Tramwaje w Łodzi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Emilek11 (dyskusja | edycje) o 11:56, 29 kwi 2010. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Tramwaje w Łodzi
{{{nazwa oryginalna}}}
[[{{{typ systemu}}}]]
UWAGA: Błąd parametru
{{{typ systemu}}}={{{typ systemu}}}
Ten parametr może przyjmować jedynie wartości:
  • autobus
  • bus rapid transit
  • car-sharing
  • kolej
  • kolej aglomeracyjna
  • kolej drezynowa
  • kolej jednoszynowa
  • kolej linowo-terenowa
  • kolej pneumatyczna
  • kolej wąskotorowa
  • metro
  • mikrobus
  • omnibus
  • premetro
  • publiczny system wypożyczania rowerów
  • publiczny transport zbiorowy
  • szybka kolej miejska
  • szybki tramwaj
  • tramwaj
  • tramwaj dwusystemowy
  • tramwaj konny
  • tramwaj linowy
  • tramwaj wodny
  • prom
  • trolejbus
  • winda
[[Plik:{{{logo}}}|150x150px|alt=Logotyp|]]
{{{opis logo}}}
Ilustracja
{{{opis grafiki}}}
Państwo {{{państwo}}}
Lokalizacja

Łódź, Polska

Organizator

{{{organizator}}}

Operator

3 przewoźników:

Liczba linii

{{{liczba linii}}}

Lata funkcjonowania

{{{lata funkcjonowania}}}

Dzienna
liczba pasażerów

{{{dzienna liczba pasażerów}}}

Roczna
liczba pasażerów

{{{roczna liczba pasażerów}}}

Infrastruktura
[[Plik:{{{schemat}}}|240x240px|alt=Schemat sieci|]]
{{{opis schematu}}}
Długość sieci

{{{długość sieci}}}

Rozstaw szyn

{{{rozstaw szyn}}}

Napięcie zasilania

{{{napięcie zasilania}}}

Liczba stacji

{{{liczba stacji}}}

Liczba zajezdni

{{{liczba zajezdni}}}

Liczba przystanków

{{{liczba przystanków}}}

Tabor
Liczba pojazdów

{{{liczba pojazdów}}}

[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
[{{{www}}} Strona internetowa]

Tramwaje elektryczne w Łodzi pojawiły się 23 grudnia 1898 r. Łódź była pierwszym miastem na terenie zaboru rosyjskiego, które posiadało tego rodzaju transport publiczny. Początkowo istniały dwie, dość krótkie linie tramwajowe obsługujące Śródmieście, w lutym 1899 były już cztery, zgodnie z koncesją. W 1901 (17 i 19 stycznia) ruszyły pierwsze podmiejskie linie tramwajowe – do Pabianic i Zgierza. Obie te inicjatywy były efektem działania prywatnych spółek, w których dominowali łódzcy fabrykanci niemieckiego pochodzenia z Juliuszem Kunitzerem na czele.

W latach 1910–1931 tramwajowe linie podmiejskie połączyły większość ważniejszych miejscowości podłódzkich tworząc największą tego rodzaju sieć w Polsce, która przetrwała bez zmian aż do końca lat 80. XX wieku. W pierwszej połowie lat 90. XX w. zlikwidowano część z nich, ale proces ten został zahamowany i obecnie Łódź jako jedyne miasto w Polsce posiada rozbudowaną sieć tramwajów podmiejskich.

Po II wojnie światowej sieć podmiejska i miejska zostały upaństwowione i przekazane Miejskiemu Przedsiębiorstwu Komunikacyjnemu w Łodzi (MPK), które wraz z rozbudową Łodzi powiększyło znacznie liczbę i długość linii miejskich, pozostawiając sieć podmiejską praktycznie bez zmian. Obecnie w Łodzi funkcjonuje 16 linii miejskich i 4 podmiejskie (regionalne), z których część została przejęta od MPK przez spółki zorganizowane przez podłódzkie gminy. Najdłuższą linią tramwajową w Polsce jest 46 zaczynająca się z łódzkiej pętli Chocianowice-IKEA i prowadząca do Ozorkowa o długości ok. 37 km.

Łódzka i podłódzka sieć tramwajowa cechuje się wąskim rozstawem torów (1 000 mm). Miejska linia nr 10, jest obsługiwana przez nowoczesne Cityrunnery, które jednak nie rozwijają nawet połowy możliwej prędkości, ze względu na krótkie odcinki pomiędzy przystankami. Obecnie największym projektem tramwajowym w aglomeracji łódzkiej jest Łódzki Tramwaj Regionalny, projekt szybkiego tramwaju, obejmujący między innymi wymianę torowisk na trasie dzisiejszych linii nr 11 i 46 (Pabianice-Łódź-Zgierz-Ozorków), budowę wzbudzanej sygnalizacji, nowych przystanków i zakup 10 niskopodłogowych tramwajów PESA 122N. W dalszej perspektywie planowana jest budowa drugiej linii ŁTR na trasie Radiostacja-Brus-Konstantynów Łódzki (również istniejącej obecnie), a także modernizacja do standardu szybkiego tramwaju linii nr 10: Retkinia-Widzew z ewentualnym, planowanym od wielu lat, przedłużeniem linii od przystanku Augustów (dzisiejszej pętli na Widzewie) na Olechów.

Początki łódzkich tramwajów

Tramwaj w Łodzi w 1900 r.

Łódź w latach 90. XIX wieku liczyła już ponad 300 tysięcy mieszkańców. W tym ogromnym przemysłowym mieście brakowało, i brakuje wciąż, szerokich przelotowych ulic i obwodnic. Cały ruch osobowy i towarowy skupiał się więc w zapchanym śródmieściu, zwłaszcza na ulicy Piotrkowskiej. Po łódzkich ulicach krążyło wtedy tysiące dorożek, powozów i bryczek oraz rozmaitych wozów z towarami, nic więc dziwnego, że zarówno władze miasta, jak i miejscowi przemysłowcy nosili się z zamiarem odciążenia ruchu kołowego w centrum przez budowę kolei obwodowej albo linii tramwajowych.

W połowie lat 80. XIX wieku podjęto pierwsze próby uruchomienia w Łodzi tramwaju konnego, które zakończyły się jednak niepowodzeniem. Zrezygnowano z konnych tramwajów ze względów higienicznych. Tramwaje takie wymagałyby bowiem budowy w centrum Łodzi wielkich stajni, co pogorszyłoby warunki sanitarne w mieście. Ostatecznie zdecydowano się na czystsze i szybsze tramwaje elektryczne. Tramwaje miały przewozić za dnia pasażerów, a w nocy – towary do fabryk. Przetarg na budowę linii wygrało Konsorcjum Kolei Elektrycznej Łódzkiej (KEŁ), które stworzyli czołowi przemysłowcy łódzcy z Juliuszem Kunitzerem na czele. Decyzja o udzieleniu im zgody na budowę zapadła na najwyższym szczeblu, w Sankt Petersburgu, podpisał ją sam car Mikołaj II Romanow. Techniczną stronę uruchomienia linii oraz własnej elektrowni, dostarczenie sprzętu i taboru powierzono potężnemu niemieckiemu koncernowi elektrotechnicznemu AEG, który rozpoczął budowę latem 1897 r.

Pierwsze łódzkie tramwaje elektryczne wyjechały na swe trasy tuż przed Bożym Narodzeniem – w piątek 23 grudnia 1898 r. Łódź otrzymała wówczas najnowocześniejszy na te czasy środek transportu, wyprzedzając pod tym względem nawet Warszawę, w której jeszcze przez 10 lat kursowały tramwaje konne. Były to pierwsze tramwaje elektryczne w całym zaborze rosyjskim. Uruchomiono początkowo tylko dwie niezbyt długie linie tramwajowe: Plac Kościelny – Górny Rynek (obecnie Plac Reymonta) oraz Park Helenów (obecnie 19 Stycznia) – Piotrkowska, Restauracja Paradyz (okolice współczesnego Centralu). Do lutego 1899 r. uruchomiono 2 pozostałe linie, zgodnie z koncesją.

Eksperyment z tramwajami elektrycznymi w Łodzi powiódł się lepiej, niż się spodziewano. Szybko spłacono koszty budowy linii, przedsięwzięcie przyniosło spore zyski akcjonariuszom, ruch kołowy w centrum Łodzi wyraźnie zmalał, zaś ludność, mimo wcześniejszych poważnych obaw, dosyć szybko przyzwyczaiła się do tramwajów "co bez konia chodzą". Poważnych wypadków i incydentów nie było zbyt wiele. Porządku w wagonach i na ulicach ze zdwojoną czujnością strzegła carska policja. Tylko niektórzy dorożkarze, zwalczając nową, niebezpieczną konkurencję, złośliwie blokowali tory albo zajeżdżali drogę tramwajom. Po II wojnie światowej spółkę tramwajową znacjonalizowano i połączono z tramwajami podmiejskimi.

Tramwaje podmiejskie w aglomeracji łódzkiej

Tramwaj typu 803N na linii nr 43 na ulicy Narutowicza w kursie do Lutomierska
Tramwaj typu 803N na linii nr 46 na ulicy Pabianickiej w kursie z Ozorkowa

Szybko postanowiono rozbudować linie tramwajowe w kierunku powiązanych z łódzkim przemysłem sąsiednich mniejszych miejscowości. Pomysł ten pojawił się niemal z chwilą uruchomienia pierwszego łódzkiego tramwaju.

Starania o tę nową, dochodową koncesję rozpoczęło jednocześnie kilka grup przedsiębiorców. Także tym razem zwyciężyła grupa kierowana przez Juliusza Kunitzera. Ten niezwykle obrotny, ale i bezwzględny fabrykant łódzki przeszedł do historii jako wzór "lodzermenscha". Zginął z rąk robotnika w czasie Rewolucji 1905 r. Wśród koncesjonariuszy podmiejskiej kolejki dojazdowej są te same nazwiska, co w Konsorcjum Kolei Elektrycznej Łódzkiej, członków najznaczniejszych łódzkich klanów fabrykanckich niemieckiego pochodzenia: Scheiblera, Heinzla, Grohmana, Geyera i Anstadta. Warunki koncesji podpisał car Mikołaj II w dniu 6 stycznia 1899 r. Oficjalna nazwa Konsorcjum brzmiała: Łódzko-Zgierskie i Łódzko-Pabianickie Elektryczne Wąskotorowe Koleje Podjazdowe.

Łódzkie tramwaje podmiejskie nazywano "kolejką podjazdową" (rusycyzm, kalka z ros.), popularnie mówiono "dojazdowa" i traktowano jako coś pośredniego między komunikacją miejską a prawdziwą koleją. Budowniczym tych linii i tym razem był niemiecki koncern AEG, a dokładnie jego petersburski oddział. Prace budowlane ruszyły we wrześniu 1899 r. Jako pierwszą ukończono i otwarto 17 stycznia 1901 r. nitkę pabianicką. Funkcjonowała ona do niedawna pod numerem 41, a jej długość wynosiła prawie 15 km. Dwa dni później – 19 stycznia 1901 r. ruszyły pierwsze tramwaje do Zgierza. Potem otrzymały numer 45, o długości 9,5 km.

W 1908 r. dawne Konsorcjum przekształciło się w spółkę akcyjną pod nazwą Towarzystwo Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych (ŁWEKD), które 14 lipca 1908 r. otrzymało nową koncesję na 48 lat. Wśród akcjonariuszy po tragicznej śmierci Kunitzera dominującą pozycję zdobyła rodzina Scheiblerów, posiadająca prawie 40% akcji spółki. Głównym celem statutowym Towarzystwa, oprócz eksploatacji już istniejących linii tramwajowych do Zgierza i Pabianic, była budowa nowych.

Trzecia oddana do użytku linia połączyła Łódź z Aleksandrowem. Linia ta była uruchamiana w dwu etapach. Trudności wynikły z powodu skrzyżowania linii tramwajowej z torem Kolei Kaliskiej na Żabieńcu. 9 lutego 1910 r. problem rozwiązano, uruchamiając tymczasowy ruch wahadłowy. Cała trasa stała się przejezdna 25 lutego 1910 r. Kolejne uruchamiane linie prowadziły do Rudy Pabianickiej (1910), Konstantynowa (1911), Rzgowa i Tuszyna z przedłużeniem do Kruszowa (1916/1917), Ozorkowa (1922) i Lutomierska (1929/1931). Na tych ostatnich przez jakiś czas nie było trakcji elektrycznej, jeździły więc tramwaje parowe.

Jeszcze przed I wojną światową planowano połączenie liniami tramwajowymi z Łodzią Brzezin, Koluszek, a nawet Zduńskiej Woli i Piotrkowa Trybunalskiego. Szerokość torów była identyczna, jak w przypadku łódzkich tramwajów miejskich i wynosiła 1000 mm, czyli znacznie mniej niż kolejowych. Większość tych linii podmiejskich działa do dziś. Zlikwidowano tylko tramwaje do Aleksandrowa (1991), do Tuszyna (1978) i do Rzgowa (1993).

Tabor tramwajowy

Tramwaj PESA 122N na linii 11 na Placu Niepodległości w Łodzi
Plik:Cityrunner pl.jpg
Tramwaj typu Cityrunner na linii 10 na pętli tramwajowej przy ulicy Bratysławskiej w Łodzi
Zmodernizowany tramwaj typu 805Na na linii 15 na ulicy Gdańskiej w Łodzi
Tramwaj typu 805Na na linii 5 na ulicy Aleksandrowskiej (wiadukt) w Łodzi

W ciągu ponad 100 lat funkcjonowania łódzkich tramwajów można naliczyć aż 19 typów używanych wagonów, wszystkie one – wobec faktu, iż od początku kładziono w Łodzi tory o rozstawie szyn 1000 mm – przystosowane były do trakcji wąskotorowej. Część pojazdów obsługiwała także linie podmiejskie. Były to m.in.:

  • Wagony typu Herbrand VNB-125. Produkcji niemieckiej. Jeden z pierwszych wagonów silnikowych jeżdżących po Łodzi już od chwili uruchomienia elektrycznej komunikacji tramwajowej w 1898 roku. Charakteryzował się odkrytymi pomostami, umożliwiającymi łatwe wsiadanie i wysiadanie, nawet w czasie trwania jazdy. Kołowa (autobusowa)replika "trambus" takiego tramwaju jeździ do dziś po Piotrkowskiej jako atrakcja turystyczna.
  • Wagony typu U-104 Pulman. W latach 1910–1911 zakupiono nowocześniejsze nieco tramwaje. Miały silniki niemieckiej firmy AEG, wyprodukowane w Rydze. Były one długie na ok. 13 m, szerokie na prawie 2 m, a wysokie na ponad 3 m. Wyróżniały się wysoko wysklepionym, zaokrąglonym profilem dachu i płaskimi daszkami nad pomostami. Posiadały one po 9 okien z każdej strony o zaokrąglonych górnych narożnikach. Udogodnieniem dla podróżnych były całkowicie zamknięte pomosty, z jednoskrzydłowymi przesuwnymi drzwiami. Tramwaje te zawierały 38 miejsc siedzących i 7 stojących na pomostach, przy maksymalnym obciążeniu 146 pasażerów. W środku wagony posiadały dwa przedziały – elegancko wyposażony przedział II klasy z 8 miejscami siedzącymi i znacznie obszerniejszy przedział III klasy dla 30 pasażerów.
  • Wagony typu Konstal 2N. Wytwarzane w latach 1950–1956 przez zakłady Konstal w Chorzowie oraz Stocznię Gdańską i Zakłady Wagonów w Sanoku (obecnie Autosan). Wersje doczepne (produkowane m.in. przez Fabrykę Wagonów Świdnica) (wagony bez silnika) oznaczane są ND lub 2ND.
    Wersja normalnotorowa Konstal N produkowana była w latach 1950–1956.
  • Wagony typu Konstal 5N. Wytwarzane w latach 1957–1962 przez zakłady Konstal w Chorzowie. Wersje doczepne (wagony bez silnika) oznaczane są 4ND lub 5ND.
    Wersja normalnotorowa Konstal 4N produkowana była w latach 1956–1962.
  • Wagony typu Düwag GT8. W 2006 roku przedsiębiorstwo Międzygminna Komunikacja Tramwajowa sprowadziła do Łodzi 4 wagony typu GT8 wycofane z eksploatacji we Fryburgu. Wszystkie stacjonują w zajezdni Helenówek. Składy GT8 zostały skierowane do obsługi najdłuższej linii tramwajowej w Polsce – oznaczonej nr 46 z łódzkiej pętli PORT-Ikea-Łódź przez Zgierz do Ozorkowa (37 km). W czerwcu 2009 sprowadzono z Ludwigshafen (#149) i z Innsbrucku (#52) dwa kolejne wagony typu GT8.
  • Wagony typu Düwag GT8N. W 2007 roku przedsiębiorstwo Międzygminna Komunikacja Tramwajowa sprowadziła do Łodzi kolejne 6 wagonów GT8 tym razem w wersji niskopodłogowej typu GT8N z niemieckiego Mannheim. Z racji malowania na kolor zielony i dwóch świateł z przodu w Łodzi nazwano je żabami. Wszystkie wagony stacjonują na zajezdni Helenówek,. Dwa pierwsze sprowadzone składy GT8N od 6 lipca gościnnie garażują w zajezdni MPK Łódź przy ulicy Telefonicznej. Składy GT8N (podobnie jak GT8) zostały skierowane do obsługi linii tramwajowej nr 46 z łódzkiej pętli Chocianowice przez Zgierz do Ozorkowa (34 km).
  • Wagony typu Düwag GT6. W 1990 roku sprowadzono do Łodzi 8 sztuk wagonów GT6 uprzednio wycofanych z eksploatacji w niemieckim Bielefeld. Wszystkie trafiły do zajezdni Brus, a po podziale MPK Łódź weszły w skład majątku spółki Tramwaje Podmiejskie. Obecnie w eksploatacji pozostały już tylko trzy wagony tego typu, z czego w ruchu liniowym można spotkać tylko dwa z nich (#42, #47). Składy GT6 zostały początkowo skierowane do obsługi linii podmiejskiej nr 43/43bis oraz z kilku miejskich. Z chwilą podziału MPK Łódź i przejęcia przez firmę Tramwaje Podmiejskie obsługują tylko i wyłącznie linię tramwajową nr 43/43bis z łódzkiej pętli Stoki przez Konstantynów Łódzki do Lutomierska. W 2008 roku spółka Międzygminna Komunnikacja Tramwajowa obsługująca linię 46/46A sprowadziła z Ludwigshafen dwa tramwaje GT6. W 2009 spółka zakupiła z Innsbrucku kolejny wagon tego typu (wyprodukowany przez austriacką fabrykę Lohner).
  • Wagony typu Konstal 805Na wcześniej Konstal 105NW. To oznaczenie tramwaju wąskotorowego wytwarzanego w latach 1979–1992 przez zakłady Konstal w Chorzowie. Szerokotorowa wersja oznaczona została Konstal 105N. Składy te dominują do dziś na łódzkich liniach tramwajowych. Jest ich w Łodzi 448. Po Łodzi jeżdżą cztery rodzaje tych wagonów:
    Jednoczłonowy starszej generacji, niezmodernizowany. Lata produkcji 1977–1990. Liczba sztuk:312
    Liczba miejsc: siedzących 20, stojących 79 (5 osób na m2).
    Układ napędowy: 4 silnik prądu stałego o łącznej mocy 160 kW.
    Jednoczłonowy, zmodernizowany napęd. Lata modernizacji 1997–2002. Liczba sztuk:25
    Liczba miejsc: siedzących 20, stojących 79 (5 osób na m2).
    Układ napędowy: energoelektroniczny, 4 silniki prądu stałego lub przemiennego o łącznej mocy 160 kW.
    Jednoczłonowy, zmodernizowany design. Lata modernizacji 2004-nadal. Liczba sztuk:98
    Liczba miejsc: siedzących 20, stojących 79 (5 osób na m2).
    Układ napędowy: 4 silnik prądu stałego o łącznej mocy 160 kW.
    Jednoczłonowy, zmodernizowany napęd i design. Lata modernizacji 2005. Liczba sztuk:4
    Liczba miejsc: siedzących 20, stojących 79 (5 osób na m2).
    Układ napędowy: energoelektroniczny, 4 silniki prądu przemiennego o łącznej mocy 160 kW.
  • Wagony typu Cityrunner. Jest to jeden z najnowocześniejszych typów tramwajów jeżdżących obecnie na terenie Polski. Jest produkcji kanadyjskiej. Ma wagon pięcioczłonowy, niskopodłogowy. Liczba miejsc: siedzących 59, stojących 116. Układ napędowy energoelektroniczny, 4 silniki prądu przemiennego o łącznej mocy 400 kW. Został wyprodukowany w 2001 r. a wprowadzony do regularnej eksploatacji w Łodzi w 2002 r. Wagony tego typu obsługują linię 10 łączącą dwa krańce dzielnic Łodzi – Widzew i Polesie z Centrum oraz linię 11 mającą docelowo połączyć Zgierz z Pabianicami. Jednak z powodu niemożności dojścia do porozumienia między zarządem MPK Łódź oraz władz miasta Łodzi z władzami gmin Zgierz i Pabianice w sprawie rozszerzenia zakresu linii ŁTR, kursują one podobnie jak tramwaje PESA - tylko na trasie z pętli CHOCIANOWICE-IKEA (CH Port Łódź) do pętli HELENÓWEK, więc trasą pierwotną linii nr 11. Łódzkie MPK dysponuje 15 takimi tramwajami.
  • Wagony typu PESA 122N są produkowane przez Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA. Jest to całkowicie niskopodłogowy i jednoprzestrzenny typ taboru. Wnętrze jest klimatyzowane, wyposażone w system dźwiękowej i wizualnej informacji dla pasażera. Wbudowana rampa umożliwia na korzystanie z pojazdu przez osoby niepełnosprawne na wózkach inwalidzkich. Zastosowano w nim asynchroniczny układ napędowy, który umożliwia rekuperację energii. Liczba miejsc: siedzących 63, stojących 133. Silniki asynchroniczne 4 × 105 kW. Łódzkie MPK dysponuje 10 takimi tramwajami. Kursują one po linii 11 mającej docelowo połączyć Pabianice ze Zgierzem oraz być może z Ozorkowem. Na razie, w związku z ciągle trwającymi negocjacjami władz miasta i gmin Zgierz i Pabianice w sprawie poszerzenia zakresu funkcjonowania ŁTR, kursują pierwotną trasą linii nr 11.
W 2008 roku na trasy wyruszyło 10 niskopodłogowych tramwajów PESA 122N

Łódzkie tramwaje dziś

Po II wojnie światowej obie łódzkie spółki tramwajowe (miejska i podmiejska) zostały upaństwowione i połączone. Sieć linii została przez lata rozbudowana, a tabor znacznie unowocześniony. Obecnie zarządza nimi Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Łodzi (MPK – Łódź Sp. z o.o.) powstałe w 1992 r. Wszystkie udziały w kapitale zakładowym tej spółki objęła Gmina Łódź. Niektóre linie podmiejskie obsługują inne spółki. Tramwaje w Łodzi jeżdżą z powodzeniem do dziś, należąc do najpopularniejszych środków transportu publicznego. W chwili obecnej funkcjonuje w Łodzi 16 miejskich oraz 4 regionalne. Z linii podmiejskich ocalała większość – nr 43/43bis do Konstantynowa i Lutomierska oraz najdłuższa linia tramwajowa w Europie- nr 46 do Ozorkowa. Zgierz z Pabianicami łączyła do 1 lipca 2008 jedna regionalna linia tramwajowa MPK nr 11, jedna z najdłuższych w Polsce. Obecnie do Zgierza kursują tramwaje linii 16, do Pabianic kursuje linia P. W związku z planami przedłużenia trasy Łódzkiego Tramwaju Regionalnego do Zgierza i Pabianic, a być może również do Ozorkowa, możliwe są dalsze zmiany dotyczące komunikacji tramwajowej między Łodzią a miastami aglomeracji. Linię nr 10 obsługują od 2002 roku szybkie, niskopodłogowe Cityrunnery, a linię nr 11 obsługują od 2008 roku szybkie, niskopodłogowe wagony PESA – jedne z najnowocześniejszych tramwajów w Polsce.

Planowana jest dalsza rozbudowa sieci. Miasto ubiega się o fundusze Unii Europejskiej na przedłużenie linii tramwajowej wzdłuż ul. Rokicińskiej i al. Hetmańskiej na Olechów oraz do fabryki Della, rozważane jest także wydłużenie trasy wzdłuż ul. Rzgowskiej w kierunku szpitala Centrum Zdrowia Matki Polki. Ta druga inwestycja jest jednak mało prawdopodobna przed rokiem 2013.

Przewoźnicy

Usługi przewozowe na liniach tramwajowych w Łodzi świadczą przewoźnicy, którzy posiadają podpisane umowy z Zarządem Dróg i Transportu w Łodzi:

Ponadto MPK-Łódź wykonuje przewozy na liniach:

  • 0 – linia turystyczna obsługiwana we współpracy z KMST kursująca na trasie ZDROWIE - WYCIECZKOWA,
  • D1[4] – linia sezonowa kursująca w czasie wakacji na trasie ZDROWIE - Pl. Wolności,
  • M1, M3[3] – linie kursująca w czasie nocy muzeów,
  • D1, D2, D3 – linie cmentarne kursujące 1 listopada.
  • 15+ - linia cmentarne kursujące 1 listopada
  • S1 - linia specjalna kursująca w inne ważne wydarzenia

Pętle tramwajowe

Nazwy wyróżnione – pętle (krańcówki) czynne, a po myślniku numery linii, które obecnie do niej dojeżdżają (18.12.2009):

Pętla "Żabieniec" w Łodzi po modernizacji

Na terenie Łodzi:

  • AUGUSTÓW (Rokicińska/Augustów) – 3, 8, 9, 10
  • CHOCHOŁA (Aleksandrowska/Chochoła – Szpital im. Babińskiego) – 2, 8
  • CHOJNY (Kilińskiego/Dworzec Łódź-Chojny) – 1 PĘTLA NIECZYNNA Z POWODU REMONTU PROWADZONEGO NA TRASIE DO PĘTLI
  • DĄBROWA (Dąbrowskiego/wiadukt) – 2, 4, 14
  • HELENÓWEK (Zgierska/zajezdnia tramwajowa MKT) – 4, 11, 16A, 46A, (16, 46)
  • CHOCIANOWICE-IKEA (CH Port-Łódź) - P, 11, 46/46A
  • KOZINY (Srebrzyńska/"Makro") – 7
  • KURCZAKI (Rzgowska/Kurczaki) – 6, 15, 16, 16A
  • RADIOSTACJA (Narutowicza/Konstytucyjna) – 1, (12)
  • RONDO LOTNIKÓW LWOSKICH (Paderewskiego/ Pabianicka)- (16, 16A, 46, 46A, 11, 15)
  • STOKI (Telefoniczna/Giewont) – 12, 43/43bis
  • STRYKOWSKA (Strykowska/Inflancka) – 1, 6
  • SZCZECIŃSKA (Aleksandrowska/Szczecińska) – 13, (2, 8)
  • ŚLĄSKA (Niższa/Śląska) – 7, 13
  • TELEFONICZNA (Telefoniczna – zajezdnia MPK) – 15, (12, 43/43bis)
  • TELEFONICZNA (Telefoniczna – pętla) – ,15 (12, 43/43bis)
  • WYCIECZKOWA (Warszawska/Wycieczkowa) – 3
  • WYSZYŃSKIEGO (Wyszyńskiego/Popiełuszki) – 10, 12, 14
  • ZAJEZDNIA CHOCIANOWICE - Pn
  • ZDROWIE (Park na Zdrowiu/ZOO) – 9, 43bis, (43)


Poza terenem Łodzi:

  • KONSTANTYNÓW ŁÓDZKI (Konstantynów Łódzki, Park Miejski) – 43bis, (43)
  • LUTOMIERSK (Lutomiersk, Plac Jana Pawła II) – 43
  • PABIANICE (Pabianice, Łaska/Wiejska) - P, Pn
  • OZORKÓW (Ozorków, ul.Cegielniana) – 46
  • ZGIERZ (Zgierz, Plac Kilińskiego) – 16

Szczególne linie tramwajowe

Linia tramwajowa 0

Tramwaj Konstal 5N+5ND (#337+#644) na linii turystycznej nr 0 na Zdrowiu
Skład 5N (#337) + 5ND (#644) na linii 0
kierunek Wycieczkowa (2007)
Wagon doczepny 5ND (#644) na linii 0, wnętrze (2007)

Turystyczna linia tramwajowa, kursująca po Łodzi w sezonie wakacyjnym.

W czerwcu 2003 r. KMST zaproponował MPK Łódź Sp. z o.o. uruchomienie kursującej co niedzielę turystycznej linii tramwajowej, której obsługę mógłby stanowić tabor historyczny. Pomysł został pozytywnie zaopiniowany przez Zarząd Spółki i tak, 3 sierpnia 2003 r. uruchomiono tramwajową linię turystyczną "0", obsługiwaną historycznym składem 5N (#337) + 5ND (#644) z lat 1960–1961. MPK Łódź zajęło się wydrukiem biletów oraz przydzieliło motorniczego.

Zabytkowe wagony 5N przeszły remont bieżący, podczas którego otrzymały nową powłokę lakierniczą oraz wymagane przez przepisy ruchu drogowego hamulce szynowe, kierunkowskazy i światła odblaskowe. Ponadto wagonom zmieniono numery taborowe na takie, jakie posiadały one podczas liniowej eksploatacji. Na silnikowy 5N wrócił numer 337 (dotychczas 100), a na doczepce 5ND pojawił się numer 644 zamiast 504. Odtworzono także oryginalne napisy na burtach oraz we wnętrzu wagonu, np. "nie rozmawiaj z motorniczym".

Po raz pierwszy od 1983 roku w łódzkich tramwajach pojawili się konduktorzy – wolontariusze KMST. Zadaniem konduktorów była nie tylko sprzedaż specjalnych biletów, ale także zamykanie drzwi oraz dbanie o porządek w wagonach.

Trasa

Linki zewnętrzne

Tramwaj linii 43 w Lutomiersku

Linia tramwajowa nr 43

Tramwaj linii nr 43 ("linia lutomierska") kursuje z łódzkiego osiedla Stoki przez Konstantynów Łódzki do Lutomierska. Jest to linia licząca niespełna 30 km długości, a tym samym jest trzecią co do długości linią tramwajową w Polsce oraz jedną z najdłuższych w Europie. Linia ta posiada też wariant skrócony, oznaczony jako 43bis na odcinku Łódź Stoki – Konstantynów Łódzki oraz Łódź Stoki – Zdrowie. Obecnie linię tę obsługuje przedsiębiorstwo Tramwaje Podmiejskie.

Trasa linii 43/43bis przebiega wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 710.

Linia tramwajowa nr 46

Tramwaj typu Düwag GT8 na linii nr 46 na al. Politechniki w kursie na Wycieczkową (w okresie budowy ŁTR)

Tramwaj linii nr 46 ("linia ozorkowska") kursuje obecnie od CH Port Łódź przez Zgierz do Ozorkowa. Jest to najdłuższa, licząca ponad 36 km długości[potrzebny przypis], linia tramwajowa w Polsce oraz jedna z najdłuższych w Europie.

Koncesja na wybudowanie i eksploatację linii tramwajowej z Łodzi do Ozorkowa przyznana została Łódzkim Wąskotorowym Elektrycznym Kolejom Dojazdowym w 1913 roku. Do budowy trasy przystąpiono w 1920 r., a uroczystość uruchomienia miała miejsce 9 kwietnia 1922 (niedziela palmowa). Co ciekawe, do kwietnia 1926 linia obsługiwana była trakcją parową. Od 1929 r. tabor dla linii stanowiły wozy zakupione w fabryce Lilpopa typu LRL. W latach siedemdziesiątych zastąpiono je tramwajami typu 2N i 5N, te zaś od 1989 roku pojazdami typu 102NaW oraz 803N.

18 stycznia 1986 roku linia 46 wydłużona została z centrum Ozorkowa od ulicy Wyszyńskiego, do nowo zbudowanej pętli przy ulicy Cegielnianej, po trasie zlikwidowanej na tym odcinku Kujawskiej Kolei Dojazdowej. Dalsze plany zakładały przedłużenie trasy do dworca kolejowego. Jednak zmiany polityczno-gospodarcze, jakie nastąpiły w Polsce po 1989 roku sprawiły, że z projektu zrezygnowano, a samej linii zaczęła zagrażać likwidacja.

1 listopada 1993 roku obsługę trasy od Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego przejęła spółka Międzygminna Komunikacja Tramwajowa, dysponująca wagonami typu 803N oraz 102NaW. Obecnie na trasie możemy spotkać również sprowadzone z Niemiec tramwaje Düwag GT6, Düwag GT8 oraz Düwag GT8N.

Linie tramwajowe – trasy stałe

Linie normalne

Numer linii Pętla początkowa Pętla końcowa Długość linii (km) Średni czas przejazdu Liczba przystanków Tramwaje kursujące Stan linii
1 Chojny (Radiostacja) Strykowska 10 33/38 min 21 Konstal 805Na Kursuje (trasa zmieniona)
2 Dąbrowa Chochoła 20 53/55 min 36 Konstal 805Na Kursuje (trasa zmieniona)
3 Augustów Wycieczkowa 21 54/59 min 40 Konstal 805Na Kursuje
4 Dąbrowa Helenówek 18 48/52 min 35 Konstal 805Na Kursuje (trasa zmieniona)
5 Kurczaki Szczecińska 18 53/55 min 36 Konstal 805Na Zawieszona
6 Kurczaki Strykowska 13 38/42 min 25 Konstal 805Na Kursuje
7 Śląska Koziny 12 32/35 min 23 Konstal 805Na Kursuje
8 Augustów Chochoła 16 48/50 min 30 Konstal 805Na Kursuje
9 Augustów Zdrowie 13 37/40 min 26 Konstal 805Na Kursuje
10 Augustów Wyszyńskiego 13 35/37 min 24 Cityrunner oraz Konstal 805Na Kursuje
11 Chocianowice-Ikea Helenówek 19 49/56 min 37 PESA 122N oraz Cityrunner Kursuje
12 Stoki Wyszyńskiego 16 44/49 min 31 Konstal 805Na Kursuje
13 Śląska Szczecińska 17 49/51 min 32 Konstal 805Na Kursuje
14 Dąbrowa Wyszyńskiego 14 36/38 min 25 Konstal 805Na Kursuje
15 Kurczaki Telefoniczna 16 43/49 min 30 Konstal 805Na Kursuje
16/16A Kurczaki Zgierz/Helenówek 22 58/64 min 40 Konstal 805Na Kursuje
43/43bis Stoki Lutomiersk/Konstantynów 25 77/80 min 48 Konstal 803N Kursuje
46/46A Chocianowice-Ikea Ozorków/Helenówek 37 107/117 min 58 Konstal 803N oraz Düwag GT6, Düwag GT8, Düwag GT8ZR Kursuje
P Chocianowice-Ikea/ zaj. Chocianowice (kursy nocne) Pabianice 9 29/31 min 20/23 Konstal 805Na Kursuje
Linia Trasa obowiązuje od:
P CHOCIANOWICE IKEA (strefa taryfowa)- KSAWERÓW (strefa taryfowa), Warszawska, Zamkowa, Łaska, Wiejska– PABIANICE 2009.08.01
P (nocna) CHOCIANOWICE- Chocianowice/IKEA (strefa taryfowa), KSAWERÓW (strefa taryfowa), Warszawska, Zamkowa, Łaska, Wiejska– PABIANICE 2009.08.01
1 CHOJNY– Kilińskiego – Franciszkańska – Wojska Polskiego– STRYKOWSKA 1992.10.30
2 DĄBROWA – Dąbrowskiego – Rzgowska – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Limanowskiego – Aleksandrowska – CHOCHOŁA 2001.01.01
3 AUGUSTÓW– Rokicińska, Puszkina, Przybyszewskiego, Piotrkowska, Żwirki, Kościuszki,Zachodnia, Zgierska, Dolna, Łagiewnicka, Warszawska– WYCIECZKOWA 2001.01.01
4 DĄBROWA– Dąbrowskiego – Kilińskiego – Pomorska – Nowomiejska – Zgierska– HELENÓWEK 2001.01.01
5 KURCZAKI– Rzgowska – Piotrkowska – Przybyszewskiego – Kilińskiego – Franciszkańska – Wojska Polskiego – Zgierska – Limanowskiego – Aleksandrowska– SZCZECIŃSKA 2001.01.01
6 KURCZAKI– Rzgowska – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Ogrodowa – Północna – Franciszkańska – Wojska Polskiego– STRYKOWSKA 2001.01.01
7 ŚLĄSKA– Niższa – Śmigłego-Rydza – Kopcińskiego – Narutowicza – Kilińskiego – Pomorska – Legionów – Cmentarna – Srebrzyńska– KOZINY 2001.01.01
8 AUGUSTÓW– Rokicińska – Piłsudskiego – Mickiewicza – Włókniarzy – Limanowskiego – Aleksandrowska– CHOCHOŁA 1992.12.01 (linia 25)
2001.01.01 (linia 8)
9 AUGUSTÓW– Rokicińska – Piłsudskiego – Kopcińskiego – Narutowicza – Zielona – Legionów – Konstantynowska– ZDROWIE 2001.01.01
10 AUGUSTÓW– Rokicińska, Piłsudskiego, Mickiewicza, Bandurskiego, Karolewska, Bratysławska– WYSZYŃSKIEGO 1992.06.15
11 CHOCIANOWICE IKEA– Pabianicka, Piotrkowska, Żwirki, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska– HELENÓWEK 2009.08.01
12 WYSZYŃSKIEGO– Bratysławska – Karolewska – Bandurskiego – Kopernika – Gdańska – Zielona – Narutowicza – działki – Telefoniczna– STOKI 1991.04.08
13 ŚLĄSKA– Niższa – Śmigłego-Rydza – Kopcińskiego – Narutowicza – Zielona – Legionów – Włókniarzy – Limanowskiego – Aleksandrowska– SZCZECIŃSKA 2001.01.01
14 DĄBROWA– Dąbrowskiego, Śmigłego-Rydza, Piłsudskiego, Mickiewicza, Bandurskiego, Karolewska, Bratysławska– WYSZYŃSKIEGO 1996.12.02
15 KURCZAKI– Rzgowska, Paderewskiego, Politechniki, Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, Legionów, Pomorska– TELEFONICZNA 2001.01.01
16 KURCZAKI– Rzgowska – Paderewskiego – Pabianicka – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Zgierska – HELENÓWEK (strefa taryfowa) – (ZGIERZ) Łódzka – 1 Maja – PLAC KILIŃSKIEGO Zgierz 2008.07.01
16A KURCZAKI– Rzgowska – Paderewskiego – Pabianicka – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Zgierska– HELENÓWEK 2008.07.01
43 STOKI– Telefoniczna – Pomorska – Legionów – Konstantynowska – BRUS (strefa taryfowa) - (KONSTANTYNÓW ŁÓDZKI) Łódzka - Lutomierska - IGNACEW - MIROSŁAWICE - (LUTOMIERSK) Łódzka- PLAC JANA PAWŁA II Lutomiersk 2001.01.01
43bis (wariant 1) STOKI– Telefoniczna – Pomorska – Legionów – Konstantynowska – BRUS (strefa taryfowa) - (KONSTANTYNÓW ŁÓDZKI) Łódzka- PLAC KOŚCIUSZKI Konstantynów Łódzki 2001.01.01
43bis (wariant 2) STOKI– Telefoniczna – Pomorska – Legionów – Konstantynowska– ZDROWIE 2001.01.01
46 CHOCIANOWICE IKEA– Pabianicka – Politechniki – Żeromskiego – Kopernika – Gdańska – Legionów – Nowomiejska – Zgierska – HELENÓWEK (strefa taryfowa) – (ZGIERZ) Łódzka - Stary Rynek - Łęczycka - Ozorkowska – PROBOSZCZEWICE II (strefa taryfowa) – LUĆMIERZ – ROSANÓW – EMILIA – SŁOWIK – ALEKSANDRIA – (OZORKÓW) Tartak - Wyszyńskiego - Nowe Miasto- CEGIELNIANA Ozorków 2009.08.01
46A CHOCIANOWICE IKEA – Pabianicka – Politechniki – Żeromskiego – Kopernika – Gdańska – Legionów - Nowomiejska – Zgierska– HELENÓWEK 2009.08.01

Linie tramwajowe - zmiany w trakcie remontów (od 12.04.2010 r)

Linia Trasa Powód zmiany
1 STRYKOWSKA - Strykowska - Wojska Polskiego - Franciszkańska - Kilińskiego - Narutowicza - RADIOSTACJA Remont ul. Kilińskiego
2 CHOCHOŁA - Aleksandrowska - Limanowskiego - Włókniarzy - Legionów - Zachodnia - Kościuszki - Żwirki - Piotrkowska - Przybyszewskiego - Śmigłego-Rydza - Dąbrowskiego - DĄBROWA Remont wodociągów w ul. Dąbrowskiego
4 DĄBROWA - Dąbrowskiego - Śmigłego-Rydza - Kopcińskiego - Narutowicza - Kilińskiego - Franciszkańska - Wojska Polskiego - plac Kościelny - Zgierska - HELENÓWEK Remont ul. Kilińskiego
5 ZAWIESZONA Remont ul. Kilińskiego

Autobusowa komunikacja zastępcza od 12.04.2010

Linia Trasa
Z3 ROJNA - Rojna - Rydzowa - Aleksandrowska - Limanowskiego - Zgierska - Nowomiejska - PLAC WOLNOŚCI

PLAC WOLNOŚCI - Nowomiejska - Zgierska - Limanowskiego - Aleksandrowska - Rydzowa - Rojna - ROJNA

Z12 CHOJNY - Kilińskiego - Dąbrowskiego - Rzgowska - Przybyszewskiego - Rydza-Śmigłego - Milionowa - Przędzalniana - Tymienieckiego - Kilińskiego - - Sienkiewicza - Narutowicza - DWORZEC ŁÓDŹ-FABRYCZNA

DWORZEC ŁÓDŹ-FABRYCZNA - Węglowa - Tuwima - Targowa - - Kilińskiego - Tymienieckiego - Przędzalniana- Milionowa - Rydza-Śmigłego - Przybyszewskiego - Kilińskiego - Rzgowska - CHOJNY

Linie tramwajowe do 31 grudnia 2000 roku

Linia Trasa
1 CHOJNY – Kilińskiego – Franciszkańska – Wojska Polskiego – STRYKOWSKA
2 KURCZAKI – Rzgowska – Plac Niepodległości – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Limanowskiego – Aleksandrowska – CHOCHOŁA
4 KURCZAKI – Rzgowska – Dąbrowskiego – Kilińskiego – Pomorska – Nowomiejska – Zgierska – HELENÓWEK
5 CHOJNY – Kilińskiego – Północna – Ogrodowa – Zachodnia – Limanowskiego – Aleksandrowska – SZCZECIŃSKA
6 KURCZAKI – Rzgowska – Paderewskiego – Pabianicka – Plac Niepodległości – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Legionów – Pomorska – działki – Telefoniczna – STOKI
7 KOZINY – Srebrzyńska – Cmentarna – Legionów – Zachodnia – Kościuszki – Żwirki – Piotrkowska – Plac Niepodległości – Rzgowska – Dąbrowkiego – Niższa – NIŻSZA
8 WYSZYŃSKIEGO – Bratysławska – Karolewska – Bandurskiego – Kopernika – Gdańska – Legionów – Pomorska – działki – TELEFONICZNA (do 1998 roku do Placu Wolności stałą trasą, dalej: Nowomiejska - Zgierska - Dolna - Łagiewnicka - Warszawska - WARSZAWSKA)
9 ZDROWIE – Konstantynowska – Legionów – Zielona – Narutowicza – Kopcińskiego – Śmigłego-Rydza – Dąbrowskiego – DĄBROWA
10 WYSZYŃSKIEGO – Wyszyńskiego – Bratysławska – Karolewska – Bandurskiego – Mickiewicza – Piłsudskiego – Rokicińska – AUGUSTÓW
11 CHOCIANOWICE – Pabianicka – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Zgierska – HELENÓWEK
12 WYSZYŃSKIEGO – Bratysławska – Karolewska – Bandurskiego – Kopernika – Gdańska – Zielona – Narutowicza – Konstytucyjna – Pomorska – działki – Telefoniczna – STOKI
12A WYSZYŃSKIEGO – Bratysławska – Karolewska – Bandurskiego – Kopernika – Gdańska – Zielona – Narutowicza – RADIOSTACJA
14 WYSZYŃSKIEGO – Bratysławska – Karolewska – Bandurskiego – Mickiewicza – Piłsudskiego – Śmigłego-Rydza – Dąbrowskiego – DĄBROWA
15 KURCZAKI – Rzgowska – Paderewskiego – Politechniki – Żeromskiego – Kopernika – Gdańska – Legionów – Zachodnia – Ogrodowa – Północna – Franciszkańska – Wojska Polskiego – Strykowska – STRYKOWSKA
16 DĄBROWA – Dąbrowskiego – Kilińskiego – Pomorska – Nowomiejska – Zgierska – Dolna – Łagiewnicka – Warszawska – WARSZAWSKA (Wycieczkowa) (do 1998 roku do skrzyżowania Warszawska/Łagiewnicka stałą trasą, dalej: Łagiewnicka - ŁAGIEWNICKA/BEMA (w 1998 zlikwidowano odcinek celem poszerzenia ul. Łagiewnickiej na odcinku Warszawska - Świtezianki))
16A PLAC WOLNOŚCI – Nowomiejska – Zgierska – Dolna – Łagiewnicka – Warszawska – Wycieczkowa (do 1998 roku jw.)
17 ZDROWIE - Konstantynowska - Legionów - Pomorska - działki - TELEFONICZNA (do 1992 roku do skrzyżowania Konstantynowska/Unii Lubelskiej stałą trasą, dalej: Unii - Srebrzyńska - Wieczność - Siewna - Cyganka - NOWE ZŁOTNO (w 1992 roku zlikwidowano odcinek celem niezrealizowanego do dziś poszerzenia al. Unii na odcinku Konstantynowska - Borowa)
18 AUGUSTÓW – Rokicińska – Puszkina – Przybyszewskiego – Piotrkowska – Pabianicka – RONDO LOTNIKÓW LWOWSKICH (do 1995 roku do RLL bez zmian, dalej: Pabianicka - Rudzka - Rodzinna - POPIOŁY (odcinek zlikwidowano wraz z jego przedłużeniem - kursowała tam linia 26 - jako pozostałość po linii tuszyńskiej celem niezrealizowanego do dziś poszerzenia ul. Rudzkiej na odcinku Pabianicka - Gadka Stara))
19 DĄBROWA – Dąbrowskiego – Plac Niepodległości – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Ogrodowa – Północna – Franciszkańska – Wojska Polskiego – Strykowska – STRYKOWSKA
20 Śląska – Niższa – Śmigłego-Rydza – Przybyszewskiego – Piotrkowska – Czerwona – Wólczańska – Wróblewskiego – Politechniki – Żeromskiego – Kopernika – Włókniarzy – Limanowskiego – Aleksandrowska – SZCZECIŃSKA
21 AUGUSTÓW – Rokicińska – Puszkina – Przybyszewskiego – Piotrkowska – Żwirki – Kościuszki – Zachodnia – Limanowskiego – ŻABIENIEC
22 HELENÓWEK – Zgierska – Zachodnia – Ogrodowa – Północna – Kilińskiego – Narutowicza – Kopcińskiego – Śmigłego-Rydza – Niższa – Śląska
25 CHOCHOŁA – Aleksandrowska – Włókniarzy – Legionów – Zielona – Kościuszki – Piłsudskiego – Rokicińska – AUGUSTÓW
27 CHOCIANOWICE – Pabianicka – Politechniki – Żeromskiego – Kopernika – Gdańska – Zielona – Narutowicza – Konstytucyjna – Pomorska – działki – TELEFONICZNA
29 AUGUSTÓW – Rokicińska – Puszkina – Przybyszewskiego – Śmigłego-Rydza – Kopcińskiego – Narutowicza – Zielona – Legionów – Konstantynowska – ZDROWIE
41 PLAC NIEPODLEGŁOŚCI – Pabianicka – CHOCIANOWICE (strefa taryfowa) - KSAWERÓW – (PABIANICE) Warszawska – Zamkowa – Łaska – Wiejska – WIEJSKA/DWORZEC PKP (Pabianice)
43 PÓŁNOCNA – Ogrodowa – Zachodnia – Legionów – Konstantynowska – BRUS (strefa taryfowa) - (KONSTANTYNÓW ŁÓDZKI) Łódzka - Plac Kościuszki - Lutomierska - IGNACEW - MIROSŁAWICE - (LUTOMIERSK) Łódzka - PLAC JANA PAWŁA II (Lutomiersk)
43bis (wariant 1) PÓŁNOCNA – Ogrodowa – Zachodnia – Legionów – Konstantynowska – BRUS (strefa taryfowa) - (KONSTANTYNÓW ŁÓDZKI) Łódzka - PLAC KOŚCIUSZKI (Konstantynów Łódzki)
43bis (wariant 2) PÓŁNOCNA – Ogrodowa – Zachodnia – Legionów – Konstantynowska – ZDROWIE
45 PÓŁNOCNA – Ogrodowa – Zachodnia – Zgierska – HELENÓWEK (strefa taryfowa) – (ZGIERZ) Łódzka – 1 Maja – PLAC KILIŃSKIEGO (Zgierz)
46 PÓŁNOCNA – Ogrodowa – Zachodnia – Zgierska – HELENÓWEK (strefa taryfowa) – (ZGIERZ) Łódzka - Stary Rynek - Łęczycka - Ozorkowska – PROBOSZCZEWICE II (strefa taryfowa) – LUĆMIERZ – ROSANÓW – EMILIA – SŁOWIK – ALEKSANDRIA – (OZORKÓW) Tartak - Wyszyńskiego - Nowe Miasto - CEGIELNIANA (Ozorków)

Ciekawostki

  • W Łodzi nie było tramwajów konnych jak w innych dużych miastach.
  • W roku 1902–191? roku wprowadzono kolorowe tablice informacyjne na tramwajach
  • W latach 1975–1998 łódzkie tramwaje wyjeżdżały poza granice ówczesnego województwa łódzkiego – linia 43 do Lutomierska w byłym województwie sieradzkim oraz linia 42 do Tuszyna (do likwidacji w 1978 roku) w byłym województwie piotrkowskim.
  • Przed wielu laty istniały plany budowy linii tramwajowej z Łodzi do Piotrkowa Trybunalskiego (przedłużenie linii "tuszyńskiej"), Łasku (przedłużenie linii "pabianickiej") oraz Brzezin (obecne torowisko w ulicy Wojska Polskiego-ówczesnej Brzezińskiej oraz zburzony w 2006 roku wiadukt nad torami PKP na ulicy Brzezińskiej).
  • Najdłuższą linią tramwajową w Polsce jest linia 46 z łódzkiej pętli IKEA przez Zgierz do Ozorkowa (37 km). Według niektórych danych jest to również najdłuższa linia w Europie.
    Drugą co do długości linią w Polsce była do 1 lipca 2008 r. linia 11 (wśród motorniczych nazywana "linią trójmiejską") z Pabianic przez Łódź do Zgierza, a trzecią 43 z łódzkich Stoków przez Konstantynów Łódzki do Lutomierska.
  • Linia nr 1 jest najkrótszą w Łodzi linią tramwajową. Liczy 9,6 km i prowadzi od pętli Chojny na ul. Kilińskiego przy Śląskiej do pętli na Dołach przy ul. Strykowskiej (przy Inflanckiej).
Pozostałości dawnego torowiska tramwajowego, Pl. T. Kościuszki w Aleksandrowie Łódzkim
  • Do końca lat 80. XX wieku łódzkie tramwaje docierały również do Tuszyna i Rzgowa (linia nr 42/42bis) oraz do Aleksandrowa Łódzkiego (linia nr 44).
  • Łódzkie tramwaje obsługiwały ponadto lokalną linię tramwajową w Pabianicach (linia 41bis w okresie późniejszym oznaczona P).
  • Do dziś można spotkać pozostałości po linii 44 – na trasie między Łodzią a Aleksandrowem Łódzkim można zaobserwować przy drodze nieużywane tory tramwajowe lub stare, wolno stojące (często zarośnięte drzewami) słupy, służące kiedyś jako trakcja.
  • 7 lipca 2007 ruszył I etap budowy Łódzkiego Tramwaju Regionalnego.
  • Przy okazji prac nad Łódzkim Tramwajem Regionalnym odnaleziono przy ul. Piotrkowskiej fragment najstarszej łódzkiej szyny tramwajowej, pochodzącej z 1897 roku. Szyna o profilu Vignoles'a zawiera odlany napis: "Stahl Industrie Bochum 1897". Oznacza to, że powstała w hucie w niemieckim mieście Bochum. Szyna trafiła do Muzeum Komunikacji Miejskiej przy ul. Wierzbowej[5].
  • Od 3 września 2007 w obrębie przystanków autobusowych i tramwajowych obowiązuje zakaz palenia tytoniu.
  • 1 lipca 2008 zakończono budowę pierwszego etapu Łódzkiego Tramwaju Regionalnego
  • 1 sierpnia 2009 otwarto pętlę IKEA. To 29 pętla tramwajowa w Łodzi
  1. ↑ Szyny do remontu – uml.lodz.pl
  2. ↑ Rozkład jazdy - www.mpk.lodz.pl
  3. ↑ a b Schemat muzealnych linii MPK Łódź - cityoflodz.pl
  4. ↑ Rozkład jazdy - www.mpk.lodz.pl
  5. ↑ Najstarsza łódzka szyna – lodz.naszemiasto.pl

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Systemy tramwajowe w Polsce
Funkcjonujące
1435 mm
1000 mm
900 mm
Zlikwidowane
Niezrealizowane
Szybkie tramwaje


 

Szablon:Tramwaje w Łodzi Szablon:Tramwaje podmiejskie w Łodzi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tramwaje_w_Łodzi&oldid=21400146”