Siwa (bogini słowiańska)

Wyobrażenie Siwy na niemieckim miedziorycie z 1740 roku

Siwa (Ziwa, Żywia) – wymieniana przez Helmolda z Bozowa bogini Słowian połabskich.

Źródła

Opisując najwyższe bóstwa plemion słowiańskich, niemiecki kronikarz Helmold w Kronice Słowian wymienia prócz Prowego i Radegasta boginię imieniem Siwa, określając tę trójkę mianem bóstw „najpierwszych i najstarszych”:

Prócz bowiem gajów i bogów domowych, najpierwszą i szczególną cześć odbierali Prowe, bóg ziemi Aldenburgskiej, Ziwa bogini Połabian i Radigast, bóg Obodrytów. Na służbę im poświęceni byli kapłani, przynoszono im różne ofiary i rozmaitą cześć religijną im wyrządzano. Kapłan podług wskazania losów przeznaczał uroczystości, jakie na cześć tych bogów odprawiać miano, i wtedy schodzili się ludzie z żonami i dziećmi i bogom swym składali ofiary z wołów i owiec (...). Po przyniesieniu ofiary według zwyczaju, lud oddaje się ucztom i weselu.

Imię bóstwa próbuje tłumaczyć się jako Żywa, Żywia.

Żywia w źródłach polskich

W Kronice Długosza pojawia się męskie bóstwo o imieniu Żywie, określony jako bóg życia. Najprawdopodobniej chodzi o jedno i to samo bóstwo (analogicznie jak w zestawieniu Podaga–Pogoda).

Lokalna legenda powstania nazwy miasta Żywiec głosi, że wywodzi się ona od imienia Żywi. Cytuje ją Jan Nepomucen Gąntkowski w swojej książce „Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego” wydanej we Lwowie w 1867 roku. Podaje, że nazwa pochodzi „(...) od wyrazu Żywie (Szywa) bożyszcza pogańskiego z głową tura – czyli woła, jaka jest w herbie miasta. Mieszkaniec bowiem jeden z tej okolicy był tak silny, iż złapawszy tura przebił mu nozdrze gałęzią i przyprowadził go jak cielę na pierścionku do gminy”.

Zobacz też

• Religia Słowian
• Krzyżnik

Bibliografia

• Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis, 2007. ISBN 978-83-7301-973-7.