Krajenka
| ||||
| ||||
Ratusz przy ul. Jagiełły | ||||
| ||||
Państwo | ![]() | |||
Województwo | ![]() | |||
Powiat | złotowski | |||
Gmina | Krajenka | |||
Prawa miejskie | 1420 | |||
Burmistrz | Stefan Kitela | |||
Powierzchnia | 3,76[1] km² | |||
Wysokość | 101 m n.p.m. | |||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
3733[2] 992,8 os./km² | |||
Strefa numeracyjna | +48 67 | |||
Kod pocztowy | 77-430 | |||
Tablice rejestracyjne | PZL | |||
![]() | ||||
TERC (TERYT) | 3031034 | |||
SIMC | 0966932 | |||
Urząd miejski ul. Szkolna 1777-430 Krajenka | ||||
Strona internetowa |
Krajenka (niem. Krojanke[3]) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie złotowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krajenka.
Według danych z 30 czerwca 2016 miasto liczyło 3733 mieszkańców[4].
Krajenka uzyskała lokację miejską w 1420 roku[5].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miasto położone jest nad rzeką Głomią na wysokości 105 m n.p.m., w środkowej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Pojezierza Krajeńskiego), w odległości 126 km na północ od Poznania.
Przez Krajenkę przebiegają drogi:
- Droga wojewódzka nr 188 (Piła – Człuchów)
- Droga wojewódzka nr 190 (Gniezno – Krajenka)
Ponadto istnieją drogi lokalne do Głubczyna, Buntowa i Tarnówki.
Przez Krajenkę biegnie też linia kolejowa Piła – Tczew. Znajduje się tu stacja kolejowa.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z 1286 roku. Gród o charakterze obronnym leżał na szlaku handlowym z Pomorza do Wielkopolski, następnie wybudowano tu zamek[6]. Jednak osada prawdopodobnie istniała już w starożytności i nosiła nazwę Scurgon[potrzebny przypis]. Poświadczeniem tego jest umieszczenie tejże nazwy na mapie przez geografa greckiego Ptolemeusza, na szlaku bursztynowym (na tym samym szlaku leży najstarsze miasto w Polsce – Kalisz). Krajenka otrzymała prawa miejskie w 1420 roku i była wtedy własnością rodu Danaborskich. W późniejszym okresie przechodziła na własność w różne ręce. Najpierw Kościeleckich, potem Grudzińskich i Działyńskich. W 1534 roku istniał wybudowany na Głomii młyn, a w późniejszym okresie (XVI i XVII wiek) miasto było ośrodkiem rzemieślniczym z dobrze rozwiniętym rzemiosłem sukienników.
W 1743 roku Krajenka przeszła na własność księcia Aleksandra Sułkowskiego, który odkupił tzw. Klucz krajeński, a wdowa po nim – Anna, zamieszkała na krajeneckim zamku. Po I rozbiorze Polski, w wyniku którego miasto włączone zostało do Prus, wyjechała ona do Warszawy. W XVIII wieku Krajenkę wraz z przyległościami nabył Jakub Komierowski, który poległ w 1809 roku w bitwie pod Nowem. Jego dobra przeszły na własność pruskiej rodziny Hohenzollernów.
Pożary, epidemie trawiły kilkukrotnie miasto. Największy pożar miał miejsce w 1788 roku, kiedy wypaleniu uległo całe miasto. Krajenka rozwinęła się w XVIII i XIX wieku. Organizowane były tutaj 4 jarmarki rocznie, rozwijało się rzemiosło. W XIX wieku przeprowadzono linie kolejową przez miasto. W 1773 Krajenkę zamieszkiwało 905 mieszkańców, w 1910 ponad 3400 osób. W 1929 roku otwarto tutaj szkołę polską, mimo postępującej germanizacji. Fakt ten przypłacił życiem nauczyciel tej szkoły Franciszek Gliszewski, który poniósł śmierć w obozie koncentracyjnym.
Miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie 30 stycznia 1945 roku i spalone w 70%. Ucierpiała zabudowa, zakłady, urządzenia komunalne. Spłonęło stare centrum miasteczka, wiele zabytkowych budynków. W wyniku II wojny światowej Krajenka ponownie znalazła się w granicach Polski. Niemieckojęzyczna ludność miasta została wysiedlona do Niemiec. Odbudowy Krajenki podjęto się dopiero w latach 50. XX wieku, a do lat 60. była już odbudowana. Obecnie Krajenka jest niewielkim ośrodkiem przemysłowym i handlowym w powiecie złotowskim.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Krajenka jest gminą typowo rolniczą z racji tego, iż ponad połowę jej powierzchni stanowią grunty orne. Jedynym przemysłem, który rozwinął się w gminie w sposób zadowalający, jest przemysł drzewny obejmujący Zakład Przemysłu Drzewnego. Kolejnym większym zakładem Krajenki jest firma Dunlopillo, która produkuje materace.
Miasto pełni rolę lokalnego ośrodka dla otaczających go miejscowości. W mieście zlokalizowana jest poczta, posterunek policji, dworzec PKP, dworzec PKS, stacje benzynowe, stacja kontroli pojazdów, sklepy, restauracja. W mieście istnieje też unikalna szkoła, gdzie kształcą się technicy przemysłu młynarskiego.
Kultura[edytuj | edytuj kod]
W Krajence działa Krajeński Ośrodek Kultury, który organizuje wiele imprez kulturalno – rozrywkowych dla mieszkańców Miasta i Gminy. Są to m.in.:
- Przegląd Orkiestr Dętych,
- Złote Maski
- Dni Krajenki
- Pożegnanie lata,
- Koncerty rockowe,
- Dożynki
- Dzień Niepodległości,
- Mikołajki,
- Sylwester na rynku,
- Zabawy wiejskie
- Spektakle teatralne
- i wiele innych
Prócz organizacji tych imprez Krajeński Ośrodek Kultury prowadzi wiele instytucji kulturalnych i artystycznych na terenie miasta i gminy. W KOK – u działa:
- Teatr
- Biblioteka,
- Zespoły taneczne
- Zespół Ludowy „Dzwon”,
- Kapela Mysomtacy,
- Kółko Plastyczne,
- Kółko Muzyczne i inne.
- Zespół taneczny mażoretek „Oleńki”
- Zespół taneczny „Segreto”
Festiwal Piosenki Czerwonokrzyskiej[edytuj | edytuj kod]
W roku 2006 już po raz dwudziesty odbył się Ogólnopolski Festiwal Piosenki Czerwonokrzyskiej w Krajence, jedyna tego rodzaju impreza w kraju. Uczestniczą w niej młodzi artyści z całej Polski, którzy śpiewając piosenki o treściach takich jak: pomoc osobom słabszym, starszym i niepełnosprawnym, szacunek, tolerancja, propagowanie zdrowego stylu życia, propagują ideę Polskiego Czerwonego Krzyża.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- Piramida wieku mieszkańców Krajenki w 2014 roku[2].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Obiekty wpisane do rejestru zabytków[7]:
- kościół parafialny św. Anny i św. Mikołaja – pochodzący z końca XVIII wieku, znajdują się w nim 4 ołtarze oraz zabytkowa ambona w kształcie dzioba okrętu, zabytkowe organy z 1886 roku
- zespół pałacowo-parkowy i folwarczny – pałac i mur z przełomu XVIII/XIX wieku
- neoromański kościół poewangelicki św. Józefa z 1846 r.
- historyczny układ urbanistyczny, XIII-1 poł. XX
- Obiekty historyczne:
- cmentarz żydowski z XVII wieku
- młyn przy ulicy Młyńskiej – zabytkowy młyn z końca XIX i początku XX wieku
Sport[edytuj | edytuj kod]
W Krajence działa kilka klubów sportowych które propagują aktywne życie mieszkańców Miasta i Gminy:
- Uczniowski Klub Sportowy „Sokół” przy Gimnazjum w Krajence
- Uczniowski Klub Sportowy „Krajna” przy Szkole Podstawowej w Krajence
- Uczniowski Klub Sportowy „Piast” przy Szkole Podstawowej w Głubczynie
- Ludowy Zespół Sportowy „Iskra” Krajenka
- Ludowy Zespół Sportowy „Piast” Głubczyn
- Ludowy Zespół Sportowy „Płomień” Podróżna
- Ludowy Zespół Sportowy „TPS” Skórka
- Ludowy Zespół Sportowy „Grom” Śmiardowo Krajeńskie
- KS Głomia
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-10-03].
- ↑ a b Krajenka w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2016-06, s. 122. ISSN 1734-6118. [dostęp 2 listopada 2016].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 42-43.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 167, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
- ↑ Rejestr zabytków województwa wielkopolskiego. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu. s. 257–258. [dostęp 2011-04-25].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Krajenka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 580 .
|
|
|