Bristol F.2 Fighter

Bristol F.2 Fighter
	; Bristol F.2B Fighter z 1 Dywizjonu Australian Flying Corps w Palestynie (1918)
	Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Bristol Aeroplane Company
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji mieszanej
Załoga	2 (pilot, strzelec pokładowy)
	Historia
Data oblotu	9 września 1916
Lata produkcji	1916-1918
Wycofanie ze służby	1932
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik widlasty Rolls-Royce Falcon III
Moc	275 KM (202 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	11,96 m
Długość	7,87 m
Wysokość	2,97 m
Powierzchnia nośna	37,62 m²
	Masa
Własna	877 kg
Startowa	1261 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	192 km/h; 390 km/h (w trakcie nurkowania)
Prędkość wznoszenia	5,1 m/s
Pułap	6100 m
Zasięg	467 km
Długotrwałość lotu	3 godziny
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 km Vickers kal. 7,7 mm; (stały, zsynchronizowane w górnej części kadłuba – pilota); 2 km Lewis kal. 7,7 mm; (sprzężone, ruchomy, na obrotnicy w kabinie strzelca)
	Użytkownicy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bristol F.2B Fighter – brytyjski dwumiejscowy dwupłatowy samolot myśliwski, zaprojektowany w 1916 roku w firmie Bristol.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1916 roku brytyjski Royal Flying Corps zamówił w kilku firmach lotniczych dwumiejscowy samolot myśliwski, który mógłby się sam obronić przed atakami samolotów przeciwnika. Miał się do tego przyczynić strzelec w drugiej kabinie obsługujący zamocowany na obrotnicy ruchomy karabin maszynowy.

Budowy takiego samolotu podjęła się firma Bristol, a na początku 1916 roku inż. Frank Bornwell konstruktor firmy zaprojektował samolot w układzie dwupłata, o kadłubie zawieszonym między płatami i o bardzo małej odległości kabin odkrytych pilota i strzelca, aby łatwo mogli się porozumiewać.

Prototyp samolotu napędzany silnikiem widlastym typu Rolls-Royce Falcon, oznaczono jako Bristol F.2A i oblatano 9 września 1916 roku. Podczas prób w locie prototyp potwierdził dobre właściwości pilotażowe i założone osiągi. Zamówiono wtedy 50 sztuk tych samolotów, w które wyposażono dwa dywizjony Royal Flying Corps.

Po wprowadzeniu kilku zmian konstrukcyjnych przystąpiono do produkcji seryjnej odmiany samolotu oznaczonej jako Bristol F.2B Fighter. Oprócz zamówień lotnictwa brytyjskiego do wytwórni wpłynęły także zamówienia z innych państw.

Samolot miał (jako myśliwiec dwumiejscowy) bardzo dobre osiągi, dobrą wytrzymałość i sztywność konstrukcji (zmierzona prędkość maksymalna w nurkowaniu wyniosła 390 km/h i była największą w okresie I wojny światowej), pilotaż był łatwy, sterowność dobra, dobre właściwości w akrobacji i walce powietrznej.

Ogółem od 1916 roku do końca I wojny światowej wyprodukowano 3101 samolotów Bristol F.2B Fighter, a po jej zakończeniu dalszych 378 samolotów dla lotnictwa brytyjskiego i 49 dla zagranicy. Produkowano je także na licencji w USA (oficjalnie jako samolot obserwacyjny USAO-1, produkowany z modyfikacjami jako Curtiss Bristol i USXB-1A 26+55 sztuk)^[1] i Belgii – 40 sztuk.

Użycie bojowe[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy samoloty Bristol F.2B w liczbie 6 sztuk z 40 Dywizjonu stoczyły walkę powietrzną 5 kwietnia 1917 roku nad Arras we Francji z 5 samolotami myśliwskimi z eskadry Richthofena. Piloci niemieccy zestrzelili wtedy 4 samoloty angielskie, nie ponosząc strat.

Dopiero zmiana taktyki stosowania tych samolotów z defensywnej na ofensywną wykazała ich zalety i piloci na tych samolotach odnieśli szereg zwycięstw. 20 Dywizjon RFC wyposażony w samoloty Bristol F.2B Fighter zestrzelił łącznie 613 samolotów wroga. Indywidualnie najwięcej zwycięstw na samolotach tego typu odniosła załoga kanadyjska: mjr pil. A. Mac Keever i strzelec L. F. Powell, pierwszy z nich w ciągu pół roku zestrzelił 30, a drugi 6 samolotów niemieckich.

Zalety tego samolotu jakie potwierdziły się w trakcie walk w I wojnie światowej spowodowały, że w lotnictwie brytyjskim używany był on aż do 1932 roku. Do połowy lat trzydziestych używany był także w lotnictwie m.in. Belgii, Republiki Chińskiej, Hiszpanii, Irlandii i Meksyku.

Użycie w lotnictwie polskim[edytuj | edytuj kod]

W lotnictwie polskim samoloty Bristol F.2B Fighter były używane w liczbie 107 sztuk^[2] (według innych publikacji, 106^[3]). Pierwsze dwa samoloty (z silnikami Rolls-Royce Falcon III) przywieziono do testów w styczniu 1920, podczas toczącej się wojny polsko-bolszewickiej. W efekcie, 10 czerwca podpisano umowę na dostarczenie 75 samolotów z silnikami Hispano-Suiza 300 KM, a 14 sierpnia jeszcze 30 samolotów. W lipcu 1920 Polska ponadto odkupiła dwa egzemplarze próbne, które otrzymały numery 20.1 i 20.2 i w dniach 5 i 6 sierpnia jako pierwsze zostały użyte do lotów rozpoznawczych i ostrzeliwania wojsk radzieckich. Jeden z nich został jednak rozbity 6 sierpnia, a drugi 7 sierpnia^[2].

W lipcu dostarczono do Polski pierwszą partię zamówionych samolotów, które po zmontowaniu przydzielono do 1, 9 i 10 eskadry wywiadowczej. 10 eskadra weszła do walk 7 sierpnia, a pozostałe dwie eskadry od 14 sierpnia. Samoloty te, z uwagi na charakter działań na froncie, używane były głównie do atakowania siły żywej wroga oraz rozpoznania, natomiast nie dochodziło do walk powietrznych. Łącznie podczas działań wojennych lotnictwo polskie dysponowało 40 samolotami Bristol F.2B, z których 2 zostały zestrzelone przez obronę przeciwlotniczą (17 i 18 sierpnia 1920), a jeden po awarii silnika i przymusowym lądowaniu został zdobyty 15 października przez Rosjan. Kilka dalszych samolotów uległo jednak katastrofom (trzy wypadki śmiertelne w trakcie trwania działań, 12 ogółem podczas służby w lotnictwie polskim)^[2].

We wrześniu 1920 samoloty F.2B otrzymała także 5 eskadra wywiadowcza, a w październiku 2 eskadra wywiadowcza, lecz nie zdążyły wziąć udziału w działaniach wojennych. Po wojnie samoloty były używane przez 1, 5 i 10 eskadrę VII dywizjonu wywiadowczego 3 pułku lotniczego w Poznaniu. Jako samoloty bojowe używano ich do połowy lat 20. W eskadrach treningowych pułków i w szkołach lotniczych stosowano je do 1932 roku^[2].

Opis techniczny[edytuj | edytuj kod]

Samolot Bristol F.2B Fighter był dwumiejscowym samolotem myśliwskim i obserwacyjnym, dwupłatem o konstrukcji mieszanej z klasycznym podwoziem stałym z płozą ogonową. Napęd stanowił silnik widlasty typu Rolls-Royce Falcon z dwupłatowy, drewnianym śmigłem.

Uzbrojenie stanowiły trzy karabiny maszynowe - jeden km Vickers kal. 7,7 mm (stały, zsynchronizowane w górnej części kadłuba – pilota) i dwa km Lewis kal. 7,7 mm na obrotnicy Scarffa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 78.
↑ ^a ^b ^c ^d Tomasz JanT.J. Kopański Tomasz JanT.J., Samoloty brytyjskie w lotnictwie polskim 1918-1930, Warszawa: Bellona, 2001, s. 11-40, ISBN 83-11-09315-6, OCLC 316548641 .
↑ Andrzej Morgała, Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997, s.62

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Peter Bowers: Curtiss Aircraft, 1907-1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. ISBN 0-370-10029-8.

[curtiss78-1] P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 78.

[kop-2] Tomasz JanT.J. Kopański Tomasz JanT.J., Samoloty brytyjskie w lotnictwie polskim 1918-1930, Warszawa: Bellona, 2001, s. 11-40, ISBN 83-11-09315-6, OCLC 316548641 .

[3] Andrzej Morgała, Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997, s.62

[:1-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

Samoloty myśliwskie	Airco DH.1 Airco DH.2 Airco DH.5 Airco DH.6 Bristol F.2 Fighter Bristol M.1 Martinsyde F.4 RAF F.E.2 RAF F.E.8 RAF S.E.5 Sopwith Camel Sopwith Dolphin Sopwith Pup Sopwith Snipe Sopwith Triplane Vickers FB.5 Vickers FB.9 Vickers FB.12
Samoloty bombowe i torpedowe	Airco DH.3 Airco DH.4 Airco DH.9 Armstrong Whitworth F.K.8 Blackburn Kangaroo HP O/400 HP V/1500 RAF B.E.12 RAF F.E.2 RAF R.E.7 RAF R.E.8 Short Bomber Sopwith Cuckoo Vickers Vimy
Wodnosamoloty i łodzie latające	Fairey Campania Felixtowe F.2A Short 184 Sopwith Baby
Samoloty wielozadaniowe	Avro 504 Martinsyde G.100 Sopwith 1½ Strutter Sopwith Tabloid Curtiss JN-4
Samoloty rozpoznawcze	Bristol Scout RAF B.E.2
Konstrukcje prototypowe	Alcock Scout Armstrong Whitworth F.K.1 Armstrong Whitworth F.K.10 Fairey F.2 Kennedy Giant Sopwith Bulldog Westland Wagtail