AHS Krab
 Jeden z dwóch pierwszych produkcyjnych Krabów na terenie Huty Stalowa Wola | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu |
samobieżna armatohaubica |
| Trakcja | |
| Załoga |
4+1 |
| Historia | |
| Prototypy |
2000–2001 |
| Egzemplarze |
24 + 96 zamówionych |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
MTU MT 881 Ka-500 chłodzony wodą turbodiesel V8, 1000 KM |
| Transmisja |
mechaniczna/ automatyczna hydrokinetyczna |
| Długość |
12,05 m |
| Szerokość |
3,58 m |
| Wysokość |
3,13 m (normalna) |
| Prześwit |
0,40 m |
| Masa |
52,1 t (bojowa) |
| Moc jedn. |
12 kW/t |
| Osiągi | |
| Prędkość |
60 km/h (po drodze) |
| Zasięg pojazdu |
400 km |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1 m |
| Rowy (szer.) |
2,5 m |
| Ściany (wys.) |
0,8 m |
| Kąt podjazdu |
25° |
| Przechył boczny |
17° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 armatohaubica kal. 155 mm dł. 52 kal. zasięg 40 km 1 karabin maszynowy kal. 12,7 mm NATO | |
| Wyposażenie | |
dzienne i nocne przyrządy obserwacyjne kierowcy i dowódcy,
| |
| Użytkownicy | |
| Polska ( 24/120 szt.) | |
AHS Krab – współcześnie rozwijany polski projekt armatohaubicy samobieżnej kalibru 155 mm (lufa o długości 52 kalibrów).
Broń budowana początkowo na bazie zmodernizowanego podwozia UPG-NG konstrukcji OBRUM wyprodukowanego przez Zakłady Mechaniczne Bumar-Łabędy oraz licencyjnego brytyjskiego systemu wieżowego AS90/52.
W grudniu 2014 podjęto decyzję o zamianie wadliwego podwozia UPG-NG na licencyjne produkcji Samsung Techwin stosowane w armatohaubicy K9 Thunder.
Historia
Koncepcja wprowadzenia do Wojsk Lądowych nowego systemu artyleryjskiego pojawiła się na początku lat 90 XX w. W wyniku analiz ustalono, iż istnieje potrzeba wprowadzenia samobieżnych dział kal. 155 mm. Uznano, że realne jest stworzenie takiego systemu w Polsce przy współpracy z kooperantem zagranicznym. Zakładano podjęcie współpracy ze Słowacją, gdzie pracowano nad nowymi działami, będącymi rozwinięciem rodziny Dana (projekt Zuzana). Pierwotny projekt (Zuzana) zakładał montaż słowackiego systemu wieżowego z armatohaubicą kal. 155 mm na polskim podwoziu wywodzącym się z rodziny Kalina[2].
W 1997 ogłoszono pierwszy przetarg na system wieżowy do nowego polskiego działa samobieżnego kalibru 152/155 mm. Do dalszego postępowania wybrano cztery: T-6 (RPA), Zuzana (Słowacja), AS-90 (Wielka Brytania), PzH 2000 (Niemcy). Wieża miała być montowana na przedłużonym (do siedmiu par kół jezdnych) podwoziu typu Kalina. Jeszcze w 1997 przetarg unieważniono. Do drugiego przetargu przystąpiły trzy firmy – wycofali się Południowoafrykańczycy. W międzyczasie zmieniono typ podwozia, na którym miała być montowana wieża na czołgowe (z rodziny T-72/PT-91). Przetarg zakończono w 1998 r. wyborem dwóch wież – niemieckiej i brytyjskiej. Ostatecznego wyboru miał dokonać MON. Próby ogniowe obu dział (tylko działa brytyjskiego, Niemcy nie przyjechali na poligon w Żaganiu tłumacząc to przepisami celnymi) przeprowadzono w dniach 21–24 czerwca 1999 na poligonie Żagań-Świętoszów. Ostatecznie wybrano wieżę brytyjską i 26 lipca 1999 podpisano umowę na licencyjną produkcję tych wież w HSW[2]. Jako podwozie wybrano natomiast projekt przedsiębiorstwa OBRUM, opracowany m.in. z myślą o armatohaubicy, ciężki gąsienicowy nośnik UPG-NG.
Pierwszy moduł dywizjonowy o kryptonimie Regina miał być dostarczony do prób wojskowych w 2003 r. W przypadku pomyślnych prób zakładano wprowadzenie pierwszego dywizjonu (18 dział) w 2005 (do 2012 planowano wprowadzić już cztery dywizjony). Jednakże z uwagi na brak wpłaty strony polskiej, cały proces został opóźniony. Montaż pierwszego prototypu działa oznaczonego jako Krab rozpoczęto w październiku 2000, a pierwsza wieża z Wielkiej Brytanii przybyła w marcu 2001 r. Brak środków finansowych spowodowały zmianę pierwotnych planów, początkowo planowano powstanie prototypowego modułu dywizjonowego, w skład którego miała wejść bateria ogniowa (6 dział) oraz wszystkie pojazdy występujące na szczeblu dywizjonu (2 pojazdy dowódczo-sztabowe, 2 pojazdy dowódcze, wóz amunicyjny, wóz warsztatowy, wóz ewakuacyjny oraz wóz remontu uzbrojenia i elektroniki). Pierwszy kompletny prototyp „Kraba” zaprezentowano publicznie 12 czerwca 2001 r[2]. Krab jest wyposażony w zmechanizowany układ zasilania amunicją.
Pierwsze dwa prototypy wyposażone są w systemy wieżowe dostarczone przez BAE Systems, natomiast trzeci został wykonany przez Hutę Stalowa Wola. Pierwsze strzelania kompletnego trzeciego Kraba przeprowadzono 29 lipca 2011 r[3].
W maju 2008 r. MON podpisało z Centrum Produkcji Wojskowej HSW umowę na wdrożenie do roku 2011 dywizjonowego modułu ogniowego Regina. Umowa przewidywała dostarczenie 8 jednostek ogniowych (2 baterie po 4 działa) wraz z pojazdami towarzyszącymi. W ramach ww. prac zostały wykorzystane dwa istniejące prototypy samobieżnego działa polowego Krab, oraz wyprodukowane zostanie dodatkowych 6 jednostek.
Ze względu na zaprzestanie produkcji luf do działa samobieżnego AS-90 przez stronę brytyjską, projekt Regina musiał zostać zmieniony. MON, dokonawszy rozeznania wśród producentów luf artyleryjskich, wybrało produkt z francuskiego koncernu Nexter[4]. Pozostałe elementy budowy działa jak np. hamulec wylotowy, kołyska, zamek klinowy, oporopowrotnik są produkcji polskiej. Przeprowadzone w Ośrodku Badań Dynamicznych WITU w Stalowej Woli testy nowej lufy Nexter Systems z Bourges o kalibrze 155 mm i długości 52 kalibrów przebiegły pomyślnie[5].
Pierwszy publiczny pokaz Kraba z działem Nexter Systems miał miejsce na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego 2011 r[3].
Po dostarczeniu luf dla skompletowania 8-działowego modułu z koncernu Nexter, zdecydowano zakupić lufy dla dalszych 16 haubic pierwszego dywizjonu w niemieckim przedsiębiorstwie Rheinmetall, z uwagi na korzystniejsze warunki[4]. W latach 2014-2016 przeprowadzono jednak modernizację działu luf HSW, wyposażając go w nowe urządzenia, przez co HSW uzyskała możliwości samodzielnej produkcji luf dla programu Krab[4].
Decyzją MON i PGZ SA wybrano podwozie K9 firmy Samsung Techwin, kończąc długotrwały problem z UPG-NG.
W 2014 roku Prezes Zarządu HSW SA Krzysztof Trofiniak podpisał umowę na produkcję i polonizację (na podstawie licencji) 120 podwozi do armatohaubicy Krab typu K9 z koreańską firmą Samsung Techwin. Początkowo do 2017 roku z Republiki Korei do Polski mają trafić 24 podwozia dla armatohaubic, kolejne 12 pojazdów w latach 2018–2022. Decyzja o zakupie podwozi z Republiki Korei, ma związek z opóźnieniami realizacji programu Krab, które powodowane były między innymi przez usterki w pojazdach dostarczanych przez ZM Bumar-Łabędy[6].
ZM Bumar-Łabędy produkuje pojazdy gąsienicowe, dla wojska oraz dla cywilów (głównie dla górnictwa węglowego, koparki itp[7]). Ministerstwo Obrony Narodowej chcąc kontynuować modernizację SZ RP postanowiła rozpocząć współpracę z koreańską firmą Samsung Techwin, ponieważ jej podwozia jak zapewnia MON zostały wielokrotnie pozytywnie przetestowane. Dojdzie w tym wypadku do współpracy pomiędzy HSW z koreańskim przedsiębiorstwem. MON jak tłumaczy sekretarz tego ministerstwa Czesław Mroczek, chcąc wzmocnić polski potencjał wojskowy, nie można pozwolić sobie na opóźnienia w produkcji, co w konsekwencji przeciąga proces modernizacji[8].
24 sierpnia 2015 r. w Stalowej Woli odebrano model Kraba z podwoziem z K9, zaplanowano proces sprawdzania tego egzemplarza, które nastąpi po MSPO 2015[9].
14 grudnia 2016 w siedzibie HSW podpisano kontrakt na dostawę kolejnych 96 armatohaubic (4 dywizjonowe moduły ogniowe)[10], które wraz z 24 już oddanymi do służby łącznie daje 120 dział.
Służba
Jedynym użytkownikiem AHS Krab są Wojska Lądowe. Deklarowały one początkowo potrzebę posiadania około 50 Krabów. Zgodnie z treścią Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych, do końca 2025 roku, do Wojsk Rakietowych i Artyleryjskich ma trafić 5 w pełni wyposażonych dywizjonów dział Krab[11]. W skład dywizjonu wchodzą 24 armatohaubice oraz sprzęt towarzyszący.
Wykorzystanie w Wojsku Polskim
AHS Krab są obecnie wykorzystywane w Wojsku Lądowym przez:[10]
Kolejnych dostaw oczekuje:[10][12]
- 5 Lubuski Pułk Artylerii (12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana)
- 23 Śląski Pułk Artylerii (11 Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej)
Amunicja
Krab przystosowany jest do amunicji odpowiadającej normom natowskiego porozumienia JBMoU (Joint Ballistics Memorandum of Understanding)[13]. Początkowo nie prowadzono własnego programu amunicyjnego. Dostawę amunicji dla Sił Zbrojnych następnie zaproponowały Zakłady Metalowe Dezamet. Z powodu dużych kosztów i ryzyka związanego z samodzielnym opracowaniem amunicji, podjęto współpracę ze słowacką firmą ZVS Holding a.s. z Dubnicy nad Wagiem i 9 grudnia 2010 podpisano umowę licencyjną[13]. W 2012 roku wdrożono w Dezamecie produkcję zapalników uderzeniowych KZ984, dalsze części amunicji mają być wdrażane etapami[13]. 18 lipca 2014 Inspektorat Uzbrojenia zamówił w Dezamecie 2000 sztuk amunicji[13].
W ramach zamówienia dostarczane mają być klasyczne pociski odłamkowo-burzące OFdMKM (donośność ok. 32 km) oraz odłamkowo-burzące OFdMKM DV z gazogeneratorem (donośność ok. 40 km)[13]. Pociski te elaborowane są 10 kg trotylu i mają masę odpowiednio 40,3 kg lub 43,55 kg[13]. Zapalnik KZ984 ma dwa tryby działania: natychmiastowy po uderzeniu w cel i ze zwłoką. Modułowe ładunki miotające są dostarczane przez czeską firmę Explosia a.s. z Pardubic, produkcja docelowo ma być uruchomiona w oddziale Mesko SA w Pionkach[13].
Zobacz też
- AS-90 – Wielka Brytania
- K9 Thunder – Republika Korei
- Panzerhaubitze 2000 – Niemcy
- M109 SPH – USA
Przypisy
- ↑ AHS Krab - specyfikacja producenta [online] [dostęp 2016-12-20].
- ↑ a b c Andrzej Kiński. Debiut Kraba. „Nowa Technika Wojskowa”. 7/2001, s. 9–15. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655.
- ↑ a b Pierwszy polski Krab. www.altair.com.pl. [dostęp 2012-09-30]. (pol.).
- ↑ a b c Jerzy Reszczyński. Polskie lufy Krabów. „Raport - Wojsko Technika Obronność”. 08/2016. s. 22-24. ISSN 1429-270X.
- ↑ Altair – Pozytywne wyniki badań działa dla Kraba
- ↑ Podwozia dla Kraba z Korei. Decyzja PGZ kończy kryzys pancernego programu.
- ↑ Bumar-Łabędy o nas.
- ↑ Protest Bumaru-Łabędy, bo MON wybrał Samsunga jako dostawcę części haubicoarmat Krab.
- ↑ Altair Agencja Lotnicza [online], www.altair.com.pl [dostęp 2017-11-21] (ang.).
- ↑ a b c Jerzy Reszczyński, Artyleryjski kontrakt stulecia podpisany. "Regina" za 4,6 mld zł [online], Defence24.pl, 14 grudnia 2016 [dostęp 2016-12-15].
- ↑ Ministerstwo Obrony Narodowej: PLAN MODERNIZACJI TECHNICZNEJ SIŁ ZBROJNYCH w latach 2013–2022. Ministerstwo Obrony Narodowej, 2014-07-18. s. 4. [dostęp 2014-08-17]. (pol.).
- ↑ Jakub Palowski: Kraby wesprą polskie dywizje. Dostawy w tym roku. Defence24.pl, 2018-04-18.
- ↑ a b c d e f g Lesław Mazur, Polsko-słowacko-czeska 155 mm amunicja artyleryjska w: „Wojsko i Technika” 1/2015 (wrzesień). s. 26-32
Linki zewnętrzne
- http://www.polska-zbrojna.pl/home/articleinmagazineshow/14933?t=KRAB-NA-ZAKRECIE
- http://hsw.pl/obronnosc-i-bezpieczenstwo/efektor/155-mm-samobiezna-haubica-krab
