Rudolf Serkin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
poprawa linków |
||
| (Nie pokazano 40 wersji utworzonych przez 15 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Artysta muzyczny infobox |
{{Artysta muzyczny infobox |
||
| |
|nazwa = Rudolf Serkin |
||
| |
|nazwa oryginalna = |
||
| |
|zdjęcie = |
||
| |
|opis zdjęcia = |
||
| |
|alt zdjęcia = |
||
| |
|imię i nazwisko = |
||
|pseudonim = |
|||
| miejsce_urodzenia = [[Eger]], [[Królestwo Czech|Bohemia]], [[Austrio-Węgry]], [[Cheb]], [[Czechy]] |
|||
| |
|data urodzenia = [[28 marca]] [[1903]] |
||
|miejsce urodzenia = [[Cheb]] |
|||
| miejsce_śmierci = [[Guilford (Vermont)|Guilford]], [[Vermont]], [[USA]] |
|||
| |
|data śmierci = [[8 maja]] [[1991]] |
||
| |
|miejsce śmierci = [[Guilford (Vermont)|Guilford]] |
||
| |
|instrument = [[fortepian]] |
||
| |
|typ głosu = |
||
| |
|gatunek = [[muzyka poważna]] |
||
| |
|zawód = [[pianista]], [[pedagog]] |
||
| |
|aktywność = |
||
| |
|wydawnictwo = |
||
| |
|powiązania = |
||
|współpracownicy = |
|||
|wyróżniony instrument = |
|||
|zespół = |
|||
|odznaczenia = {{order|PMW|2}} {{order|US-NMA}} {{order|PM|NS}} |
|||
|faksymile = |
|||
|opis faksymile = |
|||
|commons = Category:Rudolf Serkin |
|||
|www = |
|||
}} |
}} |
||
'''Rudolf Serkin''' (ur. 28 marca 1903 w |
'''Rudolf Serkin''' (ur. [[28 marca]] [[1903]] w [[Cheb]]ie, zm. [[8 maja]] [[1991]] w [[Guilford (Vermont)|Guilford]] w stanie [[Vermont]]{{r|encmuz}}{{r|baker}}) – amerykański [[pianista]] i [[pedagog]]. |
||
== |
== Życiorys == |
||
Urodził się w ówczesnych [[Austro-Węgry|Austro-Węgrzech]] w pochodzącej z [[Rosja|Rosji]] rodzinie [[Żydzi|żydowskiej]]{{r|siek}}. W wieku 9 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie w [[Wiedeń|Wiedniu]] u [[Richard Robert|Richarda Roberta]] i [[Joseph Marx|Josepha Marxa]], a później także u [[Arnold Schönberg|Arnolda Schönberga]]{{r|encmuz}}. Po raz pierwszy wystąpił publicznie w wieku 15 lat, grając z [[Filharmonicy Wiedeńscy|Wiener Philharmoniker]] pod batutą [[Oskar Nedbal|Oskara Nedbala]]{{r|baker}}. W latach 1918–1920 działał w propagującym muzykę współczesną [[Verein für musikalische Privataufführungen]]{{r|encmuz}}. W 1920 roku rozpoczął karierę jako solista i kameralista{{r|encmuz}}. W tym samym roku przeprowadził się do [[Berlin]]a na zaproszenie [[Adolf Busch|Adolfa Buscha]], którego córkę Irene poślubił w 1935 roku{{r|baker}}{{r|siek}}. Po dojściu do władzy w Niemczech [[narodowy socjalizm|nazistów]] w 1933 roku otrzymał zakaz publicznych występów{{r|siek}}, w związku z czym wyjechał do [[Bazylea|Bazylei]]{{r|encmuz}}. |
|||
Rudolf Serkin urodził się 28 marca 1903 roku w żydowskiej rodzinie rosyjskiej. Jego rodzina przeniosła się do [[Wiedeń|Wiednia]], gdzie studiował grę na fortepianie u Richarda Roberta, a później kompozycję z [[Joseph Marx|Josephem Marksem]]. W 1933 roku zadebiutował na festiwalu Coolidge w Waszyngtonie w USA. W lutym 1936 roku rozpoczął solową karierę koncertową w [[Filharmonia Nowojorska|Filharmonii Nowojorskiej]] w USA. W 1963 roku został odznaczony z [[Medal Wolności (USA)|Medalem Wolności]]. W 1988 roku otrzymał odznaczenie [[National Medal of Arts]]. Posiada swoją gwiazdę na [[Hollywood Walk of Fame|Hollywoodzkiej Alei Gwiazd]]. |
|||
W 1933 roku debiutował w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]], występując razem z Adolfem Buschem na [[Coolidge Festival]] w [[Waszyngton]]ie{{r|baker}}. W 1936 roku wystąpił jako solista z [[Filharmonia Nowojorska|New York Philharmonic]] pod batutą [[Arturo Toscanini]]ego{{r|encmuz}}{{r|baker}}. W 1939 roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo{{r|encmuz}}{{r|baker}}. Od 1939 roku wykładał w [[Curtis Institute of Music]] w [[Filadelfia|Filadelfii]], w latach 1968–1976 był dyrektorem tej placówki{{r|encmuz}}{{r|baker}}. Od 1950 roku występował na zainicjowanym przez Adolfa Buscha Marlboro Festival w [[Marlboro (Vermont)|Marlboro]] w stanie [[Vermont]], od 1952 do 1991 roku był jego kierownikiem artystycznym{{r|encmuz}}. Ostatni publiczny występ dał w 1987 roku{{r|siek}}. |
|||
== Bibliografia == |
|||
Odznaczony [[Prezydencki Medal Wolności|Prezydenckim Medalem Wolności]] (1963) oraz [[National Medal of Arts]] (1988){{r|baker}}. Laureat [[Kennedy Center Honors]] (1981){{r|siek}}. W 1981 roku został odznaczony niemieckim orderem [[Pour le Mérite]]{{r|pourlemerite}}. W 1984 roku otrzymał [[nagroda Grammy|nagrodę Grammy]] za dokonane wspólnie ze [[Mstisław Rostropowicz|Mstisławem Rostropowiczem]] nagranie sonat wiolonczelowych [[Johannes Brahms|Brahmsa]]{{r|siek}}. |
|||
Ceniony był jako wykonawca utworów fortepianowych [[Wolfgang Amadeus Mozart|W.A. Mozarta]], [[Ludwig van Beethoven|Beethovena]], [[Franz Schubert|Schuberta]] i [[Johannes Brahms|Brahmsa]], a także dzieł kompozytorów XX-wiecznych{{r|encmuz}}. Dokonał licznych nagrań płytowych dla wytwórni [[Columbia Records|Columbia]], [[HMV]], [[EMI]], [[Sony]], [[Deutsche Grammophon]] i [[Telarc Records|Telarc]]{{r|encmuz}}. |
|||
== Przypisy == |
|||
<references responsive> |
|||
<ref name=baker>{{Cytuj książkę |tytuł = Baker’s Biographical Dictionary of Musicians |wydawca = Schirmer Books |tom = Volume 5 Pisc–Stra |miejsce = New York |rok = 2001 |isbn = 0-02-865530-3 |strony = 3284}}</ref> |
|||
<ref name=encmuz>{{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Muzyczna PWM |wydawca = Polskie Wydawnictwo Muzyczne |tom = 9. Część biograficzna s–sł |miejsce = Kraków |rok = 2007 |isbn = 978-83-224-0865-0 |strony = 225}}</ref> |
|||
<ref name=siek>{{Cytuj książkę |autor = Stephen Siek| tytuł = A Dictionary for the Modern Pianist|wydawca = Rowman & Littlefield|miejsce = Lanham|rok = 2017|isbn = 978-0-8108-8879-1|strony = 198–199}}</ref> |
|||
<ref name=pourlemerite>{{Cytuj stronę | url = http://www.orden-pourlemerite.de/mitglieder/rudolf-serkin?m=2&u=9&p=2| tytuł = Rudolf Serkin| opublikowany = Orden Pour le Mérite für Wissenschaften und Künste| data dostępu = 2020-10-04| język = de}}</ref> |
|||
</references> |
|||
== Linki zewnętrzne == |
|||
* {{IMDb|osoba|1182421|Rudolf Serkin}} |
* {{IMDb|osoba|1182421|Rudolf Serkin}} |
||
* [http://www.bach-cantatas.com/Bio/Serkin-Rudolf.htm http://www.bach-cantatas.com/Bio/Serkin-Rudolf.htm] |
|||
* [http://projects.latimes.com/hollywood/star-walk/rudolf-serkin/ http://projects.latimes.com/hollywood/star-walk/rudolf-serkin/] |
|||
{{Kennedy Center Honors}} |
|||
| ⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Amerykańscy pianiści]] |
[[Kategoria:Amerykańscy pianiści]] |
||
[[Kategoria:Amerykańscy pedagodzy muzyczni]] |
|||
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Grammy]] |
|||
[[Kategoria:Laureaci Kennedy Center Honors]] |
|||
[[Kategoria:Odznaczeni Prezydenckim Medalem Wolności]] |
|||
[[Kategoria:Odznaczeni National Medal of Arts]] |
|||
[[Kategoria:Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite]] |
|||
[[Kategoria:Amerykanie pochodzenia żydowskiego]] |
|||
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Chebie]] |
|||
[[Kategoria:Urodzeni w 1903]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1903]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1991]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1991]] |
||
[[en:Rudolf Serkin]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 09:31, 15 wrz 2023
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Rudolf Serkin (ur. 28 marca 1903 w Chebie, zm. 8 maja 1991 w Guilford w stanie Vermont[1][2]) – amerykański pianista i pedagog.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w ówczesnych Austro-Węgrzech w pochodzącej z Rosji rodzinie żydowskiej[3]. W wieku 9 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie w Wiedniu u Richarda Roberta i Josepha Marxa, a później także u Arnolda Schönberga[1]. Po raz pierwszy wystąpił publicznie w wieku 15 lat, grając z Wiener Philharmoniker pod batutą Oskara Nedbala[2]. W latach 1918–1920 działał w propagującym muzykę współczesną Verein für musikalische Privataufführungen[1]. W 1920 roku rozpoczął karierę jako solista i kameralista[1]. W tym samym roku przeprowadził się do Berlina na zaproszenie Adolfa Buscha, którego córkę Irene poślubił w 1935 roku[2][3]. Po dojściu do władzy w Niemczech nazistów w 1933 roku otrzymał zakaz publicznych występów[3], w związku z czym wyjechał do Bazylei[1].
W 1933 roku debiutował w Stanach Zjednoczonych, występując razem z Adolfem Buschem na Coolidge Festival w Waszyngtonie[2]. W 1936 roku wystąpił jako solista z New York Philharmonic pod batutą Arturo Toscaniniego[1][2]. W 1939 roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo[1][2]. Od 1939 roku wykładał w Curtis Institute of Music w Filadelfii, w latach 1968–1976 był dyrektorem tej placówki[1][2]. Od 1950 roku występował na zainicjowanym przez Adolfa Buscha Marlboro Festival w Marlboro w stanie Vermont, od 1952 do 1991 roku był jego kierownikiem artystycznym[1]. Ostatni publiczny występ dał w 1987 roku[3].
Odznaczony Prezydenckim Medalem Wolności (1963) oraz National Medal of Arts (1988)[2]. Laureat Kennedy Center Honors (1981)[3]. W 1981 roku został odznaczony niemieckim orderem Pour le Mérite[4]. W 1984 roku otrzymał nagrodę Grammy za dokonane wspólnie ze Mstisławem Rostropowiczem nagranie sonat wiolonczelowych Brahmsa[3].
Ceniony był jako wykonawca utworów fortepianowych W.A. Mozarta, Beethovena, Schuberta i Brahmsa, a także dzieł kompozytorów XX-wiecznych[1]. Dokonał licznych nagrań płytowych dla wytwórni Columbia, HMV, EMI, Sony, Deutsche Grammophon i Telarc[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 225. ISBN 978-83-224-0865-0.
- ↑ a b c d e f g h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3284. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ a b c d e f Stephen Siek: A Dictionary for the Modern Pianist. Lanham: Rowman & Littlefield, 2017, s. 198–199. ISBN 978-0-8108-8879-1.
- ↑ Rudolf Serkin. Orden Pour le Mérite für Wissenschaften und Künste. [dostęp 2020-10-04]. (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Rudolf Serkin w bazie IMDb (ang.)
- Amerykańscy pianiści
- Amerykańscy pedagodzy muzyczni
- Laureaci Nagrody Grammy
- Laureaci Kennedy Center Honors
- Odznaczeni Prezydenckim Medalem Wolności
- Odznaczeni National Medal of Arts
- Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite
- Amerykanie pochodzenia żydowskiego
- Ludzie urodzeni w Chebie
- Urodzeni w 1903
- Zmarli w 1991