Krajenka

Krajenka
— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Ratusz przy ul. Jagiełły
Herb
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	złotowski
Gmina	Krajenka
Prawa miejskie	1420
Burmistrz	Stefan Kitela
Powierzchnia	3,76 km²
Wysokość	101 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	3733 992,8 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 67
Kod pocztowy	77-430
Tablice rejestracyjne	PZL
Położenie na mapie gminy Krajenka Krajenka
Położenie na mapie Polski Krajenka
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Krajenka
Położenie na mapie powiatu złotowskiego Krajenka
53°17′48,92″N 16°59′26,51″E
TERC (TERYT)	3031034
SIMC	0966932
Urząd miejski ul. Szkolna 17 77-430 Krajenka
Strona internetowa

Krajenka (niem. Krojanke) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie złotowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krajenka.

Według danych z 30 czerwca 2016 miasto liczyło 3733 mieszkańców.

Krajenka uzyskała lokację miejską w 1420 roku.

Położenie

Miasto położone jest nad rzeką Głomią na wysokości 105 m n.p.m., w środkowej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Pojezierza Krajeńskiego), w odległości 126 km na północ od Poznania.

Przez Krajenkę przebiegają drogi:

• Droga wojewódzka nr 188 (Piła – Człuchów)
• Droga wojewódzka nr 190 (Gniezno – Krajenka)

Ponadto istnieją drogi lokalne do Głubczyna, Buntowa i Tarnówki.

Przez Krajenkę biegnie też linia kolejowa Piła – Tczew. Znajduje się tu stacja kolejowa.

Historia

Zabytkowe zabudowania młynarskie w Krajence

Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z 1286 roku. Gród leżał na szlaku handlowym z Pomorza do Wielkopolski. Jednak osada prawdopodobnie istniała już w starożytności i nosiła nazwę Scurgon^{[potrzebny przypis]}. Poświadczeniem tego jest umieszczenie tejże nazwy na mapie przez geografa greckiego Ptolemeusza, na szlaku bursztynowym (na tym samym szlaku leży najstarsze miasto w Polsce – Kalisz). Krajenka otrzymała prawa miejskie w 1420 roku i była wtedy własnością rodu Danaborskich. W późniejszym okresie przechodziła na własność w różne ręce. Najpierw Kościeleckich, potem Grudzińskich i Działyńskich. W 1534 roku istniał wybudowany na Głomii młyn, a w późniejszym okresie (XVI i XVII wiek) miasto było ośrodkiem rzemieślniczym z dobrze rozwiniętym rzemiosłem sukienników.

W 1743 roku Krajenka przeszła na własność księcia Aleksandra Sułkowskiego, który odkupił tzw. Klucz krajeński, a wdowa po nim – Anna, zamieszkała na krajeneckim zamku. Po I rozbiorze Polski, w wyniku którego miasto włączone zostało do Prus, wyjechała ona do Warszawy. W XVIII wieku Krajenkę wraz z przyległościami nabył Jakub Komierowski, który poległ w 1809 roku w bitwie pod Nowem. Jego dobra przeszły na własność pruskiej rodziny Hohenzollernów.

Pożary, epidemie trawiły kilkukrotnie miasto. Największy pożar miał miejsce w 1788 roku, kiedy wypaleniu uległo całe miasto. Krajenka rozwinęła się w XVIII i XIX wieku. Organizowane były tutaj 4 jarmarki rocznie, rozwijało się rzemiosło. W XIX wieku przeprowadzono linie kolejową przez miasto. W 1773 Krajenkę zamieszkiwało 905 mieszkańców, w 1910 ponad 3400 osób. W 1929 roku otwarto tutaj szkołę polską, mimo postępującej germanizacji. Fakt ten przypłacił życiem nauczyciel tej szkoły Franciszek Gliszewski, który poniósł śmierć w obozie koncentracyjnym.

Miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie 30 stycznia 1945 roku i spalone w 70%. Ucierpiała zabudowa, zakłady, urządzenia komunalne. Spłonęło stare centrum miasteczka, wiele zabytkowych budynków. W wyniku II wojny światowej Krajenka ponownie znalazła się w granicach Polski. Niemieckojęzyczna ludność miasta została wysiedlona do Niemiec. Odbudowy Krajenki podjęto się dopiero w latach 50. XX wieku, a do lat 60. była już odbudowana. Obecnie Krajenka jest niewielkim ośrodkiem przemysłowym i handlowym w powiecie złotowskim.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego.

Gospodarka

Krajenka jest gminą typowo rolniczą z racji tego, iż ponad połowę jej powierzchni stanowią grunty orne. Jedynym przemysłem, który rozwinął się w gminie w sposób zadowalający, jest przemysł drzewny obejmujący Zakład Przemysłu Drzewnego. Kolejnym większym zakładem Krajenki jest firma Dunlopillo, która produkuje materace.

Miasto pełni rolę lokalnego ośrodka dla otaczających go miejscowości. W mieście zlokalizowana jest poczta, posterunek policji, dworzec PKP, dworzec PKS, stacje benzynowe, stacja kontroli pojazdów, sklepy, restauracja. W mieście istnieje też unikalna szkoła, gdzie kształcą się technicy przemysłu młynarskiego.

Kultura

Krajeński Ośrodek Kultury

Pałac Sułkowskich, obecnie Urząd Gminy.

W Krajence działa Krajeński Ośrodek Kultury, który organizuje wiele imprez kulturalno – rozrywkowych dla mieszkańców Miasta i Gminy. Są to m.in.:

• Przegląd Orkiestr Dętych,
• Złote Maski
• Dni Krajenki
• Pożegnanie lata,
• Koncerty rockowe,
• Dożynki
• Dzień Niepodległości,
• Mikołajki,
• Sylwester na rynku,
• Zabawy wiejskie
• Spektakle teatralne
• i wiele innych

Prócz organizacji tych imprez Krajeński Ośrodek Kultury prowadzi wiele instytucji kulturalnych i artystycznych na terenie miasta i gminy. W KOK – u działa:

• Teatr
• Biblioteka,
• Zespoły taneczne
• Zespół Ludowy „Dzwon”,
• Kapela Mysomtacy,
• Kółko Plastyczne,
• Kółko Muzyczne i inne.
• Zespół taneczny mażoretek „Oleńki”
• Zespół taneczny „Segreto”

Festiwal Piosenki Czerwonokrzyskiej

W roku 2006 już po raz dwudziesty odbył się Ogólnopolski Festiwal Piosenki Czerwonokrzyskiej w Krajence, jedyna tego rodzaju impreza w kraju. Uczestniczą w niej młodzi artyści z całej Polski, którzy śpiewając piosenki o treściach takich jak: pomoc osobom słabszym, starszym i niepełnosprawnym, szacunek, tolerancja, propagowanie zdrowego stylu życia, propagują ideę Polskiego Czerwonego Krzyża.

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Krajenki w 2014 roku.

Zabytki

Kościół św. Anny i św. Mikołaja nocą

Poewangelicki kościół pw. św. Józefa

• Obiekty wpisane do rejestru zabytków:
  • kościół parafialny św. Anny i św. Mikołaja – pochodzący z końca XVIII wieku, znajdują się w nim 4 ołtarze oraz zabytkowa ambona w kształcie dzioba okrętu, zabytkowe organy z 1886 roku
  • zespół pałacowo-parkowy i folwarczny – pałac i mur z przełomu XVIII/XIX wieku
  • neoromański kościół poewangelicki św. Józefa z 1846 r.
  • historyczny układ urbanistyczny, XIII-1 poł. XX

• Obiekty historyczne:
  • cmentarz żydowski z XVII wieku
  • młyn przy ulicy Młyńskiej – zabytkowy młyn z końca XIX i początku XX wieku

Sport

W Krajence działa kilka klubów sportowych które propagują aktywne życie mieszkańców Miasta i Gminy:

• Uczniowski Klub Sportowy „Sokół” przy Gimnazjum w Krajence
• Uczniowski Klub Sportowy „Krajna” przy Szkole Podstawowej w Krajence
• Uczniowski Klub Sportowy „Piast” przy Szkole Podstawowej w Głubczynie
• Ludowy Zespół Sportowy „Iskra” Krajenka
• Ludowy Zespół Sportowy „Piast” Głubczyn
• Ludowy Zespół Sportowy „Płomień” Podróżna
• Ludowy Zespół Sportowy „TPS” Skórka
• Ludowy Zespół Sportowy „Grom” Śmiardowo Krajeńskie
• KS Głomia

Zobacz też

• Rynek w Krajence
• Krajenka-Wybudowanie
• gmina Krajenka
• powiat złotowski
• województwo pilskie

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta

• Krajenka w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa 1883.