Tina Turner

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Tina Turner
Ilustracja
Tina Turner (1985)
Imię i nazwisko Anna Mae Bullock
Pseudonim Tina Turner
Data i miejsce urodzenia 26 listopada 1939
Nutbush
Typ głosu kontralt[1]
(F2-C#6, 3 oktawy)
Gatunki Wraz z zespołem: rock and roll, pop-rock, funk, R&B, soul[2]
Solo: pop, rock, R&B, soul, contemporary pop / rock, muzyka filmowa[3]
Zawód piosenkarka, wokalistka, autorka tekstów, choreografka, tancerka, muzyk, aktorka, producentka, pisarka
Aktywność 1957–2009, 2020
Wydawnictwo Capitol Records, EMI, Parlophone, Virgin Records
Powiązania Ike Turner
Zespoły
Ike & Tina Turner (1959–1976/1978)
Odznaczenia
Kawaler Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Tina Turner, właściwie Anna Mae Bullock (ur. 26 listopada 1939 w Nutbush, Tennessee[4]) – piosenkarka soulowa i rockowa, autorka tekstów, choreografka, tancerka, muzyk, aktorka, producentka i pisarka urodzona w Stanach Zjednoczonych oraz posiadająca obywatelstwo Szwajcarii[3][5].

Należy do grupy artystów, którzy zdefiniowali główny nurt rocka lat 80. XX wieku. Jest jedną z najbardziej dochodowych artystek pod względem sprzedaży koncertów na świecie i jednym z najpopularniejszych artystów w historii[6]. Szacuje się, że nakład ze sprzedaży wszystkich wydawnictw Turner wynosi ponad 180 mln egzemplarzy, co czyni ją rockową artystką z największą liczbą sprzedanych nagrań[7][8], w związku z czym nazwano ją „Królową Rock and Rolla”[9][10][11]. Niektóre źródła podają jednak, że liczba sprzedanych przez nią płyt wynosić może nawet 200 mln sztuk[6][12][13][14].

Początki aktywności Turner w przemyśle muzycznym datuje się na lata 1959[2]–1960[15]. We wczesnych latach kariery występowała wraz z Ikiem Turnerem w zespole rock and rollowym Ike & Tina Turner jako wokalistka[2]. Był on supportem na trasie The Rolling Stones w 1969. Wraz z Ikiem zostali uhonorowani miejscem w Rock and Roll Hall of Fame w 1991[16][17].

W 1983, po opuszczeniu zespołu, jej piąty solowy album Private Dancer odniósł ogólnośwatowy sukces, osiągając liczbę 20 mln sprzedanych egzemplarzy[18]. Według Księgi Rekordów Guinnessa nakład ze sprzedaży jej koncertów sięgnął najwyższego w historii[6][14]. Jej majątek wyceniany jest na sumę 200 mln dolarów[14].

Jest laureatką 70 prestiżowych nagród spośród 100 nominacji, w tym aż ośmiu nagród Grammy[17], co czyni ją najczęściej nagradzaną artystką rock and rollową w historii przemysłu fonograficznego. Ponadto została wprowadzona do Grammy Hall of Fame. W 1986 otrzymała swoją gwiazdę w Hollywood Walk of Fame[6][17]. Uzyskała również gwiazdę w St. Louis Walk of Fame[19]. Odznaczono ją Orderem Sztuki i Literatury we Francji[20]. W 2010 została uznana przez czasopismo „Rolling Stone” za jedną ze 100 najwybitniejszych artystów wszech czasów (63. miejsce w zestawieniu)[21]. W 2021 została ponownie wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame, tym razem jako artystka solowa[22].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Anna Mae Bullock urodziła się 26 listopada 1939[4] w Tennessee, a dorastała w niewielkiej miejscowości Nutbush[23]. Jest najmłodszą córką Zelmy Currie i Floyda Richarda Bullocków[24][25]. Miała dwie starsze siostry, przyrodnią Evelyn, dziecko Zelmy z poprzedniego związku[26], i Alline[24]. Uczyła się w szkole Flagg Grove w Nutbush, była przeciętną uczennicą[27], uczęszczała za to na szereg zajęć dodatkowych – grała w koszykówkę i była cheerleaderką[28]. W 1950, kiedy Tina miała 11 lat, jej matka opuściła rodzinę[29], dwa lata później doczynił to także jej ojciec, a Tina wraz z siostrą mieszkała u swojego kuzynostwa i babki[30]. W tym okresie dorabiała, opiekując się dzieckiem zaprzyjaźnionej rodziny Hendersonów[30]. Później zamieszkała w Saint Louis[31].

Karierę muzyczną zaczynała od śpiewania w chórach kościelnych muzyki gospel, która wprowadziła ją w świat rhythm and bluesa i soulu. Karierę profesjonalną rozpoczęła w chórkach towarzyszących popularnym pod koniec lat 50. grupom muzyki pop.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Współpraca z Ikiem Turnerem[edytuj | edytuj kod]

Mając 17 lat, została dostrzeżona przez Ike’a Turnera, lidera grupy Kings of Rhythm, który zwrócił uwagę na jej spontaniczny występ w klubie w St. Louis[32]. Pod jego opieką szlifowała talent wokalny i występowała w lokalnych klubach[33], jednocześnie dorabiała jako pomoc w szpitalu[33]. Wkrótce Turner zmienił nazwę zespołu Kings of Rhythm na The Ike and Tina Turner Revue, nadając piosenkarce nowy pseudonim artystyczny[34]. Ich związek sceniczny zaowocował jednym z najbardziej znanych duetów rhythmandbluesowych, a także małżeństwem obojga artystów[35]. Wylansowali przeboje, takie jak „A Fool in Love”[36], „River Deep – Mountain High”[37] czy „Proud Mary”[38], za który odebrali nagrodę Grammy w kategorii „najlepsze wykonanie piosenki R&B przez grupę”[39]. W 1966 wystąpili jako support przed koncertami The Rolling Stones w ramach trasy po Wielkiej Brytanii[40], z zespołem koncertowali także w 1969[41].

Kariera solowa[edytuj | edytuj kod]

W 1975 wystąpiła jako Kwasowa Królowa w filmie muzycznym Tommy[42]. Następnie współpracowała z Ann-Margret nad skeczami i piosenkami (m.in. utworem „Nutbush City Limits”), które wykonywały w jej programie telewizyjnym[43]. W drugiej połowie lat 70. występowała także w programie Cher[44].

W 1978 rozwiodła się z Turnerem. Rozstanie i związane z nim problemy nie tylko zniszczyły grupę, lecz także zachwiały znakomicie rozwijającą się karierą wokalistki. Przez następne osiem lat pozostała w cieniu, nagrywając niezauważane płyty i śpiewając w klubach oraz kasynach[35][45]. W 1981 wystąpiła gościnnie w programie Saturday Night Live, śpiewając utwór „Hot Legs” w duecie z Rodem Stewartem[46]. Niedługo później przyjęła propozycję supportowania grupy The Rolling Stones podczas ich trasy koncertowej po Ameryce Północnej[46].

Ike i Tina Turner, 1974

W 1983 powróciła do studia, by nagrać nowe piosenki, m.in. cover utworu Ala Greena „Let’s Stay Together”[47]. W tym czasie porzuciła nie tylko swój muzyczny styl, lecz także skromny wizerunek sceniczny na rzecz wizerunku megagwiazdy i symbolu seksu. W 1984 wydała album pt. Private Dancer, na którym znalazły się m.in. przeboje „What’s Love Got to Do with It”, „Private Dancer” (kompozycja Marka Knopflera) i „I Can’t Stand the Rain”[48]. Płyta w pierwszym roku po premierze rozeszła się w nakładzie 8 mln egzemplarzy[49]. Po wydaniu albumu Turner wyruszyła jako support w trasę koncertową Lionela Richie’ego pod hasłem „Can’t Slow Down”[48], poza tym nawiązała współpracę z Bryanem Adamsem, który napisał i wyprodukował dla niej przebój „It’s Only Love”[50]. W tym okresie odrzuciła propozycję zagrania roli Shug Avery w Kolorze purpury (1985) Stevena Spielberga, jednocześnie wystąpiła jako Ciotka Entita w filmie George’a Millera Mad Max pod Kopułą Gromu [51], do którego dodatkowo nagrała utwór „We Don’t Need Another Hero”. W lutym 1985 odebrała trzy nagrody Grammy – dwie za „What’s Love Got to Do with It” (za Nagranie roku i Najlepszy żeński popowy występ wokalny) oraz jedną za „Better Be Good to Me” (za Najlepszy żeński rockowy występ wokalny)[49]. Odbyła także swoją pierwszą solową, międzynarodową trasę – „Private Dancer Tour”, obejmującą 180 koncertów w Ameryce Północnej, Europie, Australii i Azji[52], oraz nagrała piosenkę „Tonight” w duecie z Davidem Bowiem[49], a także wystąpiła w duecie z Mickiem Jaggerem w koncercie charytatywnym Live Aid w Filadelfii[53]. W 1986 zaśpiewała w koncercie charytatywnym Prince’s Trust na Wembley Arena w Londynie[54]. W tym okresie nagrała szereg innych przebojów, z których do najbardziej znanych należały: „The Best” (cover utworu Bonnie Tyler)[55], „Typical Male”, „Steamy Windows” i „It Takes Two” (duet z Rodem Stewartem). W 1988 zagrała koncert na stadionie Maracanã w Brazylii dla ponad 180 tys. widzów, czym ustanowiła rekord Guinnessa[56].

W 1991 zespół Ike & Tina Turner został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame[16]. W tym samym roku artystka została wprowadzona do St. Louis Walk of Fame. W 1993 powstał film pt. Tina, opowiadający o życiu Turner. Rola artystki przypadła Angeli Bassett, natomiast Ike’a zagrał Laurence Fishburne. Do filmu została wydana ścieżka dźwiękowa, zawierająca kilka nowych piosenek. Niecały rok później Turner wyruszyła w trasę. Po jej zakończeniu nagrała piosenkę „GoldenEye”, będącą motywem przewodnim filmu o Jamesie Bondzie o tym samym tytule[57].

Tina Turner i Eric Clapton na Wembley Arenie, 1987

W 1996 wydała album pt. Wildest Dreams i wyruszyła w kolejną trasę koncertową. Później zajęła się nagrywaniem płyty, która została wydana w grudniu 1999.

W 2000 powróciła do koncertowania trasą „Twenty Four Seven”, obejmującą występy w Ameryce Północnej i Europie[58], m.in. zagrała 15 sierpnia 2000 w Polsce na hipodromie w Sopocie, dla ponad 100 tys. fanów; koncert był emitowany na żywo przez Telewizję Polską. Miało to być zakończenie kariery piosenkarki, jednak później, ok. 2003, Phil Collins zaprosił ją do studia Disneya i razem nagrali piosenkę „Great Spirits” do filmu Mój brat niedźwiedź.

W 2004 wydała album-składankę pt. All the Best, zawierającą największe przeboje w dorobku artystki i trzy premierowe nagrania: Open Arms, Complicated Disaster i Something Special. Rok później do tego wydawnictwa dołączyło DVD All the Best – the Live Collection. W 2005 na uroczystej gali w Kennedy Center Opera House w Waszyngtonie otrzymała Kennedy Center Honors, wyróżnienie za całokształt twórczości; wydarzeniu towarzyszył koncert w hołdzie artystce, podczas którego jej przeboje wykonało kilku innych wykonawców, m.in. Al Green, Queen Latifah, Melisaa Etheridge i Beyoncé[59]. W 2007 nawiązała współpracę z Regulą Curti przy projekcie Beyond, w którego ramach nagrała cztery albumy zawierające m.in. odczytywane przez nią buddyjskie mantry[60].

W 2008, podczas 50. gali rozdania nagród Grammy, zaśpiewała „What’s Love Got to Do with It” oraz „Better Be Good to Me”, a także wspólnie z Beyoncé „Proud Mary”[60]. W tym samym roku w Las Vegas nakręcony został specjalny odcinek programu The Oprah Winfrey Show: „The Oprah Winfrey Show: Oprah, Cher and Tina in Vegas”, podczas którego Turner ogłosiła, że w październiku rusza w kolejną światową trasę koncertową. 30 września 2008 ukazała się nowa płyta Tina!, zawierająca najbardziej znane utwory piosenkarki (w tym kilka wersji koncertowych) oraz dwa nowe utwory: „I’m Ready” oraz „It Would Be a Crime”. W 2009 zdecydowała się na zakończenie kariery muzycznej[61].

W 2014 otwarto Muzeum Tiny Turner w Brownsville[62]. W kwietniu 2018 premierę w Londynie miał spektakl muzyczny Tina: The Tina Turner Musical, który wyreżyserowała Phyllida Lloyd, a główną rolę zagrała Adrienne Warren[63].

Charakterystyka muzyczna i inspiracje[edytuj | edytuj kod]

Wychowywała się na muzyce country, a jej ulubionymi piosenkarkami z okresu wczesnej dorosłości były Faye Adams, LaVern Baker, Mahalia Jackson i Sister Rosetta Tharpe, a także Sam Cooke i Ray Charles[64].

Wizerunek[edytuj | edytuj kod]

Niemal od początku kariery występuje na scenie w kusych kostiumach eksponujących nogi[65]. Stałym elementem jej wizerunku są peruki[65], cechą charakterystyczną jej imidżu są także buty na wysokim obcasie i mocno umalowane na czerwono usta[50]. Inspirowała się stylem ubierania i zachowaniem Jacqueline Kennedy Onassis[66].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W młodości spotykała się z koszykarzem Harrym Taylorem[30]. Ze związku z saksofonistą Raymondem Hillem ma syna, Raymonda Craiga (1958–2018[67]), którego wychowywała samotnie, ponieważ jego ojciec opuścił rodzinę jeszcze przed narodzinami chłopca[33]. W 1962 w urzędzie w Tijuanie wzięła ślub cywilny z Ike Turnerem, z którym ma syna, Ronniego[68]. Ekstrawagancki tryb życia Turnera, jego uzależnienie od alkoholu i narkotyków oraz agresywne i brutalne zachowania wobec żony, którą maltretował fizycznie i psychicznie[69], doprowadziły do podjęcia próby samobójczej przez Turner w 1968[70] i nagłośnionego przez media rozwodu pary w 1978[35].

W 1986 związała się z Erwinem Bachem[71], dyrektorem europejskiej filii wytwórni EMI[72], z którym w 1995 zamieszkała w Szwajcarii[57] i którego poślubiła w lipcu 2013[73].

W 2013 przeszła udar mózgu[74], w kolejnych latach zdiagnozowano u niej także raka jelita grubego i niewydolność nerek[75]. W kwietniu 2017 przeszła operację przeszczepu nerki, której dawcą był Erwin Bach[76].

Jest zadeklarowaną buddystką[77].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Tiny Turner w Nowej Południowej Walii

Ike & Tina Turner[edytuj | edytuj kod]

Tina Turner[edytuj | edytuj kod]

Trasy koncertowe[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Tina Turner Vocal Profile/Range (ang.). divadevotee.com. [dostęp 2012-03-07].
  2. ↑ a b c Steve Huey, Ike & Tina Turner, AllMusic, Cytat: Formed: 1959
    Disbanded: 1976
    Genre: R&B, Pop/Rock
    Styles: Funk, Soul, Early R&B, Pop-Soul, Rock & Roll (ang.).
  3. ↑ a b John Bush, Tina Turner: Biography, AllMusic, Cytat: Genre: R&B, Pop/Rock Styles: Soul, Contemporary Pop/Rock, Adult Contemporary, Film Score (...) (ang.).
  4. ↑ a b Tina Turner.
  5. ↑ Tina Turner, rmf.fm, Cytat: dekady: 1960, 1970, 1980, 1990, 2000; gatunek: pop rock, R&B, soul.
  6. ↑ a b c d Tina Turner, walkoffame.com, Cytat: Category: Recording Address: 1750 N. Vine Street Ceremony date: August 28, 1986 Tina Turner is an American singer and actress whose career has spanned more than 50 years. She has won numerous awards and her achievements in the rock music genre have earned her the title The Queen of Rock ‘n’ Roll (...). One of the world’s most popular entertainers, Turner has been called the most successful female rock artist and was named „one of the greatest singers of all time” by Rolling Stone. Her records have sold nearly 200 million copies worldwide. She has sold more concert tickets than any other solo music performer in history (...). (ang.).
  7. ↑ Tina Turner Biography (ang.). tina-turner.nl. Cytat: (...) She has won numerous awards and her achievements in the rock music genre have led many to call her the „Queen of RocknRoll”. (...) One of the world’s most popular entertainers, Turner has been called the most successful female rock artist and was named „one of the greatest singers of all time” by Rolling Stone. Her combined album and single sales total approximately 180 million copies worldwide (...).
  8. ↑ HOT LEGS: ROD STEWART AND TINA TURNER (ang.). Jaybees Entertainment. Cytat: (...) And then…Tina Turner. Arguably the most successful female rock artist in the history of music and surely one of the world’s most popular entertainers, voted by Rolling Stone Magazine as, “one of the greatest singers of all time”. Over 50 years she has amassed album and single sales totaling 180 million and is, without question, the undisputed “Queen of Rock” (...).
  9. ↑ Terrence Rafferty: Tina Turner: Queen of Rock ‘n’ Roll (1984) (ang.). The New York Times. [dostęp 2008-06-27].
  10. ↑ Baron Wolman: Tina Turner on Stage (ang.). Gallery of The Popular Image. San Francisco Art Exchange.. [dostęp 2007-09-28]. Cytat: Tina Turner – the „Queen of Rock and Roll” – is caught in the middle of a cathartic performance in this classic 1967 shot (...).
  11. ↑ Gregory DelliCarpini Jr: Tina Turner Covers Vogue Germany (ang.). Billboard. [dostęp 2013-03-11]. Cytat: (...) The queen of rock ‘n’ roll, Tina Turner, proved she’s still got it, becoming the oldest person to cover Vogue Magazine (...).
  12. ↑ Babcia rocka, jedyna taka Tina Turner świętuje 75 urodziny!. Muzyka.dziennik.pl, 2014-11-26.
  13. ↑ Korzenie w muzyce gospel. Tina Turner kończy 75 lat. Muzyka.onet.pl, 2014-11-26.
  14. ↑ a b c Tina Turner Net Worth, therichest.com, Cytat: Anna Mae Bullock, known by her stage name Tina Turner, is estimated to be worth approximately $200 million. The American actress and singer has sold well over 200 million records globally in her career that spans over 50 years. According to the Guinness Book of World Records, Turner has sold the most concert tickets in history (...). (ang.).
  15. ↑ Jacqueline Edmondson Ph.D., Music in American Life: An Encyclopedia of the Songs, Styles, Stars, and Stories that Shaped our Culture [4 volumes]: An Encyclopedia of the Songs, Styles, Stars, and Stories That Shaped Our Culture, ABC-CLIO, 3 października 2013, s. 1168, ISBN 0-313-39348-6.
  16. ↑ a b Ike and Tina Turner, rockhall.com, Cytat: 1991, Category: Performers Members: Ike Turner Tina Turner (...) In 1969, Ike and Tina were the opening act on the Rolling Stones’ tour (...). Ike, meanwhile, released two solo albums. But in 1990, he was convicted on several charges, including possession of cocaine. He was in jail in 1991 when Ike and Tina Turner were inducted into the Rock and Roll Hall of Fame (...). (ang.).
  17. ↑ a b c Randy Lewis, Tina Turner (Hollywood Star Walk), „Los Angeles Times”, 7 czerwca 2010, Cytat: (...) That 1966 record, built around Tina’s soaring lead vocal, originally reached only No. 88 on the pop chart, yet eventually became one of the defining singles of the rock era and was inducted into both the Grammy Hall of Fame and the Rock and Roll Hall of Fame. (...) The couple reached even greater heights in 1971 with their tornado-like reinvention of Creedence Clearwater Revival’s “Proud Mary,” a performance that landed Turner the first of her eight career Grammy Awards (...)..
  18. ↑ Tina Turner Biography, biography.com, Cytat: (...) In 1983, however, Turner’s solo career finally gained steam when she recorded a remake of Al Green’s „Let’s Stay Together.” Noted for a related video in which she appeared in a rag dress between two dancers, Turner took her remake to the top 5 on the domestic r&b charts and the top 10, U.K. pop. The following year, she exploded back into the record industry when her much-anticipated solo album, Private Dancer, was released to overwhelming critical and popular success. It went on to win four Grammy Awards and eventually sold more than 20 million copies worldwide (...). (ang.).
  19. ↑ St. Louis Walk of Fame Inductees, stlouiswalkoffame.org [zarchiwizowane z adresu 2018-09-26] (ang.).
  20. ↑ a b TINA TURNER SORT LE GLITTER POUR ENTRER DANS L’ORDRE DES ARTS ET DES LETTRES. (fr.). puretrend.com. [dostęp 2014-11-26].
  21. ↑ 100 Greatest Artists, „Rolling Stone”, 2 grudnia 2010 (ang.).
  22. ↑ https://www.rockhall.com/class-2021-inductees
  23. ↑ Turner 2021 ↓, s. 39.
  24. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 36–37
  25. ↑ Kurt Loder, Kurt Loder, Tina Turner: Sole Survivor, Rolling Stone, 11 października 1984 [dostęp 2021-03-28] (ang.).
  26. ↑ Turner 2021 ↓, s. 45.
  27. ↑ Turner 2021 ↓, s. 41.
  28. ↑ Turner 2021 ↓, s. 57.
  29. ↑ Turner 2021 ↓, s. 38.
  30. ↑ a b c Turner 2021 ↓, s. 47
  31. ↑ Turner 2021 ↓, s. 48.
  32. ↑ Turner 2021 ↓, s. 53.
  33. ↑ a b c Turner 2021 ↓, s. 54–55
  34. ↑ Turner 2021 ↓, s. 58.
  35. ↑ a b c "Ostatni raz mnie pobiłeś!". Tłukł Tinę przez lata. Gdy złamał jej szczękę, śpiewała z krwią w ustach, Noizz, 26 marca 2021 [dostęp 2021-03-28] (pol.).
  36. ↑ Turner 2021 ↓, s. 55.
  37. ↑ Turner 2021 ↓, s. 76.
  38. ↑ Turner 2021 ↓, s. 97.
  39. ↑ Turner 2021 ↓, s. 98.
  40. ↑ Turner 2021 ↓, s. 79.
  41. ↑ Turner 2021 ↓, s. 93.
  42. ↑ Turner 2021 ↓, s. 112.
  43. ↑ Turner 2021 ↓, s. 114.
  44. ↑ Turner 2021 ↓, s. 128.
  45. ↑ Turner 2021 ↓, s. 134–135.
  46. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 146–147
  47. ↑ Turner 2021 ↓, s. 150.
  48. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 153
  49. ↑ a b c Turner 2021 ↓, s. 160–161
  50. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 154–155
  51. ↑ Turner 2021 ↓, s. 156.
  52. ↑ Turner 2021 ↓, s. 173.
  53. ↑ Turner 2021 ↓, s. 165.
  54. ↑ Turner 2021 ↓, s. 167.
  55. ↑ The Best by Tina Turner (ang.). songfacts.com. [dostęp 2015-09-09].
  56. ↑ Turner 2021 ↓, s. 198.
  57. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 208–209
  58. ↑ Turner 2021 ↓, s. 217.
  59. ↑ Turner 2021 ↓, s. 220–221.
  60. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 223
  61. ↑ Turner 2021 ↓, s. 226.
  62. ↑ Turner 2021 ↓, s. 43.
  63. ↑ Turner 2021 ↓, s. 272.
  64. ↑ Turner 2021 ↓, s. 64–65.
  65. ↑ a b Turner 2021 ↓, s. 62–63
  66. ↑ Turner 2021 ↓, s. 105.
  67. ↑ Turner 2021 ↓, s. 283.
  68. ↑ Turner 2021 ↓, s. 71–72.
  69. ↑ Turner 2021 ↓, s. 84, 100–101.
  70. ↑ Turner 2021 ↓, s. 86–87.
  71. ↑ Turner 2021 ↓, s. 11.
  72. ↑ Turner 2021 ↓, s. 176.
  73. ↑ Turner 2021 ↓, s. 26.
  74. ↑ Turner 2021 ↓, s. 29.
  75. ↑ Turner 2021 ↓, s. 33.
  76. ↑ Turner 2021 ↓, s. 263.
  77. ↑ Turner 2021 ↓, s. 23.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Kennedy Center Honors
Lata 70.
1978
1979
Lata 80.
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
Lata 90.
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Lata 2000–2009
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Lata 2010–2019
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Lata 2020–2021
2020
2021
Grammy Lifetime Achievement Award
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029

Grammy-award silhouette.jpg

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tina_Turner&oldid=65486569”