Barbara Krafftówna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
kat.
Linia 327: Linia 327:
{{SORTUJ:Krafftówna, Barbara}}
{{SORTUJ:Krafftówna, Barbara}}
[[Kategoria:Biografie kanonu polskiej Wikipedii]]
[[Kategoria:Biografie kanonu polskiej Wikipedii]]
[[Kategoria:Laureaci Dorocznej Nagrody MKiDN]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1944–1989)]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1944–1989)]]
[[Kategoria:Mistrzowie Mowy Polskiej]]
[[Kategoria:Mistrzowie Mowy Polskiej]]

Wersja z 16:32, 2 lis 2019

Barbara Krafftówna
Ilustracja
Barbara Krafftówna odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Prapremiera monodramu Błękitny diabeł w Teatrze Muzycznym w Gdyni, 24.10.2006
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1928
Warszawa

Data śmierci

23 stycznia 2022

Zawód

aktorka teatralna i filmowa

Współmałżonek

Michał Gazda
Arnold Seidner

Lata aktywności

od 1946

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Złota Oznaka Honorowa Towarzystwa Polonia Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
podpis

Barbara Krafftówna, właściwie Barbara Krafft-Seidner[1] (ur. 5 grudnia 1928 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, artystka kabaretowa i piosenkarka.

Życie prywatne

Ojciec Krafftówny był naczelnym architektem w Łucku, matka nie pracowała, prowadziła dom, w którym często rozbrzmiewała muzyka (matka śpiewała, grała na pianinie i skrzypcach). Barbara była najmłodsza z czworga rodzeństwa, miała dwóch przyrodnich braci i siostrę. Po śmierci ojca i po wybuchu II wojny światowej, wyjechała wraz z matką do Warszawy, uciekając z Wołynia przed Sowietami.

Jej pierwszym mężem był Michał Gazda, aktor teatralny i filmowy. Poznali się i pobrali w 1956 r. W 1969 roku Michał Gazda zginął w wypadku samochodowym. Syn z tego małżeństwa, Piotr, mieszkał w Kanadzie z żoną i synem Michałem. Piotr Gazda zmarł w 2009[2].

W latach 1961–1965 była radną w Dzielnicowej Radzie Narodowej Warszawa Śródmieście. Działała w komisji ds. kultury, sportu i turystyki. Funkcja ta znalazła odbicie w programach Kabaretu Starszych Panów, gdzie Krafftówna odtwarzała postać radnej.

W 1982 roku wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Tam poznała drugiego męża, Arnolda Seidnera, dyrektora międzynarodowego instytutu do spraw emigrantów w San Francisco. Małżeństwo trwało pół roku, przerwała je śmierć Seidnera w wyniku zawału serca. Artystka przeniosła się do Los Angeles, gdzie przez ponad dekadę mieszkała w domu seniora. Otrzymała obywatelstwo amerykańskie, jednak w 1998 r. zdecydowała się wrócić na stałe do Polski.

Biografia artystyczna

Występy w teatrze

Od wczesnych lat wykazywała zainteresowania aktorskie. W czasie wojny brała udział w zajęciach krakowskiego konspiracyjnego Studia Dramatycznego Iwo Galla, gdzie oprócz aktorstwa miała lekcje pantomimy, uczyła się też tańca. Od 1945 r. Studio działało przy Teatrze Starym w Krakowie, ale już w kolejnym roku Iwo Gall wraz z kilkoma uczniami, wśród nich z Krafftówną, wyjechał do Teatru Wybrzeże, funkcjonującego początkowo w Gdyni. Tam też, w listopadzie 1946 r. zadebiutowała rolą Rybaczki w Homerze i Orchidei Tadeusza Gajcego. Z trójmiejską sceną była związana do 1949 roku, zagrała m.in. Kasię w Jak wam się podoba Williama Szekspira (1947), Haneczkę w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (1948) i Klarę w Pigmalionie (1913) George’a Bernarda Shawa (1949, wszystkie wymienione tytuły w reżyserii Galla). – Iwo Gall był moim wielkim nauczycielem i mistrzem. On ukształtował mój sposób patrzenia na teatr, ukształtował moje artystyczne myślenie – wspominała aktorka po latach[3].

W 1949 przeniosła się wraz ze swym mistrzem do Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi, gdzie występowała do 1950 i zagrała m.in. Warię w Wiśniowym sadzie Antoniego Czechowa. W latach 1950–1953 pracowała we wrocławskich Teatrach Dramatycznych. Wystąpiła m.in. jako Klara w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry w reż. Marii Wiercińskiej (1951) i Eliza w Skąpcu Moliera w reż. Maryny Broniewskiej (1951).

Od 1953 r. występowała w teatrach warszawskich. Na początku w Teatrze Nowej Warszawy (1953–1956), gdzie m.in. ponownie u Marii Wiercińskiej zagrała Klarę w Ślubach panieńskich (1953). W Teatrze Estrada wcieliła się w rolę Pernette Laprade w Szczęśliwych dniach Claude’a-Andre Pugeta w reż. Tadeusza Cyglera (1956), a w Teatrze Komedia zagrała m.in. Jill w Jim i Jill Greya Clifforda i Newmana Greatrexa w reż. Kazimierza Pawłowskiego (1957).

Od 1957 do 1964 roku była aktorką Teatru Dramatycznego w Warszawie. Scena ta odważnie wprowadzała nową dramaturgię, co było możliwe po rozluźnieniu politycznego gorsetu cenzury (zob. odwilż). Po latach socrealizmu zaczęto wystawiać autorów zachodnich, odkrywano też dla polskiego teatru awangardowe dokonania Witkacego i Witolda Gombrowicza, wprowadzano na afisz nowe sztuki Tadeusza Różewicza i Sławomira Mrożka. Już pierwsza kreacja Barbary Krafftówny z tego okresu, rola tytułowa w Iwonie, księżniczce Burgunda Witolda Gombrowicza w reż. Haliny Mikołajskiej (1957) zwróciła uwagę krytyków. Aktorka zagrała tę nietypową rolę, zbudowaną głównie na mimice, nowocześnie i z temperamentem. – To był skok w kosmos. Wyjście z klasycznego teatru, z formy ustalonej przez pokolenia. Ta literatura zmieniła sposób myślenia o teatrze. Grając Gombrowicza, czuliśmy się jak w innym świecie – mówiła artystka wiele lat później[4]. Jako Liza w Panu Puntili i jego słudze Mattim Bertolta Brechta (reż. K. Swinarski, 1958), narratorka zdarzeń scenicznych, była gapowata i nieporadna jak dziecko, ale przy tym zabawna. Ta obojętna mina, ten głos podwórzowej śpiewaczki, ta niby-interpretacja podobna do dukania na popisie szkolnym – cóż za świetna zabawa i jakie mądre wybrnięcie z trudnej roli Brechtowskiego ni to świadka, ni to konferansjera, a właściwie opowiadacza zdarzeń – nie kryła podziwu Agnieszka Osiecka[5]. Kolejne kreacje z tego okresu to tytułowa postać z Księżniczki Turandot Carlo Gozziego (1959) oraz Słowiczka w Ptakach Agnieszki Osieckiej i Andrzeja Jareckiego (1960) – oba przedstawienia w reżyserii Konrada Swinarskiego. Gra Krafftówny opierała się na pełnych wdzięku stylizacjach, nierzadko pastiszowych, ale niepozbawionych liryzmu. – Jako aktorka zawsze uciekałam od naturalizmu, od dosłowności – podkreślała[6]. Innego rodzaju wyzwaniem było zagranie postaci Abigail Williams w Procesie w Salem na podst. Czarownic z Salem Arthura Millera w reż. Ludwika René (1959). W 1959 aktorka r. występowała wraz z zespołem Teatru Dramatycznego w paryskim Teatrze Narodów, prezentując Parady Jana Potockiego, zrealizowane i wystawiane rok wcześniej w Warszawie. Reżyserką sztuki była Ewa Bonacka, a Barbara Krafftówna brawurowo zagrała Zerzabellę, zbierając wiele pochlebnych recenzji.

Lata 1964–1969 przypadają na angaż w Teatrze Narodowym. Stworzyła tu wiele znakomitych kreacji, m.in. kurki (Elżbiety) w Kurce wodnej (1964) i Wandy Lektorowiczówny w Janie Karolu Macieju Wścieklicy (1966) Stanisława Ignacego Witkiewicza (oba widowiska w reż. Wandy Laskowskiej). Predyspozycje aktorskie Krafftówny i oryginalny, w pełni już ukształtowany wizerunek sprawiły, że aktorka idealnie odnalazła się w dramaturgii Witkacego. Recenzenci uznali ją za modelową aktorkę dramatów tego autora, podkreślając jako atut naturalną nienaturalność[5] Krafftówny na scenie. Występowała też jako Achiza w Żywocie Józefa Mikołaja Reja w reż. Kazimierza Dejmka (1965) i Tytania w Śnie nocy letniej Williama Szekspira w reż. W. Laskowskiej (1968). Z Żywotem Józefa zespół Teatru Narodowego objechał niemal całą Europę (gościnne występy i udział w festiwalach m.in. w Czechosłowacji, NRD, na Węgrzech, w Austrii, Holandii i we Włoszech). Równolegle z występami na scenie narodowej, Krafftówna udzielała się w realizacjach Studenckiego Teatru Satyryków, gdzie zagrała m.in. w Poczta się myli Stanisława Tyma w reż. Izabelli Cywińskiej (1966).

W 1969 r. krótko występowała w Teatrze Syrena. Lata od 1969 do 1981 przypadają na angaż Krafftówny w warszawskim Teatrze Współczesnym. Widzowie mogli ją podziwiać w rolach Alicji w Play Strindberg Friedricha Dürrenmatta w reż. Andrzeja Wajdy (1970), gdzie wystąpiła wspólnie z Tadeuszem Łomnickim. Jej Dorota w Matce Witkacego (1970) oraz Lady Macbett i Lady Duncan w Macbett Eugène’a Ionesco (1972) były rolami przewrotnymi, zabarwionymi groteską (obie sztuki wyreżyserował Erwin Axer). W kolejnych latach zagrała Szarlottę w Wiśniowym sadzie Antoniego Czechowa w reż. Macieja Prusa (1976) oraz Szambelanową w Panu Jowialskim Aleksandra Fredry w reż. Jerzego Kreczmara (1977).

Po latach Krafftówna wróciła na krótko do Teatru Dramatycznego. Zagrała wówczas dwie znaczące role: w 1982 r. wcieliła się w rolę Lulu w Skizie Gabrieli Zapolskiej w reż. Witolda Zatorskiego, a w 1982 r. – Wolumni w Koriolanie Williama Szekspira w reż. Krzysztofa Kelma. W 1982 r. wyjechała do Stanów Zjednoczonych, na zaproszenie Leonidasa Dudarewa-Ossetyńskiego, przedwojennego polskiego aktora i reżysera mieszkającego na stałe w USA. Wyjazd wiązał się z wcześniejsza propozycją zagrania w witkacowskiej Matce po angielsku. Aktorka nie znając tego języka, nauczyła się roli fonetycznie i z powodzeniem występowała na amerykańskich scenach. Pobyt za oceanem, planowany początkowo na pół roku, przeciągnął się do kilkunastu lat. Krafftówna zamieszkała początkowo w San Francisco, a później w Los Angeles, nie porzucając aktorstwa. Grała w polonijnym teatrze, wyreżyserowała Kram z piosenkami Leona Schillera. Przez lata współpracowała z zespołem studenckim Szkoły Teatralnej, Filmowej i Telewizyjnej w Los Angeles, kierowanym przez prof. Michaela Hacketta. W 1997 r. przyjechała do Polski ze spektaklem Biesiada u hrabiny Kotłubaj Witolda Gombrowicza, wyreżyserowanym przez Hacketta. Rok później zdecydowała się na powrót do Polski.

W 2006 r., z okazji jubileuszu 60-lecia pracy artystycznej, Barbara Krafftówna wystąpiła w napisanym specjalnie dla niej monodramie Remigiusza Grzeli Błękitny diabeł, o ostatnich latach życia Marleny Dietrich. Tekst sztuki oparty jest na rozmowach autora z sekretarką Dietrich. Przedstawienie wspólnie z Krafftówną wyreżyserował Józef Opalski. Prapremiera odbyła się w Teatrze Muzycznym w Gdyni 24 października 2006 r., a premiera w Teatrze Narodowym w Warszawie 20 listopada 2006 r. Podczas prapremiery aktorka została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego Order wręczyła jego małżonka, Maria Kaczyńska.

W 2007 r. Krafftówna zagrała Matkę w Peer Gynt. Szkicach z dramatu Henryka Ibsena, a w 2008 – rolę tytułową w Alicji Lewisa Carrolla. Oba przedstawienia wyreżyserował Paweł Miśkiewicz w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

Na 80. urodziny artystka wystąpiła w napisanej specjalnie na tę okazję sztuce Remigiusza Grzeli Oczy Brigitte Bardot. Premiera w Teatrze Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego w Warszawie odbyła się 5 grudnia 2008 r. Reżyserem przedstawienia jest Maciej Kowalewski. Na scenie partnerował jubilatce Marian Kociniak. Za rolę w tym spektaklu Krafftówna otrzymała nominację do nagrody im. Norwida.

Jubileusz 65 lecia pracy artystycznej Barbary Krafftówny, Warszawa, Teatr Dramatyczny. 18 maja 2010

18 maja 2010 roku w Teatrze Dramatycznym w Warszawie odbył się Jubileusz 65 lecia pracy artystycznej Barbary Krafftówny.

12 stycznia 2016 roku nakładem wydawnictwa Próśzyński i S-ka ukazała się rozmowa Remigiusza Grzeli z Barbarą Krafftówną „Krafftówna w krainie czarów”.

Role teatralne

Role w Teatrze Telewizji

Kariera filmowa

Barbara Krafftówna zagrała w kilkudziesięciu filmach. Zdaniem wielu krytyków najwybitniejszą jej kreacją, a zarazem jedną z najdoskonalszych kreacji kobiecych w polskim kinie, była rola Felicji w filmie Jak być kochaną (1962) w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa; zagrała w nim kobietę, która poświęca wszystko dla miłości i ostatecznie ponosi życiową klęskę. Felicja ukrywa w swoim krakowskim mieszkaniu poszukiwanego przez gestapo ukochanego (Zbigniew Cybulski) i dla zapewnienia mu bezpieczeństwa decyduje się na pracę dla okupantów. Jej ofiara jest daremna, mężczyzna okazuje się człowiekiem słabym i niedojrzałym. Zagranie bohaterki tragicznej było dowodem wszechstronności Krafftówny, aktorki dotąd głównie charakterystyczno-komediowej. Za rolę w obrazie Hasa otrzymała nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco w 1962. Była to jedna z trzech nagród dla filmu, jednak jego twórców zabrakło na festiwalu, i statuetki Golden Gate Award dotarły do Polski dopiero po kilku miesiącach. Krafftówna odebrała ją podczas uroczystego pokazu Jak być kochaną.

O dużych możliwościach aktorskich przekonywała już wcześniejsza rola Niury w Nikt nie woła Kazimierza Kutza z 1960 roku. Krafftówna zagrała repatriantkę, która po wojnie trafia wraz z tysiącami innych na Ziemie Odzyskane. Gorzkie doświadczenia wojennej przeszłości są w filmie przywołane jedynie pośrednio, w wypowiedziach Niury, w jej melancholii i braku złudzeń. Rola przekonuje siłą osobowości i bogactwem środków aktorskich. Inne filmowe wyzwania to m.in. kreacje Zosi w Złocie (1961), Camilli de Tormez w Rękopisie znalezionym w Saragossie (1964) i Jadwigi w Szyfrach (1966, wszystkie trzy filmy w reżyserii Wojciecha J. Hasa), a także Stefki w Popiele i diamencie Andrzeja Wajdy (1958). W obrazie Jutro premiera Janusza Morgensterna (1962), błyskotliwej farsie o ludziach teatru, Krafftówna zagrała bohaterkę o dwóch obliczach, niczym Kopciuszek zmieniającą się z zahukanej nieatrakcyjnej suflerki Flapci w piękną damę, odtwórczynię głównej roli w sztuce teatralnej.

Grała też w serialach, jako pani Makowiecka w Przygodach pana Michała (1969) czy Honorata w Czterech pancernych i psie (1970). W tej drugiej roli była narzeczoną czołgisty Gustlika z Górnego Śląska, piegowatą dziewczyną z warkoczami, odważną i z charakterem. Przygotowując się do występu, nauczyła się mówić gwarą górnośląską, poznawała mentalność i obyczaje Górnoślązaków. Po roku 2000 widzowie mogli ją zobaczyć w nowych polskich serialach telewizyjnych, m.in. Na dobre i na złe, M jak miłość oraz Niania.

Filmografia

Filmy fabularne
Rok Tytuł Rola Reżyseria
1953 Sprawa do załatwienia urzędniczka Jan Rybkowski
1957 Deszczowy lipiec Zofia Karpińska Leonard Buczkowski
1958 Popiół i diament Stefka Andrzej Wajda
1960 Walet pikowy sekretarka Tadeusz Chmielewski
1960 Nikt nie woła Niura Kazimierz Kutz
1961 Dziś w nocy umrze miasto Iza Jan Rybkowski
1961 Złoto barmanka Zosia Wojciech Jerzy Has
1962 Jutro premiera suflerka Flapcia Janusz Morgenstern
1962 Jak być kochaną Felicja Wojciech Jerzy Has
1963 Ich dzień powszedni lekarka Michaśka Aleksander Ścibor-Rylski
1964 Upał Barbarka Kazimierz Kutz
1964 Rękopis znaleziony w Saragossie Camilla de Tormez Wojciech Jerzy Has
1966 Szyfry Jadwiga Wojciech Jerzy Has
1966 Don Gabriel Florentyna Ewa Petelska, Czesław Petelski
1968 Przygoda z piosenką madame Michaud Stanisław Bareja
1968 Przekładaniec pastor (głos) Andrzej Wajda
1970 Książę sezonu Stefa Witold Orzechowski
1971 Kłopotliwy gość Barbara Jerzy Ziarnik
1975 Die Überlebende Teresa Gadomska Christian Steinke
1977 Granica wojewodzina Jan Rybkowski
1978 Płomienie ciotka Ryszard Czekała
1981 Filip z konopi Zosia Józef Gębski
1982 Na tropach Bartka pani Elżbieta Janusz Łęski
1993 Skutki noszenia kapelusza w maju matka Mateusza Krystyna Krupska-Wysocka
2006 Kto nigdy nie żył... matka Jarka Andrzej Seweryn
2007 Ryś wicehrabina Stanisław Tym
2009 Ostatnia akcja Goga Michał Rogalski
2010 Milion dolarów Hanna Walczak Janusz Kondratiuk
Seriale telewizyjne
Rok Tytuł Rola Reżyseria
1966 Niewiarygodne przygody Marka Piegusa matka Marka (odc. 4–6) Mieczysław Waśkowski
1969–1970 Czterej pancerni i pies Honorata (odc. 16–18, 21) Konrad Nałęcki
1969 Przygody pana Michała Makowiecka (odc. 2–5) Paweł Komorowski
1973 Wielka miłość Balzaka Luiza (głos) Wojciech Solarz
1980 Kłusownik pani Elżbieta (odc. 1–3) Janusz Łęski
1994 Bank nie z tej ziemi Leokadia Waldemar Dziki
2001 Więzy krwi Wiktoria różni
2002 Król przedmieścia matka Olaf Lubaszenko
2003 Na dobre i na złe Nela (odc. 155)
2007 Na dobre i na złe Halina (odc. 300)
2007 M jak miłość babcia Łucja (odc.531, 533–534) różni
2007 Niania Matylda (odc. 81) Jerzy Bogajewicz
2012 Reguły gry staruszka na wernisażu (odc. 1)

Działalność kabaretowa

Nie mniej ważna jak role teatralne i filmowe jest twórczość kabaretowa Barbary Krafftówny. W latach 1959–1966 artystka występowała w Kabarecie Starszych Panów, oryginalnym poetyckim programie telewizyjnym, stworzonym i prowadzonym przez duet Jeremi PrzyboraJerzy Wasowski. Do historii polskiej piosenki rozrywkowej weszły jej wykonania piosenek, m.in. W czasie deszczu dzieci się nudzą, Zakochałam się w czwartek niechcący, Przeklnij mnie (lub Przeklnę cię, wyk. w duecie z Bohdanem Łazuką) czy Bądź dobry i dla męża (wyk. z Bronisławem Pawlikiem). Kilka piosenek duetu Wasowski – Przybora powstało specjalnie z myślą o Barbarze Krafftównie. Udział w programach Kabaretu Starszych Panów przyniósł artystce popularność i uznanie widzów, poparte licznymi nagrodami.

Filmową realizacją utrzymaną w poetyce Kabaretu Starszych Panów jest Upał, surrealistyczna komedia w reż. Kazimierza Kutza z 1964 r. Artystka występowała również w kabarecie „Frascati” kierowanym przez aktora Wojciecha Siemiona, a także w kabarecie satyryczno-literackim U Lopka, prowadzonym przez Kazimierza „Lopka” Krukowskiego. W kolejnych latach udzielała się też w kabarecie „Pod Egidą” Jana Pietrzaka. Wykonywała tam m.in. piosenkę Dramat w ogródkach działkowych, utrzymaną w konwencji czarnego humoru.

Odznaczenia

Nagrody i wyróżnienia

  • 1949: Nagroda Artystyczna Wybrzeża Gdańskiego za rok 1948
  • 1962: nagroda „Srebrna Maska” w plebiscycie „Expressu Wieczornego” na najpopularniejszych aktorów telewizyjnych
  • 1963: nagroda Złote Wrota na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco za rolę w filmie Jak być kochaną
  • 1963: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za rolę w filmie Jak być kochaną;
  • 1963: nagroda „Złota Maska” w plebiscycie „Expressu Wieczornego”
  • 1964: nagroda „Srebrna Maska” w plebiscycie „Expressu Wieczornego” na najpopularniejszych aktorów telewizyjnych
  • 1964: I miejsce w plebiscycie czytelników „Kuriera Polskiego” na najpopularniejszą aktorkę polskiego ekranu
  • 1965: nagroda „Srebrna Maska” w plebiscycie „Expressu Wieczornego” na najpopularniejszych aktorów telewizyjnych
  • 1965: Nagroda Komitetu ds. PRiTV za wybitne osiągnięcia aktorskie w programach rozrywkowych telewizji
  • 1971: druga lokata w filmowym konkursie „Panoramy Północy” na najpopularniejszą parę aktorską, wraz z Janem Englertem
  • 1975: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości aktorskiej
  • 1982: nagroda za rolę Lulu w Skizie na VIII Opolskich Konfrontacjach Teatralnych
  • 1982: tytuł Najlepszej Aktorki na XXI Rzeszowskich Spotkaniach Teatralnych
  • 1990: Nagroda Dziennikarzy na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie za rolę w filmie dokumentalnym How to be American; wyróżnienie przyznano za przekorne spojrzenie na grożący Europejczykom mit Ameryki
  • 2005: odciśnięcie dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach

Przypisy

  1. Krafftówna Barbara - Portal Wiedzy Onet
  2. Barbara Krafftówna o śmierci mężów i syna. fakt.pl, 2016-02-11. [dostęp 2016-06-28]. (pol.).
  3. Marzena Rutkowska: Barbara Krafftówna – gwiazda niezwykła. Artykuł po premierze spektaklu Oczu Brigitte Bardot, serwis culture.pl, grudzień 2008.
  4. Czasami skakałam w kosmos, rozmowa przeprowadzona przez Jana Bończę-Szabłowskiego. Internetowe wydanie „Rzeczpospolitej”, 2 grudnia 2008.
  5. a b Elżbieta Baniewicz: Krafftówna − żart, ironia i głębsze znaczenie. „Twórczość” nr 2, 2009.
  6. Wracam do domu, rozmowa przeprowadzona przez Krzysztofa Lubczyńskiego. „Trybuna” nr 306, 31.12.2004–02.01.2005.
  7. Według serwisu Film polski rola Lottie Maxin.
  8. Prezydent nadał Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości. prezydent.pl, 2018-12-12. [dostęp 2018-12-16].
  9. Barbara Krafftówna otrzymała Gloria Artis. film.wp.pl, 21 listopada 2006. [dostęp 2013-01-25].

Bibliografia

Linki zewnętrzne