje 50,5% ludności całego powiatu. Na 1 km² przypada 948 osób – tym samym jest to gmina o największej gęstości zaludnienia w powiecie.
Zabytki
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[16][17]:
- śródmieście miasta - stare miasto
- kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia NMP, gotycki z 1310 r. do XIX wieku, rzymskokatolicki należący do dekanatu Białogard, diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej
- kościół filialny pod wezwaniem św. Jerzego, ul. Świdwińska, wybudowany około XIV wieku na starych fundamentach dawnej pogańskiej świątyni. Pierwotnie była to kaplica i dom trędowatych położony poza murami miasta. Przebudowany w XV/XVI wieku. Murowana, ceglana budowla w układzie wendyjskim z elementami gotyckimi wznosi się na planie prostokąta. Kościół kilkakrotnie był niszczony przez pożary. w roku 1858 przeszedł gruntowny remont, podczas którego został też znacznie przebudowany. Obecny wygląd pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Dzisiaj jest to filiał rzymskokatolicki należący do parafii ewangelicko-augsburskiej Jezusa Dobrego Pasterza w Koszalinie, diecezji pomorsko-wielkopolskiej
- dawny cmentarz ewangelicki, obecnie komunalny wielowyznaniowy, ul. Szpitalna, z XIX wiek wieku
- pozostałości murów obronnych, ul. Matejki, z XIV/XV wiek wieku
- Brama Wysoka, inaczej Połczyńska, ul. Grottgera; zbudowana łącznie z murami miejskimi w początkach XIV wieku. Murowana budowla z cegły, na planie prostokąta stoi na fundamencie kamiennym. Brama ma dwie kondygnacje, i ostrołukowy przejazd. Fortyfikacja zachowała się jako jedyna z dwóch istniejących dawniej. Do końca XIX wieku służyła jako areszt miejski i mieszkanie dozorcy. Później, od roku użytkowana była przez Muzeum Regionalne. Obecnie jest siedzibą białogardzkich artystów[18]
- piwnice zamku, ul. Płowiecka 3, z XVIII wiek wieku
- ratusz, pl. Wolności 5, Rynek, z pierwszej połowy XIX wieku
- Osobny artykuł:
- spichlerz, obecnie magazyn, ul. Piłsudskiego 25, szachulcowo-murowany, z końca XVIII wieku, w połowie XIX wiek wieku, budynek przemysłowy
- dom z dwiema oficynami, ul. Najświętszej Marii Panny 3, z 1880 roku
- dom, obecnie bank PKO, pl. Wolności 17, z 1910 roku
inne zabytki:
Pomniki i miejsca pamięci narodowej
-
• Tablica upamiętniająca elektryfikację kolei
-
• Pomnik ku czci ofiar komunizmu
-
• Pomnik Orła Białego
-
• Pomnik upamiętniający 700 lat praw miejskich
- cmentarz żołnierzy radzieckich – cmentarz wojenny 763 oficerów i żołnierzy radzieckich 1. Frontu Białoruskiego, poległych podczas walk o Białogard w 1945 r. wraz z pomnikiem ku czci poległych żołnierzy z 1970 r.
Kultura
Od października 2008 roku na terenie Białogardu otwarte jest Centrum Kultury i Spotkań Europejskich, które organizuje różne imprezy kulturalne, np.: koncerty, przedstawienia teatralne. W CKiSE działają różne grupy artystyczne, m.in. Teatr Lalek Marko, Białogardzki Chór Kameralny Bel Canto i teatr RÓŻ. W Białogardzie co roku odbywają się Międzynarodowe Dni Kultury Chrześcijańskiej.
Od roku 1969, rokrocznie w czerwcu, na przemian w Świdwinie i Białogardzie, odbywa się impreza rozrywkowa nawiązująca do wojny o krowę z 1469 roku.
Każdego roku w Białogardzie, w lipcu lub sierpniu organizowana jest tu impreza kulturalna, trwająca 2-3 dni, zwana Dniami Białogardu. Wtedy na białogardzkiej scenie występują polscy i zagraniczni artyści.
Rok | Artyści/Zespoły |
---|---|
2001 | IRA |
2002 | Varius Manx, Blenders |
2003 | Tomek Makowiecki Band |
2004 | Andrzej Piaseczny |
2005 | Oddział Zamknięty, Lotyń, Trebunie Tutki |
2006 | Ich Troje, Patrycja Markowska, Kukiz i Piersi |
2007 | Oddział Zamknięty, TSA, Shakin Dudi |
2008 | Video, Łzy, D-Bomb |
2009 | Ewa Farna, Pectus |
2010 | Lady Pank, Volver, Blenders, Manchester, Mrozu |
2011 | Brathanki, Kasia Kowalska |
2012 | Ryszard Rynkowski, Extazy, Hormons |
2013 | Mirami, Doda |
Gospodarka
Na terenie Białogardu istnieje podstrefa Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej obejmującą wyznaczone 2 kompleksy[19].
W III kwartale 2012 r. Białogard miał 1989 zarejestrowanych bezrobotnych[20]
W Białogardzie znajduje się zakład produkcji płyt klejonych[21]. Ponadto w mieści ma miejsce produkcja w sektorze zbóż i traw[22].
Kolejnym zakład zbożowo-młynarskie zajmuje się produkcją mąki pszennej i żytniej[23].
W mieście zlokalizowany jest szpital powiatowy z 6 oddziałami[24].
Komunikacja
Przez miasto przebiegają dwie drogi wojewódzkie:
- nr 163: Kołobrzeg – Białogard – Połczyn-Zdrój – Czaplinek – Wałcz
- nr 166: DK6 – Lulewice – Białogard
W Białogardzie działa komunikacja autobusowa prowadzona przez ZKM Białogard.
Przy stacji Białogard przecinają się tu dwie linie kolejowe (jednotorowe, zelektryfikowane):
Do lat 90. XX wieku Białogard był także stacją końcową dla dwóch linii kolejki wąskotorowej tzw. Białogardzka Kolej Dojazdowa, która obecnie nie funkcjonuje.
Oświata
W Białogardzie znajdują się dwie biblioteki: Biblioteka Pedagogiczna oraz Biblioteka Miejska, która posiada także filie.
Miasto posiada 3 przedszkola miejskie.
Lista szkół działających w Białogardzie:
- Gimnazjum nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie
- Gimnazjum nr 2 im. Polskich Olimpijczyków
- Gimnazjum "Scholar"
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Bolesława Krzywoustego
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. Mikołaja Kopernika
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. Władysława Broniewskiego
- Zespół Szkół Specjalnych, im. Jana Pawła II
- Liceum profilowane "Scholar"
- I Prywatne Liceum Ogółnokształcące
- Liceum Ogólnokształcące im. Bogusława X,
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, w ramach którego działa Technikum i Zasadnicza Szkoła Zawodowa
- Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia.
Sport
W kompleksie rekreacyjno-wypoczynkowym istnieje stosunkowo niedawno odnowiony stadion oraz klub sportowy z wieloma sekcjami. W lecie działają baseny miejskie.
- UKS Herkules Białogard - zajęcia dla młodych koszykarzy i koszykarek
- hala sportowa przy LO
- baseny miejskie
- sekcja podnoszenia ciężarów
- sekcja tenisa stołowego "UKS T-Tenis 2005"
- Klub Piłkarski "Iskra"
- Klub Piłkarski "UKS Unia"
- Klub Piłkarski "Konsorcjum Białogard"
- Klub Lekkoatletyczny "Iskra"
- Stowarzyszenie Pływackie "AQUA" w Białogardzie
- Sekcja Karate Kyokushin
- Atletyczny klub sportowy sekcja zapasy "AKS BIAŁOGARD"
- Sekcja mma ,bjj,zapasy,boks " AKS GRAPPLING BIAŁOGARD "
Wspólnoty religijne
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i wspólnoty wyznaniowe:
- Kościół rzymskokatolicki 3 parafie należące do dekanatu Białogard diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej.
Administracja
Białogard ma status gminy miejskiej, miasto posiada 168 ulic. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Białogardu 21 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedziba władz miasta znajduje się przy ul. 1 Maja.
Burmistrzowie Białogardu:
- Stefan Zdzisław Strzałkowski (2002–2009)
- Zbigniew Raczewski (2009-2010)
- Krzysztof Bagiński (od 2010)
Miasto jest siedzibą starostwa białogardzkiego, a także wiejskiej gminy Białogard. W Białogardzie działa prokuratura rejonowa, znajduje się tu również sąd rejonowy[26].
Białogard jest członkiem Związku Miast Polskich i Nowej Hanzy. W 2005 r. miasto otrzymało Dyplom Europejski a od 5 sierpnia 2007 r. posiada Flagę Europy[27].
Mieszkańcy Białogardu wybierają posłów z okręgu wyborczego nr 40, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Współpraca międzynarodowa
Miasto posiada umowy partnerskie z następującymi miastami i gminami[28]:
- Teterow, Niemcy – od 1970 r.
- Aknīste, Łotwa od 1999 r.
- Binz, Niemcy od sierpnia 2002 r.
- Gmina Gnosjö, Szwecja od 28 marca 2003 r.
- Maardu, Estonia od 4 sierpnia 2004 r.
- Olen, Belgia od 12 listopada 2004 r.
- Albano Laziale, Włochy od 2 grudnia 2004 r.
- Caracal, Rumunia – od 2008 r.
Osoby urodzone w Białogardzie
- Dariusz Białkowski (ur. 1970) – polski kajakarz, dwukrotny brązowy medalista olimpijski
- Jerzy Borowczak (ur. 1957) – polityk i działacz związkowy, poseł na Sejm III kadencji
- Otto Busse (ur. 1867, zm. 1922) – patolog
- Anna Chitro (ur. 1956) – polska aktorka teatralna i filmowa
- Maximilian Grävell (ur. 1781, zm. 1860) – prawnik
- Joe Hackbarth (ur. 1931, zm. 2000) – muzyk jazzowy
- Ludwig Ferdinand Hesse (ur. 1795, zm. 1876) – architekt
- Lech M. Jakób (ur. 1953) – pisarz
- księżna Anna Komorowska (ur. 24 września 1946) – matka Matyldy d'Udekem d'Acoz, żony Filipa I Koburga, króla Belgów
- Jacek Kosmalski (ur. 1976) – polski piłkarz grający w Polonii Warszawa
- Aleksander Kwaśniewski (ur. 1954) – były prezydent Rzeczypospolitej
- Ewald von Massow (ur. 1869, zm. 1942) - – niemiecki generał
- Hans Martin Schaller (ur. 1923, zm. 2005) – niemiecki historyk
- Dariusz Szubert (ur. 1970) - polski piłkarz, srebrny medalista olimpijski z 1992 roku
- Joachim Utech (ur. 1889, zm. 1960) – rzeźbiarz
- Andrzej Wasilewicz (ur. 1951) – polski aktor Teatru Powszechnego w Warszawie.
Osoby związane z Białogardem
- Josquinus ab Holtzen (zm. 1657 w Ratzebuhr) – kompozytor; pełnił w Białogardzie funkcję kantora od 1631 roku
- Leon Mroczkiewicz (ur. 1900, zm. 1971) – profesor, leśnik, mieszkał w Białogardzie
- Erika Fuchs (ur. 1906, zm. 2005) – tłumaczka, mieszkała w Białogardzie
- Czesław Niemen (ur. 1939, zm. 2004) - kompozytor, multiinstrumentalista, piosenkarz i autor tekstów piosenek. W młodości mieszkał w Białogardzie.
- Marcin Jurecki (ur. 1976, zm. 2008) – polski zapaśnik, wielokrotny reprezentant Polski w stylu wolnym, mieszkał w Białogardzie
- ↑ Stan w dniu 30 VI 2009 r.. „Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym”, 2009-11. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118.
- ↑ 2009 r.. „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym”, 2009-08-20. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 978-3-939991-64-9, str. 106.
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 32. ISBN 83-04-02436-5.
- ↑ Arkusz 32 Kolberg (Kołobrzeg). Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1937
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196
- ↑ Mapa Polski 1:1 000 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1945 [1]
- ↑ Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1 000 000 Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946 [2]
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85, s. 1)
- ↑ Anonim zwany Galem: Kronika. s. 22, 39. (łac.).
- ↑ G. Labuda, Kaszubi i ich dzieje, Gdańsk 1996, s. 158
- ↑ Tomasz Szulc, Krzysztof Nicpoń. Magazyny broni jądrowej na terytorium Polski. „Poligon”. 2007. Nr. 3. s. str. 62-77. ISSN 1895-3344.
- ↑ ostatnia jednostka opuściła miasto 24 czerwca 1992 roku
- ↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 2. [dostęp 25.3.13].
- ↑ Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie
- ↑ Brama Wysoka. www.bialogard.info. [dostęp 2010-08-25].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. nr 99, poz. 570)
- ↑ Struktura bezrobocia w gminach 2012. Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, 2012-11-05. [dostęp 2013-02-10].
- ↑ Zakład Przemysłu Drzewnego Białogard. KPPD-Szczecinek SA. [dostęp 2013-02-09].
- ↑ Zakłady. Rolimpex Nasiona SA. [dostęp 2013-02-09].
- ↑ Przedsiębiorstwo Zbożowo-Młynarskie PZZ w Białogardzie. Starostwo Powiatowe w Białogardzie. [dostęp 2013-02-10].
- ↑ Oddziały. Szpital Powiatowy w Białogardzie. [dostęp 2013-02-09].
- ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 29 stycznia 2013.
- ↑ Sąd Rejonowy w Białogardzie. Oddział Informatyczny Sądu Okręgowego w Koszalinie. [dostęp 2009-02-21]. (pol.).
- ↑ Flaga Europy. UM w Białogardzie. [dostęp 2009-02-17]. (pol.).
- ↑ Współpraca międzynarodowa. UM w Białogardzie. [dostęp 2009-02-13]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Białogard
- Historia Żydów w Białogardzie na portalu Wirtualny Sztetl
- Białogard w starej fotografii