Przejdź do zawartości

5 szwadron pionierów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
5 szwadron pionierów
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1924

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

rtm. Stanisław Szczucki

Ostatni

rtm. Jan Płosso

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Kraków

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

5 Samodzielna BK
Krakowska BK

5 szwadron pionierówpododdział kawalerii Wojska Polskiego.

Historia szwadronu

[edytuj | edytuj kod]

W 1924 został sformowany szwadron pionierów przy 5 Samodzielnej Brygadzie Kawalerii[1]. 21 listopada 1924 minister spraw wojskowych przydzielił por. Stanisława Szczuckiego na stanowisko dowódcy szwadronu i por. Stanisława Kossowskiego na stanowisko młodszego oficera szwadronu[2]. Szwadron wchodził w skład 5 Samodzielnej Brygada Kawalerii w Krakowie. 6 listopada 1924 generał dywizji Stefan Majewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem O.I.Szt.Gen. 11750 Org. ustalił następujące odznaki dla organizującego się szwadronu pionierów przy 5 SBK:

  • otok na czapkach rogatywkach czarny,
  • proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza pąsowo-czarne (barwa pąsowa u góry, barwa czarna zaś u dołu),
  • na naramiennikach kurtki i płaszcza numer (cyfry arabskie) i litery „5B”[a].

Szwadron stacjonował w garnizonie Kraków[4][5][6][7].

W styczniu 1925 nastąpiła zmiana na stanowisku młodszego oficera szwadronu. Porucznik Kossowski wrócił do macierzystego 2 pułku szwoleżerów, a na jego miejsce przydzielony został por. Kazimierz Tym z tego samego pułku[8]. Wymieniony oficer pełnił służbę w szwadronie do 1 sierpnia 1935[9].

Od sierpnia 1926 formacją ewidencyjną dla żołnierzy szwadronu był 8 pułk ułanów w Krakowie. W związku z powyższym minister spraw wojskowych zarządzeniem Dep. II L. 10260/1926 przeniósł do tego pułku rotmistrza Szczuckiego oraz poruczników Kazimierza Tyma i Stefana Umiastowskiego[10].

1 października 1926 szwadron został oddany pod inspekcję gen. dyw. Aleksandrowi Osińskiemu[4].

4 sierpnia 1927 minister spraw wojskowych ustalił barwy szkarłatno-czarne dla proporczyka szwadronów pionierów[11].

24 lutego 1928 minister spraw wojskowych ustalił otok szkarłatny na czapkach oficerów i szeregowych szwadronów pionierów[12].

W 1930 pododdział został przemianowany na 5 szwadron pionierów[5].

13 sierpnia 1931 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski rozkazem G.M. 7759 I. zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów[13].

Bezpośredni nadzór nad szkoleniem i wychowaniem żołnierzy w szwadronie, jak również nadzór nad właściwym wykorzystaniem i konserwacją sprzętu saperskiego sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów. Był on również kierownikiem corocznych koncentracji jednostek saperskich[14].

W lipcu 1935 do szwadronu został przydzielony por. Stefan Piklikiewicz[15].

Od 1937 szwadron wchodził w skład Krakowskiej Brygady Kawalerii[16]. Do października tego roku szwadron został zreorganizowany[17].

Rozkazem Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych L.1147 z 10 lipca 1939 nakazano sformować zmotoryzowany pluton pionierów Krakowskiej BK przy szwadronie pionierów brygady[18]. Do ogłoszenia mobilizacji pluton znajdował się w trakcie szkolenia i wyposażania w Modlinie[18], a na tabelę mob. 8 pułku ułanów zostałby wpisany prawdopodobnie wiosną 1940[19].

Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” dowódca 8 pułku ułanów w Krakowie był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji szwadronu pionierów nr 5[20][21]. Jednostka była mobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym[22][21]. 23 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „żółtych” na terenie Okręgu Korpusu Nr V. Początek mobilizacji został wyznaczony na godz. 6.00 następnego dnia[23]. Mobilizacja szwadronu odbyła się w terminie (A+36) i zgodnie z elaboratem mob. Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. oraz został ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR i wyposażony zgodnie z należnościami materiałowymi L.5023/mob.mat.[24] 26 sierpnia szwadron osiągnął pogotowie marszowe. Pluton motorowy pod dowództwem por. kaw. Ryszarda Dmowskiego[b] do szwadronu nie dołączył, lecz wziął udział w obronie Warszawy[26]. Piątego dnia mobilizacji powszechnej miała być zakończona mobilizacja uzupełnienia marszowego szwadronu pionierów nr 5[22][21]. Uzupełnienie marszowe było jednostką podległą dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, a zaopatrywaną przez dowódcę Armii „Kraków”[27]. Zmobilizowany szwadron pionierów nr 5 i jego uzupełnienie marszowe przynależały pod względem ewidencji do Ośrodka Zapasowego Kawalerii „Dębica”[28].

W czasie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 5 walczył w składzie Krakowskiej BK[29].

Kadra szwadronu

[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy szwadronu
Obsada personalna w marcu 1939[7]
  • dowódca szwadronu – rtm. Jan Płosso
  • dowódca plutonu – rtm. Janusz Lucjan Chrzanowski
  • dowódca plutonu – por. kaw. Edward Mazurak
Obsada personalna we wrześniu 1939[35][36]
  • dowódca szwadronu – rtm. Jan Płosso
  • dowódca I plutonu – por. kaw. Stanisław Franciszek Smrokowski[37]
  • dowódca II plutonu – por. kaw. Mieczysław Józef Rakoczy[38]
  • dowódca III plutonu – por. kaw. Edward Mazurak
  • szef szwadronu – st. wachm. Kraczyna
  1. Wzór, wymiary i sposób umieszczania wyżej wymienionych odznak i barw – według przepisów o ubiorze polowych WP[3].
  2. por. kaw. Ryszard Dmowski ur. 10 marca 1911 w Warszawie, w rodzinie Seweryna. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu X A, a od 17 września 1942 w Oflagu VI B Dossel[25].
  3. Jan Płosso ur. 19 maja 1904. W lutym 1935 został przeniesiony z 4 pułku strzelców konnych w Płocku do 2 szwadronu pionierów w Warszawie[31]. Na stopień rotmistrza został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 58. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[32].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 83.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 689.
  3. Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 44 z 6 listopada 1924, poz. 640.
  4. a b Kośmider 2009 ↓, s. 243.
  5. a b Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 52.
  6. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 666.
  7. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 719.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 16 stycznia 1925, s. 22.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 99.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926, s. 438.
  11. Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927, poz. 268.
  12. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 24 lutego 1928, poz. 66.
  13. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 13 sierpnia 1931, poz. 315.
  14. Bałtusis 1940 ↓, s. 68–69.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 96.
  16. Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 30.
  17. Tym 2013 ↓, s. 60.
  18. a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1070.
  19. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CLVIII.
  20. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 180, 197.
  21. a b c Zarzycki 1995 ↓, s. 62.
  22. a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 197.
  23. Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
  24. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1094, 1095.
  25. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-08-29].
  26. Głowacki 1985 ↓, s. 303.
  27. Zarzycki 1995 ↓, s. 244.
  28. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 183.
  29. Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 33.
  30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 688.
  31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 lutego 1935, s. 5.
  32. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 138.
  33. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 138, 719.
  34. Steblik 1989 ↓, s. 345, 509, 724, jako rtm. Jan Płosa.
  35. Steblik 1989 ↓, s. 724.
  36. Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 375.
  37. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 145, 689.
  38. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 147, 713.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Edward Bałtusis: Kwestionariusz. [w:] B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
  • Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
  • Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
  • Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
  • Władysław Steblik: Armia „Kraków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07434-8.
  • Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.