Trzciniak słowiczy

Trzciniak słowiczy
	Acrocephalus luscinius
	(Quoy & Gaimard, 1830)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	trzciniaki
Rodzaj	Acrocephalus
Gatunek	trzciniak słowiczy
Synonimy
	Thryothorus luscinius Quoy & Gaimard, 1830; Acrocephalus luscinia (Quoy & Gaimard, 1830); Acrocephalus luscinius luscinius (Quoy & Gaimard, 1830);
	Thryothorus luscinius Quoy & Gaimard, 1830; Acrocephalus luscinia (Quoy & Gaimard, 1830); Acrocephalus luscinius luscinius (Quoy & Gaimard, 1830);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trzciniak słowiczy^[3] (Acrocephalus luscinius) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae). Występował na wyspie Guam (Mariany, Oceania). Choć w 1967 miał być jeszcze pospolity, liczebność gwałtownie zmalała, a w 1969 był obserwowany po raz ostatni. Gatunek uznany za wymarły.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisali Quoy i Gaimard w 1830. Holotyp pozyskano podczas podróży korwety „Astrolabe”. Autorzy nadali nowemu gatunkowi nazwę Thryothorus luscinius^[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza trzciniaka słowiczego w rodzaju Acrocephalus^[5]. Klasyfikacja gatunku jest sporna. IOC i autorzy Handbook of the Birds of the World^[5]^[6] rozdzielają trzciniaka słowiczego od atolowego (A. syrinx) i samotnego (A. rehsei) – przedstawicieli tych gatunków odróżnia wielkość, długość dzioba i pieśń. Dawniejsi autorzy do A. luscinius włączali również kilka innych trzciniaków: brunatnego (A. nijoi), mariańskiego (A. yamashinae) oraz polinezyjskiego (A. astrolabii); wszystkie 3 gatunki są wymarłe. A. luscinius uznawano również za synonim A. hiwae (trzciniak wielkodzioby), jednakże drugi z gatunków został później wyodrębniony^[6] na podstawie badań genetycznych^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała wynosiła około 18 cm^[6]^[9]. Był to największy spośród trzciniaków występujących na Marianach. Jego długość skrzydła (n=7) wynosiła 85,6 ± 3,2 mm, długość dzioba 37,1 ± 1,8 mm, długość ogona 85,9 ± 4,2 mm, zaś długość skoku 29,8 ± 1,2 mm^[8]. Wierzch ciała miał wypłowiałą żółtooliwkową barwę. Grzbiet, kuper i ogon wyróżniały się bardziej rdzawooliwkowym kolorem, brew natomiast matowożółtym, podobnie jak i spód ciała. Tęczówka ciemnobrązowa. Górna szczęka ciemna, żuchwa jaśniejsza. Nogi i stopy jasnoszare^[9].

Zasięg, ekologia i zachowanie

Trzciniak słowiczy był endemitem wyspy Guam (Mariany, Mikronezja, Oceania)^[9]^[10]^[6]. Ptaki tego gatunku występowały niemal wyłącznie na mokradłach i przyległej do nich roślinności, między innymi w zaroślach Leucaena leucocephala, oraz na obrzeżach lasów rosnących na wapiennym podłożu. Chroniły się w gęstych zaroślach i łatwiej było je usłyszeć, aniżeli zobaczyć. Głos kontaktowy opisano jako donośne i charakterystyczne czuk lub czak. Głośną i zróżnicowaną pieśń wykonywały długo^[9].

Status

IUCN uznaje trzciniaka słowiczego za gatunek wymarły (EX, Extinct)^[10]. Do jego wymarcia doprowadził mangrowiec brunatny przypadkowo zawleczony na wyspę, który odpowiada za wyginięcie kilku innych gatunków ptaków na Guamie, między innymi muszarki rdzawopierśnej (Myiagra freycineti). Choć według informacji z 1967 lub 1968 wówczas trzciniaki słowicze były pospolite na wyspie, to już w 1969 dokonano ostatniej potwierdzonej obserwacji na bagnie Agana. Dodatkowymi czynnikami prowadzącymi do wyginięcia trzciniaków słowiczych były najpewniej niszczenie środowiska ich życia, użycie pestycydów i wprowadzenie na wyspy kotów oraz szczurów^[9]. Poszukiwania prowadzone w latach 70. i 80. XX wieku nie przyniosły rezultatów^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Acrocephalus luscinius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Acrocephalus luscinius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-10].
↑ Dumont d'Urville, Jules-Sébastien-César: Voyage de la corvette l'Astrolabe. T. Zoologie. 1. 1830, s. 202–203.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bushtits, leaf warblers, reed warblers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dyrcz, A. & Sharpe, C.J.: Guam Reed-warbler (Acrocephalus luscinius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2018. [dostęp 2018-08-19].
↑ Cibois, A., Beadell, J.S., Graves, G.R., Pasquet, É., Slikas, B., Sonsthagen, S.A., Thibault, J.-C. & Fleischer, R.C.. Charting the course of reed-warblers across the Pacific islands. „Journal of Biogeography”. 38 (10), s. 1963–1975, 2011. DOI: 10.1111/j.1365-2699.2011.02542.x.
↑ ^a ^b Saitoh, T., Cibois, A., Kobayashi, S., Pasquet, É. & Thibault, J.-C.. The complex systematics of the Acrocephalus of the Mariana Islands, western Pacific. „Emu”. 112 (4), s. 343–349, 2012. DOI: 10.1071/MU12012.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 293–294. ISBN 978-1-4729-3745-2.
↑ ^a ^b Guam Reed-warbler Acrocephalus luscinius. BirdLife International. [dostęp 2018-08-19].

[itis-1] Acrocephalus luscinius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Acrocephalus luscinius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-10].

[oryg-4] Dumont d'Urville, Jules-Sébastien-César: Voyage de la corvette l'Astrolabe. T. Zoologie. 1. 1830, s. 202–203.

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bushtits, leaf warblers, reed warblers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-10]. (ang.).

[hbwa-6] Dyrcz, A. & Sharpe, C.J.: Guam Reed-warbler (Acrocephalus luscinius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2018. [dostęp 2018-08-19].

[dna2011-7] Cibois, A., Beadell, J.S., Graves, G.R., Pasquet, É., Slikas, B., Sonsthagen, S.A., Thibault, J.-C. & Fleischer, R.C.. Charting the course of reed-warblers across the Pacific islands. „Journal of Biogeography”. 38 (10), s. 1963–1975, 2011. DOI: 10.1111/j.1365-2699.2011.02542.x.

[dna2012-8] Saitoh, T., Cibois, A., Kobayashi, S., Pasquet, É. & Thibault, J.-C.. The complex systematics of the Acrocephalus of the Mariana Islands, western Pacific. „Emu”. 112 (4), s. 343–349, 2012. DOI: 10.1071/MU12012.

[ex-9] Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 293–294. ISBN 978-1-4729-3745-2.

[birdlife-10] Guam Reed-warbler Acrocephalus luscinius. BirdLife International. [dostęp 2018-08-19].

[podgatunek-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Takson uznany za podgatunek na Kompletnej liście ptaków świata

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[A]