Sopwith Dolphin

Sopwith 5F.1 Dolphin
	Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Sopwith Aviation Company
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	mieszana
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	23 maja 1917
Wycofanie ze służby	1919 (Wlk. Brytania); 1921 (Polska)
	Dane techniczne
Napęd	silnik tłokowy, 8-cylindrowy, rzędowy w układzie V, Hispano-Suiza 8F
Moc	200 KM
	Wymiary
Rozpiętość	9,90 m
Długość	6,78 m
Wysokość	2,60 m
Powierzchnia nośna	24,5 m²
	Masa
Własna	665 kg
Użyteczna	243 kg
Startowa	908 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	190 km/h na wysokości; 3000 m
Pułap	5800 m
Zasięg	350 km
Długotrwałość lotu	2 godz.
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 km Vickers kal. 7,7 mm; + (w niektórych egzemplarzach); 1-2 km Lewis kal. 7,7 mm na montażu Fostera
	Użytkownicy
	Wielka Brytania, Polska, Ukraina
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sopwith 5F.1 Dolphin – brytyjski jednomiejscowy samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Projekt nowego myśliwca firmy Sopwith Aviation Company, zakładał użycie silnika rzędowego i poprawę osiągów maszyny. Miał być to krok na przód w porównaniu z budowanymi do tej pory samolotami z silnikami rotacyjnymi. Zakładano także uzyskanie, przez pilota, możliwie najlepszej widoczności w górnej półsferze, a zwłaszcza z kierunku do przodu. W tym celu górny płat został umieszczony bardzo nisko, niemal na grzbiecie kadłuba. Zamiast baldachimu zastosowano ramę z rur stalowych, otaczających kabinę pilota. Duże zbliżenie płatów, spowodowała konieczność znacznego przesunięcia dolnego płata do przodu.

Nowy samolot oblatano w maju 1917 roku. Produkcję uruchomiono w lipcu. Wyprodukowano w sumie 1352 egz.

Służba[edytuj | edytuj kod]

Samoloty Dolphin zaczęły trafiać do jednostek jesienią 1917 roku. Używano ich w obronie Wielkiej Brytanii oraz na Froncie Zachodnim. W służbie RAF, pozostawały do połowy 1919 roku.

W jednostkach odnoszono się do nich z rezerwą. Krytykowano długi czas uruchamiania silnika. Wadą była konstrukcja kabiny pilota. Trudno było mu się z niej wydostać w sytuacji awaryjnej. W razie kapotażu, pilot był narażony na uderzenie głową o ziemię

Użycie w lotnictwie polskim[edytuj | edytuj kod]

10 samolotów tego typu trafiło w 1920 roku do Polski, jako dar rządu Wielkiej Brytanii. Samoloty przybyły drogą morską do Gdańska w kwietniu (pierwsze 6 sztuk) i w maju 1920 roku. Pierwotnie pierwszą partię 6 samolotów skierowano do Lwowa (III Ruchomy Park Lotniczy). Samoloty te miały złą opinię jako niebezpieczne dla pilota. Na początku lipca odesłano je do Warszawy. W 6 samolotów Dolphin wyposażono 19 em, która broniła Warszawy w czasie bitwy warszawskiej w sierpniu 1920 roku. Pozostałe cztery stanowiły rezerwę.

Podczas bitwy warszawskiej utracono dwa samoloty: 8 sierpnia w czasie lotu bojowego zestrzelony został ppor. Zbigniew Bieniawski, 14 sierpnia trafiony został samolot pchor. pil. Eugeniusza Guttmajera, który w czasie lądowania skapotował. Wiele samolotów zostało uszkodzonych w wyniku awarii synchronizatorów karabinów maszynowych. Pod koniec sierpnia 1920 sprawny był tylko 1 samolot. Po wyremontowaniu dwa Sopwith 5F1 przekazano w październiku 1920 roku I Zaporoskiej Eskadrze Ukraińskiej, a jeden był samolotem dyspozycyjnym (CWL 21.10) Szefa Lotnictwa Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Dolphiny wycofano ze służby w 1921 roku^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tomasz JanT.J. Kopański Tomasz JanT.J., Samoloty brytyjskie w lotnictwie polskim 1918-1930, Warszawa: Bellona, 2001, s. 41-46, ISBN 83-11-09315-6, OCLC 316548641 .

[kop-1] Tomasz JanT.J. Kopański Tomasz JanT.J., Samoloty brytyjskie w lotnictwie polskim 1918-1930, Warszawa: Bellona, 2001, s. 41-46, ISBN 83-11-09315-6, OCLC 316548641 .

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[A]

Samoloty myśliwskie	Airco DH.1 Airco DH.2 Airco DH.5 Airco DH.6 Bristol F.2 Fighter Bristol M.1 Martinsyde F.4 RAF F.E.2 RAF F.E.8 RAF S.E.5 Sopwith Camel Sopwith Dolphin Sopwith Pup Sopwith Snipe Sopwith Triplane Vickers FB.5 Vickers FB.9 Vickers FB.12
Samoloty bombowe i torpedowe	Airco DH.3 Airco DH.4 Airco DH.9 Armstrong Whitworth F.K.8 Blackburn Kangaroo HP O/400 HP V/1500 RAF B.E.12 RAF F.E.2 RAF R.E.7 RAF R.E.8 Short Bomber Sopwith Cuckoo Vickers Vimy
Wodnosamoloty i łodzie latające	Fairey Campania Felixtowe F.2A Short 184 Sopwith Baby
Samoloty wielozadaniowe	Avro 504 Martinsyde G.100 Sopwith 1½ Strutter Sopwith Tabloid Curtiss JN-4
Samoloty rozpoznawcze	Bristol Scout RAF B.E.2
Konstrukcje prototypowe	Alcock Scout Armstrong Whitworth F.K.1 Armstrong Whitworth F.K.10 Fairey F.2 Kennedy Giant Sopwith Bulldog Westland Wagtail

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43