7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
7 Pułk Strzelców Konnych
Ilustracja
Historia
Państwo  II Rzeczpospolita
Sformowanie 1919
Rozformowanie 1939
Tradycje
Święto 29 lipca
Kontynuacja 15 Wielkopolska Brygada Kawalerii Pancernej
Dowódcy
Pierwszy ppłk dypl. Adam Nałęcz Nieniewski
Ostatni płk Stanisław Królicki
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja Poznań, Biedrusko
Rodzaj sił zbrojnych wojsko
Rodzaj wojsk kawaleria
Podległość Wielkopolska Brygada Kawalerii
Odznaczenia
Ag virtuti.jpg
Wielkopolska BK w 1938

7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich (7 psk) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

Pułk stanowił bezpośrednią kontynuację wojennego 5 psk, przemianowanego 28 października 1920 na 7 psk.

Garnizon przed 1939 – Poznań i Biedrusko.

Święto pułkowe – 29 lipca, rocznica wymarszu na front I dywizjonu w 1920.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W kwietniu 1920 w Grudziądzu powstał szwadron zapasowy, wchodzący w skład 5 pułku strzelców konnych. Jego dowódcą został mjr Rudolf Lang, a w lipcu ppłk dypl. Adam Nałęcz Nieniewski, który otrzymał rozkaz sformowania pułku. W 1920 dowódcą pułku został Wawrzyniec Wnuczek-Łobaczewski[1]. 29 października 1920 5 pułk strzelców konnych został przemianowany na 7 pułk strzelców konnych, a 30 maja 1921 na 7 pułk strzelców konnych wielkopolskich.

W 1923 pułk spełniał rolę jazdy dywizyjnej, a jego dowódca podlegał bezpośredni dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII. W zakresie szkolenia pułk w tym czasie podlegał dowódcy VII Brygady Kawalerii[2]. W tym okresie w jego skład wchodziły trzy szwadrony strzelców konnych, oddział szkolny karabinów maszynowych, pułkowa szkoła podoficerska i kadra szwadronu zapasowego[3].

28 lutego 1924, w Poznaniu, w lokalu przy ulicy Przecznica 5, w czasie spotkania towarzyskiego, w którym uczestniczyło siedmiu oficerów pułku, por. Franciszek II Książek (ur. 12 listopada 1902) zastrzelił z rewolweru por. Kazimierza Zygmunta Płodowskiego, a następnie dokonał zamachu samobójczego[4][5][6].

Działania wojenne[edytuj | edytuj kod]

Kampanię wrześniową pułk odbył w ramach Wielkopolskiej Brygady Kawalerii.

Pierwszą walkę pułk stoczył 3 września nad Notecią, pod Wolą Zbrożkową (11 września), Brochowem (14-15 września), Górkami i Zamościem, Pociechą, Sierakowem, Truskawiem, Laskami. Pułk walczył w obronie Warszawy. Broń złożył 29 września 1939 w Łazienkach.

Za kampanię wrześniową 1939 pułk został odznaczony orderem Virtuti Militari[7].

Wielkopolscy strzelcy konni[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy pułku
Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)
Kwatermistrzowie (od 1938 roku – II zastępca dowódcy)
Oficerowie

Kawalerowie Orderu Virtuti Militari[edytuj | edytuj kod]

Order Virtuti Militari

Odznaczeni Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari[18]

Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari[18]

  • rtm. Jankowski Wacław
  • rtm. Kozłowski Konstanty
  • rtm. Szacherski Zbigniew
  • por. Ciszewski Kazimierz
  • por. Groniowski Edward
  • por. Kaczmarek Bernard
  • por. Radoński Jerzy
  • por. Wojtyna Tadeusz
  • por. Wuensche Konrad
  • ppor. Bukowiecki Ignacy
  • ppor. Cygler Leszek
  • ppor. Faleński Zygmunt
  • ppor. Górski Karol
  • ppor. Grądzki Jerzy
  • ppor. Iwanicki Jerzy
  • ppor. Kajda Walerian
  • ppor. Lutostański Jerzy
  • ppor. Matuszewski Olgierd
  • ppor. Mazurkiewicz Michał
  • ppor. Nadobnik Kazimierz
  • ppor. Pacyński Jacek
  • ppor. Suchorzewski Edmund
  • ppor. Winiarz Franciszek
  • ks. Kosicki Michał
  • pchor. Dębicki Jacek
  • pchor. Lutostański Jan
  • pchor. Niedbał Stanisław
  • pchor. Powidzki Jerzy
  • pchor. Taylor Stanisław
  • pchor. Zakrzewski Jerzy
  • chor. Jazgar Bolesław
  • st. wachm. Pławski Ksawery
  • st. wachm. Wawrzyniak Andrzej
  • wachm. Dittmer Józef
  • plut. Mikołajczak Franciszek
  • plut. Szczepaniak Stanisław
  • kpr. Budych Adam
  • kpr. Owczarek Jan
  • kpr. Smółka Bolesław
  • kpr. Stegman Stefan
  • kpr. Warawa Piotr
  • st. strz. Chojnacki Stanisław
  • st. strz. Czyż Marian
  • st. strz. Gąska Władysław
  • st. strz. Leśniewski Jan
  • st. strz. Pytliński Kazimierz
  • st. strz. Rajman Teofil
  • st. strz. Wełka Kazimierz
  • st. strz. Zet Jan

Obsada personalna w 1939 roku[edytuj | edytuj kod]

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku[19][a]:

  • dowódca pułku – płk Włodzimierz Kownacki
  • I zastępca dowódcy – mjr Witold II Jabłoński
  • adiutant – rtm. Zbigniew Szacherski[b] *
  • lekarz medycyny – por. lek. Aleksander Jan Breżezowski
  • lekarz weterynarii – kpt. Leon Demciuch
  • komendant rejonu PW Konnego – mjr adm. (kaw.) Paweł Budzik (*)[b]
  • II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Wilhelm Kalwas
  • oficer mobilizacyjny – rtm. Kazimierz Reszke
  • zastępca oficera mobilizacyjnego – por. Tadeusz Wojtyna
  • oficer administracyjno-materiałowy – por. Stefan Orłowski
  • dowódca szwadronu gospodarczego – rtm. Zbigniew Szacherski (*)[b]
  • zastępca dowódcy szwadronu gospodarczego – rtm. kontr. Witaliusz Ugrechelidze
  • oficer gospodarczy – kpt. int. Kazimierz Bartecki
  • oficer żywnościowy – chor. Bolesław Jazgar
  • dowódca plutonu łączności– por. Kazimierz Ciszewski
  • dowódca plutonu kolarzy – por. Feliks Szefler
  • dowódca plutonu ppanc. – ppor. Jerzy Grądzki
  • dowódca 1 szwadronu – rtm. Ksawery Wejtko
  • dowódca plutonu – ppor. Stanisław Andrzejkowicz
  • dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Marcin Józef Nadobnik
  • dowódca 2 szwadronu – rtm. Stanisław Rupert Jankowski
  • dowódca plutonu – por. Edward Tomasz Wincenty Sobeski
  • dowódca plutonu – por. Roman Wołkowicz
  • dowódca 3 szwadronu – rtm. Kazimierz Bogusławski
  • dowódca plutonu – por. Mieczysław Stanisław Moszczeński
  • dowódca 4 szwadronu – rtm. Zdzisław Szczęsny Kawecki
  • dowódca plutonu – por. Gebhardt BüIow
  • dowódca plutonu – por. Stanisław Lickendorf
  • dowódca plutonu – ppor. Franciszek Józef Wiktor Winiarz
  • dowódca szwadronu km – p.o. por. Zbigniew Kazimierz Krajewski
  • dowódca plutonu – por. Edward Wiktor Groniowski
  • dowódca plutonu – ppor. Zygmunt Jan Faleński
  • dowódca szwadronu zapasowego – mjr adm. (kaw.) Paweł Budzik (*)[b]
  • zastępca dowódcy – rtm. Feliks Pruszyński
  • odkomenderowany – rtm. Wacław II Jankowski
  • na kursie – ppor. Czesław Sibilski
Obsada personalna pułku 1 września 1939
Cmentarz w Młodzieszynie – kwatera żołnierzy, którzy polegli w Bitwie nad Bzurą
Członkowie Oddziału Terenowego Stowarzyszenia Polski Klub Kawaleryjski w Poznaniu w mundurach 7 psk
Żołnierze batalionu zmechanizowanego 15 BKPanc – kontynuatorzy tradycji bojowych 7 psk

Obsada personalna 7 psk w dniu 1 września 1939 roku[22]

Dowództwo
  • dowódca – płk Stanisław Królicki
  • I zastępca – mjr Wilhelm Kalwas
  • II zastępca (kwatermistrz) – mjr Paweł Budzik
  • I adiutant – rtm Zbigniew Szacherski
  • II adiutant – por. Mieczysław Moszczeński
  • oficer ordynansowy – por. rez. kaw. Stanisław Maciołowski
  • oficer informacyjny – ppor Jerzy Lutostański
  • oficer broni – rtm. Władysław Stachowicz
  • płatnik – kpt. Stanisław Kowal
  • intendent – por. int. Jan Macuta
  • dowódca pocztu – por. Bernard Kaczmarek
  • lekarz – por. lek. Aleksander Berezowski
  • lekarz weterynarii – por. lek. wet. Bolesław Witkowski
    • pchor. lek. wet. Sylwester Radomski
  • kapelan – ks. Michał Kosicki
  • szef kancelarii pułku – st. wachm. Jan Sobik
1 szwadron
  • dowódca – rtm. Konstanty Kozłowski
  • dowódca I plutonu - ppor. Kazimierz Nadobnik
  • dowódca II plutonu - ppor. Stanisław Andrzejkowicz
  • dowódca III plutonu - ppor. Karol Górski
  • szef szwadronu – st. wachm. Andrzej Wawrzyniak
  • pchor. Jan Lutostański
  • pchor. Michał Nowakowski
  • pchor. Alfred Lubierski
  • pchor. Edward Grzegorzewski
2 szwadron
  • dowódca – rtm. Stanisław Jankowski
  • dowódca I plutonu – por. Jerzy Radoński
  • dowódca II plutonu – por. Konrad Wuensche
  • dowódca III plutonu – ppor. Leszek Cygler
  • szef szwadronu – st. wachm. Jan Kromolicki
  • pchor. Kazimierz Wołoszyn
3 szwadron
  • dowódca – rtm. Kazimierz Bogusławski
  • dowódca I plutonu – ppor. Czesław Sibilski
  • dowódca II plutonu – ppor. Tadeusz Lipski
  • dowódca III plutonu – pchor. Stanisław Taylor
  • szef szwadronu – st. wachm. Jan Wesołowski
  • pchor. Czesław Wieruszewski
  • pchor. Jerzy Zakrzewski
  • pchor. Stefan Ziętarski
4 szwadron
  • dowódca – rtm. Zdzisław Antoni Baranowski (ranny 11 IX 1939)
  • dowódca I plutonu – ppor. Franciszek Winiarz (ranny 11 IX 1939, poległ podczas ewakuacji szpitala)
  • dowódca II plutonu – ppor. Janusz Stefaniak (ranny 14 IX 1939)
  • dowódca III plutonu – ppor. Edmund Suchorzewski († 11 IX 1939)
  • zastępca dowódcy plutonu – pchor. Andrzej Konopka (od 11 IX 1939 dowódca plutonu, ranny 19 IX 1939)
  • zastępca dowódcy plutonu – pchor. Henryk Maisel († 11 IX 1939)
  • zastępca dowódcy plutonu – pchor. Stefan Pęski (od 11 IX 1939 dowódca plutonu, ranny 18 IX 1939)
  • szef szwadronu – st wachm. Stefan Woźniak (ranny 19 IX 1939)
szwadron ckm
  • dowódca – rtm. Wacław Jankowski (ranny 11 IX 1939)
  • dowódca I plutonu – por. Edward Groniowski (od 11 IX 1939 dowódca 4 szwadronu, † 16 IX 1939)
  • dowódca II plutonu – ppor. Zygmunt Faleński
  • dowódca III plutonu – ppor. Michał Mazurkiewicz
  • szef szwadronu – st. wachm. Ksawery Pławski
  • pchor. Marian Antkowiak
  • pchor. Jerzy Brandt
  • pchor. Jacek Dębicki
szwadron kolarzy
  • dowódca – por. Jerzy Iwanicki
  • dowódca I plutonu – ppor. Walerian Kajda
  • dowódca II plutonu – ppor. Stefan Piasny
  • dowódca III plutonu – pchor. Stanisław Niedbał
  • dowódca drużyny ckm – ppor. Olgierd Matuszewski
  • szef szwadronu – st. wachm. Leon Kowalczyk
  • pchor. Olgierd Raczkowski
  • pchor. Kazimierz Trompeteur
szwadron gospodarczy
  • dowódca – por. Feliks Szefler
  • zastępca dowódcy – chor. Bolesław Jazgar
szwadron marszowy
  • dowódca – por. Tadeusz Wojtyna
  • dowódca I plutonu - ppor. Stefan Mizera
  • dowódca II plutonu - ppor. Marian Nochowicz
  • dowódca III plutonu - st. wachm. Leopold Badura
pluton przeciwpancerny
  • dowódca – ppor. Jerzy Grądzki
  • zastępca - ppor. Ignacy Bukowiecki
  • oficer - ppor. Jacek Pacyński
  • działonowy - plut. Jan Bartkowiak
pluton łączności
  • dowódca – por. Kazimierz Ciszewski
  • zastępca - pchor. Jerzy Powidzki
  • szef plutonu - st. wachm. Jan Szefner
  • pchor. Mieczysław Patzer

Symbole pułku[edytuj | edytuj kod]

Sztandar

Sztandar pułku przechowywany jest w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[23].

Odznaka pamiątkowa

6 października 1930 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził regulamin odznaki pamiątkowej 7 psk, dostosowany do przepisów o odznakach pamiątkowych formacji[24].

Odznaka o wymiarach 42x42 mm ma kształt krzyża o szeroko wciętych końcach ramion pokrytych białą emalią ze srebrnymi krawędziami. Środek krzyża wypełnia okrągła tarcza pokryta oliwkową emalią ze stylizowanym numerem i inicjałami „7 SK”, w otoku emaliowanym na żółto dewiza „HONOR I OJCZYZNA” oraz rok powstania pułku „1920”. Między ramionami krzyża stylizowane srebrne orły piastowskie. Jednoczęściowa – oficerska wykonana w srebrze i emaliowana. Projekt: Grzegorz Romaszkan. Wykonawcą odznaki był Wiktor Gontarczyk z Warszawy[25].

Barwy pułku

Prop 7psk 1.png proporczyk szmaragdowo-biały z wąskim żółtym paskiem pośrodku.

Otok biały.png czapka rogatywka – otok biały[26].

Spod 2pszw.png szasery ciemnogranatowe, lampasy białe, wypustka biała

Prop dow 7psk.png proporczyk dowództwa w 1939

Prop 1szw 7psk.png proporczyk 1 szwadronu w 1939

Prop 2szw 7psk.png proporczyk 2 szwadronu w 1939

Prop 3szw 7psk.png proporczyk 3 szwadronu w 1939

Prop 4szw 7psk.png proporczyk 4 szwadronu w 1939

Prop 5szwckm 7psk.png proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939

Prop plutlaczn 7psk.png proporczyk plutonu łączności w 1939

Żurawiejka
Strzelcy, co nad Wartą stoją,
zuchy. Niemców się nie boją.
Lance do boju, szable w dłoń ...
Słynie z czynów wiekopomnych
to Pułk "Siódmy" Strzelców Konnych.
Lance do boju, szable w dłoń ...
Towarzystwo chłopców wonnych,
to Pułk "Siódmy" Strzelców Konnych.
Lance do boju, szable w dłoń ...

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[20].
  2. ↑ a b c d Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednocześnie więcej niż jedną funkcję[21].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dzieje 7 PSK Wlkp.. biedrusko.edu.pl. [dostęp 8 grudnia 2014].
  2. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 57-58.
  3. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 57.
  4. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 16 maja 1924 r., Nr 49, s. 285.
  5. ↑ Polska Zbrojna z 2 marca 1924 r., Nr 51, s. 7.
  6. ↑ Kurier Poznański z 1 marca 1924 r., Nr 51, s. 5.
  7. ↑ Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 r. Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 115 z 29 października 1924 roku, s. 642.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 666.
  10. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 592.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 192.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 311.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 107.
  14. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14.
  15. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 83.
  16. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 108.
  17. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 96.
  18. ↑ a b Wyróżnieni za wojnę obronną 1939
  19. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 714–715.
  20. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  21. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
  22. ↑ Szacherski 1968 ↓, s. 311-335.
  23. ↑ Satora 1990 ↓, s. 261-263.
  24. ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 6 października 1930 roku, poz. 379.
  25. ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 220.
  26. ↑ Dziennik Rozkazów MS Wojsk. nr 6 z 24 lutego 1928 roku

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Roman Abraham: Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07712-6.
  • Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
  • Piotr Bauer, Bogusław Polak " Armia Poznań w wojnie obronnej 1939" Wydawnictwo Poznańskie 1983
  • Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
  • Zbigniew Szacherski: Wierni przysiędze. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1968.
  • "Księga jazdy polskiej": pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1993
  • Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 11. ISBN 83-7021-096-1.
  • Bogusław Polak [red.]: Lance do boju. Szkice historyczne z dziejów jazdy wielkopolskiej X wiek – 1945 r.. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986. ISBN 83-03-01373-4.
  • Waldemar Rezmer: Armia „Poznań” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07753-3.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
  • Juliusz S. Tym: 7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich. T. 108. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1999, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=7_Pułk_Strzelców_Konnych_Wielkopolskich&oldid=56548776”