PWS-16

PWS-16/16 bis
	; PWS-16
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Podlaska Wytwórnia Samolotów
Typ	samolot szkolno-treningowy
Konstrukcja	mieszana, kryta płótnem
Załoga	2 osoby
	Historia
Data oblotu	1933–1934
	Dane techniczne
Napęd	jeden 9-cylindrowy silnik Wright „Whirlwind J5b”
Moc	220 KM, 162 kW
	Wymiary
Rozpiętość	9 m (skrzydła)
Długość	6,90–7 m
Wysokość	2,80–2,70 m
Powierzchnia nośna	25,00 m²
	Masa
Własna	837–860 kg
Zapas paliwa	170 litrów
	Osiągi
Prędkość maks.	190–206 km/h
Prędkość wznoszenia	4,3–4,5 m/s
Pułap	4500–4400 m
Zasięg	550 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	PWS-16: brak; PWS-16bis: 1 km Vickers wz. 33 kal. 7.7 mm, 2 wyrzutniki bomb o masie 12,5 kg.
	Użytkownicy
	Polska, Bułgaria, Hiszpania
	Multimedia w Wikimedia Commons

PWS-16 – polski samolot szkolno-treningowy z okresu międzywojennego.

Historia samolotu[edytuj | edytuj kod]

PWS-16 został skonstruowany przez inż. Augustyna Bobka-Zdaniewskiego jako ulepszona wersja samolotu PWS-14. Doświadczenia z PWS-14 pozwoliły sprecyzować wojsku wymagania w nowym samolocie. Część z nich została przystosowana do lotów odwróconych. Prototyp PWS-16 został oblatany w grudniu 1933 roku. W zimie 1933–1934 przeszedł próby w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa. W 1934 roku Podlaska Wytwórnia Samolotów dostarczyła 20 sztuk samolotu. Tego samego roku konstruktor PWS-16 dodał do samolotu karabin maszynowy wz. 33, zastosowano szerszą osłonę silnika, osłonę gaźnika, pogrubiono kadłub, zmieniono obrys usterzenia, przeniesiono zbiornik ze skrzydła w kadłub. Dużą zmianą było zmienienie podwozie na trójgoleniowe z amortyzatorami podpartymi do boków kadłuba. Samolot po tych zmianach otrzymał oznaczenie PWS-16 bis. Prototyp tego samolotu przeszedł próby w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa zimą 1934–1935. W latach 1935–1936 zbudowano 20 samolotów PWS-16 bis o numerach 59-22 do 59-40.

Użycie[edytuj | edytuj kod]

PWS-16 były używane przede wszystkim w wojsku, do nauki strzelania i bombardowania. Gdy w 1937 roku do służby trafiły samoloty PWS-26, „szesnastki” przesunięto do zadań drugorzędnych, jak np. holowanie szybowców (trzy PWS-16 bis obsługiwały polską ekipę na Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w górach Rhön). Jeden PWS-16 bis był wykorzystywany przez zakłady PWS do lotów dyspozycyjnych. Po krótkim użytkowaniu przez Wojsko Polskie, 5 samolotów PWS-16 bis sprzedano do Bułgarii, a za pośrednictwem Portugalii 20 samolotów PWS-16 i PWS-16 bis zasiliło armię hiszpańską.

W wojnie obronnej używano „szesnastek” do celów łącznikowych. Jeden PWS-16 bis trafił do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, która wykorzystała go w ostatniej bitwie kampanii wrześniowej, pod Kockiem. 4 października został on uszkodzony i porzucony.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Samoloty PWS cz. I. awiacja.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu].

[:1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43