Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie (Na Piasku)
| |||||||||
 A-84 z dnia dnia 25 marca 1931[1]
| |||||||||
| kościół konwentualny karmelitów kościół parafialny | |||||||||
-UlicaKarmelicka-POL,_Krak%C3%B3w.jpg) Bryła kościoła Karmelitów na Piasku od strony ulicy Karmelickiej (2015) | |||||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||||
| Miejscowość | Kraków-Piasek | ||||||||
| Adres | ul. Karmelicka 19 | ||||||||
| Wyznanie | katolickie | ||||||||
| Kościół | rzymskokatolicki | ||||||||
| Parafia | Nawiedzenia NMP w Krakowie (Karmelicka) | ||||||||
| bazylika mniejsza | od 1997 | ||||||||
| Wezwanie | Nawiedzenia NMP | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Krakowa   Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (Na Piasku) | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (Na Piasku) | |||||||||
Położenie na mapie Polski  Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (Na Piasku) | |||||||||
 50°03′54,6″N 19°55′54,8″E/50,065167 19,931889
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – zabytkowy, rzymskokatolicki kościół karmelitów, znajdujący się przy ul. Karmelickiej 19 w Krakowie na Piasku.
Spis treści
Historia kościoła[edytuj | edytuj kod]
Według legendy budowę kościoła, zapoczątkował Władysław I Herman w XI w. Faktyczna budowa rozpoczęła się w roku 1395 z fundacji św. Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława II Jagiełły. Dwa lata później świątynia została przekazana zakonowi Karmelitów Trzewiczkowych przybyłych z Pragi czeskiej. Przy fundacji brali udział biskupi krakowscy Jan Radlica i Piotr Wysz. Gotycki kościół został poważnie uszkodzony w 1587 r. podczas oblężenia Krakowa przez cesarza Maksymiliana Habsburga. Odbudowano go z pomocą finansową Anny Jagiellonki, w 1588 r. pochowano w nim pretendenta do korony polskiej księcia legnickiego Henryka XI. Ponownie zniszczono świątynię podczas najazdu szwedzkiego, obecny kształt zawdzięcza odbudowie w 2. połowie XVII w. Odbudowany kościół konsekrował biskup Mikołaj Oborski 23 kwietnia 1679 r. Podczas konfederacji barskiej kościół zajęli Rosjanie i stąd prowadzili ostrzał Krakowa. Nadszarpnięte działaniami militarnymi mury świątyni naprawiono dzięki wsparciu finansowemu biskupa Kajetana Sołtyka. Kolejne prace konserwatorskie prowadzono w latach 1929–39 pod kierunkiem Franciszka Mączyńskiego i ponownie w roku 1983[2]. Od 1997 r. kościół jest bazyliką mniejszą.
Wygląd i wnętrze kościoła[edytuj | edytuj kod]
Świątynia jest bazyliką z elewacją na wzór fasady rzymskiego kościoła Il Gesù. Przy południowej elewacji kościoła znajduje się Golgota – zespół trzech rzeźb z XVIII wieku. Ołtarz główny z wyobrażeniem Nawiedzenia św. Elżbiety jest jedną z największych w Krakowie realizacji snycerskich doby baroku. W roku 1711 poświęcił go biskup Michał Szembek. Pośród wielu znaczących dzieł sztuki na szczególną uwagę zasługują majestatyczne stalle, z połowy XVII i XVIII w. Barokowy klasztor z XVII w. został rozbudowany w 1. połowie XX w. o kolejne dwa piętra. Na sklepieniach krużganków widnieją malowidła z połowy XVIII w., przedstawiające historię kościoła na Piasku oraz dzieje cudownego obrazu Matki Boskiej Piaskowej.
Znajdujący się w kościele obraz Chrystusa dźwigającego krzyż został przywieziony po 1945 z kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny we Lwowie.
W murze kościoła znajduje się cios kamienny z odciśniętym wizerunkiem stopy, umieszczony od strony ulicy Garbarskiej. Jest to tzw. stopka królowej Jadwigi, związana z legendą o wizycie królowej na budowie i jej darze dla jednego z kamieniarzy[3].
Kaplica Matki Boskiej Piaskowej[edytuj | edytuj kod]
Od strony ulicy Garbarskiej przylega do kościoła kaplica Matki Boskiej Piaskowej, autorstwa Giovanniego Trevano. Nakryta jest kopułą z latarnią, którą wieńczy pozłacany posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1678 r. Na elewacji znajduje się pamiątkowa tablica upamiętniająca koronację obrazu w 1883 r. Cudowny wizerunek Matki Boskiej Piaskowej zwanej również "Panią Krakowa" namalowany został na murze przez nieznanego zakonnika z końcem XV wieku. Kaplicę zniszczoną podczas potopu szwedzkiego odbudowano z pieniędzy pozostawionych na ten cel w testamencie przez biskupa Piotra Gembickiego. Tutaj przed wyruszeniem pod Wiedeń w 1683 r. modlił się król Jan III Sobieski. Obecny neoklasycystyczny ołtarz ufundował biskup Kajetan Sołtyk w 1785 r. Obraz koronami papieskimi koronował w dwusetną rocznicę zwycięstwa pod Wiedniem biskup Albin Dunajewski. Korony dla Madonny zaprojektował Jan Matejko, który tutaj w 1864 r. brał ślub z Teodorą Giebułtowską. W kaplicy są 2 organy na dwóch bliźniaczych chórach w bocznych częściach kaplicy.
Wnętrze kościoła
Kaplica Matki Bożej Piaskowej
Matka Boża Piaskowa
,_19_Karmelicka_street,_Krakow,_Poland.jpg)
,_19_Karmelicka_street,_Krakow,_Poland.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 31 grudnia 2017; 8 miesięcy temu.
- ↑ Parafia oo. Karmelitów na Piasku – historia
- ↑ Legenda o stópce królowej Jadwigi
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michał Rożek: Kościół OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie. Kraków, 1990.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Architektura I Rzeczypospolitej (województwo krakowskie)
- Bazyliki w Krakowie
- Dzielnica I Stare Miasto (Kraków)
- Fundacje kościelne Jadwigi Andegaweńskiej
- Fundacje kościelne Władysława II Jagiełły
- Świątynie pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
- Zabytkowe kościoły w Krakowie
- Kościoły i klasztory karmelitów w Polsce
- Kościoły rzymskokatolickie w Krakowie
