Czeladź (miasto): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Świadkowie Jehowy: poprawa linków |
→Zabytki: drobne merytoryczne |
||
Linia 100: | Linia 100: | ||
Od 1 marca 2010 zaczęło tam funkcjonować [[Muzeum Saturn w Czeladzi|Muzeum Satur]]n przekształcone z dotychczas działającej Czeladzkiej Izby Tradycji. Pałac znajduje się w zabytkowej dzielnicy. NIedaleko budynku mieści się: Pałac Saturna - były gmach Towarzystwa Górniczo-Przemysłowego „Saturn”, budynek straży ogniowej, osiedle robotnicze i domy urzędnicze kopalni „Saturn”., obecnie muzeum]] |
Od 1 marca 2010 zaczęło tam funkcjonować [[Muzeum Saturn w Czeladzi|Muzeum Satur]]n przekształcone z dotychczas działającej Czeladzkiej Izby Tradycji. Pałac znajduje się w zabytkowej dzielnicy. NIedaleko budynku mieści się: Pałac Saturna - były gmach Towarzystwa Górniczo-Przemysłowego „Saturn”, budynek straży ogniowej, osiedle robotnicze i domy urzędnicze kopalni „Saturn”., obecnie muzeum]] |
||
[[Plik:Kamienice w czeladzkim rynku.jpg|thumb|230px|Kamienice przy czeladzkim rynku]] |
[[Plik:Kamienice w czeladzkim rynku.jpg|thumb|230px|Kamienice przy czeladzkim rynku]] |
||
* |
* Kościół św. Stanisława Biskupa zbudowany w latach 1905-1911 w stylu francuskiego neoromanizmu wg proj. H. Kudera i T. Pajzderskiego. We wnętrzu bogate wyposażenie, które stanowią m.in.: oryginalne organy z 1637, ołtarze z XVIII wieku, XVII-wieczne monstrancje i kielichy. Malowidła ścienne (1963-68) oraz proj. witraży wyk. M. Makarewicz. W kościele znajduje się również relikwiarz z relikwiami licznych świętych, m.in.: św. Franciszka z Asyżu, św. Wojciecha, św. Stanisława Kostki, św. Ojca Pio; |
||
* Figura Jana Nepomucena z XVIII w. znajdująca się na placu kościelnym św. Stanisława; |
* Figura św. Jana Nepomucena z XVIII w. znajdująca się na placu kościelnym św. Stanisława; |
||
* Zabytkowy układ architektoniczny starego miasta z XIII w.; |
* Zabytkowy układ architektoniczny starego miasta z XIII w.; |
||
* Budynek dawnego domu [[bracia polscy|ariańskiego]] przy ul. Rynkowej 2 z 1. poł. XVII w.<ref>[http://czeladz.org.pl/index.php?historia=najstarszy Najstarszy budynek w Czeladzi, na podst.: "Najstarszy budynek" Artur Rejdak, Echo Czeladzi 02/1998]</ref>; |
* Budynek dawnego domu [[bracia polscy|ariańskiego]] przy ul. Rynkowej 2 z 1. poł. XVII w.<ref>[http://czeladz.org.pl/index.php?historia=najstarszy Najstarszy budynek w Czeladzi, na podst.: "Najstarszy budynek" Artur Rejdak, Echo Czeladzi 02/1998]</ref>; |
||
Linia 111: | Linia 111: | ||
* Kapliczka przydrożna z figurą Chrystusa Salwatora przy ul. Wojkowickiej (XIX w.); |
* Kapliczka przydrożna z figurą Chrystusa Salwatora przy ul. Wojkowickiej (XIX w.); |
||
* Kamienny krzyż przy ul. Bytomskiej z 1898 r.; |
* Kamienny krzyż przy ul. Bytomskiej z 1898 r.; |
||
* Zabytkowe osiedle górnicze w [[Piaski (Czeladź)|dzielnicy Piaski]] - początkami sięga lat 50. XIX w., gdy trzynastu czeladzkich mieszczan zawiązało spółkę w celu poszukiwań złóż węgla. Powstała kopalnia (najpierw "Ernest-Michał", później "Czeladź"), a następnie kolonia robotnicza. Piaski były typową dzielnicą robotniczo-urzędniczą, wyposażoną w infrastrukturę socjalną - szkoły, klub urzędniczy, ogródek jordanowski, sklepy i kościół. Osiedle składało się z kilku mniejszych kolonii, ograniczonych m.in. ul.: Mickiewicza, Kościuszki, Nowopogońską i Warszawską. Charakter najbardziej jednorodny stylowo mają domy w pn.-wsch. części w formie piętrowych domów ustawionych szczytami do ulicy. Inne budowle to Dom Katolicki, wille kadry urzędniczej kopalni (ul. Sikorskiego), Klub Urzędnika |
|||
* Zabytkowe osiedle górnicze w [[Piaski (Czeladź)|dzielnicy Piaski]]; |
|||
* Kościół Matki Boskiej Bolesnej (sanktuarium św. Jana Vianneya). Wybudowane w 1923 z fund. franc.-belgijskiego Towarzystwa Kopalń Węgla Czeladź jako 3-nawowa bazylika z transeptem i wydłużonym, prosto zamkniętym prezbiterium, w stylu nawiązującym do północnowłoskich bazylik romańskich. |
|||
* Pałac „Pod Filarami”, wybudowany w stylu neoklasycystycznym przez Kopalnię „Saturn” w 1924 r. |
* Pałac „Pod Filarami”, wybudowany w stylu neoklasycystycznym przez Kopalnię „Saturn” w 1924 r. |
||
Wersja z 23:14, 15 maj 2017
Szablon:POL miasto infobox Czeladź (niem. Tscheljads) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim. Jest najstarszym miastem powiatu będzińskiego oraz całego Zagłębia Dąbrowskiego, prawa miejskie otrzymało w XIII w. Miasto biskupstwa krakowskiego w księstwie siewierskim w końcu XVI w.[1]
Według danych z 30 czerwca 2010 r. miasto miało 33 556 mieszkańców[2].
Położenie
Czeladź jest położona w Zagłębiu Dąbrowskim, będącym historyczną częścią zachodniej Małopolski, nad rzeką Brynicą, na obrzeżach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 16,38 km²[3]. Miasto stanowi 4,5% powierzchni powiatu.
Graniczy z miastami: Będzin, Sosnowiec, Katowice oraz Siemianowice Śląskie.
Środowisko naturalne
Według danych z 2002 r. Czeladź ma obszar 16,57 km², w tym użytki rolne 49%[4].
- Rzeka Brynica
- Wzgórze Borzecha (281 m n.p.m.)
- Wzgórze Zglisko/ Żglisko (274,9 m n.p.m.), na którym znajduje się średniowieczne miasto lokacyjne
- parki miejskie:
- Park Jordana (pow. 7 ha) zlokalizowany jest wzdłuż ul. Katowickiej
- Park Miejski im. Tadeusza Kościuszki(pow. 2,4 ha) – leży w centralnej części miasta w dolinie Brynicy przy ul. Katowickiej i 1 Maja
- Park Grabek – położony na prawym brzegu rzeki Brynicy
- Park Prochownia (pow. 4,43 ha) – leży w północnej części dzielnicy Piaski
- Park przy ul. Kościuszki w dzielnicy Piaski (pow. 1,4 ha)
- Park przy ul. Mickiewicza w dzielnicy Piaski (pow. 1,5 ha)
- Park przy ul. 21 Listopada (pow. 3 ha)
- Park przy budynku Dyrekcji kopalni Saturn (pow. 1 ha)
- Ogród Morwowy (pow. 3,4 ha) – przy dawnej kopalni „Saturn” w dolinie Brynicy
Demografia
Struktura demograficzna mieszkańców Czeladzi według danych z 31 grudnia 2007 r.[5]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 34 072 | 100 | 17 981 | 52,77 | 16 091 | 47,23 |
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 5166 | 15,16 | 2496 | 7,33 | 2670 | 7,84 |
Wiek produkcyjny (18–65 lat) | 22 696 | 66,61 | 11 205 | 32,89 | 11 491 | 33,73 |
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 6210 | 18,23 | 4280 | 12,56 | 1930 | 5,66 |
Piramida wieku mieszkańców Czeladzi w 2014 r.[6]:
Nazwa
Nazwa miasta wywodzi się od staropolskiego określenia na czeladnika. W historii miejscowości przyjmowała różne formy w zapisie. 9 września 1258 r. w łacińskim dokumencie Władysława opolskiego wydanym w Czeladzi miejscowość wymieniona została jako Cheladiz[7].
Historia
Ta sekcja od 2012-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
- Osobny artykuł:
Miasto powstało w XIII w., dość wcześnie otrzymało prawa miejskie i od 1238 r. wymieniane jest jako miasto. W latach 1443-1790 wchodziło w skład księstwa siewierskiego. Było ważnym ośrodkiem wydobycia węgla kamiennego (kopalnia „Saturn” dawniej „Czeladź”).
W latach 1815-1915 Czeladź należała do Królestwa Polskiego znajdującego się w granicach Imperium Rosyjskiego. W latach 1867-1914 leżała w zaborze rosyjskim w granicach powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej.
W czasie II wojny światowej obowiązywała niemiecka nazwa miasta: Häuerstadt. W latach 1957-1975 Czeladź była miastem na prawach powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego. W 1997 r. w Czeladzi zostało wybudowane pierwsze centrum handlowe M1 w Polsce.
Zabytki
Od 1 marca 2010 zaczęło tam funkcjonować Muzeum Saturn przekształcone z dotychczas działającej Czeladzkiej Izby Tradycji. Pałac znajduje się w zabytkowej dzielnicy. NIedaleko budynku mieści się: Pałac Saturna - były gmach Towarzystwa Górniczo-Przemysłowego „Saturn”, budynek straży ogniowej, osiedle robotnicze i domy urzędnicze kopalni „Saturn”., obecnie muzeum]]
- Kościół św. Stanisława Biskupa zbudowany w latach 1905-1911 w stylu francuskiego neoromanizmu wg proj. H. Kudera i T. Pajzderskiego. We wnętrzu bogate wyposażenie, które stanowią m.in.: oryginalne organy z 1637, ołtarze z XVIII wieku, XVII-wieczne monstrancje i kielichy. Malowidła ścienne (1963-68) oraz proj. witraży wyk. M. Makarewicz. W kościele znajduje się również relikwiarz z relikwiami licznych świętych, m.in.: św. Franciszka z Asyżu, św. Wojciecha, św. Stanisława Kostki, św. Ojca Pio;
- Figura św. Jana Nepomucena z XVIII w. znajdująca się na placu kościelnym św. Stanisława;
- Zabytkowy układ architektoniczny starego miasta z XIII w.;
- Budynek dawnego domu ariańskiego przy ul. Rynkowej 2 z 1. poł. XVII w.[8];
- Dom przy ul. Kościelnej z końca XVIII w.;
- Kamienica przy ul. Bytomskiej poł. XIX w. (ob. ING Bank Śląski);
- Późnobarokowa kamienica w Rynku;
- Drewniany dom mieszkalny z XVIII/XIX w. przy ul. Pieńkowskiego;
- Budynek dawnej straży pożarnej z 1910 r.;
- Kapliczka przydrożna z figurą Chrystusa Salwatora przy ul. Wojkowickiej (XIX w.);
- Kamienny krzyż przy ul. Bytomskiej z 1898 r.;
- Zabytkowe osiedle górnicze w dzielnicy Piaski - początkami sięga lat 50. XIX w., gdy trzynastu czeladzkich mieszczan zawiązało spółkę w celu poszukiwań złóż węgla. Powstała kopalnia (najpierw "Ernest-Michał", później "Czeladź"), a następnie kolonia robotnicza. Piaski były typową dzielnicą robotniczo-urzędniczą, wyposażoną w infrastrukturę socjalną - szkoły, klub urzędniczy, ogródek jordanowski, sklepy i kościół. Osiedle składało się z kilku mniejszych kolonii, ograniczonych m.in. ul.: Mickiewicza, Kościuszki, Nowopogońską i Warszawską. Charakter najbardziej jednorodny stylowo mają domy w pn.-wsch. części w formie piętrowych domów ustawionych szczytami do ulicy. Inne budowle to Dom Katolicki, wille kadry urzędniczej kopalni (ul. Sikorskiego), Klub Urzędnika
- Kościół Matki Boskiej Bolesnej (sanktuarium św. Jana Vianneya). Wybudowane w 1923 z fund. franc.-belgijskiego Towarzystwa Kopalń Węgla Czeladź jako 3-nawowa bazylika z transeptem i wydłużonym, prosto zamkniętym prezbiterium, w stylu nawiązującym do północnowłoskich bazylik romańskich.
- Pałac „Pod Filarami”, wybudowany w stylu neoklasycystycznym przez Kopalnię „Saturn” w 1924 r.
Gospodarka
Na pokopalnianych terenach funkcjonuje obecnie Centralny Zakład Odwadniania Kopalń. W mieście swoje siedziby mają m.in.: filia fabryki urządzeń grzewczych „Buderus”, PEG S.A. Przedsiębiorstwo Elektrotechniki Górniczej, Man-Star Trucks (regionalne centrum obsługi samochodów MAN) oraz Bergerat Monnoyeur Sp. z o.o – przedstawiciel marki Caterpillar (siedziba regionu Katowice). Ponadto istnieje wiele innych średnich i małych firm, które kształtują gospodarcze oblicze miasta.
We Wschodniej Strefie Ekonomicznej stale rozbudowują się wielkie centra logistyczne: GLS (General Logistics Systems Poland Sp. z o.o.), Alliance Silesia Logistics Center (Menard Doswell & Co) oraz Panattoni Park Czeladź.
We wschodniej części miasta, przy drodze krajowej nr 94 znajduje się Centrum Handlowe M1 (pierwsze w Polsce) i hurtownia budowlana Platforma. W Czeladzi jest również osiem dyskontów spożywczych: Biedronka (4 sklepy), Lidl, Mila oraz Netto.
W mieście znajdują się następujące hotele:
- Hotel Szafran – czterogwiazdkowy, tuż obok restauracja Szafranowy Dwór
- Pałac Saturna – termy rzymskie, hotel, spa
- Hotel Rycerski
- Hotel MOSiR
Czeladź posiada udziały w Górnośląskim Towarzystwie Lotniczym S.A., które zarządza Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach (0,003%) oraz akcje Tramwajów Śląskich S.A. (0,74%). Czeladź należy do zgromadzenia Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
W ramach projektu we Wschodniej Strefie Ekonomicznej przygotowano 18 ofert inwestycyjnych. W przyszłości przewiduje się uzbrojenie kolejnych terenów i budowę dwóch pozostałych dróg – ul. Wschodniej i ul. Północnej.
Według aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego w różnych częściach miasta zlokalizowanych jest także osiem terenów pod duże inwestycje mieszkaniowe.
Oświata
Placówki oświatowe w mieście:
- Miejski Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa nr 2 + Gimnazjum nr 1)
- Zespół Szkół Nr 1 w Czeladzi
- Szkoła Podstawowa nr 1 w Czeladzi
- Szkoła Podstawowa nr 3 w Czeladzi
- Szkoła Podstawowa nr 7 w Czeladzi
- Gimnazjum nr 2 w Czeladzi
- Gimnazjum nr 3 w Czeladzi
- Żłobek Miejski w Czeladzi
- Przedszkole Publiczne nr 1
- Przedszkole Publiczne nr 4
- Przedszkole Publiczne nr 5
- Przedszkole Publiczne nr 7
- Przedszkole Publiczne nr 9
- Przedszkole Publiczne nr 10
- Przedszkole Publiczne nr 11
- Prywatne Domowe Przedszkole im. Papy Smerfa
- Zespół Szkół Specjalnych w Czeladzi
- Kolegium Pracowników Służb Społecznych
Kultura
Życie kulturalne jest wspierane przez takie instytucje jak: Muzeum Saturn, Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Nogajowej, Spółdzielczy Dom Kultury „Odeon”, Galeria Elektrownia (wpisana na Szlak Zabytków Techniki) i prowadzona przez Stowarzyszenie Inicjatyw Kulturalnych, Stowarzyszenie Art Traffic, KWK Zapaść (Kopalnia Wspaniałych Klimatów) oraz Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi. Planowane jest utworzenie Miejskiego Domu Kultury w dzielnicy Piaski w obiekcie dawnego skateparku Traffic.
Sport
Jedną z pierwszych organizacji sportowych było zawiązane w 1906 roku Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Czeladzi, które założyło w mieście pierwsze sekcje sportowe. Były to sekcja lekkoatletyczna, szermierki, bokserska, ping-ponga, szachowa oraz gier ruchowych[9]. Działalność organizacji przerwał wybuch II wojny światowej, po której nie została ona reaktywowana ze względu na zakaz działalności wydany przez komunistyczne władze PRL.
W mieście działają obecnie cztery kluby sportowe. Miejski Czeladzki Klub Sportowy posiada wiele sekcji sportowych, m.in. lekkoatletyka, koszykówka, siatkówka, tenis stołowy. Drużyna piłkarska po spadku z V ligi w sezonie 2012/2013 występuje w A klasie podokręgu Sosnowiec. KS Górnik Piaski bazuje na stale rozwijającej się drużynie piłkarskiej grającej w IV lidze. W 2010 r. powstała Akademia Piłki Nożnej Czeladź, która szkoli dzieci i młodzież do wieku juniora. W sezonie 2011/2012 Akademia Piłki Nożnej Czeladź prowadziła rozgrywki w Śląskiej Lidze Trampkarzy rocznika 99/2000. W 2012 r. reaktywowany został przez kibiców piłkarskich Czeladzki Klub Sportowy, który nawiązywać ma do tradycji klubu założonego w 1924 r. W sezonie 2012/2013 klub przystąpiła do rozgrywek B klasy podokręgu Sosnowiec[potrzebny przypis].
- Miejski Czeladzki Klub Sportowy (MCKS)
- KS Górnik Piaski
- Akademia Piłki Nożnej Czeladź
- Czeladzki Klub Sportowy (CKS)
W Czeladzi znajdują się dwa stadiony piłkarskie:
- Stadion MOSiR im. J. Pawełczyka przy ul. Sportowej 7 z bieżnią lekkoatletyczną, o pojemność ok. 20000 miejsc, obecnie ok. 1000 miejsc siedzących w tym 150 pod zadaszeniem[potrzebny przypis], na co dzień obiekt klubu MCKS Czeladź;
- Stadion MOSiR przy ul. Mickiewicza, pojemność 900 miejsc, w tym 150 siedzących[potrzebny przypis], na co dzień obiekt klubu Górnik Piaski;
Ponadto na terenie miasta znajduje się aktualnie sześć nowoczesnych obiektów ze sztuczną nawierzchnią:
- dwa boiska typu Orlik 2012 (przy Zespole Szkół nr 1 i Szkole Podstawowej nr 3)
- dwa przyszkolne boiska sportowe (przy Szkole Podstawowej nr 7 i Miejskim Zespole Szkół)
- boisko wielofunkcyjne w Parku harcerskim Kamionka
- pełnowymiarowe boisko treningowe przy ul. Sportowej z trybuną dla 236 osób[potrzebny przypis]
Przy ul. Sportowej 2 znajduje się hala widowiskowo sportowa MOSIR o łącznej powierzchni 3825 m² z widownią na 540 miejsc siedzących, przystosowana do gier zespołowych, a przy ul. Legionów 119 kompleks otwartych basenów wraz z zapleczem socjalnym, budynkiem restauracyjnym i boiskiem do piłki plażowej[potrzebny przypis].
W 2011 Stowarzyszenie Kibiców CKS Czeladź (SKCC) przystąpiło do organizacji Czeladzkiej Ligi Amatorów, która we wrześniu 2012 inauguruje już IV edycję. Od II edycji z uwagi na duże zainteresowanie rozgrywki prowadzone są na dwóch szczeblach – I i II ligi[potrzebny przypis].
Transport
- Zobacz też:
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 94 z Wrocławia do Krakowa. Po granicy z Będzinem przebiega także droga krajowa nr 86 z Tychów do węzła drogowego w Podwarpiu. Komunikację zapewniają linie autobusowe 11, 27, 35, 42, 43, 61, 88, 100, 133, 235, 723, 800, 814, 902N, 904N, 911, 911N, 935 i linia tramwajowa 22. Umożliwiają one dojazd do Będzina, Sosnowca, Katowic, Siemianowic Śląskich, Bytomia, Mysłowic, Dąbrowy Górniczej oraz Wojkowic.
Administracja i polityka
Czeladź jest gminą miejską. Mieszkańcy wybierają do Rady Miejskiej w Czeladzi – 21 radnych[10]. Organem wykonawczym samorządu jest burmistrz miasta, którym obecnie jest Zbigniew Szaleniec.
Rada Miasta
Ugrupowanie | Kadencja 2002-2006 [11] | Kadencja 2006-2010 [12] | Kadencja 2010-2014 [13] | Kadencja 2014-2018 [14] |
---|---|---|---|---|
Sojusz Lewicy Demokratycznej | 10 (SLD-UP) | 6 (LiD) | 7 | 3 (SLD Lewica Razem) |
Platforma Prawa i Obywateli | 2 | - | - | - |
Forum Nowa Czeladź | 6 | - | - | - |
Sojusz dla Czeladzi | 3 | - | - | - |
Prawo i Sprawiedliwość | - | 3 | - | - |
Platforma Obywatelska | - | 9 | 11 | 11 |
Porozumienie Obywateli | - | 3 | - | - |
Przyszłość Czeladzi | - | - | 1 | - |
Forum Czeladzian | - | - | 2 | - |
Czeladzka Inicjatywa Samorządowa | - | - | - | 3 |
Nowoczesna Czeladź Stanisława Pisarka | - | - | - | 3 |
Czeladzka Lewica | - | - | - | 1 |
Podział terytorialny
Według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju Czeladź (kod 2401021) dzieli się na następujące części (stan na 08.2012):
- Brazylia
- Czeladź
- Kolonia Małobądz
- Kolonia Rożka
- Madera
- Piaski
Samorząd Czeladzi nie utworzył do tej pory jednostek pomocniczych gminy, tzn. dzielnic, osiedli lub sołectw.
Miasta partnerskie
Wspólnoty wyznaniowe
Kościół katolicki
Pięć parafii:
- parafia św. Mateusza Apostoła
- parafia Świętych Archaniołów Michała, Gabriela, Rafała
- parafia Najświętszej Maryi Panny Bolesnej
- parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika
- parafia św. Wojciecha Biskupa i Męczennika
Świadkowie Jehowy
- zbór Bloki
- zbór Miasto
- zbór Piaski
Czeladzianie
- Z tym tematem związana jest kategoria:
Zobacz też
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010-11-02. ISSN 1734-6118.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiepopulacja2016
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Franciszek Kulczycki, "Monumenta mediiaevi historica res gestas Poloniae illustrantia", Tomus IX, Cracoviae, 1886, str. 109.
- ↑ Najstarszy budynek w Czeladzi, na podst.: "Najstarszy budynek" Artur Rejdak, Echo Czeladzi 02/1998
- ↑ Praca zbiorowa, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Czeladzi. „1906-1936 Jednodniówka jubileuszowa Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Czeladzi”, Czeladź 1936.
- ↑ Zarządzenie Nr 111 Wojewody Śląskiego z dnia 8 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2010 r., Nr 64, poz. 1062).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-20].
- ↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-20].
- ↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo śląskie - - m. Czeladź. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-20].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza | Czeladź. wybory2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-20].
- ↑ Współpraca z miastem Auby. Urząd Miasta Czeladź. [dostęp 2011-06-19].
- ↑ Współpraca z miastem Żydaczów. Urząd Miasta Czeladź. [dostęp 2011-06-19].
- ↑ Współpraca z miastem Viesite. Urząd Miasta Czeladź. [dostęp 2011-06-19].
- ↑ Współpraca z miastem Varpalota. Urząd Miasta Czeladź. [dostęp 2011-06-19].
- ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 22 maja 2014.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona samorządu miasta Czeladź
- Plan Miasta Czeladź
- Historia Żydów w Czeladzi na portalu Wirtualny Sztetl
- Czeladź, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 791 .