52°14′34″N 18°05′34″E/52,242778 18,092778Golina
| |||||
| |||||
 Dwór z 1 poł. XIX w. wraz z otaczającym parkiem | |||||
| |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
| Województwo |  wielkopolskie
| ||||
| Powiat | koniński | ||||
| Gmina | Golina | ||||
| Prawa miejskie | 1330 | ||||
| Burmistrz | Mirosław Durczyński | ||||
| Powierzchnia | 3,52 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
4512[1] 1281,8 os./km² | ||||
| Strefa numeracyjna | +48 63 | ||||
| Kod pocztowy | 62-590 | ||||
| Tablice rejestracyjne | PKN | ||||
Położenie na mapie gminy Golina   Golina | |||||
Położenie na mapie Polski  Golina | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  Golina | |||||
Położenie na mapie powiatu konińskiego  Golina | |||||
| 52°14′34″N 18°05′34″E/52,242778 18,092778
| |||||
| TERC (TERYT) | 3010014 | ||||
| SIMC | 0949017 | ||||
Urząd miejski ul. Nowa 162-590 Golina | |||||
| Strona internetowa | |||||
Golina – miasto w Polsce położone w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Golina. Golina leży na skraju Pojezierza Kujawskiego i Doliny Konińskiej, na zachód od Konina.
Przemysł obuwniczy, spożywczy, metalowy i drzewny.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 4387 mieszkańców[2].
Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1330 roku położone było w XVI wieku w województwie kaliskim[3].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Golina leży we wschodniej części województwa wielkopolskiego w powiecie konińskim. Miasto leży na skraju Pojezierza Kujawskiego i Doliny Konińskiej. Golina, która jest lokalnym ośrodkiem usługowym i handlowym, leży na obrzeżach okręgu przemysłowego. W mieście krzyżują się trasy:
- droga krajowa nr 92 (Miedzichowo – Łowicz)
- droga wojewódzka nr 467 (Ciążeń – Golina)
W niedalekiej odległości od miasta (500 m od tablicy granicznej) w miejscowości Spławie znajduje się przystanek kolejowy. Do miasta można dojechać również autobusami PKS-u.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość w zlatynizowanej formie Galli notuje Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116[4]. Miejscowość pod obecnie używaną nazwą Golina wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Poznaniu w 1280 roku sygnowanym przez króla polskiego Przemysła II[5].
W 1330 Jan dziedzic Goliny otrzymał przywilej na założenie tu miasta z rąk króla polskiego Władysława Łokietka. Dzięki niemu miejscowość otrzymała prawa miejskie W 1338 roku była ona wspominana jako miasto, znana była wtedy pod nazwą Golyna. Prawa miejskie Goliny zostały potwierdzone w 1362 roku przez króla Kazimierza III Wielkiego. Od początku było to miasto prywatne – siedziba rodu Golińskich. W czasie wojny trzynastoletniej Golina wystawiła w 1458 roku 3 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[6].W roku 1611 pożar strawił całe miasto. Do rozbiorów Polski miasto leżało w województwie kaliskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[7].
Zabory Polski[edytuj | edytuj kod]
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Golina dostała się pod zabór pruski i panowanie Prus. Po zwycięskim dla Polaków drugim powstaniu wielkopolskim, jakie miało miejsce w 1806, miasto w latach 1807–1815 znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego. Od 1815 decyzją kongresu wiedeńskiego dokonano podziału księstwa i Wielkopolska ponownie weszła w skład Królestwa Prus, a Golina znalazła się w Królestwie Polskim w zaborze rosyjskim. Okres rozwoju miasta przerywa odebranie praw miejskich w 1870 roku. Na ponad 50 lat Golina wróciła do statusu wsi, co znacznie ograniczyło rozwój.
W XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość wymieniona została jako wieś leżąca w powiecie konińskim w gminie oraz parafii Golina. W 1827 w miejscowości mieszkało 1032 mieszkańców, a w 1861 w 120 domach zamieszkiwało 1337 mieszkańców w tym 656 wyznawców judaizmu. W początku XIX wieku rozwijała się również gospodarka. Znajdował się w niej lokalny browar, wielka gorzelnia, młyn, olejarnia napędzana siłą koni oraz garbarnia[7].
W 1881 znajdował się w niej parafialny drewniany kościół, szkoła elementarna założona w 1825 oraz urząd gminy. W 1881 stało w niej wówczas 153 domy; w tym 31 murowanych, zamieszkiwanych przez 1638 mieszkańców[7].
Miejscowość odzyskała ona prawa miejskie w 1921 roku.
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Podczas II wojny światowej następowała eksterminacja ludności żydowskiej. W okresie okupacji Niemcy zmienili nazwę miasta na niem. Gohlen am Warthe. Po wyzwoleniu, które nastąpiło 21 stycznia 1945 r., nastąpił rozwój, powstały nowe osiedla mieszkaniowe, budynki użyteczności publicznej, wybudowano nowy kościół. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. konińskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- Piramida wieku mieszkańców Goliny w 2014 roku[1].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Najcenniejszym zabytkiem miasta jest drewniany kościół św. Jakuba Apostoła pochodzący z 1765 roku. Wokół niego zlokalizowane są dwie kaplice. Jedna pochodząca z 1696 roku jest kaplicą murowaną. Natomiast drewniana kapliczka pochodzi z XIX wieku. W mieście zlokalizowanych jest kilka budynków pochodzących z końca XIX i początku XX wieku. Oprócz tego w granicach miasta rozłożony jest park krajobrazowy z drugiej połowy XIX w., na którego skraju znajduje się klasycystyczny dworek szlachecki z pierwszej połowy XIX wieku. W parku znajdują się liczne drzewa-pomniki. Z innych atrakcji wyróżnić możemy Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Golina jest lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym i przemysłowym. W mieście istnieje kilkadziesiąt firm, sklepów, punktów usługowych. Istnieje stacja benzynowa. W mieście zlokalizowany jest posterunek policji, ośrodek zdrowia, poczta, bary, tartak.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- zbór Golina (Sala Królestwa ul. Okólna 30)[8].
Sport[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości działa klub sportowy LZS Polonia Golina, którego sekcja piłkarska występuje w lidze okręgowej grupy konińskiej. Największymi sukcesami klubu są występy na boiskach IV ligi.
Wyniki klubu w ostatnich latach:
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Golina polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, czerwiec 2010, s. 103, ISSN 1734-6118 [dostęp 2010-07-16].
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 178.
- ↑ „Monumenta Poloniae Historica”, Tom I, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1864, s. 453.
- ↑ „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski”, tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, s. 465–466.
- ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 182.
- ↑ a b c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło „Golina”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1884. s. 657. [dostęp 2019-06-01].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-09].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Golina w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa 1881.
- Golina w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo. Warszawa 1900.
- Gmina Golina
| |||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||||
|