Kamień Pomorski
53°58′08″N 14°46′45″E/53,968889 14,779167
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Kamień Pomorski z lotu ptaka | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Prawa miejskie |
1274 | ||
| Burmistrz | |||
| Powierzchnia |
10,74[1] km² | ||
| Wysokość |
10 m n.p.m. | ||
| Populacja (30.06.2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna |
91 | ||
| Kod pocztowy |
72-400 | ||
| Tablice rejestracyjne |
ZKA | ||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu kamieńskiego  | |||
Położenie na mapie gminy Kamień Pomorski  | |||
| 53°58′08″N 14°46′45″E/53,968889 14,779167
| |||
| TERC (TERYT) |
3207034 | ||
| SIMC |
0979113 | ||
| Hasło promocyjne: U nas jest klimat | |||
Urząd miejski Stary Rynek 172-400 Kamień Pomorski | |||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
Kamień Pomorski (niem. Cammin in Pommern) – miasto w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kamień Pomorski. Uzdrowisko położone na Pobrzeżu Szczecińskim, nad brzegiem Zalewu Kamieńskiego. Druga siedziba archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej i tutejszego dekanatu. Zlokalizowany jest tu port morski z basenem rybacko-żeglarskim.Kamień to pierwsza stolica Pomorza Zachodniego[3], a od 1176 do 1810 roku stolica biskupstwa pomorskiego[4].
Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Kamień Pomorski liczył 8627 mieszkańców[2] i był pod względem liczby ludności 26. miastem w województwie zachodniopomorskim[5].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]
Kamień Pomorski położony jest na Pobrzeżu Szczecińskim (Wybrzeże Trzebiatowskie), w rozlewisku cieśniny Dziwny tworzącej Zalew Kamieński. Miasto leży nad dwiema zatokami zalewu: Karpinką od północy i Promną od zachodu, za którą znajduje się Wyspa Chrząszczewska. Miejscowość znajduje się 90 km na północny wschód od Szczecina.
Kamień Pomorski leży w północnej części Pomorza Zachodniego.
Centrum Kamienia Pomorskiego znajduje się 6 km od wybrzeża Morza Bałtyckiego[6]. Miasto ma pośredni dostęp do morza poprzez cieśninę Dziwnę.
Warunki naturalne
[edytuj | edytuj kod]
Rozlewiska wodne (cieśnina Dziwna i jej części: Zalew Kamieński, Zatoka Cicha) są wykorzystywane do uprawiania sportów wodnych i czynnego wypoczynku na wodzie (żeglarstwa, kajakarstwa, windsurfingu oraz wędkarstwa).
Na obszarze miasta występują istotne w lecznictwie źródła solankowe i pokłady borowiny. Walory te przyczyniły się do rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego. Uzdrowisko wykorzystuje obecnie odwiert solanki (Edward III) w pobliżu nieczynnego zakładu przyrodoleczniczego „Feniks” oraz złoże borowiny w odległości 800 m na SE od biura sanatorium[7].
Pomniki przyrody[8]:
- grupa czterech drzew – lip drobnolistnych (Tilia cordata) – rosnących przy katedrze wzdłuż muru od strony pl. Katedralnego
- wiąz polny (pl. Wolności) – dwie sztuki
- żywotnik olbrzymi (ok. 500 letni w wirydarzu przy katedrze)
- dąb Wiesław (ok. 350 lat) w wirydarzu katedralnym
- ostrokrzew (ponad 100 lat)
Klimat
[edytuj | edytuj kod]Pod względem klimatycznym Kamień Pomorski należy do dzielnicy bałtyckiej. Zaznacza się tu silnie wpływ klimatu morskiego: wilgotność powietrza, długotrwałość zim, amplituda temperatur[7].
Jak wynika z danych stacji meteorologicznej w Kamieniu Pomorskim, średnia roczna temperatur na tym obszarze waha się w granicach 7–8,3 °C. Najcieplejszy miesiąc to sierpień, a najchłodniejszy – styczeń. Temperatura maksymalna mieści się w granicach 32,1 do 33,1 °C, a minimalna od -18,6 do –19,2 °C. Roczna suma opadów waha się w granicach 550–650 mm. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 210–220 dni. Wiatry wieją najczęściej z kierunku płd.-zach. (SW) i płn.-zach. (NW)[7].
| Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2,6 | 2,6 | 2,6 | 5,7 | 10,1 | 15,7 | 18,4 | 18,9 | 17,2 | 13,1 | 9,0 | 5,5 | 10,1 |
Uzdrowisko
[edytuj | edytuj kod]Na obszarze uzdrowiska znajdują się następujące udokumentowane naturalne surowce lecznicze: złoża torfu leczniczego (borowiny), wody lecznicze (solanki)[10]. Uzdrowisko wykorzystuje wody chlorkowo-sodowe (solanka), jodkowe, żelaziste czerpane ze źródła Edward III[11].
W uzdrowisku prowadzone jest leczenie w następujących kierunkach: choroby reumatyczne, choroby kardiologiczne i nadciśnienie (w tym wczesna rehabilitacja), choroby dolnych dróg oddechowych, choroby neurologiczne, choroby ortopedyczno-urazowe, choroby dziecięce (choroby kardiologiczne, choroby dolnych dróg oddechowych, choroby górnych dróg oddechowych)[12].
W Kamieniu Pomorskim znajduje się pięć zakładów lecznictwa uzdrowiskowego[13]:
- Szpital uzdrowiskowy „Mieszko”
- Zakład Przyrodoleczniczy „Feniks” – nieczynny
- Sanatorium Uzdrowiskowe „Gryf” – pododdział szpitala „Mieszko”
- Sanatorium Uzdrowiskowe „Chrobry”
- Sanatorium Uzdrowiskowe „Dąbrówka”.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
W IX–XI w. była tu osada rybacka i portowa, która otrzymała prawa miejskie w 1274 roku.
W 1175 siedziba biskupstwa pomorskiego została przeniesiona z Wolina do Kamienia Pomorskiego[14]. Diecezja była immediowana do Stolicy Apostolskiej[a] i zwana była odtąd kamieńską[15]. Inne opracowania podają, że w początkowym okresie istnienia biskupstwo kamieńskie podlegało arcybiskupowi gnieźnieńskiemu. W latach niepokoju i rywalizacji państw ościennych o Pomorze biskup kamieński uniezależnił się od arcybiskupa gnieźnieńskiego i od ok. 1188 podlegał bezpośrednio Rzymowi[16]. Od roku 1750 prowadziła przez Kamień regularna linia pocztowa Berlin-Nowogard (sama linia powstała około roku 1722)[4]. W 1842 z Kamienia do Szczecina wyruszył pierwszy parowiec Cammin", otwierając regularną linię komunikacyjną pomiędzy Kamieniem, Wolinem, Stepnicą, a Szczecinem[4]. W roku 1876 przypadkowo odkryto źródła solankowe, z czasem zaczęto też stosować borowinę z okolicznych torfowisk. Na przełomie XIX i XX wieku na teren powiatu kamieńskiego dotarła kolej żelazna. 15 lipca 1892 otwarto linię poprzez Wysoką Kamieńską do Kamienia i Recławia. W 1906 roku linia kolejowa połączyła Kamień z Trzebiatowem[4]. W 2013 Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim został przekształcony w 4 wydziały zamiejscowe Sądu Rejonowego w Świnoujściu[17][18].
Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- IX–X wiek – zasiedlone przez plemię słowiańskie (osada rybacka i gród) Wolinian
- XI wiek – był tu duży gród (siedziba książąt zachodniopomorskich)
- 1124 – najstarsza zachowana wzmianka o Kamieniu Pomorskim, misja Bolesława Krzywoustego ochrzciła ludność i zbudowała dwa kościoły[19].
- XII wiek – miasto posiada fortyfikacje (wały), plac targowy u wschodniej bramy, port nad Zatoką Karpinką; następuje szybki rozwój po upadku Wolina
- 1175 lub 1176 – przeniesienie biskupstwa z Wolina
- 1180 – powstanie mennicy, która biła pierwsze pomorskie monety[19]
- koniec XII wieku – liczne najazdy duńskie
- 1228 – osiedlenie polskich dominikanów, którzy przybyli z Krakowa
- 1274 – nadanie praw miejskich lubeckich
- 1308 – Brandenburczycy palą miasto[20]
- XIV wiek – Kamień Pomorski przystępuje do związku hanzeatyckiego
- XV wiek – zapiaszczenie ujścia Dziwny powoduje upadek miasta[19]
- 1545 – sekularyzacja biskupstwa – powstaje biskupstwo luterańskie, istniejące do 1648 roku
- XVII wiek – miasto staje się własnością najpierw Szwecji (1630-1679), później Brandenburgii (1679), następnie aż do końca II wojny światowej Królestwa Prus
- 1876 – odkryto lecznicze właściwości tutejszych źródeł solankowych – Kamień Pomorski staje się uzdrowiskiem
- 1882 – otwarcie linii kolejowej łączącej miasto ze Szczecinem[20]
- 1906 – otwarcie linii kolejowej do Trzebiatowa[4] (linia ta w 1945 została rozebrana przez wojska radzieckie)
- 5 marca 1945 – miasto zostaje zdobyte przez czołgi 2 armii pancernej gwardii I Frontu Białoruskiego[21], w wyniku czego ulega zniszczeniu 40% zabudowy, w tym prawie całkowicie na Starym Mieście; miasto następnie zostaje przekazane polskiej administracji
- 19 maja 1946 – ustalono urzędową polską nazwę Kamień Pomorski w miejsce niemieckiej Cammin in Pommern (Cammin i. P.)[22].
- lata 60. XX wieku – wyburzenie części ocalałej zabudowy i budowa bloków mieszkalnych
- 1965 – wmurowanie w Bramę Wolińską tablicy pamiątkowej ku czci żołnierzy radzieckich poległych w walce o miasto w 1945 roku[21]
- 1969 – odsłonięcie pomnika na cmentarzu wojennym żołnierzy radzieckich i polskich[21]
- 13 kwietnia 2009 – pożar hotelu socjalnego, w którym zginęły 23 osoby
- 1 stycznia 2014 – wypadek, w którym życie straciło 6 osób, zaś 2 zostały ranne (będący pod wpływem narkotyków oraz alkoholu kierowca uderzył w idących chodnikiem ludzi)
Pochodzenie nazwy
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miasta ma pochodzenie wenedyjskie i pierwszy raz pojawia się w żywotach Ottona z Bambergu (u Herborda civitas ducis Camina, u Eba castrum magnum Gamin lub in urbe Games). Inne występujące nazwy to Chamin i Camyna. Bulla z 14 października 1140 r. dla biskupstwa pomorskiego podaje Chamin cum taberna et foro. W bulli protekcyjnej z 25 lutego 1188 r. napisano apud civitatem Camyn. Ostatecznie w XIII w. ustaliła się forma Camin.
Nazwa łączona jest z ogromnym głazem narzutowym (obwód w najszerszym miejscu 20 m), położonym w korycie Dziwny. Ten „Głaz Królewski” służył jako oznacznik w żegludze, przyczyniając się do powstania nazwy miasta[23].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]Kamień, znajdujący się na północ od miejscowości Buniewice na Wyspie Chrząszczewskiej, od którego wzięła się nazwa miasta Kamień Pomorski.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Zabytki
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Na obszarze Kamienia Pomorskiego historyczny układ przestrzenny z okresu średniowiecznej lokacji zniszczony w 1945 roku, został w latach 60. XX w. zabudowany wielopiętrowymi blokami. Pomimo tego cały obszar Starego Miasta został wpisany do rejestru zabytków[24]. Zespół katedralny w Kamieniu Pomorskim został zakwalifikowany jako pomnik historii. Miasto znajduje się na szlaku zabytków sztuki romańskiej.
- Osiedle Katedralne
- konkatedra św. Jana Chrzciciela – romańsko-gotycka bazylika, historyczna katedra diecezji pomorskiej, obecnie świątynia pełni funkcje kościoła parafialnego i konkatedry archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej
- pałac biskupi – renesansowy budynek kurii biskupiej, wzniesiony w XV wieku, gruntownie przebudowany w XVI wieku
- plebania katedralna – budynek kanonii wraz z zabudowaniami gospodarczymi, wzniesiony w XVIII wieku
- dom zakrystiana – wzniesiony w XIX wieku, obecnie dom mieszkalny
- dwór dziekana, znany też jako Dom Kleista
- kanonia – wzniesiona w XVIII wieku, obecnie dom mieszkalny
- kanonia – obecnie dom sióstr zakonnych
- dom gminy protestanckiej – wzniesiony w 1934 roku, obecnie dom księży emerytów
- szkoła – wzniesiona w latach 1907–1909, obecnie szkoła podstawowa
- dom zakładu panien – wzniesiony w latach 1691–1694, obecnie dom mieszkalny
- wirydarz katedralny – gotycki wirydarz katedralny z XIII wieku
- obwarowania katedralne – pozostałości murów osiedla katedralnego
- Stare Miasto
- kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – kościół barokowy z XVIII wieku, pierwotnie gotycki, wielokrotnie przebudowywany
- ratusz – gotycki ratusz miejski z trójarkadowym podcieniem od strony wschodniej i bogatym wystrojem elewacji
- gmach sądu – budynek sądu rejonowego i aresztu przy ul. Tadeusza Kościuszki
- kamienice – zabytkowe kamienice przy rynku i ul. Tadeusza Kościuszki
- obwarowania miejskie – pozostałości murów miejskich
- Brama Wolińska (baszta Wolińska) – gotycka brama miejska z XIV wieku, obecnie siedziba Muzeum Kamieni
- Wieża Piastowska – gotycka baszta z XIV wieku, przylegająca do bramy miejskiej
- Żalnik
- cmentarzysko słowiańskie z okresu przedchrześcijańskiego
- kościół św. Mikołaja – kościół filialny z XIV wieku, rozbudowany w XVII wieku, pełnił funkcję świątyni dla stanów, które nie mogły brać udziału w nabożeństwach w katedrze
Zabytki nieistniejące
- kościół staroluterański
- kaplica katolicka św. Ottona
Pomniki i miejsca pamięci narodowej
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- Pomnik Poległych za Polskość tych Ziem (autor: Mieczysław Welter, odsłonięcie: 1965 r.)
- Pomnik na Cmentarzu Wojennym (autor: Stanisław Biżek)
- Pomnik Rybaka (autor: Stanisław Biżek)
- Pomnik Ewalda von Kleista
- Głaz Pamięci Przedwojennej Społeczności Żydowskiej Kamienia Pomorskiego (odsłonięcie: 2008 r.)
- Pomnik Stanisława Staszica
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Struktura demograficzna mieszkańców Kamienia Pomorskiego według danych z 31 grudnia 2007 roku[25]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 9138 | 100 | 4825 | 52,8 | 4313 | 47,2 |
| Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 1543 | 16,89 | 757 | 8,28 | 786 | 8,6 |
| Wiek produkcyjny (18–65 lat) | 6156 | 67,37 | 3074 | 33,64 | 3082 | 33,73 |
| Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 1439 | 15,75 | 994 | 10,88 | 445 | 4,87 |
31 grudnia 2012 miasto miało 9190 mieszkańców[1].
Piramida wieku mieszkańców Kamienia Pomorskiego w 2014 roku.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]
Miasto ma status uzdrowiska.
W zachodniej części miasta nad zalewem mieści się port morski Kamień Pomorski, w którym dobrze rozwinięte jest rybołówstwo indywidualne, żeglarstwo i – od kilku lat – turystyka pasażerska. Zanikła funkcja transportowo-przeładunkowa, pomimo istniejącego w porcie potencjału technicznego[26].
W powiatowym urzędzie pracy w listopadzie 2008 zarejestrowanych było 532 bezrobotnych mieszkańców Kamienia Pomorskiego[27].
Transport
[edytuj | edytuj kod]Przez miasto przechodzi droga wojewódzka nr 107, która łączy miasto z drogą krajową nr 3 oraz biegnie w kierunku wybrzeża (Dziwnówek). Na południe od miasta droga ta łączy się z drogą wojewódzką nr 106 łączącą miasto z Golczewem i drogą krajową nr 6. Do miasta prowadzi także droga wojewódzka nr 103, odchodząca z Trzebiatowa.
W mieście znajduje się stacja kolejowa, z której odjeżdżają pociągi do Wysokiej Kamieńskiej i Szczecina.
Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin–Szczecin–Bałtyk.
Oświata
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Na obszarze miasta znajdują się trzy przedszkola oraz dwie szkoły podstawowe. Ponadto w Kamieniu Pomorskim znajdują się:
- Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica.
Kultura i sport
[edytuj | edytuj kod]W mieście działa Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej oraz prywatne Muzeum Kamieni w Kamieniu Pomorskim.
Imprezy cykliczne w Kamieniu Pomorskim:
- Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, organizowany od 1964 roku, najstarsza tego typu impreza na Pomorzu Zachodnim
- Festiwal Współczesnej Kultury Ludowej – dwudniowa impreza folklorystyczna, odbywająca się zazwyczaj na przełomie lipca i sierpnia na błoniach nad Zalewem Kamieńskim
- Dni Kultury Chrześcijańskiej „Ottonalia” – cykl różnego rodzaju koncertów, wystaw, odczytów oraz imprez rekreacyjnych. Impreza rokrocznie rozpoczyna się 24 czerwca dla upamiętnienia misji chrystianizacyjnej Ottona z Bambergu, który w ten dzień w 1124 r. przybył do Kamienia Pomorskiego.
- Regaty na Zalewie Kamieńskim – sztandarową imprezą są tu Eliminacje do Mistrzostwa Świata i Europy w klasie Optimist.
- Bieg Niepodległości – impreza organizowana od 1999 r. 11 listopada.
- Bieg Szlakiem Zabytków Kamienia Pomorskiego – impreza biegowa organizowana od 2015 roku
Kamieńska drużyna piłki nożnej to MGLKS „Gryf” Kamień Pomorski. Zespół rozgrywa mecze na stadionie przy ul. Wolińskiej. Klub powstał w 1946 r. i obecnie gra w IV lidze (grupa zachodniopomorska). Klub posiada barwy niebiesko-biało-czerwone.
Media lokalne
[edytuj | edytuj kod]Serwisy internetowe:
- kamienskie.info
- ikamien.pl
Stacje radiowe:
- Radio Szczecin (92,0 i 106,3 FM; siedziba w Szczecinie)
- Radio Złote Przeboje (105,6 FM; siedziba w Wolinie)
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]W Kamieniu Pomorskim działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół rzymskokatolicki:
- Kościół Ewangelicznych Chrześcijan:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Kamień Pomorski (sala królestwa ul. Topolowa 21)[28].
Administracja
[edytuj | edytuj kod].jpg)
W latach 1960–1972 miasto było siedzibą gromady Kamień Pomorski, ale nie należało do niej. W latach 1946–1998 miasto należało administracyjnie do województwa szczecińskiego.
Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Kamienia Pomorskiego wybierają do rady miejskiej 10 radnych (10 z 15); pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Kamień Pomorski. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz jest ratusz przy pl. Stary Rynek.
Burmistrzowie Kamienia Pomorskiego:
- Stefan Oleszczuk (1990–1994)
- Anatol Kołoszuk (1994–1998)
- Ryszard Woźniak (1998–2001)
- Władysław Dwulit (V–IX 2001)
- Andrzej Maciej Jędrzejewski (IX 2001 – 2006)
- Bronisław Grzegorz Karpiński (2006 – XI 2014)
- Stanisław Kuryłło (od 2014)
W mieście znajduje się Starostwo Powiatowe oraz sąd rejonowy.
Mieszkańcy Kamienia Pomorskiego wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Ludzie związani z Kamieniem Pomorskim
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507 [zarchiwizowane z adresu 2013-08-22].
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2021-12-11].
- ↑ Jarosław Kociuba, Pomorze – Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Szczecin: Walkowska Wydawnictwo – Jeż, 2012, ISBN 978-83-61805-49-6, OCLC 827717881.
- ↑ a b c d e Marian Klasik: Przewodnik po zabytkach architektury i techniki gmin powiatu kamieńskiego: Dziwnów, Golczewo, Kamień Pomorski, Międzyzdroje, Świerzno, Wolin. Wolin: Lokalna Grupa Działania "Partnerstwo w rozwoju", 1997, s. 15-17. ISBN 978-83-933567-5-1. (pol.).
- ↑ Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludności, powierzchnia, wyszukiwarka) [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-12-11] (pol.).
- ↑ Google Maps
- ↑ a b c Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kamień Pomorski, Szczecin, październik 2004 r.
- ↑ Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr IV/27/10 Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 28 grudnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2011 r. Nr 18, poz. 298).
- ↑ Kamień Pomorski average sea temperature – seatemperature.org.
- ↑ (§ 5. Statutu Uzdrowiska Kamień Pomorski) Uchwała Nr IV/27/10 Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 28 grudnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2011 r. nr 18, poz. 298).
- ↑ Tadych J. i in.: Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia wód leczniczych z utworów dolnej jury w Kamieniu Pomorskim – wykonanie otworu zastępczego „Edward III” i likwidacja otworu „Edward II”. Piła: 2009.
- ↑ (§ 6. Statutu Uzdrowiska Kamień Pomorski) Uchwała nr IV/27/10 Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 28 grudnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2011 r. nr 18, poz. 298).
- ↑ Załącznik nr 1 do Uchwały nr IV/27/10 Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 28 grudnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2011 r. nr 18, poz. 298).
- ↑ R. Schmidt: Die Lande Lauenburg und Bütow in ihrer wechselnden Zugehörigheit zum Deutschen Orden, zu Pommern und Polen und zu Brandenburg-Preußen. W: Reiche und Territorien in Ostmitteleuropa. München: Oldenbourg, 2006, s. 94. ISBN 3-486-57-839-1.
- ↑ Klemens III, bulla Ex iniuncta nobis a Deo, 25 lutego 1188 roku
- ↑ „Pomorze Zachodnie w tysiącleciu”: praca zbiorowa /, pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie.
- ↑ Minister Sprawiedliwości podpisał rozporządzenie ws. reorganizacji 79 sądów rejonowych. Ministerstwo Sprawiedliwości, 2012-10-06. [dostęp 2013-01-28].
- ↑ Wydziały. Sąd Rejonowy w Świnoujściu. [dostęp 2013-01-28].
- ↑ a b c Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 151, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ a b Piotr Skurzyński, Pomorze, Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2007, s. 70–71 ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ a b c Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 707.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Grzegorz Wejman: Kamień Pomorski. Miasto zabytków – przewodnik. Wrocław: Wyd. ZET, 2004, s. 5–6. ISBN 83-7364-141-6.
- ↑ Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie, nr rej. 66.
- ↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Opis portu Kamień Pomorski. Urząd Morski w Szczecinie. [dostęp 2008-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-04)]. (pol.).
- ↑ PUP w Kamieniu Pomorskim: Statystyka Listopad 2008. BIP PUP w Kamieniu Pomorskim. [dostęp 2009-02-07]. (pol.).
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-25].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kamień, niem. Cammin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 740.
- R. Lipczuk: O czym mówią kamienie w Kamieniu Pomorskim i Wolinie? | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)[1]
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
