Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie (Na Piasku)

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny Kościół na Piasku
A-84 z dnia dnia 25 marca 1931
kościół konwentualny karmelitów kościół parafialny
Bryła kościoła Karmelitów na Piasku od strony ulicy Karmelickiej (2015)
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Adres	ul. Karmelicka 19
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Nawiedzenia NMP w Krakowie (Karmelicka)
bazylika mniejsza	od 1997
Wezwanie	Nawiedzenia NMP
Historia Data zakończenia budowy budowę rozpoczęto w 1395 r., obecny kształt z 2 poł. XVII w. Data poświęcenia 23 kwietnia 1679 r.
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 3
Położenie na mapie Krakowa Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie Polski Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
50°03′54,6″N 19°55′54,8″E
Strona internetowa

Fasada kościoła od strony ulicy Rajskiej (2006, przed remontem)

Model bazyliki (Kościół Nawiedzenia NMP) znajdujący się na krużgankach klasztornych

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – zabytkowy, rzymskokatolicki kościół karmelitów, znajdujący się przy ul. Karmelickiej 19 w Krakowie na Piasku.

Historia kościoła

Według legendy budowę kościoła, zapoczątkował Władysław I Herman w XI w. Faktyczna budowa rozpoczęła się w roku 1395 z fundacji św. Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława II Jagiełły. Dwa lata później świątynia została przekazana zakonowi Karmelitów Trzewiczkowych przybyłych z Pragi czeskiej. Przy fundacji brali udział biskupi krakowscy Jan Radlica i Piotr Wysz. Gotycki kościół został poważnie uszkodzony w 1587 r. podczas oblężenia Krakowa przez cesarza Maksymiliana Habsburga. Odbudowano go z pomocą finansową Anny Jagiellonki, w 1588 r. pochowano w nim pretendenta do korony polskiej księcia legnickiego Henryka XI. Ponownie zniszczono świątynię podczas najazdu szwedzkiego, obecny kształt zawdzięcza odbudowie w 2. połowie XVII w. Odbudowany kościół konsekrował biskup Mikołaj Oborski 23 kwietnia 1679 r. Podczas konfederacji barskiej kościół zajęli Rosjanie i stąd prowadzili ostrzał Krakowa. Nadszarpnięte działaniami militarnymi mury świątyni naprawiono dzięki wsparciu finansowemu biskupa Kajetana Sołtyka. Kolejne prace konserwatorskie prowadzono w latach 1929–39 pod kierunkiem Franciszka Mączyńskiego i ponownie w roku 1983. Od 1997 r. kościół jest bazyliką mniejszą.

Wygląd i wnętrze kościoła

Świątynia jest bazyliką z elewacją na wzór fasady rzymskiego kościoła Il Gesù. Przy południowej elewacji kościoła znajduje się Golgota – zespół trzech rzeźb z XVIII wieku. Ołtarz główny z wyobrażeniem Nawiedzenia św. Elżbiety jest jedną z największych w Krakowie realizacji snycerskich doby baroku. W roku 1711 poświęcił go biskup Michał Szembek. Pośród wielu znaczących dzieł sztuki na szczególną uwagę zasługują majestatyczne stalle, z połowy XVII i XVIII w. Barokowy klasztor z XVII w. został rozbudowany w 1. połowie XX w. o kolejne dwa piętra. Na sklepieniach krużganków widnieją malowidła z połowy XVIII w., przedstawiające historię kościoła na Piasku oraz dzieje cudownego obrazu Matki Boskiej Piaskowej.

Znajdujący się w kościele obraz Chrystusa dźwigającego krzyż został przywieziony po 1945 r. z kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny we Lwowie.

W murze kościoła znajduje się cios kamienny z odciśniętym wizerunkiem stopy, umieszczony od strony ulicy Garbarskiej. Jest to tzw. stopka królowej Jadwigi, związana z legendą o wizycie królowej na budowie i jej darze dla jednego z kamieniarzy.

Kaplica Matki Boskiej Piaskowej

Od strony ulicy Garbarskiej przylega do kościoła kaplica Matki Boskiej Piaskowej, autorstwa Giovanniego Trevano. Nakryta jest kopułą z latarnią, którą wieńczy pozłacany posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1678 r. Na elewacji znajduje się pamiątkowa tablica upamiętniająca koronację obrazu w 1883 r. Cudowny wizerunek Matki Boskiej Piaskowej zwanej również "Panią Krakowa" namalowany został na murze przez nieznanego zakonnika z końcem XV wieku. Kaplicę zniszczoną podczas potopu szwedzkiego odbudowano z pieniędzy pozostawionych na ten cel w testamencie przez biskupa Piotra Gembickiego. Tutaj przed wyruszeniem pod Wiedeń w 1683 r. modlił się król Jan III Sobieski. Obecny neoklasycystyczny ołtarz ufundował biskup Kajetan Sołtyk w 1785 r. Obraz koronami papieskimi koronował w dwusetną rocznicę zwycięstwa pod Wiedniem biskup Albin Dunajewski. Korony dla Madonny zaprojektował Jan Matejko, który tutaj w 1864 r. brał ślub z Teodorą Giebułtowską. W kaplicy są 2 organy na dwóch bliźniaczych chórach w bocznych częściach kaplicy.

• 

  Wnętrze kościoła

• 

  Kaplica Matki Bożej Piaskowej

• 

  Matka Boża Piaskowa

Bibliografia

• Michał Rożek: Kościół OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie. Kraków, 1990.

Linki zewnętrzne

• Strona parafii